Vosa ni Yalayala e Levu Sara ka Talei

Mai vei Elder David A. Bednar

Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua

Na ituvatuva levu ni marau nei Tamada Vakalomalagi e wili kina na ivunau, na cakacaka vakalotu, kei na vosa ni yalayala e levu sara ka talei meda rawata kina na ka sa vakalou.

E dua na bolebole levu eda sotava yadudua e veisiga sa ikoya meda kua ni vakatara na kauwai ni vuravura oqo me mai lewa tu na noda gauna kei na noda igu ka da vakasavuligataka na veika tawamudu ko koya ka bibi duadua.¹ E rawa ni da vagolei tani mai na noda dau nanuma ka vakanamata tiko ki na veika bibi vakayalo me qaravi taumada me baleta na noda itavi e vuqa kei na osooso ni ituvatuva. So na gauna eda dau via cici vakatotolo sara ka rawa ni guilecava kina se eda lako tiko kivei ka cava eda cici tiko kina.

Na iApositolo ko Pita e vakananuma vei keda ni o ira na tisaipeli i Jisu Karisito, “sa solia mai vei keda ko koya ena nona kaukauwa Vakalou na ka kecega sa yaga ena noda bula kei na veika vakalou, ni da kilai koya sa kacivi keda ki na vanua vakaiukuuku kei nai valavala vinaka:

“O koya oqo sa soli kina vei keda na vosa ni yalayala e levu sara ka talei: mo dou rawata kina na ituvaki vakalou, ni dou sa dro tani mai na dukadukali sa tu e vuravura e na vuku ni daugagadre ca.”²

Na noqu itukutuku e vakabibitaka na yaga ni vosa ni yalayala e levu sara ka talei ka vakamacalataki mai vei Pita ka ivakananumi dina vei keda na vanua eda lako tiko kina ena noda ilakolako oqo kei na kena ibalebale. Au na veitalanoataka tale ga na nodratou itavi yadua na Siga ni vakacecegu, na valetabu savasava, kei na noda veivale me vukei keda meda nanuma na vei iyalayala vakayalo bibi oqo.

Au masuta vagumatua na Yalo Tabu me na vakatavulici keda yadua ni da vakasamataki ira tiko na dina bibi oqo.

Keda iVakatakilakila Vakalou

Na ituvatuva levu ni marau nei Tamada Vakalomalagi e wili kina na ivunau, na cakacaka vakalotu, kei na vosa ni yalayala e levu sara ka talei meda rawata kina na ka sa vakalou. Na Nona ituvatuva e vakamacalataka na keda itukutuku tawamudu kei na salatu e dodonu meda muria meda vuli kina, veisau, tubu, ka, me cava sara, ni da tiko vata kei Koya ka tawamudu.

Raica na “Na Matavuvale: Ai Vakaro ki Vuravura Raraba.”

“Na tamata kece sara—na tagane kei na yalewa—era sa buli me ra ucuya na Kalou. O keda yadudua eda luvena yalewa se tagane lomani vakayalo na noda itubutubu vakalomalagi, ka tu na keda dui ituvaki kei na icavacava vakalou.

Ena gauna ni bula mai liu, era a kila ka dau qarava na Kalou me vaka ni Tamadra Tawamudu o ira na luvena vakayalo tagane kei na yalewa ka ciqoma Nona yavu ka yaco kina vei ira na Luvena me nodra e dua na yago vakalewe ka ra bulataka na bula oqo ena nodra vakacokotaki me ra taucoko ka kila deivaki kina na nodra icavacava vakalou ena bula tawamudu.”³

E a yalataka na Kalou vei ira na luvena ni kevaka era na muria na ivunau ni Nona ituvatuva kei na ivakaraitaki ni Gone ni Toko, muria na ivunau, ka vosota ena vakabauta me yacova na iotioti, ena qai yaco ena kaukauwa ni Nona Veivueti na iVakabula, era “na rawata dina na bula tawamudu, na isolisoli uasivi duadua vei ira na isolisoli uasivi ni Kalou.”⁴ Na bula tawamudu sa ikoya na icavacava ni vosa ni yalayala e levu sara ka talei.

Sucuvou Vakayalo

Eda na kila vakalevu cake na vosa ni yalayala e levu sara ka talei ka tekivu rawata na ituvaki vakalou ena noda vakarorogo yalodonu ki na kaci mai vua na Turaga ki na vanua vakaiukuuku kei nai valavala vinaka. Ena nona vakamacalataka o Pita, na kaci oqo ena vakacavari ni da sa guta meda dro tani mai na dukadukali sa tu e vuravura.

Ni da sa tataba yani ki liu ena yalomalua kei na veivakabauti vua na iVakabula, ena qai yaco me baleta na Nona Veisorovaki ka mai na kaukauwa ni Yalo Tabu, “[ni sa vakayacora] e dua na veisau levu vei keimami, se ki na lomai keimami, ka sa sega tale kina ni tiko vei keimami e dua na gagadre me kitaka na ka ca, ia me keimami kitaka tiko ga na veika vinaka.”⁵ Eda sa “sucu tale; io, me da sucu va-Kalou, ka saumaki mai na [noda] ivalavala vakayago kei na noda lutu, meda ivalavala dodonu, ni sa sereki keda na Kalou.”⁶ “Ia kevaka sa tu vata kei Karisito e dua na tamata, sa qai buli vou; sa lako tani na veika makawa; raica, sa yaco me vou na ka kecega.”⁷

Na veisau taucoko vakakoya ki na keda ituvaki vakayago ena sega ni yaco vakatotolo se koya kece ena dua ga na gauna. Me vaka na iVakabula, eda na rawata talega “sega ni kena taucoko ena imatai ga ni gauna, ia sa rawata mai na iloloma soli wale ki na iloloma soli wale.”⁸ “Ia raica, sa kaya vakaoqo na Turaga na Kalou: Au na solia vei ira na luve ni tamata na vosa ena vosa, na ivunau ena ivunau, vakalailai eke ka vakalailai e kea; ia sa kalougata ko ira era sa vakarorogo ki na noqu ivunau, ka vakatudaliga ki na noqu ivakasala, ni ra na vulica na yalomatua.”⁹

O ira na cakacaka tabu ni matabete kei ira na veiyalayalati tabu era bibi ena cavu ikalawa ni sucu vou vakayalo; sa i ira talega era ivalavala ka sa lesia na Kalou me yaco rawa kina meda ciqoma na vosa ni yalayala e levu sara ka talei. O ira na cakacaka tabu ka ciqomi ena bula kilikili ka dau nanumi ena dau dolava tikoga na sala ni veitaratara vakalomalagi ka na rawa ni drodro mai kina ki noda bula na kaukauwa ni bula vakalou. Na veiyalayalati e dau rokovi deivaki ka nanumi e dau solia tu ga na inaki yaga kei na ivakadei ni veivakalougatataki ena bula cavakoso kei koya e baleta na bula tawamudu.

Me ivakaraitaki, e yalataka tu na Kalou, me vakatau mai na noda yalodina, na nona dau veitokani tikoga na ikatolu ni Lewetolu Vakalou, sa iKoya na Yalo Tabu,¹⁰ ia ena vuku ni Veisorovaki i Jisu Karisito eda rawa ni ciqoma ka maroroya tu ga na vakabokoci ni noda ivalavala ca,¹¹ eda rawa ni ciqoma na vakacegu e vuravura oqo,¹² ka sa gutuva na iVakabula na ivau ni mate me sega kina ni kaukauwa na ibulubulu,¹³ ka me rawa ni la’ki bula vata na matavuvale ena gauna yalani kei na tawamudu kecega.

Sa kilai tu, ko ira kecega na vosa ni yalayala e levu sara ka talei e solia na Tamada Vakalomalagi vei ira na luvena e sega ni wiliki rawa se vakamacalataki vakaoti. E yasa kadua, e dua mada ga na itui vakatikina ni veivakalougatataki yalataki ka’u a vakaraitaka e dodonu me yaco kina vei keda yadudua meda “dau qoroya tu,”¹⁴ ka “tekiduru sobu ka qaravi Tamada”¹⁵ ena yaca i Jisu Karisito.

Nanuma tiko na Yalayala

Na veivakaroti nei Peresitedi Lorenzo Snow, “Eda sa dau malele vakalevu ki na kena guilecavi na inaki levu ni bula, na vu ni nona talai keda mai na Tamada Vakalomalagi ki ke meda mai tokara na bula yalani, vata kei na ilesilesi tabu ka da sa kacivi kina; ia oqo, eda sega mada ni laveti keda tani mai na veika veiciriyaki wale tu … , sa dau vakawasoma ni da laivi keda meda lutu sobu ki na ivakatagedegede ni vuravura ka sega ni vakarawarawataki keda ki na veivuke vakalomalagi ka sa vakarautaka tu na Kalou, ko koya duadua na ka e rawa ni vakaukauwataki keda meda gumatua mai na [veika veiciriyaki wale tu].”¹⁶

Na Siga ni Vakacecegu kei na valetabu savasava e rua na ivurevure matata ni veivuke vakalomalagi ka vakarautaka na Kalou me vukei keda meda talave tani mai na ivakatagedegede kei na dukadukali kei vuravura. E rawa ni da vakasamataka taumada ni inaki yaga ka mokoti rau vata na maroroi na vakatatabu ni Siga ni Vakacecegu kei na kena talevi na valetabu ni rau veiwekani ka duidui ga.Au vakabauta, e yasana kadua, ni ko irau na inaki yaga oya erau tauatuvata sara ga ka rau cakacaka vata me vakaukauwataki keda vakayalo yadudua kei na loma ni noda veivale.

Na Siga ni Vakacecegu

Ni sa bulia oti na ka kecega na Kalou, sa cegu Ko Koya ena ikavitu ni siga ka vakarota me dua na siga e veimacawa me gauna ni vakacegu ka me vukei ira na tamata me ra nanumi Koya.¹⁷ Na Siga ni Vakacecegu e gauna ni Kalou, e gauna tabu lesi vakatabakidua ki na Nona lotuvaki kei na kena ciqomi ka nanumi na Nona vosa ni yalayala e levu sara ka talei.

Sa lewa na Turaga ena tabagauna oqo:

“Raica sa kilikili sara mo qarauni iko vinaka me kakua ni tauvi iko na duka ni ka vakavuravura, ia mo lako ki na vale ni soqoni ena noqu siga ni Vakacecegu ka qaravi au kina;

“Ni sai koya dina oqo na siga sa lesi vei iko mo vakacegu kina mai na nomu cakacaka, io mo qaravi koya ga sa Cecere Sara ena gumatua.”¹⁸

O koya oqo, ena Siga ni Vakacecegu eda qarava na Tamada ena yaca ni Luvena ena neimami vakaitavi ena veicakacaka tabu ka vulica, ciqoma, nanuma, ka vakavouya na veiyalayalati. Ena Nona siga tabu, na noda vakasama, cakacaka, kei na ivakarau e ivakatakilakila eda soliavua na Kalou ka sa dua na ivakaraitaki ni noda loloma vei Koya.¹⁹

E dua tale na itoma ni inaki yaga oya meda laveta na noda rai mai na veika vakavuravura ki na veivakalougatataki ni tawamudu. Ni da tokitaki ena gauna tabu oqo mai na vuqa na ituvatuva vagaunataki ni noda bula osooso, eda rawa ni “rai yani vua na Kalou mo bula kina”²⁰ mai na noda ciqoma ka nanuma na vosa ni yalayala e levu sara ka talei ka yaco kina meda rawata na ka sa vakalou.

Na Valetabu Savasava

Na Turaga e a sa dau vakaroti ira tu ga mai na Nona tamata me ra tara valetabu, a veivale tabu ka ra dau cakava kina o ira na Yalododonu kilikili na cakacaka kei na ilesilesi tabu vakakosipeli me baleti ira ka baleti ira sa mate.Na valetabu era veivanua tabu duadua vei ira na veivanua ni sokalou. A valetabu sa vakadewataki ni vale ni Turaga, e dua na tikina tabu e lesi vakatabakidua me baleta na qaravi ni Kalou ka me ciqomi ka nanumi kina na vosa ni yalayala e levu sara ka talei.

Sa lewa na Turaga ena itabagauna oqo, “Raica dou cokonaki kemudou, dou vakarautaka na veika sa yaga vei kemudou; dou tara e dua na vale, io me vale ni masumasu, vale ni lolo, ka vale ni vakabauta, vale ni vuli, vale ni vakarokoroko ka vale ni caka dodonu; io na vale ni Kalou.”²¹ Sa vakanamata liu ni sokalou e valetabu na vakaitavi ena cakacaka tabu kei na vulica, ciqoma, nanuma, ka vakavouya na veiyalayalati. Eda vakasama, cakacaka, ka vakaisulu duatani e loma ni valetabu mai na so tale na vanua eda dau vakataleva.

E dua na inaki yaga liu ni valetabu oya meda laveta na noda rai mai na veika vakavuravura ki na veivakalougatataki ni tawamudu. Ni da tokitaki vakalekaleka mai na ituvaki vakavuravura ka sa matau tu vei keda, e rawa “ni da rai yani vua na Kalou mo bula kina”²² mai na ciqomi kei na nanumi ni vosa ni yalayala e levu sara ka talei o koya e yaco kina meda rawata na ituvaki vakalou.

Yalovinaka ka kila ni Siga ni Vakacecegu kei na valetabu, ni cavuti yadua, erau gauna tabu ka tikina tabu ka lesi vakatabakidua me qaravi kina na Kalou ka me ciqomi ka nanumi kina na Nona vosa ni yalayala e levu sara ka talei vei ira na luvena. Me vaka sa vakatura na Kalou, na inaki yaga liu vei rau na ivurevure ni vukei vakalomalagi oqo erau tautauvata vakaoti: me rau vakanamatai keda vakaukauwa ka vakaveitaravivua na Tamada Vakalomalagi, na Nona Gone ni Toko, na Yalo Tabu, kei na vosa ni yalayala ka veiwekani kei na cakacaka tabu kei na veiyalayalati ni kosipeli vakalesui ni iVakabula.

Na noda iTikotiko

A ka bibi, e dua na vale e dodonu me icavacava ni isema ni gauna kei na tikina e rawa kina vua na tamata yadua kei na matavuvale me nanuma vakavinaka sara ga na Kalou kei na nona vosa ni yalayala e levu sara ka talei. Na noda biuta na noda veivale ka vakayagataka na gauna me tiko kina ena soqoni ni Sigatabu kei na noda la’ki curu ki vale tabu e bibi dina ia e takiveiyaga. Ni da kauta lesu ga mai na yalo kei na kaukauwa ka a rawati mai vei ira na vevakabulabulataki savasava oya ki loma ni noda vale ena rawa kina ni da tokona na noda vakanamata ki na inaki yaga levu ni bula yalani ka da gumatua mai na dukadukali ka tu e vuravura. Na veika sotavi ena Siga ni Vakacecegu kei na valetabu e dodonu me vakayalo na kena vakayaco-ka ka me curuma kina na tamata yadua kei na matavuvale na veivakananumi e veigauna na lesoni ka a vulici, kei na nona tiko kei na kaukauwa na Yalo Tabu, kei na veisau yaco tikoga ka titobu vua na Turaga ko Jisu Karisito, kei na kena “taucoko ni nomudou vakanuinui”²³ ki na nona vosa ni yalayala tawamudu na Kalou.

Na Siga ni Vakacecegu kei na valetabu erau rawa ni vukei keda meda vakatubura e noda veivale “e dua na sala uasivi cake sara”²⁴ ni da “soqona vata na ka kecega vei Karisito, na veika mai lomalagi, kei na veika e vuravura.”²⁵ Na ka eda cakava e loma ni noda veivale ena kena vakayagataki na Nona gauna tabu kei na ka eda vulica mai na Nona tikina tabu e sema kece kina na noda rawata na ka sa vakalou.

Yalayala kei na iVakadinadina

E rawa ni da vakagucetaki vakarawarawa tu ga ena veika vagaunataki ka kawale ni bula yalani. Na moce, kana, vakaisulu, cakacaka, qito, vakaukauwa yago kei na vuqa tale na itavi matau era yaga ka bibi. Ia na kena icavacava, na cava eda yacova e isoqoni ni noda kila-ka baleta kei na noda yalorawarawa me vuli mai vua na Tamada, na Luvena, kei na Yalo Tabu; ka sega walega ni isoqoni levu ni noda vakasaqaqara e veisiga ni gauna taucoko ni bula.

Na kosipeli e levu cake sara mai na ivola toqai e veigauna ni itavi da kila vuni tiko ka me caka; ia, e dua na talitali rairai vinaka ni dina “sema vata”²⁶ ka cula vata, ka nakiti me vukei keda meda yaco me vaka na Tamada Vakalomalagi kei na Turaga ko Jisu Karisito, io meda rawata na ka sa vakalou. E dina ga, eda vakamatabokotaki ni da raibaleta na maka”²⁷ ni yaco na ka dina vakayalo cakacaka yaco oqo e sa vakaruguti mai na kauwai, na ririko, kei na cakacaka vakavo ni vuravura.

Ni da sa yalomatua ka sureta na Yalo Tabu me noda idusidusi,²⁸ au yalataka ni na vakatavulica vei keda O Koya na cava na ka dina. “Me tukuni Jisu mai, [qai] rarama noda rai”²⁹ ni da sasaga tiko meda vakacavara na noda ivotavota tawamudu ka yaco meda rawata na ka sa vakalou.

Au cavuta noqu ivakadinadina ni na vosa ni yalayala e levu sara ka talei e veiwekani kei na noda cakacaka tabu kei na veiyalayalati e vakadeitaki. Sa mai vakaraitaka kina na Turaga:

Se, ena dua tale na kena vosa, au sa solia vei kemudou na idusidusi me baleta na nomudou ivalavala e mataqu, mo dou rawata kina na veivakabulai.

Koi au, na Turaga, au sa vauci ni dou muria na noqu vosa; ia ni dou sega ni muria na noqu vosa, sa sega na ka e yalataki vei kemudou.”³⁰

Au vakadinadinataka ni bula tiko na Tamada Vakalomalagi ka sa ivakatekivu ni ituvatuva ni veivakabulai. O Jisu Karisito e Luvena Duabau ga sa Vakatubura ka sa noda iVakabula ka Dauveivueti. E bula tiko. Au vakadinadinataka talega ni ituvatuva kei na yalayala nei Tamada, na Veisorovaki ni iVakabula, na veitokani ni Yalo Tabu e yaco me rawati kina na vakacegu e vuravura oqo kei na bula tawamudu ena vuravura sa bera mai.³¹ O ira na veika oqo au vakadinadinataka ena yaca tabu ni Turaga o Jisu Karisto, emeni.