Lesoni Eso mai na iVola i Momani
E Dua na Veisau Levu ni Yalo
Eda vakavinavinakataka na Veisorovaki i Jisu Karisito, eda sega walega ni vakasavasavataki mai na ivalavala ca; eda rawa talega ni vakabulai mai na bula ivalavala ca.
Ena Lutu nei Atama, sa yaco mai kina ki vuravura na tauvimate kei na ivalavala ca. Erau rawa ni vakatubu leqa ruarua ena vanua erau yaco kina. Mai na veitauvimate taucoko, rairai e sega beka ni dua e takalevu se veivakarusai vakalevu duadua me vaka na kenisa. Ena so na vanua, e sivia ni dua na ikatolu ni lewenivanua ena tauvi ira e dua na mataqali kenisa, ka na vakavuna e voleka ni dua na ikava ni mate taucoko.1 E vakavuqa ni dau tekivu na kenisa ena dua ga na tikina somidi, na kena somidi ena rawa walega ni laurai ena iloilo ni vakalevutaki ka. Ia e rawa ni ra tubu cake ka tete vakatotolo sara.
O ira na tauvi kenisa era dau qaravi vakavuniwai me rawa ni bokoci tu kina na kenisa. Na kena tababokoci vakadua e kena ibalebale ni sa sega tale ni dua na ivakatakilakila ni mate e rawa ni laurai tu. Ia, era tukuna na kenadau ni dina ga ni rawa ni sa bokoci tu vua e dua e tauvi koya, e sega ni kena ibalebale o ya ni sa vakabulai mai kina.2 O koya gona, e dina ni na yaco na vakacegu kei na vakanuinui ni sa bokoci, era dau gagadre o ira e tauvi ira ki na dua na ka cecere cake mai na bokoci—era nuitaka tu me ra vakabulai. Me vaka nona itukutuku e dua, “Me vakatokai e dua ni sa bula mai na kenisa, sa dodonu me na waraki kevaka ena lesu tale mai se sega, o koya, sa ka bibi kina na gauna. Kevaka e dua na tauvimate ena bokoci tikoga me vica na yabaki, sa na rawa ni vakabulai mai na kenisa. Eso na mataqali kenisa e rawa ni yaco tale ni oti e vica vata na yabaki.”3
Tauvi Mate kei na iValavala Ca
Me vaka sara ga na vakacaca ni kenisa ki na yago, na ivalavala ca e veivakarusai vakalevu sara ki na yalo. Na ivalavala ca e tekivu vakalailai—ena so na gauna e sega sara ga ni dau laurai—ia e rawa ni totolo sara na kena toso. E voroka, vaka lokilokitaka, ka vakamatea sara na yalo. Sai koya na vuna levu duadua—io, na vu duadua ga—ni mate vakayalo ni veika buli taucoko. Na iwali ni ivalavala ca na veivutuni. Na veivutuni dina e 100 na pasede na kena mana ena vakabokoci ni ivalavala ca. Na vakabokoci oqori ena solia na reki kei na vakacegu ki na yalo. Ia, na rawati ni vakabokoci ni ivalavala ca kei na vagalalataki ni kena revurevu e sega ni kena ibalebale ni sa vakabulai sara vakadua o koya e ivalavala ca. E dua na itovo me baleta na yalo ni tamata lutu tani sai koya e dau vakatara se rawarawa ni rawai ena ivalavala ca. O koya gona, e rawa ni yaco tale na ivalavala ca, ni sa oti sara mada ga e vica vata na yabaki mai na gauna ni veivakabokoci. Sa ka bibi sara ena noda vakabulai vakadua na noda tikoga ena vakabokoci, se ena dua tale na vosa, me maroroi na vakabokoci ni ivalavala ca.
Vakasavasavataki ka Vakabulai
Na vakasama oqo e vukei keda me da kila ena bula vakayalo, eda na sega walega ni vakasavasavataki mai na ivalavala ca ia me da vakabulai talega mai na bula ivalavala ca. Na ivalu ni noda vinakata me da caka vinaka kei na noda itovo ni bula dau caka ca e rawa ni vakatubu oca. Kevaka eda yalodina tiko, eda na qaqa sega walega baleta ni da sa valuta noda itovo ni bula ena noda lewa, ia e baleta ni da sa solia noda vakatulewa vua na Kalou ka sa veisautaka o Koya noda itovonibula.
A vakatavulica na Tui o Penijamini ni “Ni sa meca ni Kalou na tamata vakavuravura, ka sa vaka tu mai kina me tekivu sara mai na lutu i Atama, ka na vaka tu kina me sega ni mudu ka sega ni mudu, ka vakavo ke talairawarawa ki na veivakayarayarataki ni Yalo Tabu, ka biuta tani na tamata vakavuravura … ena vuku ni veisorovaki i Karisito na Turaga” (Mosaia 3:19). Ena nona sauma oqo kei na ivakavuvuli tale eso, era a masuta na nona tamata o Penijamini, “Mo ni yalololoma ka vakayagataka na dra ni veisorovaki i Karisito me keimami vosoti kina ena neimami ivalavala ca, ka me vakasavasavataki kina na yaloi keimami” (Mosaia 4:2; vakamatatataki). Ni oti na nodra masu, sa sauma na Turaga na nodra kerekere wase vakarua. Taumada, “sa sobuti ira na Yalo ni Turaga, ka ra sa vakasinaiti ena marau, ka sa bokoci na nodra ivalavala ca, ka vakacegu na nodra vakasama” (Mosaia 4:3).
Ni raica ni sa “bokoci tikoga” na nodra ivalavala ca, sa vakauqeti ira na Tui o Penijamini me ra vakabulai vakadua ena nona vakavulica vei ira me bokoci tikoga na nodra ivalavala ca (raica na Mosaia 4:11–30). “Kevaka ko ni na kitaka na veika oqo,” e yalataka o koya, “ko ni na marau ena veigauna kecega, ka vakasinaiti ena loloma ni Kalou, ka na dau bokoci tikoga na nomuni ivalavala ca” (Mosaia 4:12).
Era a vakabauta na tamata ka vauci ira ena nona vosa na Tui o Penijamini, ka sauma kina na Turaga na ikarua ni iwase ni nodra masu—me vakasavasavataki [na] yalodra.” Ena vakavinavinaka, era sa qai kaci kece mai, “Na Yalo ni Turaga Kaukauwa … sa vakayacora edua na veisau levu vei keimami, se ki na loma i keimami, ka sa sega tale ni tiko kina vei keimami e dua na gagadre me kitaka na ca, ia me keimami kitaka tiko ga na veika vinaka” (Mosaia 5:2). A vakamacalataka o Tui Penijamini ni veisau levu oqo e kena ibalebale era sucu va-Kalou (raica na Mosaia 5:7).
“E caka vakacava?”
E vakavuvulitaka na parofita o Alama ni sa dodonu me da veivutuni ka sucu tale—sucu vua na Kalou, veisautaki na yaloda (raica Alama 5:49). Ni da tomana tiko noda veivutuni, na Turaga ena kauta tani na noda ivalavala ca ka na kauta tani ko Koya na veika e dau vakavuna se vakatara na ivalavala ca e lomada. Ia, ena vosa i Inosi, “Turaga, sa caka rawa vakacava?” (Inosi 1:7). Na kena isau e rawarawa, ia e bibi sara ka tawamudu. Vei ira era sa vakabulai mai na dua na ituvaki ni bula, vakayago se vakayalo, sa kaya na Turaga, “Sa vakabulai iko na nomu vakabauta” (raica na Marika 5:34; Inosi 1:8).
A vakayacori kina na veisau levu ni Yalo a sotava o Alama “me vaka na nona vakabauta,” ka sa veisautaki na lomadra era muri koya ni ra sa “vakararavi vua na Kalou dina ka bula” (Alama 5:12, 13). A veisautaki na yalodra na tamata nei Penijamini na Tui “ni ra sa vakabauta na yacana [na iVakabula]” (Mosaia 5:7).
Kevaka meda na rawata na mataqali vakabauta vakaoqo, me rawa kina ni da nuitaka na Turaga ena yaloda taucoko, meda cakava na veika ena vakavuna na vakabauta, oti da qai cakava na veika e muataki keda yani kina na vakabauta. Ena maliwa ni veika e vuqa e veimuataki yani ki na vakabauta, ena vakasama ni veisau ni Yalo oqo, na Turaga sa dau vakabibitaka na lolo, masumasu, kei na vosa ni Kalou. Ia e dina ga ni veimuataki na vakabauta ki na vuqa na ka, na veivutuni na imatai ni vuana.
Vakasamataka na rua na tikina oqo mai na ivola i Ilamani ka vakavotuya na ivakavuvuli eso oqo. Taumada, eda wilika baleta eso na tamata “era sa daulolo ka masu vakawasoma, ka tubu … ka sa dei ka tudei tiko ga na nodra vakabauta na Karisito … io ka sa vakasavasavataki ka vakatabui na yalodra, na veivakatabui sa yaco ena nodra solia na yalodra vua na Kalou” (Ilamani 3:35). Ia, mai vei Samuela na parofita ni Leimani, eda vulica, “Na ivolanikalou tabu, io, na nodra parofisai na parofita tabu, … tuberi ira … mera vakabauta na Turaga, ka veivutuni, io na vakabauta kei na veivutuni ka kauta mai ki vei ira na veisau ni Yalo” (Ilamani 15:7).
Vakararavi vua na Kalou
Eke me da tuvakadua ka vakadinadinataka ni veisau levu eda tukuna oqo e vakayacori ki lomada; e sega ni da vakayacora o keda. Eda sa rawa ni veivutuni, veisautaka na noda itovo, noda ivakarau ni rai, na noda gagadre sara mada ga kei na noda vakabauta, ia e sega vei keda na kaukauwa me da veisautaka noda itovo ni bula. Me baleta na veisau qaqa oqo, eda sa vakararavi vakatabakidua vua na Kalou Kaukauwa. Sa i Koya e vakasavasavataka na yaloda ena nona loloma ka veisautaki keda “ni sa oti sara na veika kece eda rawa ni cakava” (2 Nephi 25:23). E tudei ka dina na nona veisureti: “Veivutuni ka lako mai vei au ena [lomamu] taucoko, kau na vakabulai [iko]” (3 Nifai 18:32; vakaikuritaki).
Na revurevu ni noda vakabulai mai na bula ivalavala ca sai koya ni da na yaco me da “saumaki mai na [noda] ivalavala vakayago kei na noda lutu, ki na ivalavala dodonu … ka yaco me luvena tagane ka luvena yalewa; O koya eda sa yaco kina me [da] tamata vou” (Mosaia 27:25, 26). Ena vakacilavi yani mai matada na Rarama i Karisito. Me kena ikuri, e tukuna vei keda na ivolanikalou ni “sa sega ni ivalavala ca ko koya yadua sa vakasucumi koya na Kalou” (1 Joni 5:18). Oqo e sega ni baleta ni da sa sega ni rawa ni ivalavala ca, ia e baleta ni sa noda itovo ni bula na sega ni ivalavala ca. Oqori e dua na veisau levu, sa dina sara.
E dodonu meda nanuma ni noda sotava e dua na veisau levu ni yalo e na taura edua na gauna, sega ni na yaco ena dua ga na gauna lekaleka. Na veisau e dau toso vakamalua, ena so na gauna e sega ni laurai ena kena matailalai, ia e ka dina sara, e mana, ka gadrevi.
Kevaka o se bera ni vakila e dua na veisau levu vakaoqo, au via tarogi kemuni: O sa veivutuni beka ka rawata na vakabokoci ni nomu ivalavala ca? O dau vulica beka na ivolanikalou? O dau lolo ka masu beka vakawasoma, me rawa ni o tudei vakaukauwa ena vakabauti Karisito? E tiko beka nomu vakabauta me rawa ni o vakanuinui ga kina vua na Turaga e yalomu taucoko? O sa tudei tiko beka ka sega ni yavalati vakarawarawa ena vakabauta oqori? O dau qarauna beka na nomu vakanananu, vosa, kei na ivalavala ka muria na ivakaro ni Kalou? Kevaka o vakayacora na veika oqo, o na tamata dau mamarau ka vakasinaiti ena loloma ni Kalou ka na dau rawata tikoga na vakabokoci ni nomu ivalavala ca.” Ia kevaka ko na bokoci tikoga, ena yaco mo vakabulai, ka veisautaki!
E tu vei Jisu Karisito na mana me da vakasavasavataki kina mai na noda ivalavala ca ka me vakabulai keda talega mai na bula ivalavala ca. Sa tu vua na kaukauwa me veivakabulai, oqori na vuna, sa tu Vua na kaukauwa me veisautaki keda. Kevaka eda solia na yaloda Vua, cakacakataka na vakabauta ena nomu cakava na veisau kece e rawa ni o cakava, ena cakacakataka o Koya na Nona mana vei keda me yaco na veisau levu e yaloda (raica na Alama 5:14).