‘Inisititiuti
Lēsoni 4 Naunau ʻa e Faiakó: Ko Hono Maʻu ha Taumuʻa mo e Fiefia ʻi he Ngaahi Fakatupu ʻa e ʻEikí


“Lēsoni 4 Naunau ʻa e Faiakó: Ko Hono Maʻu ha Taumuʻa mo e Fiefia ʻi he Ngaahi Fakatupu ʻa e ʻEikí,” Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó (2023)

“Lēsoni 4 Naunau ʻa e Faiakó,” Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó

Lēsoni 4 Naunau ʻa e Faiakó

Ko Hono Maʻu ha Taumuʻa mo e Fiefia ʻi he Ngaahi Fakatupu ʻa e ʻEikí

“Fakatatau mo e fakahinohino ʻa ʻEne Tamaí, [naʻe] hoko ai [ʻa Sīsū Kalaisi] ko e Tupuʻanga ʻo e māmaní” (“Ko e Kalaisi Moʻuí: Ko e Fakamoʻoni ʻa e Kau ʻAposetoló,” ChurchofJesusChrist.org). ʻE fakakaukau ʻa e kau akó ʻi he lēsoni ko ʻení ki he ʻuhinga naʻe fakatupu ai ʻe he ʻEikí ʻa e māmaní mo e meʻa te nau lava ʻo fai ke maʻu ai ha fiefia lahi ange ʻi Heʻene ngaahi fakatupú.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí mo e Akó

Falala ki he teuteu ʻa hoʻo kau akó. Fakakaukau ki ha ngaahi founga ke poupouʻi ai e kau akó ke nau ako ʻa e naunau teuteu ki he kalasí. Fakahaaʻi leva hoʻo tui ki hoʻo kau akó ʻaki hono fakaʻaongaʻi ʻenau teuteú lolotonga e kalasí. ʻI hono fakahoko iá ʻe fakalotoa ai ʻa e kau akó ke nau fatongia lahi ange ʻaki ʻenau ako pē ʻanautolú.

Naʻe fakatupu ʻe he ʻOtuá ʻa e māmaní ke fakahoko hotau fakamoʻuí.

Ke kamata e kalasí, te ke lava ʻo fakaʻaliʻali ʻa e fakatātā ʻoku ʻoatu ʻi hení pea fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke vahevahe ʻa e ngaahi fakakaukau, ongo, pe ngaahi fehuʻi kuo nau maʻu lolotonga ʻenau vakai ki he ngaahi fetuʻu ʻi he langí ʻi he poʻulí. Pe te ke lava ʻo fakaʻaliʻali ʻa e ʻū tā naʻe haʻu mo e kau akó pe ʻoatu kiate koé. Kole ange ke nau vahevahe ʻenau fakakaukau fekauʻaki mo e meʻa ʻoku nau mahuʻingaʻia ai ʻi he ngaahi fakatātaá.

ʻĪmisi
tokotaha ʻoku sio ki he ngaahi fetuʻú

Fakamanatu ange ki he kau akó naʻe maʻu ʻe Mōsese ha meʻa-hā-mai fakaofo ʻa ia naʻá ne mamata ai ki he lahi faufaua ʻo e ngaahi fakatupu ʻa e ʻOtuá. Ke tokoniʻi e kau akó ke nau fakakaukau lahi ange ki he Tupuʻangá mo ʻEne ngaahi fakatupú, fakaafeʻi kinautolu ke nau ngāue ʻi ha fanga kiʻi kulupu iiki pea ʻoange ʻa e laʻipepa tufa ko ʻení.

ʻOku Ako ʻe Mōsese ha Ngaahi Moʻoni Mahuʻinga fekauʻaki mo e Fakatupú

Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó—Lēsoni 4

Lau e tūkunga ko ʻení:

  • ʻOku saiʻia ʻa Kulisiteni ʻi he saienisí. Kuó ne ako ha meʻa lahi mei heʻene akó fekauʻaki mo e anga e ngāue ʻa e māmaní ka kuo ʻikai ke ne maʻu ha tali fakafiemālie ki he ʻuhinga ʻo e ʻi ai ai ʻa e māmaní. ʻOku lahi ʻene ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e taumuʻa ʻo e māmaní pea mo ʻetau moʻuí.

  • Ko e hā ha ngaahi faingataʻa ʻe lava ke fehangahangai mo ha taha kapau ʻoku ʻikai mahino kiate ia e ʻuhinga naʻe fakatupu ai ʻa e māmaní?

Lau fakataha ʻa e Mōsese 1:27–39, pea kumi e ngaahi moʻoni te ne lava ʻo fakatupulaki e fakakaukau ʻa Kulisiteni ki he Fakatupú. Kole ange leva ki he mēmipa takitaha ʻo e kulupú ke fili ha fehuʻi ʻe taha ʻi lalo pea tuku ha kiʻi taimi ke teuteuʻi ai ha tali. ʻE lava leva ke vahevahe ʻe he tokotaha takitaha ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e kulupú.

  • Ko e hā ʻokú ke ako fekauʻaki mo e natula ʻo e Tupuʻangá mei he Fakatupú? ʻOku tākiekina fēfē nai hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí ʻi hono ʻiloʻi naʻá Ne fakatupu ʻa e meʻa kotoa pē?

  • Ko e hā ha ngaahi fakakaukau pe ongo ʻokú ke maʻu ʻi hoʻo fakakaukau “ko kitautolu ʻa e ʻuhinga [naʻe] fakatupu ai [ʻe he ʻOtuá] ʻa e ʻunivēsí”? (Mahalo te ke toe fie vakaiʻi e fakamatala ʻa Palesiteni Tieta F. ʻUkitofá ‘i he konga 1 ʻo e naunau teuteú.)

  • Ko e hā ha ngaahi ngāue kuó ke fakahoko pe te ke lava ʻo fakahoko ke tokoniʻi e niʻihi kehé ke nau aʻusia e tuʻunga te nau malavá ʻi heʻenau hoko ko e fānau ʻa e Tamai Hēvaní? (Te ke lava ʻo fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kulupú ke nau lekooti ha faʻahinga meʻa pē te nau ongoʻi ʻoku ueʻi kinautolu ke fai maʻá ha taha ʻoku nau ʻilo.)

  • Ko e hā e faʻahinga ʻilo te tau lava ʻo maʻu mei he saienisí? Ko e hā e faʻahinga ʻilo te tau lava ʻo maʻu mei he ngaahi folofolá? Ko e hā ‘oku tau fie maʻu fakatouʻosi ai e ongo ʻilo ko iá? (Mahalo te ke toe fie vakaiʻi e fakamatala ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni mo Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻi he konga 3 ʻo e naunau teuteú.)

ʻOku Ako ʻe Mōsese ha Ngaahi Moʻoni Mahuʻinga fekauʻaki mo e Fakatupú

Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó—Lēsoni 4

ʻĪmisi
laʻipepa tufa ʻa e faiakó

Fakatokangaʻi ange: Te ke lava ʻo fili ke lipooti ʻe he fanga kiʻi kulupú ki he kalasí. Pe kapau ʻokú ke ongoʻi kuo ʻosi feʻunga hono aleaʻi fakakulupu ʻa e tefitó, te ke lava ʻo fili ke hoko atu ki he konga hoko ʻo e lēsoní.

Te ke lava ʻo fakaʻosi e konga ko ʻeni ʻo e kalasí ʻaki hono fakamamafaʻi pe fakamoʻoniʻi naʻe fakatupu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e meʻa kotoa pē ʻi he fakahinohino ʻa e Tamai Hēvaní. Te ke lava foki ʻo fakamoʻoni ko e Fakatupu ʻo e māmaní ko ha konga mahuʻinga ia ʻo e palani ʻa e Tamai Hēvaní ke fakahoko ʻa e moʻui taʻe-faʻa-mate mo e moʻui taʻengata ʻa ʻEne fānaú.

ʻOku tuku mai ʻe he ʻOtuá ʻa e meʻa kotoa pē ʻi he māmaní ke ʻaonga kiate kitautolu pea tau fiefia ai.

Te ke lava ʻo kamata e konga ko ʻeni ʻo e fealēleaʻaki ʻa e kalasí ʻaki hono fehuʻi ange:

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi fakatupu ʻa e ʻEikí ʻokú ke ongoʻi houngaʻia taha aí? Kuó ke fakahaaʻi fēfē nai hoʻo houngaʻia ki he ʻOtuá ʻi he ngaahi fakatupu ko ʻení?

Te ke lava leva ʻo fakamanatu ange ki he kau akó naʻe mālōlō ʻa e ʻOtuá ʻi he ʻaho hono fitú peá Ne mamata ki he “ngaahi meʻa kotoa pē ʻa ia kuó [Ne] ngaohí … kuo nau lelei” (Mōsese 3:2). Naʻá Ne “tāpuakiʻi [leva] ʻa e ʻaho hono fitú, mo fakamāʻoniʻoniʻi ia” (Mōsese 3:3). Pea ʻi onopōní, ʻoku fakamanatu mai ʻe he Fakamoʻuí ʻi heʻetau fakaʻapaʻapaʻi ʻa e ʻaho Sāpaté, te tau maʻu “ʻa e mahu ʻo māmaní” (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 59:9–16).

Lau fakataha e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 59:16–20, pea fakaafeʻi e kau akó ke kumi e ngaahi foʻi lea pe ngaahi kupuʻi lea ʻoku fakamatalaʻi ai e founga ʻoku finangalo e ʻEikí ke tau fiefia ʻi Heʻene ngaahi fakatupú. Hili hono aleaʻi e mahuʻinga ʻo e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ko iá (tautautefito ki he veesi 20), ʻe ala tokoni ke fakaʻaliʻali ʻa e moʻoni ko ʻení: ʻOku ʻomi e ngaahi fakatupu ʻa e ʻEikí ke ʻaonga kiate kitautolu pea tau fiefia ai pea ʻoku ʻikai totonu ke fakaʻaongaʻi hala ia ki he ngaahi taumuʻa taʻe-māʻoniʻoní.

Ke tokoniʻi e kau akó ke nau fakakaukau lahi ange ki he moʻoni ko ʻení, te ke lava ʻo ʻeke ha niʻihi ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā nai ʻe mahuʻinga ai ke tuku maʻu pē ha taimi ke fiefia ʻi he ngaahi fakatupu ʻa e ʻEikí? (Te ke lava ʻo muimuiʻi e fakaafe ʻi he “Ngāue” ʻi he konga 2 ʻo e naunau teuteú.) Ko e hā ʻe ala fie maʻu ke ke liliu ʻi hoʻo ngāue fakaʻahó ke fakapapauʻi ʻokú ke maʻu maʻu pē ha taimi ke fiefia ai ʻi he ngaahi fakatupu ʻa e ʻEikí? (‘E ala tokoni hano tuku ange ha taimi ki he kau akó ke hiki ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi ongó.)

  • Kuo ʻaonga fēfē nai kiate koe ʻa e ngaahi meʻa lelei ʻoku maʻu mei he māmaní? Te ke fakahaaʻi fēfē nai ki he ʻEikí ha houngaʻia lahi ange ʻi he ngaahi meʻá ni?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻe lava ke ui ai hotau sinó ko e fakatupu fungani taha ia ʻa e ʻOtuá? (Vakai, fakamatala ʻa Palesiteni Kōtoni B. Hingikelī ʻi he konga 2 ʻo e naunau teuteú.) Ko e hā ha ngaahi founga te tau lava ai ʻo fakaʻapaʻapaʻi e māʻoniʻoni hotau sinó mo e sino ʻo e niʻihi kehé? Ko e hā kuó ne tokoniʻi koe ke ke ongoʻi houngaʻia lahi ange ai ʻi ho sinó?

 

Tuku ha ngaahi miniti siʻi ʻi he fakaʻosinga ʻo e kalasí ke fakamoʻoni pea fakaafeʻi e kau akó ke nau fakamoʻoni ki he ʻofa ʻa e Tupuʻangá kiate kitautolu takitahá.

Ki he Kalasi Hokó

Fakakaukau ke ʻave ʻa e pōpoaki ko ʻení ki he kau akó kimuʻa ʻi he kalasi hokó: Te ke fie ongoʻi nai ha toe mālohi mo ha maluʻi ʻi hoʻo moʻuí? ʻI hoʻo ako ʻa e naunau teuteu ki he lēsoni 5, kumi ʻa e ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa mai kiate kinautolu ʻoku tauhi faivelenga ʻenau ngaahi fuakava mo e ʻEikí.