‘Inisititiuti
Lēsoni 14 Naunau ʻa e Faiakó: Ko Hono ʻIloʻi e Ngaahi Mana ʻa e Fakamoʻuí


“Lēsoni 14 Naunau ʻa e Faiakó: Ko Hono ʻIloʻi e Ngaahi Mana ʻa e Fakamoʻuí,” Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó (2023)

“Lēsoni 14 Naunau ʻa e Faiakó,” Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó

Lēsoni 14 Naunau ʻa e Faiakó

Ko Hono ʻIloʻi e Ngaahi Mana ʻa e Fakamoʻuí

Naʻe folofola ʻa Sīsū Kalaisi, “Ko e ʻOtua au ʻo e ngaahi mana” (2 Nīfai 27:23). ʻE maʻu ʻe he kau akó ʻi he lēsoni ko ʻení, ʻa e faingamālie ke vahevahe ʻa e meʻa ʻoku nau ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí ʻo fakafou ʻi he ngaahi mana naʻá Ne fakahoko lolotonga ʻEne ngāue fakafaifekau ʻi he māmaní. ʻE toe fakakaukau foki ʻa e kau akó ki he meʻa te nau lava ʻo fai ke maʻu ai ʻa e ngaahi mana ʻa e ʻEikí ʻi heʻenau moʻuí pea ʻiloʻi ʻa e ngaahi mana kuo nau ʻosi maʻú.

Ngaahi Fokotuʻu ki Hono Akoʻí

ʻOku fakamoʻui ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e kakaí fakatuʻasino mo fakalaumālie.

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali kimuʻa ʻi he kalasí ʻa e ngaahi fakatātā ko ʻeni ʻo e ngaahi mana ʻoku fekauʻaki mo e ʻekitivitií “Lekooti Hoʻo Ngaahi Fakakaukaú” ʻi he konga 1 ʻo e naunau teuteú. ʻI he kamata ʻa e kalasí, taki e tokanga ʻa e kau akó ki he ngaahi fakatātaá, pea fakaafeʻi ha toko taha ako pe toko ua ke vahevahe nounou ʻenau ngaahi ongo fekauʻaki mo e ngaahi mana ʻa Sīsuú.

Liliu ʻa e vaí ko e uaine

ʻĪmisi
Ko e Taʻane ʻi Kená, tā ʻe Carl H. Bloch

Ko hono fakanonga ʻo e matangí

ʻĪmisi
Ko hono Lolomi e Matangí, tā ʻe Ted Henninger

Ko hono fokotuʻu ʻo e maté

ʻĪmisi
ko ha tangata naʻe fokotuʻu mei he maté

Ko hono fafanga e toko 5,000

ʻĪmisi
ko hono fafanga e toko 5,000

Ko hono toe fakaʻā e fofongá

ʻĪmisi
ʻOku fakaʻā ʻe Sīsū ʻa e mata ʻo ha tangata kui

Te ke lava ʻo fakaafeʻi e kau akó ke nau ʻalu ki he ʻekitivitī “Lekooti Hoʻo Ngaahi Fakakaukaú” ʻi he konga 1 ʻo e naunau teuteú pea toe fakamanatu ʻa e mana naʻa nau ako ʻi he teuteu ki he kalasí. Kapau naʻe ʻikai ke nau teuteu, fakaafeʻi kinautolu ke fili ha mana ke ako. ʻOange ki he kau akó ha ngaahi miniti siʻi ke toe vakaiʻi pe ako ʻa e mana ne nau filí pea fakakaukau ki heʻenau tali ki he ongo fehuʻi mei he ʻekitivitií.

Hili hono ʻoange ha taimi feʻunga ki he kau akó ke nau toe vakaiʻí, fakaafeʻi kinautolu ke faʻu ha fanga kiʻi kulupu iiki mo e kau ako kehe ne nau ako ha mana kehé. ʻOku totonu ke ʻoange ki he mēmipa takitaha ʻo e kulupú ha faingamālie ke fakamatalaʻi fakanounou ʻa e mana naʻá ne akó pea mo aleaʻi ʻene tali ki ha taha ʻo e ongo fehuʻi ʻoku ʻoatu fakataha mo iá.

ʻĪmisi
Ko e fakamoʻui ʻe Sīsū ha tangata

Mahalo te ke fie fakaafeʻi foki ha tokotaha ako ke fakamatalaʻi fakanounou ʻa e fakamatala ki hono fakamoʻui ʻe he ʻEikí ʻa e tangata mamateá, ʻoku lekooti ʻi he Maʻake 2:5–12, ʻa ia naʻe aleaʻi ʻi he konga 1 ʻo e naunau teuteú.  

Te ke lava leva ʻo tokoni ke fakaloloto e mahino ʻa e kau akó ʻaki hano fai ange ha taha pe fakatouʻosi e ongo fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ʻoku tau ako fekauʻaki mo e mālohi faifakamoʻui ʻo e Fakamoʻuí mei he mana ko ʻení? (Tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ha moʻoni hangē ko e ʻoku maʻu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e mālohi ke fakamoʻui fakalaumālie mo fakatuʻasino kitautolu.)

  • Ko e hā ha ngaahi founga kuó ke aʻusia ai pe ko ha taha ʻokú ke ʻilo ha fakamoʻui fakalaumālie pe fakatuʻasino? (Fakakaukau ke fakaafeʻi ha toko taha ako pe toko ua kimuʻa ʻi he kalasí ke haʻu mateuteu ke vahevahe ʻena tali ki he fehuʻi ko ʻení. Fakamanatu ange ʻoku ʻikai totonu ke nau ongoʻi ʻoku fakamālohiʻi ke nau vahevahe ha meʻa ʻoku fuʻu fakataautaha.)

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí mo e Akó

Fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi kimuʻa he kalasí ke nau omi mateuteu ke vahevahe. ʻE lava ke fakatupulaki ʻa e ako ʻi loki akó ʻi he taimi ʻoku tau fakaafeʻi ai ha niʻihi ʻo e kau akó ke nau haʻu mateuteu mo ʻenau tali ki ha ngaahi fehuʻi pau mei he lēsoní, ke vahevahe ha ngaahi aʻusia mahuʻinga, pe fai ha fakamoʻoni ki ha ngaahi tefitoʻi moʻoni pau. ʻE lava ke tokoni ʻa e faʻahinga teuteu ko ʻení ke fakatupulaki ha fealēleaʻaki, fakaloloto ʻa e akó, mo ʻoange ha ngaahi faingamālie mahuʻinga maʻa kinautolu ʻoku nau ongoʻi fiemālie ange ke fevahevaheʻakí ʻi he taimi kuo nau maʻu ai ha taimi ke teuteuʻi ʻenau ngaahi fakakaukaú.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi e fakamatala ʻa Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻi he konga 1 ʻo e naunau teuteú, pea fakakaukau ke fai ha taha pe lahi ange ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení ke tokoni ki hoʻo kau akó ke nau ako lahi ange:

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻe lava ke hoko ai ha fuʻu liliu lahi ʻo e lotó ko ha mana maʻongoʻonga ange ʻi he ngaahi mana fakatuʻasinó? Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke tau hanga ki he Fakamoʻuí ki he mana ko ʻení?

  • Te ke fakamatalaʻi fēfē nai ʻa e mana ʻo ha loto kuo liliu ki ha taha ʻoku taʻepauʻia ʻi hono ʻuhingá?

  • Ko e hā ha ngaahi meʻa ʻe lava ke fai ʻe he kakaí ke fakahaaʻi ai ki he ʻEikí ʻoku nau fie maʻu ʻa e mana ko ʻení? Ko e hā ha ngāue pau te ke lava ʻo fai ke fakahaaʻi ki he ʻEikí ʻokú ke holi ke liliu lahi ange ho lotó? (Mahalo ʻe fie maʻu ke ke fakamanatu ki he kau akó ko e liliu ʻo e lotó ko ha founga ngāue, kae ʻikai ko ha meʻa ʻoku hoko. ‘E ala tokoni hano tuku ange ha taimi ki he kau akó ke nau hiki ʻenau fakakaukaú mo e ongó.)

ʻOku hoko ʻa e ngaahi maná ʻo fakatatau ki heʻetau tuí mo e finangalo ʻo e ʻOtuá.

Fakamanatu ange ki he kau akó ko e mana ʻe taha naʻe fakahoko ʻe he Fakamoʻuí lolotonga ʻEne ngāue fakafaifekau ʻi he māmaní ko hono fakamoʻui ha tangata kilia. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne vahevahe nounou pe naʻe fēfē ʻa e moʻui ʻa ha tangata kilia ʻi he kuonga ʻo e Fuakava Foʻoú pea mo e founga naʻe mei liliu ai ʻene moʻuí ʻi hono fakamoʻui iá.

Lau fakataha ʻa e Maʻake 1:40–42, pea fakaafeʻi e kau akó ke kumi e founga naʻe haʻu ai ʻa e tangata kiliá ki he ʻEikí ke maʻu ha maná.

  • Ko e hā te tau lava ʻo ako mei he fakamatala ko ʻení fekauʻaki mo e founga ke tau hū ai ki he ʻEikí ʻi he taimi ʻoku tau fekumi ai ki ha maná? (Mahalo te ke fie toe vakaiʻi e fakamatala ʻa ʻEletā Siaosi F. Sepalosi ʻi he konga 2 ʻo e naunau teuteú. Tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ha tefitoʻi moʻoni hangē ko ʻení: ʻI heʻetau ngāue ʻaki ʻetau tui kia Sīsū Kalaisí, te Ne lava ʻo fakahoko ha ngaahi mana ʻi heʻetau moʻuí ʻo fakatatau ki Hono finangaló.)

  • Te tau fakatupulaki fēfē nai ʻa e tuí ke falala ki he finangalo ʻo e ʻEikí ʻi heʻetau fekumi ki ha maná? (Fakakaukau ke toe vakaiʻi e fakamatala ʻa e kau taki ʻo e Siasí ʻi he konga 2 ʻo e naunau teuteú.)

Mahalo ʻe tokoni ke fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó kimuʻa he kalasí ke nau toe vakaiʻi ʻa e ngaahi fakamatala naʻe vahevahe ʻe Palesiteni ʻOakesi pe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻa ia ʻoku maʻu ʻi he fehuʻi “Te u fakatupulaki fēfē nai ʻa e tuí ke falala ki he finangalo ʻo e ʻEikí ʻi heʻeku fekumi ki ha maná?” ʻi he konga “Fie Ako Lahi Ange?” ʻi he naunau teuteú. Lolotonga e kalasí, te ke lava ʻo fakaafeʻi e kau ako ko ʻení ke vahevahe ha taha ʻo e ngaahi fakamatalá pea mo e meʻa ne nau ako mei ai fekauʻaki mo e ngaahi maná mo e falala ki he finangalo ʻo e ʻEikí.

Fakakaukau ke lau e fakamatala ʻa ʻEletā Lānolo A. Lasipeni ʻi he konga 3 ʻo e naunau teuteú. Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ha ngaahi sīpinga ʻo ha fanga kiʻi mana iiki mo faingofua kuo nau mamata ai. (Mahalo ʻe talaatu ʻe he kau akó ha ngaahi mana hangē ko e maʻu fakahaá, ikunaʻi ha tōʻonga fakatuʻutāmaki, maʻu e mālohi ke fakamolemoleʻi ha taha, fakamālohia ʻi he fehangahangai mo e faingataʻá, aʻusia ha malava lahi ange ke fakakakato ha ngāue faingataʻa, mo e alā meʻa pehē.)

  • Ko e hā ʻoku fakahaaʻi mai ʻi he hoko e “ngaahi mana iiki” ko ʻení fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí?

Ke tokoniʻi e kau akó ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa kuo nau ako mei he lēsoni ko ʻení, fakakaukau ke ʻoange ha taimi ke nau fakalaulauloto mo lekooti ai ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e ongó fekauʻaki mo e fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā te u lava ʻo fai ke u ʻilo lahi ange ai mo tali tauʻatāina e ngaahi mana ʻa e ʻEikí ʻi heʻeku moʻuí?

Fakakaukau ke vahevahe hoʻo fakamoʻoni ko Sīsū Kalaisí ko ha ʻOtua ia ʻo e ngaahi maná, pe te ke lava ʻo fakaafeʻi ha toko taha ako pe kau ako tokolahi ange ke nau fakahoko ia.

Ki he Kalasi Hokó

Ke poupouʻi e kau akó ke nau teuteu ki he kalasi hokó, fakakaukau ke ʻave ʻa e fakatātā mo e pōpoaki ko ʻení: Naʻe fēfē nai hoʻo aʻusia fakamuimuitaha ʻi he sākalamēnití? ʻI hoʻo ako ʻa e naunau teuteu ki he lēsoni 15, fakakaukau ki he ʻuhinga ʻoku finangalo ai ʻa Sīsū Kalaisi ke ke kau fakauike ʻi he ouau toputapu ko ʻení.

ʻĪmisi
ko ha kiʻi konga mā mo ha kiʻi ipu vai

Paaki