‘Inisititiuti
Lēsoni 16 Naunau ʻa e Faiakó: Ko Hono Tali e Feilaulau Fakalelei Maʻongoʻonga ʻa e Fakamoʻuí


“Lēsoni 5 Naunau ʻa e Faiakó: Ko Hono Tali e Feilaulau Fakalelei Maʻongoʻonga ʻa e Fakamoʻuí,” Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó (2023)

“Lēsoni 16 Naunau ʻa e Faiakó,” Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó

Lēsoni 16 Naunau ʻa e Faiakó

Ko Hono Tali e Feilaulau Fakalelei Maʻongoʻonga ʻa e Fakamoʻuí

ʻOku mahuʻinga ʻa e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ki he palani ʻa e Tamai Hēvaní ki he fakamoʻuí. Lolotonga e lēsoni ko ʻení, ʻe lava ʻe he kau akó ʻo fakalahi ʻenau houngaʻia ʻi he totongi ne fakahoko ʻe Sīsū Kalaisi ke “fakalelei ki he ngaahi angahala ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá kotoa” (“Ko e Kalaisi Moʻuí: Ko e Fakamoʻoni ʻa e Kau ʻAposetoló,” ChurchofJesusChrist.org). ʻE fakaafeʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki he meʻa te nau lava ʻo fai ke hoko ai e fakatomalá ko ha konga ʻoku fakatefito ʻia Kalaisi mo fakafiefia ange ʻi heʻenau moʻuí.

Ngaahi Fokotuʻu ki Hono Akoʻí

ʻOku tau fiemaʻu ʻa e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, koeʻuhí ko e Hingá.

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí mo e Akó

Tanumaki ha ʻātakai ʻoku paotoloaki ai e ako fakalaumālié. Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Poiti K. Peeka “ʻoku faingofua ange ke maʻu ʻa e tataki fakalaumālié ʻi ha ngaahi feituʻu ʻoku nongá” (“Reverence Invites Revelation,” Ensign, Nov. 1991, 21). ʻOku maau, maʻa, mo fakafiemālie nai ho ʻātakai akó? Ko e hā ha ngaahi meʻa te ne tohoakiʻi e tokanga ʻa e kau akó mei he akó, pea te ke lava fēfē ʻo fakasiʻisiʻi kinautolú? ʻOku ongoʻi nai ʻe he kau akó ʻoku talitali lelei kinautolu ʻi heʻenau aʻu atú? ʻE tokoni fēfē ʻa e hiva toputapú pe ngaahi fakatātā fekauʻaki mo e ongoongoleleí ki hono teuteuʻi e kau akó ki he akó?

Te ke lava ʻo kamata e kalasí ʻaki hano vahevahe ʻa e tūkunga ko ʻení:

ʻOku houngaʻia ʻa Lōkani ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, ka ʻoku ʻikai ke ne ongoʻi maʻu pē ha fiemaʻu fakavavevave ʻa e Fakamoʻuí ʻi heʻene moʻuí. ʻOkú ne tui koeʻuhí ko ha tokotaha lelei ia, ʻokú ne tauhi e ngaahi fekaú, ngāue tokoni ʻi he Siasí, pea ʻikai halaia ʻi ha faʻahinga angahala mamafa, ko ia ʻoku ʻikai loko felāveʻi e Fakalelei ʻa e ʻEikí mo hono tūkungá.

  • Te ke fakamatalaʻi fēfē ʻa e fakakaukau ʻa Lōkani ki he Fakalelei ʻa e ʻEikí? Ko e hā ha ngaahi fakakaukau hala ʻe ala maʻu ʻe Lōkani fekauʻaki mo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí?

  • ʻE tākiekina fēfē ʻa e ongo ʻoku maʻu ʻe Lōkani fekauʻaki mo e Fakalelei ʻa Sīsuú ʻi he ako ki he Hingá?

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali e fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni ‘Eselā Tafu Penisoní:

ʻĪmisi
Palesiteni Ezra Taft Benson

ʻOku ʻikai ke ʻiloʻi feʻunga mo totonu ʻe ha taha ʻa e ʻuhinga ʻokú ne fie maʻu ai ʻa Kalaisí kae ʻoua kuo mahino peá ne tali ʻa e tokāteline ʻo e Hingá mo hono ʻaonga ki he faʻahinga kotoa ʻo e tangatá. (A Witness and a Warning: A Modern-Day Prophet Testifies of the Book of Mormon [1988], 33)

Fakaafeʻi e kau akó ke nau hiki ʻiate kinautolu pē pe mo ha hoa ngāue ha niʻihi ʻo e ngaahi nunuʻa e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví. (ʻE lava ke vakai e kau akó ki he konga 1 ʻo e naunau teuteú ke maʻu ha tokoni.) Te ke lava leva ʻo fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe ʻa e meʻa ne nau maʻú mo e kalasí. Hili e vahevahe ʻa e kau akó, fakakaukau ke tokoniʻi kinautolu ke fakaloloto ʻenau mahinó ʻaki hano fai ange ha taha pe lahi ange ʻi he ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ʻoku fie maʻu ai ki he kakai kotoa pē, kau ai e kakai “lelei” mo “talangofua” hangē ko Lōkaní, ke nau fiemaʻu maʻu pē ʻa e Fakalelei ʻa e ʻEikí? (Kapau ʻe tokoni, lau ʻa e 2 Nīfai 9:7–9. ʻE lava ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ha tefitoʻi moʻoni hangē ko ʻení: Ko e Fakalelei pē ʻa Sīsū Kalaisí te tau lava ai ʻo ikunaʻi ʻa e ngaahi tuʻunga ʻo e mate fakaesinó mo fakalaumālié.)

  • Ko e hā e ʻuhinga ʻo e mate fakaesinó mo fakalaumālié? (Kapau ʻe fiemaʻu, toe vakaiʻi e fakamatala ʻa ʻEletā D. Toti Kulisitofasoni ʻi he konga 1 ʻo e naunau teuteú.) ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe fakamatalaʻi ai ʻe Sēkope ʻa e mate fakaesino mo fakalaumālié ko ha “fuʻu meʻa fakamanavaheé”? (2 Nīfai 9:10).

  • Ko e hā ha ngaahi ongo ʻokú ke maʻu ki he Fakamoʻuí, ʻi hoʻo ʻilo ko Ia pē ʻa e founga te ke lava ai ʻo ikunaʻi ʻa e mate fakaesinó mo fakalaumālié? (vakai, Mōsaia 3:17).

Naʻe mamahi ʻa Sīsū Kalaisi ʻi Ketisemani pea ʻi he kolosí kae lava ke tau fakatomala pea huhuʻi kitautolu.

Fakamanatu ki he kau akó naʻe fakaafeʻi kinautolu ʻi he teuteu ki he kalasí ke nau lau ʻa e Maʻake 14:33–37, Luke 22:43–44, mo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 19:18 pea lekooti ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e ongó. ʻOange ha taimi ki he kau akó ke nau toe vakaiʻi ai e ngaahi potufolofola ko ʻení. Hili iá pea ʻai ke nau fakakulupu iiki pea ʻoange ʻa e laʻipepa tufa ko ʻení.

Naʻe Mamahi ʻa Sīsū Kalaisi ke Fakahaofi Kitautolu

Ko Sīsū Kalaisi mo e Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó—Lēsoni 16

Lau ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení pea tokanga taha ki he meʻa ʻe aleaʻi ʻe hoʻomou kulupú.

  1. Ko e hā ha ngaahi fakakaukau mo e ongo ʻokú ke maʻu ki he Fakamoʻuí ʻi hoʻo fakakaukau ki Heʻene mamahi maʻaú? Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻo kau kiate Iá ʻi Heʻene finangalo lelei ke mamahí? (Fakakaukau ke lau ʻa e 1 Nīfai 19:9.)

  2. Ko e hā naʻe ʻave ai ʻe he Tamai Hēvaní Hono Laumālié ʻi he mamahi ʻa e Fakamoʻuí ʻi he kolosí? (Fakakaukau ke toe vakaiʻi e Maʻake 15:34 mo e fakamatala ʻa ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻi he konga 2 ʻo e naunau teuteú.) ʻE tokoni fēfē ʻetau manatuʻi e aʻusia ʻa e ʻEikí ʻi he kolosí ʻi he taimi ʻoku tau ongoʻi tuenoa, fakangaloʻi, pe liʻekina aí?

  3. ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe ha fakamoʻoni ki he Fakalelei ʻa e ʻEikí ʻi he taimi ʻoku tau veiveiua ai ʻi hotau mahuʻinga fakatāutahá? (Te ke lava ʻo toe vakaiʻi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 18:10–11.) ʻE tākiekina fēfē ʻetau fakakaukau ki he tuʻunga te tau malavá mo hotau kahaʻú ʻi he tokanga taha kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí?

  4. Ko e hā e pōpoaki ʻoku tau fakahoko kiate kitautolu mo e Fakamoʻuí ʻi heʻetau fili ke fakatomalá? Ko e hā ka ongoʻi fiefia ai ʻa e ʻEikí ʻi heʻetau fakatomalá? (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 18:13).

  5. Kapau ʻoku ongoʻi taʻepauʻia ha taha fekauʻaki mo e moʻoni ʻo e Fakalelei ʻa e ʻEikí, ko e hā te ne lava ʻo fai ke maʻu ai haʻane fakamoʻoni ki ai?

Naʻe Mamahi ʻa Sīsū Kalaisi ke Fakahaofi Kitautolu

Ko Sīsū Kalaisi mo e Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó—Lēsoni 16

ʻĪmisi
laʻipepa tufa ʻa e faiakó

Fakatefito ʻi he ngaahi fiemaʻu ʻa hoʻo kau akó, te ke lava ʻo fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe ʻa e meʻa naʻa nau mahuʻingaʻia ai lolotonga ʻenau fealēleaʻakí. Pe te ke lava ʻo nofotaha ʻi he tokāteline ʻo e fakatomalá ʻaki hano fakaʻaliʻali ʻa e ongo fakamatala ko ʻení. Fakaafeʻi e kau akó ke fakakaukau pe ko e fē ʻa e meʻa ʻoku nau fakafelāveʻi lahi taha ki aí ʻi heʻenau vakai ki heʻenau fie maʻu ke fakatomalá.

  1. ʻOku hangē ʻa e fakatomalá ko ha tautea ke fakaʻehiʻehi mei aí.

  2. ʻOku hangē ʻa e fakatomalá ko ha meʻaʻofa toputapu ke tali fiefia.

Ke tokoni ki he kau akó ke fakakaukau ki heʻenau tōʻonga fakakaukau ki he fakatomalá, fakakaukau ke lau leʻolahi ʻa e fakamatala ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻi he konga 3 ʻo e naunau teuteú. Te ke lava leva ʻo tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻa e moʻoni ko ʻení: “Ko e taimi ʻoku fakatahaʻi ai mo e tuí, malava leva ʻe he fakatomalá ʻo ʻai ke tau maʻu ʻa e mālohi ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí” (“Te Tau Lava ʻo Fai lelei Ange Pea Toe Lelei Ange,” Liahona, Mē 2019, 67). Fehuʻi ange leva:

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku fakaʻatā ai ʻe he tuí mo e fakatomalá ke tau maʻu e mālohi ʻo e Fakamoʻuí?

  • Ko e hā te tau lava ʻo fai ke tau vakai ai ko e fakatomalá ko ha meʻaʻofa toputapu ia pea tali fiefia ange iá?

Hili e tali ʻa e kau akó, te ke lava ʻo ʻoange ha taimi ke nau tohi ai ha meʻa te nau fai ke hoko ai e fakatomalá ko ha konga fakafiefia mo mahuʻinga ange ʻi heʻenau moʻuí.

Kapau ʻe lahi e taimí, te ke lava ʻo fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke vahevahe ʻa e founga kuo tokoniʻi ai kinautolu ʻe he fakatomalá ke nau maʻu ʻa e mālohi faifakamaʻa ʻo e Fakamoʻuí. Fakamanatu ki he kau akó ke ʻoua naʻa nau fakahā ha ngaahi angahala he kuohilí ʻi heʻenau vahevahé.

Ki he Kalasi Hokó

Ke poupouʻi e teuteu ʻa e tokotaha akó ki he lēsoni 17, fakakaukau ke vahevahe ki he kau akó ʻa e pōpoaki mo e ʻīmisi ko ʻení: ʻI hoʻo ako ʻa e naunau teuteu ki he lēsoni 17, fakalaulauloto ki he mahuʻinga ʻo e ngeʻesi fonualoto ʻo e Fakamoʻuí.

ʻĪmisi
Ko e ngeʻesi fonualoto ʻo Sīsū Kalaisí

Paaki