‘Inisititiuti
Lēsoni 17 Naunau ʻa e Faiakó: Ko Hono Maʻu ha ʻAmanaki Lelei ʻi hono Ikunaʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e Maté


“Lēsoni 17 Naunau ʻa e Faiakó: Ko Hono Maʻu ha ʻAmanaki Lelei ʻi hono Ikunaʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e Maté,” Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó (2023)

“Lēsoni 17 Naunau ʻa e Faiakó,” Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó

Lēsoni 17 Naunau ʻa e Faiakó

Ko Hono Maʻu ha ʻAmanaki Lelei ʻi hono Ikunaʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e Maté

Naʻe akonaki ʻa Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē: “Ko e Toetuʻu mei he maté ko ha fakamahino fakataautaha ia ʻo ʻetau tuí. ʻOkú ne tānaki mai ha mahino ki heʻetau tokāteliné, ha fakaivia ki hotau ʻulungāngá, mo ha ʻamanaki lelei ki hotau kahaʻú” (“Ko e Hā Kuo Fai ʻe Hotau Fakamoʻuí Maʻatautolú?,” Liahona, Mē 2021, 75). Lolotonga e lēsoni ko ʻení, ʻe aleaʻi ʻe he kau akó ʻa e moʻoni ʻo e Toetuʻu ʻa e ʻEikí pea vahevahe ʻa e founga ʻokú ne ʻoange ai kiate kinautolu ha ʻamanaki lelei ʻi heʻenau fehangahangai mo e ngaahi faingataʻa ʻoku haʻu fakataha mo ha sino fakamatelié.

Ngaahi Fokotuʻu ki Hono Akoʻí

ʻOku fakamoʻoni ha tokolahi naʻa nau mamata tonu ʻi he Toetuʻu ʻa Sīsū Kalaisí.

Te ke lava ʻo kamata e kalasí ʻaki hono fakaafeʻi e kau akó ke nau hiki ha ngaahi sētesi fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga fakataautaha ai kiate kinautolu ʻa e Toetuʻu ʻa Sīsū Kalaisí. Tuku leva ha taimi ke vahevahe ai ʻe ha niʻihi ʻi ha fanga kiʻi kulupu iiki pe fakakalasi. Te ke lava ʻo ʻeke ha taha pe lahi ange ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení ke fakafuofuaʻi e meʻa ʻe ala fiemaʻu ʻe he kau akó ke aleaʻi fakaikiiki ange lolotonga e lēsoní:

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e hā ʻa e Kalaisi kuo toetuʻú kia Mele ʻi he fonualotó. Lau fakataha ʻa e Sione 20:14–18, pea tuku ke fakakaukauloto ʻa e kau akó pe naʻe mei fēfē nai ʻa e mamata ʻa Mele ki he ʻEiki kuo toetuʻú. Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú, ongó, pe ʻiló.

Fakamanatu ki he kau akó naʻe fakaafeʻi kinautolu ʻi he konga 1 ʻo e naunau teuteú ke nau fili ha fakamatala sio tonu ki he Kalaisi kuo toetuʻú pea lekooti ʻenau ngaahi fakakaukau mo e ongo fekauʻaki mo e meʻa ko ʻeni naʻe hokó. ʻOange ha taimi ki he kau akó ke nau toe vakaiʻi ʻenau potufolofolá pe fili ha potufolofola ʻo ka fie maʻu. Hili iá pea ʻai ke nau fakakulupu iiki pea fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe ʻa e meʻa ne nau ako mei he ngaahi fakamatala ne nau akó. Te ke lava leva ʻo ʻeke ange:

  • ʻE tākiekina fēfē ʻe he ngaahi fakamatala ko ʻeni ki he Toetuʻú ha tui ʻa ha taha kia Sīsū Kalaisi?

Te ke lava ʻo fakaʻaliʻali ʻa e tūkunga ko ʻení: Fakakaukau ki he founga te ke lava ʻo tali ʻaki ki ha kaungāmeʻa naʻá ne pehē, “ʻOku ou tui ko ha faiako mo ha taki fakalotu maʻongoʻonga ʻa Sīsū Kalaisi. ʻOku ou tali ʻEne ngaahi akonaki angatonú, ka ʻoku ʻikai ke u tui naʻe hoko moʻoni ʻa e Toetuʻú.”

ʻE lava ke ke fai ha niʻihi ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení ko ha konga ʻo hoʻomou fealeaʻakí:

  • Naʻe mei tali fēfē ʻe he ʻAposetolo ko Paulá ʻa e fakamatala ko ʻení? (Te ke fie toe vakaiʻi ʻa e 1 Kolinitō 15:14, 17–22. ʻE lava ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ha ngaahi moʻoni tatau mo ʻení: ʻOku mahuʻinga ʻa e Toetuʻú ki he ongoongolelei ʻa e ʻEikí. Koeʻuhí ko e Toetuʻu ʻa Sīsū Kalaisí, ʻe toetuʻu ʻa e tokotaha kotoa pē.)

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai e Toetuʻu ʻa Sīsū Kalaisí ki Heʻene ongoongoleleí? Ko e hā ha ngaahi moʻoni fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongoleleí ʻoku fakapapauʻi koeʻuhí naʻá Ne toetuʻu? (Mahalo te ke fie toe vakaiʻi ʻa e fakamatala ʻa ʻEletā D. Toti Kulisitofasoni ʻi he konga 2 ʻo e naunau teuteú.)

  • Ko e hā ha ngaahi fakakaukau mo ha ngaahi ongo ʻokú ke maʻu ʻi hono ʻiloʻi koeʻuhí ko Sīsū Kalaisi ʻe toetuʻu ʻa e kakai kotoa pē—kau ai koe? (Kapau ʻokú ke loto ki ai, te ke lava foki ʻo vahevahe hoʻo ngaahi ongo fekauʻaki mo e fehuʻi ko ʻení.)

ʻOku akoʻi ʻe Paula te tau lava ʻo fiefia koeʻuhí ko e ikunaʻi ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e maté.

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí mo e Akó

Aleaʻi e ngaahi kaveinga fakatāutahá ʻaki e tokanga mo e manavaʻofa. ʻI hoʻo talanoa fekauʻaki mo e ngaahi tefito te ne lava ʻo fakatupu ha ngaahi ongo mālohí, ongoʻingofua ʻa e ngaahi tūkunga mo e ngaahi ongo ʻa hoʻo kau akó. Ako ki he moʻui hoʻo kau akó kae lava ke ke ʻiloʻi e founga lelei taha ke talanoaʻi ai e ngaahi tefito pelepelengesí. Lolotonga e kalasí, tokangaʻi e ngaahi lea ʻa e kau akó mo fakakaukau ki he founga ʻe ala uesia ai ʻa e kau akó ʻi he fealēleaʻaki fakakalasí.

Vahevahe ʻa e talanoa ko ʻeni fekauʻaki mo ʻAlisa, ko e ʻofefine ʻo ʻEletā Paula V. Sionisoni ʻo e Kau Fitungofulú:

ʻĪmisi
ʻEletā Paul V. Johnson

Naʻe siʻi mālōlō homa ʻofefine ko ʻAlisá ʻi he meimei taʻu ʻe taha kuohilí. Naʻá ne fefaʻuhi mo e kanisaá ʻi ha meimei taʻu ʻe valu, lahi mo e ngaahi tafa, ngaahi faitoʻo kehekehe, ngaahi mana fakafiefia, pea mo e loto mamahi lahi. Naʻá ma mamata ki he hōloa siʻono sinó pea aʻu ki he ngataʻanga siʻene moʻui fakamatelié. Naʻe mātuʻaki fakamamahi ke mamata ki he meʻa ne hoko ki heʻema kiʻi taʻahiné—ʻa e kiʻi pēpē longomoʻui kuo tupu ʻo hoko ko ha fefine, uaifi, mo e faʻē talēnitiʻia, mo fakaʻofoʻofá. Naʻá ku pehē ʻe lomekina au ʻe he loto mamahí. (“Pea He ʻIkai Kei ʻi ai Ha Mate,” Liahona, Mē 2016, 121)

  • Ko e fē ha taimi kuó ke aʻusia ai pe ko ha taha ʻokú ke ʻilo ʻa e ngaahi ongo tatau? Kapau ʻoku ʻio, ko e hā ʻa e ngaahi tūkunga ʻo e meʻa naʻe hoko ko iá?

Fakaafeʻi e kau akó ke toe vakaiʻi e fakamatala ʻa ʻEletā Sionisoni ʻi he konga 3 ʻo e naunau teuteú mo e 1 Kolinitō 15:52–55. Te ke lava ʻo fokotuʻu ange ke nau kumi ha ngaahi akonaki ʻe lava ke ne ʻomi ha fakafiemālie mo ha ʻamanaki lelei. Te ke lava leva ʻo ʻeke ange:

  • ʻE lava fēfē ke ʻomi ʻe he tokāteline ʻo e Toetuʻú ha fakafiemālie mo ha ʻamanaki lelei ki he kakai ʻoku fefaʻuhi mo e ngaahi mahaki ʻoku holoki moʻuí, lavea ʻoku liliu ai e moʻuí, ngaahi palopalema ʻi he fāʻelé, pe mate ha taha ʻoku nau ʻofa ai? (ʻE lava ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ha moʻoni hangē ko ʻení: Te tau toetuʻu ʻi ha sino taʻe-faʻa-ʻauʻauha mo taʻe-faʻa-mate.)

  • Ko e fē ha taimi kuo tokoniʻi ai koe pe ko ha taha ʻokú ke ʻilo ʻe he mahino ko ia ʻoku moʻoni ʻa e Toetuʻú?

Fakakaukau ke vahevahe ha meʻa lahi ange fekauʻaki mo e aʻusia ʻa ʻAlisá:

ʻĪmisi
ʻEletā Paul V. Johnson

Ne fekumi ʻa ʻAlisa ki he tokolahi ʻo e kakai ʻoku moʻui ne puke he faʻahinga kanisā naʻá ne maʻú, pea naʻe fakalotosiʻi e fika naʻá ne maʻú. Naʻá ne tohi ʻo pehē: “Ka ʻoku ʻi ai ha faitoʻo, pea ʻoku ʻikai ke u ilifia. Kuo ʻosi [faitoʻo] ʻe Sīsū hotau kanisaá. … Te u sai pē au. ʻOku ou fiefia ʻi heʻeku ʻiloʻi ʻení.”

ʻE lava ke tau fakafetongi e foʻi lea kanisaá ʻaki ha toe mahaki fakaesino, fakaʻatamai pe fakaeloto kehe te tau fehangahangai mo ia. Kuo ʻosi fakamoʻui pē kitautolu ia koeʻuhí ko e Toetuʻú. (“Pea He ʻIkai Kei ʻi ai Ha Mate,” Liahona, Mē 2016, 122)

  • Ko e hā te tau lava ʻo ako mei he ngaahi aʻusia ʻa ʻAlisa mo ʻEletā Sionisoní?

Fakakaukau ke hivaʻi ʻa e himi “Kuo Toe Tuʻu!” (Ngaahi Himí, fika 108).

Fakaʻaliʻali leva ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení, pe ko ha niʻihi ʻokú ke ongoʻi ʻoku felāveʻi ange mo hoʻo kau akó, pea fakaafeʻi e kau akó ke nau fakalaulauloto mo lekooti ʻenau ngaahi fakakaukaú, ongó, mo e ʻiló.

  • Kuo ʻomi fēfē ʻe he Toetuʻu ʻa e Fakamoʻuí ha nonga mo ha ʻamanaki lelei kiate koe ʻi hoʻo fehangahangai mo e ngaahi pole ʻo e moʻui fakamatelié, pe ʻe founga fēfē?

  • Te ke fakaʻaongaʻi fēfē ʻa e meʻa kuó ke ako fekauʻaki mo e Toetuʻú ke fakamālohia hoʻo fakamoʻoní pe ko ha fakamoʻoni ʻa ha taha kehe?

Hili ha taimi feʻunga ki he tohí mo e fakakaukaulotó, fakalotolahiʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke vahevahe e meʻa ne nau tohí.

Ki he Kalasi Hokó

Ke poupouʻi ʻa e teuteu ki he kalasi hokó, te ke lava ʻo vahevahe e pōpoaki ko ʻení ki he kau akó: ʻI hoʻo ako ʻa e naunau teuteu ki he lēsoni 18, fakakaukau ki he fatongia ʻo e ʻaloʻofá ʻi hoʻo moʻuí.

Paaki