‘Inisititiuti
Lēsoni 23 Naunau ʻa e Faiakó: Ko e Nofo ʻAmanaki Lelei ʻi Heʻetau Teuteu ki he Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa Sīsū Kalaisí


“Lēsoni 23 Naunau ʻa e Faiakó: Ko e Nofo ʻAmanaki Lelei ʻi Heʻetau Teuteu ki he Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa Sīsū Kalaisí,” Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó (2023)

“Lēsoni 23 Naunau ʻa e Faiakó,” Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó

Lēsoni 23 Naunau ʻa e Faiakó

Ko e Nofo ʻAmanaki Lelei ʻi Heʻetau Teuteu ki he Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa Sīsū Kalaisí

ʻE “ʻi ai ʻa e ʻaho ʻe toe hāʻele mai ai [ʻa Sīsū Kalaisi] ki he māmaní … [pea] pule Ia ko e Tuʻi ʻo e Ngaahi Tuʻí mo e ʻEiki ʻo e Ngaahi ʻEiki” (“Ko e Kalaisi Moʻuí: Ko e Fakamoʻoni ʻa e Kau ʻAposetoló,” ChurchofJesusChrist.org). ʻE fakamatalaʻi ʻe he kau akó ʻi he lēsoni ko ʻení, ʻa e ʻuhinga te nau lava ai ʻo hanganaki atu ʻi he ʻamanaki lelei ki he Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa Sīsū Kalaisí. Te nau fakakaukauʻi foki ha ngaahi founga te nau lava ai ʻo teuteuʻi kinautolu mo e niʻihi kehé ki he toe hāʻele mai ʻa e Fakamoʻuí pea mo e pule ʻi he nofotuʻí.

Ngaahi Fokotuʻu ki Hono Akoʻí

ʻE kamataʻi e Nofotuʻí ʻe he Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa e Fakamoʻuí.

Kimuʻa pea aʻu mai e kau akó ki he kalasí, te ke lava ʻo hiki ʻeni ʻi he palakipoé: Ngaahi fakaʻilonga ʻe niʻihi ʻo e Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa e ʻEikí: ko e kau Kalaisi loí, kau palōfita loí, ngaahi tau, ngaahi ongoongo ʻo e tau, honge, mahaki, mofuike, faiangahala, mahaki fakaʻauha, fetāʻaki, mo e ngaahi fakaʻilonga ʻi he langí (vakai, Siosefa Sāmita—Mātiu 1:22–23, 28–30, 33; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 45:26–27, 30–33, 40–42).

Ke kamata e kalasí, fakakaukau ke vahevahe ʻa e tūkunga ko ʻení:

Lolotonga ha lēsoni ʻi he ngaahi ʻaho fakaʻosí, naʻe hiki ʻe he kalasi Lautohi Faka-Sāpate ʻa ʻĒvení ha lisi ʻo e ngaahi fakaʻilonga mo e tūkunga faingataʻa kotoa pē ʻe hoko kimuʻa ʻi he Hāʻele ʻAnga Ua Maí. Naʻe fakamatalaʻi ʻe ha kakai ʻe niʻihi ʻa e kovi ʻo e ngaahi meʻa ʻoku hokó pea ʻe fakaʻau pē ke toe kovi ange. Naʻe ongoʻi hohaʻa mo loto-foʻi ʻa ʻĒveni ʻi heʻene mavahe mei he lotú.

  • Kuó ke ʻosi ongoʻi pehē nai hangē ko ʻĒvení?

  • Ko e hā nai e meʻa ne ʻikai aleaʻi ʻi he fealeaʻaki fakakalasi ko ʻení?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau toe vakaiʻi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 45:34–35, 38–39, ʻo kumi e faleʻi ʻa e ʻEikí kiate kinautolu ʻoku hohaʻa ʻi he ngaahi fakaʻilonga ʻo ʻEne hāʻele maí. Fakakaukau leva pe ko e fē ʻi he ngaahi fehuʻi ko ʻení te ke lava ʻo ʻeke ke tokoni ki hoʻo kau akó ke nau ongoʻi ha ʻamanaki lelei lahi ange:

  • Ko e hā ʻa e pōpoaki ʻa e Fakamoʻuí ki he kau ākonga ʻoku hohaʻa ʻi he ngaahi fakaʻilonga ʻo ʻEne hāʻele maí? (ʻE lava ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ha moʻoni hangē ko ʻení: ʻOku fakahaaʻi ʻe he ngaahi fakaʻilonga ʻo e hāʻele mai ʻa e ʻEikí ki he kau faivelengá ʻoku ofi ʻEne Hāʻele ʻAnga Ua Maí.) ʻE hoko fēfē nai ʻa e moʻoni ko ʻení ko ha pōpoaki ʻo e ʻamanaki lelei?

  • Ko e hā ha ngaahi meʻa naʻe hoko ʻi hono Fakafoki Mai ʻo e ongoongoleleí ko ha ngaahi fakaʻilonga ia ʻoku ofi ʻa e Hāʻele ʻAnga Ua Maí? (Te ke lava ʻo toe vakaiʻi e ngaahi sīpinga ʻoku maʻu ʻi he konga 1 ʻo e naunau teuteú. Te ke lava foki ʻo tānaki atu ki he lisi ʻo e ngaahi fakaʻilonga ʻi he palakipoé.) ʻOku tākiekina fēfē nai ʻe he ngaahi fakaʻilonga mo e ngaahi meʻa ko ʻeni naʻe hokó ʻa e anga hoʻo vakai ki he ngaahi ʻaho fakaʻosí?

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke tau tokanga taha kia Sīsū Kalaisi ʻi heʻetau talanoa ki he ngaahi fakaʻilonga lahi ange fekauʻaki mo e Hāʻele ʻAnga Ua Maí ʻoku fakatupu hohaʻá? (Fakakaukau ke toe vakaiʻi e fakamatala ʻa ʻEletā Lainolo A. Lasipeni ʻi he konga 1 ʻo e naunau teuteú.) Kuo tākiekina fēfē nai ʻa e anga hoʻo vakai ki he ngaahi faingataʻa he ngaahi ʻaho fakaʻosí ʻi he tokanga taha kia Sīsū Kalaisí?

Fakamanatu ki he kau akó ʻe kamata ʻi he Hāʻele ʻAnga Ua Maí e pule ʻa e Fakamoʻuí ʻi he nofotuʻí he melino mo e māʻoniʻoni. Fakaafeʻi e kau akó ke nau toe vakaiʻi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 101:26–32, 35 pea kumi e ngaahi tūkunga ʻe hoko lolotonga e Nofotuʻí. Te ke lava ʻo hiki ʻi he palakipoé ʻa e meʻa ʻoku nau maʻú.

  • Ko e fē ʻi he ngaahi tūkunga ko ʻení ʻokú ke hanganaki lahi taha atu ki aí? Ko e hā hono ʻuhingá?

Te ke lava ʻo fakaʻaliʻali ʻa e lea ko ʻeni ʻa Niila L. ʻEnitasení:

ʻĪmisi
ʻEletā Neil L. Andersen

ʻOku ʻikai ha meʻa te ne fakaʻaiʻai ʻeku loto-holi ke lea ʻo kau kia Kalaisí ka ko ʻeku fakakaukauloto ki Heʻene liuaki maí. … ʻE tākiekina ʻe he aʻusia fakaofo ko ʻení ʻa hotau laumālié ʻo taʻengata. (Neil L. Andersen, “ʻOku Mau Lea ʻia Kalaisi,” Liahona, Nōvema 2020, 91)

Fakaafeʻi e kau akó ke fakakaukauloto ki he Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa e Fakamoʻuí mo e Nofotuʻí. ʻI heʻenau fakakaukauloto ki aí, fakaafeʻi kinautolu ke lekooti ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e ongó ʻi he tali ki he fehuʻi ko ʻení:

  • ʻE tokoni fēfē nai hoʻo fakakaukau ki he Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa e Fakamoʻuí mo e Nofotuʻí ke ke nofo ʻamanaki lelei mo nonga ange ai?

Mahalo te ke fie kole ha toko taha pe toko ua ʻi he kau akó ke vahevahe ʻa e meʻa kuó na tohí.

ʻOku akoʻi kitautolu ʻe he ʻEikí ʻi he founga ke teuteu ai ki Heʻene Hāʻele ʻAnga Ua Maí.

Fakaafeʻi e kau akó ke toe vakaiʻi e talanoa fakatātā ʻo e kau taaupoʻou ʻe toko hongofulú ʻi he Mātiu 25:1–13 pe mamata ʻi he vitiō “They That Are Wise” (mei he taimi 0:00 ki he 5:46). Kapau ʻe fie maʻu, tokoni ke mahino ki he kau akó ʻoku fakafofongaʻi ʻe he kau tāupoʻoú ʻa e kau mēmipa ʻo e Siasí (vakai, Dallin H. Oaks, “Preparation for the Second Coming,” Liahona, May 2004, 8).

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí mo e Akó

Falala ki hoʻo kau akó. ʻI he ngāue ʻa e kau akó ʻi he fanga kiʻi kulupu īkí, falala te nau lava ʻo fai ha ngaahi fepōtalanoaʻaki fakalaumālie ʻo ka ʻikai te ke tokangaʻi. Hili e ngaahi fealēleaʻaki fakakulupu īkí, feinga ke ʻiloʻi e tuʻunga ʻo e kau ako ʻoku fie maʻu ke muimuiʻí. Hangē ko ʻení, ʻoua ʻe ʻai ke toutou lea ʻaki pē ʻe he kau akó ʻa e meʻa ne nau talanoa ki aí, kae kumi ha ngaahi founga ke tānaki atu ki heʻenau ngaahi fealēleaʻaki fakakulupu īkí.

Ke tokoniʻi e kau akó ke nau fakakaukau lahi ange ki he mahuʻinga ʻo e talanoa fakatātaá, te ke lava ʻo ʻai ke nau faʻu ha fanga kiʻi kulupu fealēleaʻaki iiki (toko ua ki he toko tolu). ʻOange ki he kulupu takitaha ʻa e laʻipepa tufa “Ko e Kau Taaupoʻou Valé” pe “Ko e Kau Taaupoʻou Potó.” ʻAi ke ʻilo ʻe he kau akó ko e hili ʻenau fealeaʻakí, te nau fakataha mo ha kulupu naʻa nau aleaʻi e tefito ʻe tahá pea nau fevahevaheʻaki e meʻa ne nau akó.

Ko e Kau Taaupoʻou Valé

Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó—Lēsoni 23

  1. Aleaʻi fakataha e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

    • Ko e hā nai ʻoku fakafofongaʻi ʻe he ngaahi māmá mo e loló ʻi he talanoa fakatātaá? (Te ke lava ʻo toe vakaiʻi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 45:56–57 mo e fakamatala ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻi he konga 2 ʻo e naunau teuteú.)

    • Ko e hā nai ʻe mahuʻinga ai e ongo kupuʻi lea “ʻi he tuai mai ʻa e tangata taʻané” (Mātiu 25:5) mo e “pea tuʻuapō mālié mo ʻene pā mai ʻa e kalangá” (veesi 6)?

    • Ko e hā naʻe fakamatalaʻi ai naʻe vale e toko nima ʻo e kau tāupoʻoú? (Te mou lava ʻo aleaʻi e meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he ongo kupuʻi lea “ʻOku ʻikai te u ʻiloa ʻa kimoutolu” [veesi 12] mo e “ʻOku ʻikai te mou ʻilo au” (Joseph Smith Translation, Matthew 25:11) fekauʻaki mo e teuteu ʻa e kau taaupoʻou ko ʻení.)

  2. Feinga ke ʻiloʻi ha sīpinga angamaheni ʻe taha pe ua ʻo e founga ʻe lava ke tau fili ai ʻi heʻetau hoko ko e kāingalotu ʻo e Siasí ke tau hangē ko e kau taaupoʻou valé. Mateuteu ke vahevahe hoʻo ngaahi sīpingá mo ha kulupu naʻa nau aleaʻi ʻa e kau taaupoʻou potó.

Ko e Kau Taaupoʻou Valé

Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó—Lēsoni 23

ʻĪmisi
laʻipepa tufa ʻa e faiakó

Ko e Kau Taaupoʻou Potó

Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó—Lēsoni 23

  1. Aleaʻi fakataha e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

    • Ko e hā nai ʻoku fakafofongaʻi ʻe he ngaahi māmá mo e loló ʻi he talanoa fakatātaá? (Te ke lava ʻo toe vakaiʻi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 45:56–57 mo e fakamatala ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻi he konga 2 ʻo e naunau teuteú.)

    • Ko e hā naʻe fakamatalaʻi ai naʻe poto e toko nima ʻo e kau tāupoʻoú?

    • Ko e hā naʻe ʻikai vahevahe ai ʻe he kau taaupoʻou potó ʻenau loló mo e kau taaupoʻou valé?

  2. Feinga ke ʻiloʻi ha sīpinga ʻe taha pe ua ʻo e founga ʻe lava ke tau fili ai ʻi heʻetau hoko ko e kāingalotu ʻo e Siasí ke tau hangē ko e kau taaupoʻou potó ʻi heʻetau teuteu ki he Hāʻele ʻAnga Ua Maí. Mateuteu ke vahevahe hoʻo ngaahi sīpingá mo ha kulupu naʻa nau aleaʻi ʻa e kau taaupoʻou valé.

Ko e Kau Taaupoʻou Potó

Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó—Lēsoni 23

ʻĪmisi
laʻipepa tufa ʻa e faiakó

Hili hono maʻu ʻe he kau akó ha taimi feʻunga ke aleaʻi ai ʻenau ngaahi tefitó, fakaafeʻi e kulupu takitaha ke fakataha mo ha kulupu ne nau aleaʻi e tefito ʻe tahá ke vahevahe e ngaahi sīpinga ne nau ʻiló.

Hili hono ʻoange ha taimi feʻunga ke fakakakato ai ʻe he kau akó ʻa e fealēleaʻaki fakakulupu hono uá, te ke lava ʻo fakaafeʻi ha toko taha pe toko ua ʻo e kau akó ke vahevahe ʻa e meʻa naʻa nau akó. Te ke lava ʻo hiki pe fakaʻaliʻali ha foʻi moʻoni ʻoku nau ʻiloʻi, hangē ko ʻení: Te u lava ʻo teuteu ki he Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa e ʻEikí ʻaki hono fakamālohia ʻeku fakamoʻoní mo maʻu ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ko hoku faifakahinohino.

Ke fakaʻosi e kalasí, ʻoange ki he kau akó ha taimi ke hiki ai ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi ongo kau ki he founga te nau teuteuʻi lelei taha ai kinautolu mo e niʻihi kehé ki he Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa Sīsū Kalaisí.

Ki he Kalasi Hokó

ʻI he lolotonga e uiké, fakakaukau ke ʻave ki he kau akó ʻa e pōpoaki ko ʻení pe ko haʻo pōpoaki pē ʻaʻau: ʻI hoʻo ako e lēsoni 24 fekauʻaki mo e Fakamaau Fakaʻosí, fakakaukau ki he meʻa te ke lava ʻo fai ke hoko ai ʻa e meʻá ni ko ha taimi nāunauʻia.

Paaki