Leksyon 19

Ang mga Kasinatian sa Bilanggoan sa Liberty ug sa Far West

Pasiuna ug Han-ay sa mga Panghitabo [Timeline]

Niadtong Disyembre 1, 1838, si Propeta Joseph Smith, Hyrum Smith, Sidney Rigdon, Lyman Wight, Alexander McRae, ug Caleb Baldwin gibalhin ngadto sa bilanggoan sa Distrito sa Clay, sa kadugayan nailhan nga Bilanggoan sa Liberty, didto sa Liberty, Missouri. Samtang ang Propeta ug ang iyang mga kauban nag-antus sa bilanggoan, ang mga Santos gipugos sa pagbiya sa estado sa Missouri isip resulta sa mando sa pagpuo nga gihatag ni Gobernador Boggs. Niadtong Abril 16, 1839, samtang ang mga binilanggo gibalhin ngadto sa laing dapit, gitugotan sila sa pag-eskapo, ug mitipon sila og balik sa mga Santos ug sa ilang pamilya sa Illinois. Duha ka adlaw human sa pag-eskapo sa Propeta, si Brigham Young ug ang ubang mga sakop sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles misugod sa pagbiyahe padulong sa Far West, Missouri, aron mosunod sa sugo sa Ginoo sa pagpahimutang sa bato sa pamag-ang sa usa ka templo (tan-awa sa D&P 115:11–12).

Disyembre 1, 1838Si Joseph Smith ug lima pa ka tawo gibalhin ngadto sa Bilanggoan sa Liberty.

Enero–Abril 1839Ang mga Santos mibiya sa Missouri.

Abril 16, 1839Si Joseph Smith ug ang iyang mga kauban gitugutan sa pag-eskapo.

Abril 26, 1839Ang mga apostoles ug ubang mga miyembro sa Simbahan mipahimutang sa habagatang silangan nga bato sa pamag-ang sa templo sa Far West.

Mga Basahunon sa Estudyante

Mga Santos: Ang Istorya sa Simbahan ni Jesukristo sa Ulahing mga Adlaw, Volume 1, Ang Sumbanan sa Kamatuoran, 1815–1846 (2018), kapitulo 33

Mga Sugyot alang sa Pagtudlo

Awhaga ang mga estudyante sa pagtuon sa mga kasulatan kada adlaw

Pipila lang ka butang ang mabuhat sa mga magtutudlo nga adunay mas gamhanan ug malungtarung impluwensya sa kaayohan diha sa kinabuhi sa mga estudyante kay sa pagtabang nila nga makat-on ug mahigugma sa mga kasulatan ug sa pag-awhag sa mga estudyante nga magtuon sa mga kasulatan kada adlaw. Agig dugang sa pagdapit sa mga estudyante sa pagkompleto sa gitudlo nga mga basahunon gikan sa Mga Santos: Volume 1, awhaga sila sa pagtuon sa mga kasulatan matag adlaw—ilabi na sa Basahon ni Mormon.

Si Propeta Joseph Smith ug lima pa ka mga kaigsoonan nag-antus sa Bilanggoan sa Liberty

Ipakita ang giandam nga hulagway ni Joseph Smith sa Bilanggoan sa Liberty, ug isulat ang mosunod nga pangutana diha sa pisara: “O Dios, hain ba ikaw?” (D&P 121:1).

• Base sa inyong pagbasa sa kapitulo 33 sa Mga Santos: Volume 1, unsa nga mga kahimtang ang nag-aghat ni Joseph Smith sa pagpangutana niini? (Kon gikinahanglan, pahinumdumi ang mga estudyante nga si Joseph Smith ug lima pa ka mga kaigsoonang lalaki nahimulag gikan sa ilang mga pamilya ug gipriso ubos sa makalolooy nga mga kahimtang samtang ang ubang mga Santos gikawatan sa ilang mga kabtangan, gipapahawa sa ilang mga panimalay, giabusaran, ug sa pipila ka mga sitwasyon gipamatay.)

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pamahayag ni Elder Jeffrey R. Holland sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles. Hangyoa ang klase sa pagpaminaw kon giunsa paghulagway ni Elder Holland ang pangutana ni Joseph Smith.

“Sakit, personal kadto nga pagtuaw—pagtuaw nga gikan sa kasingkasing, usa ka espiritwal nga kamingaw nga tingali nabati na natong tanan usa ka higayon sa atong kinabuhi” (Jeffrey R. Holland, “Lessons from Liberty Jail” [fireside sa Brigham Young University, Sept. 7, 2008], 5, speeches.byu.edu).

Dapita ang mga estudyante sa paghunahuna og mga higayon sa dihang sila o usa ka tawo nga ilang kaila nakasinati og kagul-anan, espiritwal nga kamingaw, o ubang kasakit. Hangyoa ang mga estudyante sa pagpangita og mga kamatuoran sa leksyon karon nga makatabang kanila kon sila ug kadtong ilang gihigugma makasinati og mga kasakit.

Pahinumdumi ang mga estudyante nga si Joseph Smith ug pipila ka mga kaigsoonan gibilanggo sa militia sa Missouri didto sa Far West niadtong Oktubre 31, 1838. Gimartsa sa militia ang mga lalaki gikan sa Far West padulong sa Independence ug dayon ngadto sa Richmond, Missouri. Sa Richmond, si Joseph Smith ug ang ubang kaigsoonan gidala atubangan ni Maghuhukom Austin A. King, kinsa mitanyag nga buhian kadtong “mobiya sa [ilang] relihiyon ug mosalikway sa Propeta” (Justin R. Bray, “Within the Walls of Liberty Jail,” sa Revelations in Context, ed. Matthew McBride ug James Goldberg [2016], 257, o history.ChurchofJesusChrist.org). Ang matag usa kanila mibalibad sa tanyag. Atol sa pasiunang bista, si Maghuhukom King nakahukom nga ipabilin si Joseph Smith ug ang ubang mga kaigsoonan, pipila kanila mga lider sa Simbahan, nga mga binilanggo samtang nagpaabut sila sa husay kalabut sa pasangil nga pagbudhi. Pagka-Disyembre 1, 1838, si Propeta Joseph Smith, Hyrum Smith, Caleb Baldwin, Sidney Rigdon, Lyman Wight, ug Alexander McRae gidala ngadto sa bilanggoan sa Liberty, Missouri. (Tan-awa sa Bray, “Within the Walls of Liberty Jail,” 256–63, o history.ChurchofJesusChrist.org.)

Ipakita ang giandam nga litrato sa Bilanggoan sa Liberty, gikuhaan og hulagway mga kwarenta ka tuig human nabilanggo ang Propeta didto. Ipasabut nga duol-duol kini sa hitsura sa bilanggoan sa dihang si Joseph Smith ug ang lima pa ka mga kaigsoonan nabilanggo didto.

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pamahayag ni Elder Jeffrey R. Holland kalabut sa Bilanggoan sa Liberty:

“Ang bilanggoan, usa sa pipila ug siguradong usa sa labing gikahadlukan sa ingon nga mga estraktura niana nga rehiyon, gikonsiderar nga dili maeskapohan, ug tingali mao gayud. Kini adunay duha ka andana. Ang ibabaw o kinadak-ang andana masulod lamang gikan sa gawas pinaagi sa usa ka gagmay, bug-at nga pultahan. Sa tunga-tunga niana nga andana adunay gamayng pultahan sa salog [trapdoor] diin ang mga binilanggo ipaubos ngadto sa ubos nga andana o prisohanan. Ang gawas nga mga bongbong sa bilanggoan hinimo sa sagapsapon nga mga batong anapog nga duha ka pye ang gibag-on, diin ang sulod nga mga bongbong hinimo sa 12-ka pulgada nga mga trosong tugas. Kining duha ka mga bongbong giuwang og 12-ka pulgada nga kal-ang nga gipuno og mga bato. Gihiusa, kini nga mga bongbong nahimong lig-on, dili malutsan nga babag nga upat ka pye ang gibag-on” (Jeffrey R. Holland, “Lessons from Liberty Jail” [fireside sa Brigham Young University, Sept. 7, 2008], 2, speeches.byu.edu).

Ipakita ang giandam nga hulagway, ug ipasabut nga usa kini ka litrato sa pagpanday og usab sa sulod sa Bilanggoan sa Liberty, lakip ang prisohanan nga dapit diin gibutang ang mga binilanggo.

Bahina ang mga estudyante sa mga grupo nga magtinagurha o tinagutlo, ug hatagi sila og mga kopya sa giandam nga handout, “Mga Kahimtang sulod sa Bilanggoan sa Liberty.” Dapita sila sa pagbasa sa handout ug sa paghisgot diha sa ilang mga grupo sa ilang mga tubag sa pangutana nga anaa sa handout.

Mga kahimtang sulod sa Bilanggoan sa Liberty

“Mangahas ko sa pag-ingon nga hangtud sa pagkamartir [ni Joseph Smith] paglabay sa lima ug tunga ka tuig, wala nay mas lisud pa nga panahon sa kinabuhi ni Joseph kay sa niining bangis, ilegal, ug dili makatarunganon nga pagkabilanggo sa Bilanggoan sa Liberty. …

“Ang pagkaon nga gihatag sa mga binilanggo hugaw ug usahay kontaminado, sobra ka hugaw nga usa kanila miingon nga sila ‘dili mahimong mokaon niini hangtud nga [sila] mapugos sa pagbuhat niini tungod sa kagutom’ [Alexander McRae, gikutlo diha sa B. H. Roberts, A Comprehensive History of the Church, 1:521]. Sulod sa upat ka higayon nga gibutangan og hilo ang ilang pagkaon, nga nakapahimo nila nga masakit pag-ayo nga sulod sa pipila ka adlaw nagpuli-puli ang ilang pagsuka ug pagkasalimuang, nga wala na manumbaling kon mabuhi pa ba sila o mamatay. Diha sa mga sulat ni Propeta Joseph Smith, gihulagway niya ang bilanggoan nga usa ka “impiyerno, gipalibutan sa mga demonyo … diin napugos kami sa pagpaminaw og walay lain kon dili mapanamastamason nga mga panumpa, ug nakasaksi og talan-awon sa pagpanamastamas, ug pagkahubog ug pagpakaaron-ingnon, ug imoral nga mga binuhatan sa tanang matang’ [sa The Joseph Smith Papers, Documents, Volume 6: February 1838–August 1839, ed. Mark Ashurst-McGee ug uban (2017), 361].

“… ‘Ang bolpen, o pinulongan, o mga anghel,’ misulat si Joseph, dili igong makahulagway ‘sa kadautan sa impyerno’ nga iyang giantus didto [Sulat ngadto kang Emma Smith, 4 Abril 1839, sa Personal Writings of Joseph Smith, rev. ed., comp. Dean C. Jessee (2002), 463, 464]. Ug kining tanan nahitabo, sumala sa pipila ka mga istorya, panahon sa unsay gikonsiderar kaniadto nga labing bugnaw nga tingtugnaw nga narekord diha sa estado sa Missouri” (Jeffrey R. Holland, “Lessons from Liberty Jail” [fireside sa Brigham Young University, Sept. 7, 2008], 1–3, speeches.byu.edu).

“Ang upat ka bulan nga pagkatanggong sa Bilanggoan sa Liberty … adunay grabeng pisikal nga mga epekto sa mga binilanggo. Ang kahayag sa adlaw hapit dili makalusot sa duha ka gagmay, gialihan og rehas nga mga bintana nga taas ra kaayo aron malilian, ug ang taas nga mga oras ubos sa kangitngit nakadaot sa mga mata sa mga lalaki. … Samtang ang gamayng kalayo gitugutan, tungod kay walay panghaw nga kagawasan sa aso, ang mga mata sa mga binilanggo misamot og kadaot. Nanakit ang ilang mga dunggan, mikurog ang ilang mga kaugatan, ug si Hyrum Smith sa usa ka higayon nawagtangan sa panimuot. …

“Tingali ang labing nakapawala sa kadasig sa nahabilin nga mga binilanggo mao ang paghunahuna sa mga pamilya nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, lakip sa ilang kaugalingon, nga nagkatibulaag, kabus kaayo, ug gipapahawa sa tibuok estado sa Missouri” (Justin R. Bray, “Within the Walls of Liberty Jail,” sa Revelations in Context, ed. Matthew McBride ug James Goldberg [2016], 259, o history.ChurchofJesusChrist.org).

• Kon didto kamo sa Bilanggoan sa Liberty, sa unsang paagi kaha kini nga mga kahimtang nakaapekto kaninyo sa pisikal, emosyonal ug espiritwal nga paagi?

Human ang mga estudyante nakabaton og igong panahon sa pagribyu sa handout, ipakita ang mosunod nga pamahayag ni Elder Jeffrey R. Holland, ug dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa niini og kusog:

“Kadaghanan kanato, kasagaran, maghisgot kabahin sa pasilidad sa Liberty isip usa ka ‘bilanggoan’ o usa ka ‘prisohan’—ug tinuod gayud kana. Apan si Elder Brigham H. Roberts, sa pagrekord sa kasaysayan sa Simbahan, naghisgot sa pasilidad isip usa ka templo, o, mas tukma, usa ka ‘templo nga bilanggoan’ [tan-awa sa B. H. Roberts, A Comprehensive History of the Church, ulohan sa kapitulo 38, 1:521]” (Jeffrey R. Holland, “Lessons from Liberty Jail” [fireside sa Brigham Young University, Sept. 7, 2008], 3, speeches.byu.edu).

• Kon ikonsiderar ang tanan nga nasinati ni Joseph Smith ug sa ubang mga binilanggo didto sa Bilanggoan sa Liberty, sa unsang mga paagi kaha nga ang bilanggoan mapahisama sa usa ka templo? (Ang bilanggoan usa ka dapit diin ang Propeta Joseph Smith napaduol sa Ginoo ug nakadawat og pagpadayag.)

Ipasabut nga si Propeta Joseph Smith midiktar og duha ka mga sulat ngadto sa mga Santos niadtong Marso 1839 nga naglakip og pipila sa mga pinadayag nga iyang nadawat. Ang mga parte niini nga mga sulat gilakip diha sa Doktrina ug mga Pakigsaad 121–23.

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 121:7–9, ug dapita ang laing estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 122:7–9. Hangyoa ang klase sa pagpangita kon unsa ang gipadayag sa Ginoo kang Joseph Smith mahitungod sa kalisdanan.

• Unsa nga mga baruganan ang atong makita gikan sa mga saad sa Ginoo ngadto ni Joseph Smith kalabut sa iyang mga kasakit? (Ang mga estudyante mahimong moila og pipila ka mga baruganan, lakip sa mosunod: Kon maayo natong malahutay ang atong mga kasakit, ang tanan nga atong giantus makahatag kanato og kasinatian ug para sa atong kaayohan. Isulat kini nga baruganan diha sa pisara.)

Pagpangutana og mga pangutana nga makatabang sa mga estudyante nga makasabut sa doktrina ug mga baruganan

Ang mga pangutana makatabang sa mga estudyante nga mas masabtan ang kahulugan sa doktrina ug mga baruganan. Ang mga pangutana nga makaawhag sa mga estudyante sa paghunahuna mahitungod sa usa ka baruganan sa moderno nga konteksto, o magdapit sa mga estudyante sa pagpasabut sa ilang nasabtan sa usa ka baruganan, makatabang kaayo.

• Unsa kaha ang gipasabut nga molahutay pag-ayo sa atong mga kasakit?

Ipakita ang mosunod nga pamahayag ni Elder Jeffrey R. Holland, ug dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa niini og kusog. Hangyoa ang klase sa pagpaminaw kon unsay gitudlo ni Elder Holland kon sa unsang paagi ang atong mga kasakit makahatag kanato og kasinatian ug alang sa atong kaayohan kon kita molahutay pag-ayo niini.

“Mahimo kamong makabaton og sagrado, mapadayagon, tiunay nga matulon-anong kasinatian uban sa Ginoo sa bisan unsa nga sitwasyon nga maanaa kamo. Sa pagkatinuod, tuguti ko sa pagsulti niini sa mas kusganong paagi: Mahimo kamong makabaton og sagrado, mapadayagon, tiunay nga matulon-anong kasinatian uban sa Ginoo diha sa labing pait nga mga kasinatian sa inyong kinabuhi—diha sa labing grabe nga mga sitwasyon, samtang nag-antus sa labing sakit nga inhustisya, samtang nag-atubang sa labing lisud nga mga problema ug oposisyon nga inyong naatubang sukad.

“… Ang labing lisud nga mga panahon sa tawo mao ang oportunidad sa Dios, ug kon kita magmapainubsanon ug magmatinud-anon, kon kita magmatuohon ug dili mamalikas sa Dios tungod sa atong mga problema, pwede Niyang himoong mga templo ang dili makiangayon ug dili tawhanon ug dili maagwanta nga mga prisohan sa atong mga kinabuhi—o sa labing minos usa ka sirkumstansya nga makahatag og kahupayan ug pagpadayag, balaang pakig-uban ug kalinaw. …

“… Kon nag-antus, tingali gani mas napaduol kita sa Dios kay sa bisan kanus-a sa atong tibuok kinabuhi. Kana nga kahibalo makapahimo sa matag susama nga sitwasyon ngadto sa usa ka kusganong espirituhanon nga mga kasinatian sama sa templo” (Jeffrey R. Holland, “Lessons from Liberty Jail” [fireside sa Brigham Young University, Sept. 7, 2008], 3–4, 6, speeches.byu.edu).

• Unsa ang labing importante alang kaninyo niini nga pamahayag ni Elder Holland?

• Sa unsang paagi ang pagpili nga magmapainubsanon, matinud-anon, ug matuohon makatabang sa pag-andam sa atong mga kasingkasing sa pagdawat og pagpadayag gikan sa Ginoo bisan unsa pa ang atong mga kahimtang?

• Kanus-a kamo mibati nga ang usa ka piho nga kasakit mihatag kaninyo og makatabang nga kasinatian ug alang sa inyong kaayohan? (Pahinumdumi ang mga estudyante nga dili mopaambit og bisan unsa nga sagrado o personal ra kaayo. Mahimo usab nga mopaambit ka og usa ka kasinatian.)

Hangyoa ang mga estudyante sa paghunahuna og usa ka kasakit nga tingali ilang gisinati. Human sa igong panahon, dapita sila sa pagsulat og plano nga naghulagway sa unsay ilang buhaton aron makalahutay og maayo niana nga kasakit.

Ipasabut nga sa Abril 1839, samtang gigwardiyahan padulong sa Distrito sa Boone, Missouri, si Joseph Smith ug ang iyang mga kauban gitugutan sa pag-eskapo. Mibiyahe sila padulong sa Quincy, Illinois, diin mitipon sila pag-usab sa ilang mga pamilya.

Ang mga apostoles mibiyahe og balik sa Far West ug mituman sa sugo sa Ginoo

Hangyoa ang mga estudyante sa pagpangita sa kapitulo 33 sa Mga Santos: Volume1. Dapita ang pipila ka estudyante nga magpuli-puli sa pagbasa og kusog gikan sa pahina 386, sugod sa parapo nga nagsugod og “Samtang si Joseph nakigbisog …” ug matapos sa parapo sa pahina 387 nga nagsugod og “Gusto niya nga ang mga apostoles diha sa Quincy …”

• Kon kinahanglan kamong mohukom kon mobalik ba sa Far West o dili, unsa kaha ang pilion ninyong buhaton? Ngano man?

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pamahayag ni Presidente Wilford Woodruff (1807–98). Hangyoa ang klase sa pagpaminaw kon giunsa pagtubag sa mga Apostoles ang sugo sa Ginoo.

“Ang Napulog Duha ka mga Apostoles gitawag pinaagi sa pagpadayag sa pag-adto sa Far West … aron ipahimutang ang pundasyon sa bato sa pamag-ang sa Templo. … Ang mga taga-Missouri nakapanumpa pinaagi sa mga Dios sa kahangturan nga kon ang matag pinadayag nga gihatag pinaagi ni Joseph Smith natuman, kana nga pinadayag dili gayud matuman. … Ang kinatibuk-ang pagbati sa Simbahan, kutob sa akong nahibaloan, mao nga, ubos niadto nga mga kahimtang imposible ang pagtuman sa buhat; ug dawaton sa Ginoo ang ilang tinguha nga magmasulundon nga daw nabuhat gayud nila kini. … Dihang si Presidente Young nangutana sa Napulog Duha, ‘Mga Kaigsoonan, unsay inyong buhaton kalabut niini?’ Ang tubag mao nga: ‘Ang Ginoo namulong ug kinahanglan kitang mosunod.’ Gibati namo nga ang Ginoong Dios mihatag … sa sugo ug kami adunay pagtuo nga mopadayon ug motuman niini, mibati nga Siya ang motino kon mabuhi man kami o mamatay sa pagtuman niini” (Wilford Woodruff, “Discourse,” Deseret News, Dis. 22, 1869, 543).

• Unsa nga mga baruganan ang atong makat-unan gikan sa ehemplo niini nga mga Apostoles? (Ang mga estudyante mahimong moila og pipila ka mga baruganan, lakip sa mosunod: Makapili kita sa pagsunod sa mga sugo sa Ginoo bisan unsa pa ang mga kahimtang. Samtang atong ibutang ang atong pagsalig sa Ginoo, atong matuman ang unsay Iyang gisugo.)

Ipasabut nga sayo sa buntag sa gitudlo nga adlaw sa Abril 26, 1839, si Brigham Young ug upat pa ka mga Apostoles, inubanan sa uban pa nga mga miyembro sa Simbahan, milakaw ngadto sa luna sa templo sa Far West. Si Alpheus Cutler, kinsa mao ang modumalang trabahante sa templo, mipaligid og dakong bato sa habagatang silangan nga kanto sa lote sa templo. Ang gamay nga grupo nanganta og mga himno ug nag-ampo. Agig dugang, si Wilford Woodruff ug George A. Smith giordinahan isip mga Apostoles aron mahulipan ang mga bakante sa Korum sa Napulog Duha. Samtang ang gamay nga grupo sa mga Santos nangandam sa pagbiya sa Far West, si Theodore Turley mihapit sa balay sa iyang karaang higala, si Isaac Russell, kinsa miapostasiya sa Simbahan ug nagpabilin sa Far West. Nahingangha si Isaac nga si Theodore didto sa Far West uban sa mga sakop sa Napulog Duha ug nga ang propesiya sa Ginoo nga gihatag pinaagi ni Joseph Smith natuman (tan-awa sa Manuscript History of the Church, vol. C-1, addenda, 26 Abril 1839, ikaduha sa duha ka mga sinulat, p. 14).

Tapusa pinaagi sa pagpamatuod sa mga kamatuoran nga inyong nahisgutan niini nga leksyon, ug awhaga ang mga estudyante nga molihok sumala niadto nga mga kamatuoran.

Awhaga ang mga estudyante nga mangandam alang sa sunod nga klase pinaagi sa pagbasa sa mga kapitulo 34–35 sa Mga Santos: Volume 1.