Leksyon 20

Nauvoo ang Matahum

Pasiuna ug Han-ay sa mga Panghitabo [Timeline]

Human si Propeta Joseph Smith ug ang iyang kauban nga mga binilanggo gitugutan nga makaeskapo sa pagkabihag didto sa Missouri niadtong Abril 1839, mitabok sila sa Suba sa Mississippi ug nahiusa pag-usab sa mga Santos sa Quincy, Illinois. Wala madugay human sa ilang pag-abut, si Joseph mibiyahe padulong sa amihan aron mobisita ug mahan-ay ang pagpalit og yuta daplin sa Suba sa Mississippi diha sa Illinois ug Teritoryo sa Iowa. Sa pagpundok sa mga Santos didto, gihimo nila ang lamakon nga yuta sa habig sa Illinois ngadto sa usa ka matahum nga dakbayan nga ilang gitawag og Nauvoo. Niining panahona, si Joseph Smith nagtinguha og bayad gikan sa federal nga gobyerno tungod sa mga pag-antus sa mga Santos sa Missouri. Sa dihang milambo ang Nauvoo, ang mga Santos nakadawat og pagtugot gikan sa estado sa Illinois alang sa permit sa siyudad nga naghatag og politikanhon ug relihiyusong kagawasan nga labaw pa kay sa ilang naangkon sa Missouri. Niini usab nga panahon, si Propeta Joseph Smith unang mitudlo sa doktrina sa bunyag alang sa mga patay.

Abril 22, 1839Ang Propeta miabut sa Quincy, Illinois, human makaeskapo sa pagkabihag.

Abril 30, 1839Ang mga ahente sa Simbahan mipalit og yuta sa Commerce, Illinois.

Hulyo 22, 1839Si Joseph Smith ug ang uban miayo og daghang mga tawo nga nasakit og malaria.

Nobyembre 29, 1839Ang Propeta nakigkita sa presidente sa Estados Unidos nga si Martin Van Buren aron mohangyo og bayad sa kadaut [reparation].

Agosto 15, 1840Unang pagtudlo ni Joseph Smith sa doktrina sa bunyag alang sa mga patay.

Mga Basahunon sa Estudyante

Mga Santos: Ang Istorya sa Simbahan ni Jesukristo sa Ulahing mga Adlaw, Volume 1, Ang Sumbanan sa Kamatuoran, 1815–1846 (2018), mga kapitulo 34–35

Mga Sugyot alang sa Pagtudlo

Paghatag og makalingaw, may kalabutan, ug makapalig-on nga mga leksyon

Kon ang mga magtutudlo kanunay nga mangandam ug mopresentar og makapaikag, haum, ug makapalig-on nga mga leksyon, ang mga estudyante makapalambo og ekspektasyon nga aduna silay makat-unan nga bililhon matag higayon nga motambong sila sa klase. Namulong mahitungod sa mga tinguha sa mga estudyante nga maamumahan sa espirituhanong paagi, si Presidente Boyd K. Packer (1924–2015) sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles mitudlo: “Kinahanglan gayud nga aduna silay makat-unan aron gusto sila nga mobalik. Andam silang mobalik, gani mahinamon, ngadto sa usa ka klase … diin maamuma sila sa espirituhanong paagi” (Teach Ye Diligently, rev. ed. [1991], 182).

Ang mga Santos nanimuyo sa Illinois ug Iowa

Isulat ang mosunod nga hugpong sa mga pulong diha sa pisara: Usa ka matahum nga dapit ug usa ka dapit nga kapahulayan.

• Unsa ang pipila ka dapit nga inyong mahulagway nga matahum o usa ka dapit nga kapahulayan?

mapa sa Missouri, Illinois, ug Iowa nga mga dapit

Ipakita ang giandam nga mapa, “Ang Missouri, Illinois, ug Iowa nga Dapit sa Estados Unidos,” ug dapita ang mga estudyante sa pagpangita sa Quincy, Illinois. Ipasabut nga sa Abril 1839, wala madugay human makaikyas si Propeta Joseph Smith gikan sa pagkabihag ug mitipon sa mga Santos sa Quincy, Illinois, siya ug ang ubang mga miyembro sa Simbahan mibiyahe og 80 ka kilometro paamihanan ngadto sa Commerce, Illinois. Base sa mga negosasyon nga nagsugod samtang si Joseph Smith anaa pa sa bilanggoan, misugod sila sa pagpamalit og yuta diha ug palibut sa Commerce sa silangan nga habig sa Suba sa Mississippi ug sa kasadpan nga habig diha sa Teritoryo sa Iowa. Pagka-Agosto nakapalit na sila og ubay-ubay nga gidaghanon sa yuta alang sa pagpundok sa mga Santos. Pagka-Abril 1840, giusab ni Propeta Joseph Smith ang ngalan sa dakbayan sa Commerce ngadto sa Nauvoo.

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pamahayag ni Joseph Smith ug sa iyang mga magtatambag:

“Ang ngalan sa atong dakbayan (Nauvoo,) gikan sa Hebreohanon, ug nagkahulugan og matahum nga kahimtang, o dapit, nga nagdala niini, usab, sa ideya nga pagpahulay”” (Joseph Smith, Sidney Rigdon, ug Hyrum Smith, “A Proclamation, to the Saints Scattered Abroad,” Times and Seasons, Ene. 15, 1841, 273–74, josephsmithpapers.org).

• Kon ikonsiderar ang giantus ni Joseph Smith ug sa mga Santos sa Missouri, sa unsang paagi kaha ang kahulugan sa ngalan nga Nauvoo usa ka pagpahayag og paglaum alang sa umaabut?

Ipasabut nga samtang ang mga Santos misugod sa pagpundok niini nga dapit sa ting-init sa 1839, naghago sila og maayo aron mahawan ang yuta sa daplin sa suba sa Mississippi. Hinoon, gatusan ka mga Santos ang napaakan sa mga lamok ug grabeng nasakit sa malaria.

Hangyoa ang mga estudyante sa pagpangita sa kapitulo 34 sa Mga Santos: Volume 1. Dapita ang pipila ka mga estudyante nga magpuli-puli sa pagbasa og kusog gikan sa pahina 402, sugod sa parapo nga nagsugod og “Buntag sa Lunes, Hulyo 22 …” ug matapos sa parapo sa pahina 403 nga nagsugod og “Nianang pagkagabii …” Hangyoa ang klase sa pagsunod, nga mangita sa tabang nga nadawat sa mga Santos gikan sa Ginoo.

• Unsa ang labing importante kaninyo niini nga istorya?

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pamahayag ni Presidente Wilford Woodruff (1807–98), kinsa misaysay og laing panghitabo nga nahitabo nianang adlawa.

Wilford Woodruff

“Usa ka tawo [nga dili Santos sa Ulahing mga Adlaw], nasayud sa mga milagro nga gihimo, miduol ngadto [ni Joseph Smith] ug mihangyo kon pwede ba siyang moayo sa duha niya ka kaluha nga anak, nga mga lima pa ka bulan, kinsa parehong naghigda nga masakiton nga hapit na mamatay.

“Ang pamilya nagpuyo mga tulo ka kilometro gikan sa Montrose [usa ka lungsod tabok sa suba gikan sa Nauvoo].

“Ang Propeta miingon nga dili siya makaadto; apan, human mohunong sa makadiyot, miingon siya nga mopadala siya og tawo nga moayo kanila; ug milingi siya kanako ug miingon: ‘Kuyogi ang tawo ug ayoha ang iyang mga anak.’

“Mikuha [si Joseph] og pula nga sida nga panyo gikan sa iyang bulsa ug mihatag niini kanako, ug misulti kanako sa pagpahid sa ilang mga nawong sa panyo kon mangalagad ako kanila, ug mamaayo sila. …

“Mikuyog ko sa tawo, ug gibuhat ang unsay gisugo sa Propeta kanako, ug ang mga bata nangaayo” (Wilford Woodruff, Leaves from My Journal [1881], 65).

• Unsa nga baruganan ang atong mailhan gikan sa istorya gikan sa Mga Santos: Volume 1 ug sa pamahayag ni Presidente Woodruff? (Ang mga estudyante mahimong moila og pipila ka mga baruganan, lakip ang mosunod: Samtang mopakita kita og pagtuo diha sa Ginoo, mahimo kitang maayo pinaagi sa gahum sa pagkapari. Isulat kini nga baruganan diha sa pisara.)

Ang pula nga sidang panyo ni Joseph Smith

Ipakita ang giandam nga imahe sa pula nga sidang panyo nga gihatag ni Joseph Smith kang Wilford Woodruff, ug ipasabut nga si Presidente Woodruff “mitipig niini nga panyo isip pahinumdom niining talagsaong kasinatian ug sa kalooy ni Joseph ngadto sa mga masakiton, lakip niadtong dili mga miyembro” (Heidi Bennett, “A Day of God’s Power,” serye sa Museum Treasures, Sept. 18, 2015, history.ChurchofJesusChrist.org). Gihulagway ni Wilford kana nga adlawa sa pagpang-ayo isip “usa ka adlaw sa gahum sa Dios” (Wilford Woodruff, Leaves from My Journal [1882], 62).

Ipasabut nga bisan tuod daghang tawo ang naayo gikan sa malaria nianang panahona, ang uban padayon nga nag-antus sa malaria ug uban pang mga sakit hangtud pagkasunod tuig, ug ang uban nangamatay. Sama pananglit, si Bishop Edward Partridge namatay tungod sa usa ka sakit pagka-Mayo 1840, ingon man si Joseph Smith Sr. pagka-Septyembre 1840.

• Ngano kaha nga ang ubang mga tawo naayo man nianang panahona samtang ang uban nangamatay?

Gamita ang mga pulong sa mga propeta

Ang pagbasa sa mga pulong sa mga propeta makatabang sa mga estudyante nga mas maayong makasabut sa doktrina ug mga baruganan nga ilang nailhan. Si Presidente J. Rueben Clark (1871–1961) sa Unang Kapangulohan mitudlo nga kadtong nagserbisyo sa Unang Kapangulohan ug Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles “naghupot og espesyal nga gasa; gipaluyohan sila isip mga propeta, mga manalagna, ug mga tigpadayag, nga naghatag kanila og espesyal nga espirituhanong tuga kalabut sa ilang pagpanudlo sa mga tawo. Duna silay katungod, gahum, ug awtoridad sa pagpadayag sa hunahuna ug kabubut-on sa Dios ngadto sa iyang katawhan, nga ubos sa kinatibuk-ang gahum ug awtoridad sa Presidente sa Simbahan” (“When Are Church Leaders’ Words Entitled to Claim of Scripture?” Church News, Hulyo 31, 1954, 9).

Aron matabangan ang mga estudyante nga mas maayong makasabut sa baruganan nga anaa diha sa pisara, dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pamahayag ni Presidente Dallin H. Oaks sa Unang Kapangulohan:

Dallin H. Oaks

“Samtang atong gamiton ang dili madudahan nga gahum sa priesthood sa Dios ug samtang atong hatagan og bili ang Iyang saad nga Siya maminaw ug motubag sa pag-ampo inubanan sa hugot nga pagtuo, hinumduman gayud nato kanunay nga ang hugot nga pagtuo ug ang gahum sa pagpang-ayo sa priesthood dili makahimo og resulta nga sukwahi sa Iyang kabubut-on kansang priesthood Iyaha. …

“Isip mga anak sa Dios, nga nasayud sa Iyang dakong gugma ug sa Iyang dili masukod nga kahibalo kon unsay labing maayo alang sa atong mahangturon nga kaayohan, mosalig kita Kaniya. Ang unang baruganan sa ebanghelyo mao ang hugot nga pagtuo diha ni Ginoong Jesukristo, ug ang hugot nga pagtuo nagkahulugan og pagsalig. … Atong himoon kutob sa atong mahimo aron ayohon ang usa ka minahal, ug dayon mosalig kita sa Ginoo alang sa resulta” (Dallin H. Oaks, “Pag-ayo sa Masakiton,” Liahona, Mayo 2010, 50).

• Ngano kaha nga importante man ang pagpakita og hugot nga pagtuo ni Jesukristo bisan og wala kita makadawat sa resulta nga atong gitinguha?

Ipaambit ang imong pagpamatuod nga samtang mopakita kita og hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo, kita mamaayo pinaagi sa gahum sa priesthood sumala sa kabubut-on sa Ginoo.

Ang mga Santos miestablisar sa dakbayan sa Nauvoo ug nagtinguha og bayad sa kadaut gikan sa gobyerno sa Estados Unidos

Ipasabut nga sa kadugayan nausab sa mga Santos ang yuta sulod ug palibut sa Nauvoo ngadto sa usa ka “kahimtang [nga] nindot kaayo” (Mary Fielding Smith, sa Edward W. Tullidge, The Women of Mormondom [1877], 256). Samtang ang mga Santos mipadayon sa paghimo og bag-ong panimalay diha sa Illinois ug Iowa, si Propeta Joseph Smith mibiyahe ngadto sa Washington, D.C., ang kaulohan sa Estados Unidos.

• Base sa inyong pagbasa sa kapitulo 34 sa Mga Santos: Volume 1, nganong mibiyahe man si Joseph Smith ngadto sa Washington, D.C., sa Oktubre 1839? (Nakigkita si Joseph Smith sa mga lider sa gobyerno sa Estados Unidos, lakip ni Presidente Martin Van Buren, sa pagtinguha og bayad sa kadaut nga nahiaguman sa mga Santos sa Missouri.)

• Giunsa pagtubag ni Presidente Van Buren ang hangyo ni Joseph Smith? (Gisultihan niya si Joseph, “Wala akoy mahimo alang kanimo” [The Joseph Smith Papers, Documents, Volume 7: September 1839–January 1841, ed. Matthew C. Godfrey ug uban pa (2018), 260].)

• Kon gikauban kamo niadto ni Propeta Joseph, unsa kaha ang inyong mahunahunaan ug bation human madungog kini nga tubag gikan sa presidente sa Estados Unidos? Ngano man?

Ipasabut nga si Joseph Smith ug miyembro sa Simbahan nga si Elias Higbee misulay usab sa paghangyo sa mga sakop sa Kongreso sa Estados Unidos. Bisan tuod daghan ang misimpatiya sa ilang kawsa, ang mga Santos wala makadawat og tabang.

William W. Phelps

Ipakita ang giandam nga hulagway ni William W. Phelps. Ipasabut nga mga upat ka bulan human ang Propeta mibalik gikan sa Washington, D.C., nakadawat siya og sulat gikan ni William W. Phelps. Bahina ang mga estudyante sa mga grupo nga magtinagurha o tinagutlo, ug hatagi ang matag grupo og kopya sa giandam nga handout, “William W. Phelps: ‘Sama Ako sa Anak nga Nawala.’” Dapita ang mga grupo sa pagbasa og dungan sa handout ug sa pagtubag sa mga pangutana nga anaa sa handout.

William W. Phelps: “Sama Ako sa Anak nga Nawala”

“Sa ulahing bahin niadtong 1838, si William W. Phelps, kinsa nahimong usa ka kasaligan nga miyembro sa Simbahan, kausa mihatag og bakak nga pagpamatuod batok sa Propeta ug sa ubang mga lider sa Simbahan, nga maoy nakaingon sa ilang pagkabilanggo sa Missouri. Pagka Hunyo 1840, si Brother Phelps misulat ngadto ni Joseph Smith, naghangyo og kapasayloan” (Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Joseph Smith [2007], 481).

Basaha ang mosunod nga pamahayag ni William W. Phelps gikan sa iyang sulat ngadto sa Propeta:

William W. Phelps

Igsoong Joseph[,]

“… Sama ako sa nawala nga Anak … : hilabihan ako nga gipaubos ug nagmapaubsanon. …

“Nasayud ako sa akong sitwasyon, nasayud ka niini, ug ang Dios nasayud niini, ug gusto ko nga maluwas kon ang akong mga higala motabang kanako. … Nakahimo ko og sayop ug nagbasol ko. Ang troso anaa sa akong kaugalingong mata.

“… Mangayo ko og pasaylo pinaagi sa ngalan ni Jesukristo sa tanang mga santos[,] kay … gusto nako ang inyong pakigdait” (sa The Joseph Smith Papers, Documents, Volume 7: September 1839–January 1841, ed. Matthew C. Godfrey ug uban pa [2018], 304–5).

• Nasayud nga ang bakak nga pagpamatuod ni William nakahimo og hilabihan nga pag-antus sa mga Santos, unsaon kaha ninyo pagtubag ang hangyo ni William nga kapasayloan ug pakigdait?

Si Propeta Joseph Smith mitubag diha sa usa ka sulat ngadto ni William W. Phelps:

Joseph Smith

“Tinuod kini, nga kami nag-antus og maayo agi og sangputanan sa imong gihimo—ang kopa sa apdo, puno na gayud aron ipainom sa mga mortal, sa pagkatinuod napuno hangtud nga miawas sa diha nga ikaw mibatok kanamo. …

“Hinoon, ang kopa nainom na, ang pagbuot sa atong Amahan natuman na, ug kami buhi pa, diin kami nagpasalamat sa Ginoo. …

“Mituo nga ang imong gikumpisal tinuod, ug ang imong paghinulsol kinasingkasing, ako malipay na usab sa paghatag kanimo sa tuong kamot sa pagpakigdait, ug nalipay diha sa mibalik nga usa ka mausikon.

“Ang imong sulat gibasa ngadto sa mga Santos sa miaging Dominggo, ug … gikauyonan sa tanan, nga si W. W. Phelps angay nga dawaton ngadto sa pagpakigdait.

“‘Dali na, minahal nga igsoon, kay ang gubat miagi na,

Kay ang managhigala sa una, managhigala na usab sa katapusan’”

(Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Joseph Smith [2007], 482–483).

• Unsa ang gipakita sa tubag ni Joseph Smith mahitungod sa iyang kinaiya?

• Unsa kaha ang gibati ni William sa pagkasayud nga ang tanang mga Santos midawat kaniya og balik sa hingpit nga pakigdait?

William W. Phelps: “Sama Ako sa Anak nga Nawala” handout

Human maribyu sa mga estudyante ang handout, ipasabut nga si William W. Phelps misulat sa mga pulong sa himno nga “Pagdayeg sa Tawo” (Mga Himno ug mga Awit sa mga Bata, nu. 50).

• Unsa nga mga baruganan ang atong makat-unan gikan sa tubag ni Propeta Joseph Smith sa sulat ni William W. Phelps? (Ang mga estudyante mahimong moila og pipila ka mga baruganan, lakip sa mosunod: Makapili kita sa pagpasaylo sa uban bisan kon ang ilang mga binuhatan hilabihan nga nakapasakit kanato ug sa uban nga atong gimahal. Samtang mopili kita sa pagpasaylo sa uban, mopakita kita og gugma ug kalooy ngadto kanila. Isulat kining mga baruganan diha sa pisara.)

• Sa unsang mga paagi nga kamo o ang inyong kaila napanalanginan pinaagi sa pagpili nga mopasaylo sa laing tawo?

Dapita ang mga estudyante sa paghunahuna og tawo nga tingali kinahanglan nilang pasayloon. Awhaga sila sa pagsunod sa ehemplo ni Joseph Smith pinaagi sa pagpili nga mopasaylo nianang tawhana.

Si Propeta Joseph Smith mitudlo sa doktrina sa bunyag alang sa mga patay

Ipasabut nga samtang ang mga Santos mibalhin ngadto sa Nauvoo nga dapit, nakigtambayayong sila sa gobyerno sa Illinois aron makaangkon og proteksyon alang sa ilang komunidad. Nagmalampuson sila sa 1840, sa dihang ang lehislatura sa Illinois mipasar og balaod nga naghimong legal sa dakbayan sa Nauvoo. Kini nga balaod mihatag og awtoridad sa pagmugna og gobyerno sa dakbayan ug miestablisar og piho nga mga balaod nga gidesinyo sa pagpanalipod sa mga lumulupyo. Agig dugang sa pagtabang sa pagtukod ug pag-establisar sa Nauvoo, atol niini nga panahon ang Propeta mipadayon sa pagtudlo sa mga Santos og mga kamatuoran kalabut sa kaluwasan. Pagka-Agosto 15, 1840, sa lubong sa miyembro sa Simbahan nga si Seymour Brunson, ang Propeta unang mitudlo sa publiko sa doktrina sa bunyag alang sa mga patay.

Dapita ang pipila ka mga estudyante nga magpuli-puli sa pagbasa og kusog sa mosunod nga mga istorya. Hangyoa ang klase sa pagpaminaw kon unsa ang gitudlo ni Propeta Joseph Smith mahitungod sa doktrina sa bunyag alang sa mga patay ug unsa ang reaksyon sa mga Santos. (Ang mosunod nga mga istorya gikuha gikan sa kang Susan Easton Blac nga, “A Voice of Gladness,” Ensign, Peb. 2004, 34–39.)

Istorya 1.

“Sumala ni Simon Baker, kinsa anaa [sa lubong ni Seymour Brunson], ang Propeta misugod pinaagi sa pagpamatuod nga ang ‘ebanghelyo ni Jesukristo nagdala og maayong balita nga nagdala og dakong kalipay.’ Gibasa niya ang kadaghanan sa 1 Mga Taga-Corinto 15 ug mipasabut nga ‘ang Apostol nakigsulti ngadto sa mga tawo nga nakasabut sa bunyag alang sa patay, kay kini ginahimo nila’ [Simon Baker, sa Journal History of The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, Ago. 15, 1840]” (Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Joseph Smith [2007], 489).

“Miingon siya nga ang mga pulong ni Pablo mao ang ebidensya nga ang buhi nga tawo mahimong mabunyagan alang sa namatay nga tawo, maghatag sa benepisyo sa bunyag ngadto niadtong kinsa namatay ang lawas apan kansang mga espiritu buhi.

“Miingon si Joseph nga ang plano sa Dios sa kaluwasan gihimo aron sa pagluwas sa tanan nga andam mosunod sa balaod sa Dios, lakip sa dili maihap nga mga tawo nga nangamatay nga wala gayud makahibalo mahitungod ni Jesukristo o sa Iyang mga pagtulun-an” (Mga Santos: Volume 1, 480–481).

Istorya 2. Si Wilford Woodruff misulat:

Wilford Woodruff

“Si Joseph Smith mismo … miubog sa suba sa Mississippi usa ka Dominggo sa gabii human sa miting, ug mibunyag og usa ka gatus. Mibunyag ko og laing usa ka gatus. Ang sunod nga tawo, pipila ka metros gikan kanako, mibunyag og laing usa ka gatus. Naglinya mi sa daplin sa Mississippi, namunyag alang sa among mga patay” (Wilford Woodruff, “Discourse,” Deseret Weekly, Abr. 25, 1891, 554).

“Nganong gibuhat man namo kini? Tungod sa pagbati sa kalipay nga anaa kanamo, sa paghunahuna nga kami nga buhi makahimo sa pagtubos sa among mga patay” (“Discourse by President Wilford Woodruff,” Millennial Star, Mayo 1894, 324).

Istorya 3. Human madungog ang Propeta nga namulong sa mga Santos niadtong Oktubre 1840, si Vilate Kimball misulat sa iyang bana, si Heber, kinsa nagserbisyo og misyon sa England:

Vilate Kimball

“Si Presidente Smith mipaila og bag-o ug mahimayaong doktrina dili pa lang dugay nga miresulta sa bag-ong relihiyusong kadasig sa simbahan. … Miingon siya nga pribilehiyo niini nga simbahan nga ang mga miyembro niini mabunyagan alang sa tanan nilang kaparyentehan nga namatay sa wala pa moabut kini nga Ebanghelyo. … Sa pagbuhat niini nahimo kitang tigtabang nila, ug naghatag kanila sa pribilehiyo nga mobangon sa Unang Pagkabanhaw. Miingon siya nga ang Ebanghelyo isangyaw kanila sa Bilanggoan. … Sukad nga among nadungog kini nga sugo, ang katubigan kanunay nga nagkisaw. Panahon sa komperensya aduna usahay walo ngadto sa napulo ka mga anciano [elder[ matag higayon diha sa suba nga namunyag” (Vilate Kimball, sa Janiece Johnson ug Jennifer Reeder, The Witness of Women [2016], 181).

Istorya 4. Human makadungog mahitungod sa doktrina sa bunyag alang sa mga patay, daghang mga Santos ang mipadala og mga sulat sa mga paryente aron mangayo og mga ngalan sa nangamatay nga mga sakop sa pamilya. Sama pananglit, si Jonas Ball misulat sa mosunod ngadto sa usa ka paryente:

“Gusto nako nga padalhan ko nimo og lista sa mga paryente ni papa, iyang mga ginikanan & mga Uyoan & ilang mga ngalan, ug lista usab sa mga paryente ni Mama. … Determinado ko nga mohimo sa tanan nga akong mahimo aron sa pagtubos niadtong matugutan ko” (Mga sulat ni Jonas R. Ball ngadto ni Harvey Howard, Shutesbury, Massachusetts, 1842–43, Church History Library, Salt Lake City).

Misulat si Sally Randall:

“Sulati ko sa unang mga ngalan sa tanan natong paryente nga patay na sugod sa mga paryente ni Lolo ug Lola. Tuyo nako nga mobuhat sa unsay akong mahimo aron sa pagluwas sa akong mga higala” (mga sulat ni Sally Randall, 1843–1852, Church History Library, Salt Lake City).

• Unsa ang atong makat-unan gikan niini nga mga istorya? (Samtang motubag ang mga estudyante, isulat ang mga kamatuoran nga ilang nakat-unan diha sa pisara. Kon gikinahanglan, tabangi sila sa pag-ila sa kamatuoran nga susama sa mosunod: Makatabang kita sa pagtubos sa atong mga katigulangan kinsa nangamatay nga wala masayud sa ebanghelyo pinaagi sa pagpahigayon og mga bunyag alang sa mga patay.)

• Nganong mahinungdanon man kaayo kini nga doktrina ngadto sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nianang panahona?

• Sa unsang mga paagi nga napanalanginan kamo samtang gitabangan ninyo ang inyong patay na nga katigulangan nga mabunyagan ug makadawat sa uban nga makaluwas nga mga ordinansa?

Ribyuha ang mga kamatuoran nga imong gisulat diha sa pisara sa tibuok leksyon, ug ipaambit ang imong pagpamatuod kabahin niini. Dapita ang mga estudyante sa pagkonsiderar kon sa unsang paagi nga mas hingpit nilang magamit kini nga mga kamatuoran diha sa ilang mga kinabuhi.

Dapita ang mga estudyante nga mangandam alang sa sunod nga klase pinaagi sa pagbasa sa kapitulo 36 sa Mga Santos: Volume 1.

Komentaryo ug Background nga Impormasyon

Si Propeta Joseph Smith misangyaw sa Philadelphia, Pennsylvania

Samtang si Joseph Smith didto sa silangang bahin sa Estados Unidos aron mangayo og bayad sa kadaut gikan sa mga opisyales sa gobyerno, misangyaw usab siya sa ebanghelyo. Si Elder Parley P. Pratt mipamatuod mahitungod sa usa ka wali nga gihatag ni Propeta Joseph Smith sa Philadelphia:

Parley P. Pratt

“Samtang nagbisita uban ni brother Joseph didto sa Philadelphia, usa ka dako nga kongregasyon ang giablihan alang kaniya aron mosangyaw, ug gibanabana nga tulo ka libo ka mga tawo ang nagpundok aron maminaw kaniya. Si brother Rigdon ang una nga namulong, ug nagsulti kabahin sa Ebanghelyo, naghulagway sa iyang doktrina pinaagi sa Biblia. Sa diha nga natapos siya, si brother Joseph mitindog nga sama sa leon nga mongulob ug puno sa Espiritu Santo, namulong sa hilabihan kagamhanan, nagpamatuod sa talan-awon nga iyang nakita, ang pagpangalagad sa mga anghel nga iyang nasinati; ug sa unsa nga paagi nga iyang nakaplagan ang mga palid sa Basahon ni Mormon, ug mihubad niini pinaagi sa gasa ug gahum sa Dios. Siya misugod pinaagi sa pag-ingon: ‘Kon walay laing tawo nga may kaisug sa pagpamatuod sa ingon ka mahimayaon nga mensahe gikan sa Langit, ug sa pagkakaplag sa hilabihan ka mahimayaon nga rekord, siya mibati sa paghatag og pagpamatuod niini sa kaangayan ngadto sa katawhan, ug itugyan ngadto sa Dios ang panghitabo.’

“Ang tibuok kongregasyon nahingangha; nahatiurok, nga sama kini, ug gisanapan sa salabutan sa kamatuoran ug gahum sa iyang pagpamulong, ug ang mga katingalahan nga iyang gihulagway. Usa ka malungtaron nga pagtuo ang nahimo, daghang mga kalag ang nakabig ngadto sa panon. Ug ako magpamatuod, nga siya, pinaagi sa iyang matinuoron ug gamhanan nga pagpamatuod, milimpyo sa iyang mga saput sa ilang mga dugo. Daghang mga tawo ang nabunyagan sa Philadelphia ug sa naglibut nga mga rehiyon; samtang, sa samang higayon, ang mga sanga misulbong sa Pennsylvania, sa Jersey, ug sa nagkalain-laing mga direksyon” (Autobiography of Parley P. Pratt, ed. Parley P. Pratt Jr. [1938], 298–99).

Pagpasaylo sa uban

Ang atong pagpasaylo sa uban dili mopalingkawas kanila sa mga sangputanan sa ilang mga binuhatan (tan-awa sa D&P 64:12–14). Si Elder David E. Sorensen (1933–2014) sa Kapangulohan sa Seventy mitudlo:

David E. Sorensen

“Buot nakong ipatin-aw nga ang pagpasaylo sa mga sala dili gayud buot sabton nga pareha ra kini sa pagbaliwala sa pagkadautan. Sa pagkatinuod, diha sa Hubad ni Joseph Smith, ang Ginoo miingon, ‘Paghukom sa matarung nga paghukom’ [Hubad ni Joseph Smith, Mateo 7:2]. Ang Manluluwas misugo kanato sa pagbiya ug sa pagpakig-away sa dautan sa tanan niining matang, ug bisan tuod kita kinahanglan nga mopasaylo sa usa ka silingan kinsa nakapasakit kanato, kinahanglan kita maningkamot nga makatabang nga malikayan ang maong pagpasakit nga masubli. Ang usa ka babaye kinsa giabusohan kinahanglan dili magtinguha og panimalos, apan kinahanglang dili siya mobati nga dili siya makahimo og mga lakang aron malikayan pa ang padayon nga abuso. Ang usa ka negosyante nga dili makiangayon nga gitratar sa usa ka transaksyon kinahanglan dili maglagot sa tawo kinsa malimbungon apan mohimo og angay nga mga lakang aron matul-id ang sayop. Ang pagpasaylo wala magsugo kanato nga modawat o motugot sa dautan. Wala kini magsugo kanato sa pagbalewala sa sayop nga atong nakita sa kalibutan nga naglibut kanato o sa atong kaugalingong mga kinabuhi. Apan samtang kita makig-away batok sa mga sala, kinahanglan dili kita motugot nga ang kalagot o kasuko mokontrol sa atong mga hunahuna o mga lihok” (David E. Sorensen, “Ang Pagpasaylo Makapausab sa Kaligutgot ngadto sa Gugma,” Liahona, Mayo 2003, 12).

Ang pagtulun-an ni Joseph Smith mahitungod sa Inahan sa Langit

Ang Kapitulo 34 sa Mga Santos: Volume 1 naghulagway sa pagtulun-an ni Joseph Smith nga kita adunay usa ka Inahan sa Langit. Kon ang mga estudyante adunay mga pangutana niini nga doktrina, itudlo sila ngadto sa essay sa Mga Hilisgutan sa Ebanghelyo “Mother in Heaven [Inahan sa Langit]” (topics.ChurchofJesusChrist.org).

William W. Phelps: “Sama Ako sa Anak nga Nawala” handout