Leksyon 16

Ang mga Santos Nagpundok sa Amihanang Bahin sa Missouri

Pasiuna ug Han-ay sa mga Panghitabo [Timeline]

Niadtong Enero 12, 1838, misugo ang Ginoo kang Propeta Joseph Smith ug Sidney Rigdon sa pagbiya sa Kirtland, Ohio, ug sa pagbalhin ngadto sa Far West, Missouri. Human miabut ang Propeta sa Far West, giaprubahan niya ang usa ka bag-ong desisyon sa konseho nga ilisan ang kapangulohan sa stake didto sa Missouri, nga gilangkuban ni David Whitmer, John Whitmer, ug William W. Phelps. Kining tulo ka mga lalaki sa wala madugay gipahimulag [excommunicate] tungod sa pagkamasinupakon ug pagsukol batok sa kapangulohan sa Simbahan. Si Oliver Cowdery, nga nagserbisyo kaniadto isip Luyo-luyong Presidente sa Simbahan, sa wala madugay gipahimulag usab tungod sa iyang pagkamasinupakon ug pagsukol. Sa tingpamulak ug ting-init niadtong 1838, si Joseph Smith nakadawat og importante nga mga pinadayag mahitungod sa ngalan sa Simbahan ug sa pundokanan nga mga dapit alang sa mga Santos, lakip ang Adan-ondi-Ahman (tan-awa sa D&P 115–16).

Enero 12, 1838Si Joseph Smith ug Sidney Rigdon milayas gikan sa Kirtland, Ohio, aron mobalhin sa Far West, Missouri.

Marso 14, 1838Si Joseph Smith miabut sa Far West, Missouri.

Abril 12, 1838Si Oliver Cowdery gipahimulag tungod sa pagkamasinupakon ug pagsukol.

Mayo 19, 1838Si Joseph Smith mipili og luna alang sa pamuy-anan sa mga Santos nga sa kaulahian gipadayag nga mao ang Adan-ondi-Ahman (tan-awa sa D&P 116).

Mga Basahunon sa Estudyante

Mga Santos: Ang Istorya sa Simbahan ni Jesukristo sa Ulahing mga Adlaw, Volume 1, Ang Sumbanan sa Kamatuoran, 1815–1846 (2018), mga kapitulo 26–28

Mga Sugyot alang sa Pagtudlo

Si Joseph Smith milayas gikan sa Kirtland, Ohio, aron moadto sa Far West, Missouri

Templo sa Kirtland

Ipakita ang giandam nga hulagway sa Templo sa Kirtland. Ipasabut nga sa usa ka pinadayag nga gihatag kang Propeta Joseph Smith sa Septyembre 1831, ang Ginoo miingon nga Siya “mobaton og lig-on nga paghupot diha sa yuta sa Kirtland, alang sa gidugayon nga lima ka tuig” (D&P 64:21). Gikan sa Enero hangtud Abril 1836, mga upat ug tunga ka tuig human gihatag kana nga pinadayag, ang mga Santos sa Kirtland adunay talagsaon nga espiritwal nga mga kasinatian, lakip ang pagpahinungod sa Templo sa Kirtland niadtong Marso 1836.

• Unsay nausab alang sa mga Santos sa Kirtland sa ulahing katunga sa 1836 ug sa tibuok 1837? (Ang mga Santos sa Kirtland misagubang og nagkadakong oposisyon gikan sa mga indibidwal sa komunidad kinsa dili mga miyembro sa Simbahan ug gikan sa mga masupilon sulod sa Simbahan.)

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pamahayag ni Presidente Brigham Young (1801–77) ug ang pamahayag nga narekord diha sa kasaysayan ni Joseph Smith:

Brigham Young

“Sa buntag sa ika-22 sa Disyembre [1837], mibiya ko sa Kirtland tungod sa kabangis sa manggugubot nga panon ug sa kinaiya nga mipatigbabaw diha sa mga miapostasiya, kinsa mihulga sa pagpatay kanako tungod kay moproklamar ko, sa dayag ug sa tago, nga ako nasayud, pinaagi sa gahum sa Espiritu Santo, nga si Joseph Smith usa ka Propeta sa Labing Halangdon nga Dios, ug wala makalapas ug wala mapukan sama sa gideklarar sa mga miapostasiya” (Brigham Young, “History of Brigham Young,” Millennial Star, Ago. 1863, 518).

“Usa ka bag-ong tuig ang miabut sa simbahan sa Kirtland ubos sa tanang kayugot sa espiritu sa panggubot sa miapostasiya; nga mipadayon sa pagkusog ug misamot sa pag-init hangtud nga si Elder [Sidney] Rigdon ug ako napugos sa paglayas sa makuyaw niini nga impluwensya” (Manuscript History of the Church, vol. B-1, p. 780, josephsmithpapers.org).

• Sa unsang paagi kini nga mga pamahayag makatabang kanato sa pagsabut sa gidak-on sa kausaban sa mga kahimtang sa Kirtland gikan sa 1836 hangtud sa katapusan sa 1837?

Ipasabut nga ang desisyon ni Joseph Smith ug Sidney Rigdon nga molayas sa Kirtland nadasig sa usa ka pinadayag nga gihatag sa Ginoo niadtong Enero 12, 1838. (Kini nga pinadayag wala marekord diha sa Doktrina ug mga Pakigsaad.) Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga bahin niana nga pinadayag:

“Mao kini ang giingon sa Ginoo, Ipadala sa kapangulohan sa akong Simbahan ang ilang mga pamilya sa higayon gayud nga makahimo sila niini ug bukas na ang pultahan alang kanila ug mobalhin ngadto sa kasadpan sama ka paspas sa pagpadayag sa agianan diha sa ilang atubangan, ug himoa nga mahupay ang ilang mga kasingkasing, kay ako magauban kanila[.] …

“Himoa ang tanan ninyong matinud-anon nga mga higala nga mobarug usab uban sa ilang mga pamilya ug mopahawa gikan niini nga dapit ug maghiusa nga mopundok sa ilang mga kaugalingon ngadto sa Zion” (sa “Journal, March–September 1838,” 53, josephsmithpapers.org).

Klaroha pag-ila ang doktrina ug mga baruganan

Samtang giila ang doktrina ug mga baruganan, importante nga klaro ug yano kining gipahayag. Si Elder B. H. Roberts (1857–1933) sa Seventy miingon: “Aron mahibaloan, ang kamatuoran kinahanglan gayud nga ipahayag ug kon mas klaro ug mas kompleto ang pamahayag, mas maayo ang oportunidad [sa] Balaan nga Espiritu sa pagpamatuod ngadto sa mga kalag sa katawhan nga ang buhat tinuod” (New Witnesses for God [1909], 2:vii; tan-awa usab sa James E. Faust, “What I Want My Son to Know before He Leaves on His Mission,” Ensign, Mayo 1996, 41). Usa ka paagi nga makatabang sa pagklaro sa mga kamatuoran ngadto sa mga estudyante mao ang pagsulat sa giila nga mga baruganan o doktrina diha sa pisara.

• Base sa unsay gisulti sa Ginoo ngadto ni Propeta Joseph Smith, unsa nga baruganan ang atong makat-unan mahitungod sa pagpatalinghug sa tambag sa Ginoo? (Human makatubag ang mga estudyante, isulat sa pisara ang mosunod nga baruganan: Kon mopatalinghug kita sa tambag sa Ginoo, magauban Siya kanato.)

Ipakita ang giandam nga mapa, “Pipila sa Importanting mga Dapit sa Sayong Bahin sa Kasaysayan sa Simbahan,” ug ipasabut nga si Joseph Smith ug Sidney Rigdon misunod sa sugo sa Ginoo ug mibiya sa Kirtland sa samang gabii nga nadawat nila kini nga pinadayag. Human misakay sa ilang mga kabayo sa tibuok gabii, si Joseph ug Sidney mihunong ug mihulat hangtud nga ang ilang mga pamilya makaapas kanila. Ila dayong gipadayon ang ilang panaw padulong sa Far West, Missouri.

mapa sa importanting mga dapit sa kasaysayan sa Simbahan

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga istorya nga narekord diha sa kasaysayan ni Joseph Smith, nga naghulagway kon unsay nahitabo samtang ang Propeta ug ang iyang pamilya mibiyahe ngadto sa Far West:

“Hilabihan katugnaw ang panahon, ug napugos kami sa pagtago sulod sa among mga karwahe aron makalikay sa pagdakop sa mga naggukod kanamo, kinsa mipadayon sa ilang paggukod sa sobra sa 300 ka kilometro gikan sa Kirtland nga armado og mga pistola, … nagtinguha sa among kinabuhi. Kanunay silang mitabok sa among dalan; kaduha sila nakaadto sa mga balay nga gihunongan namo. Kausa mipundo kami sa tibuok gabii sulod sa samang balay uban kanila, nga adunay usa lamang ka ali tali kanamo ug kanila, ug nadungog ang ilang mga panumpa, ug mga pamalikas [tunglo], ug mga hulga mahitungod kanamo kon ila kaming madakpan,ug sa gabii na kaayo misulod sila sa among kwarto ug misusi kanamo, apan nakahukom nga dili kami ang ilang gipangita. Sa uban nga mga higayon nalabyan namo sila sa Kadalanan, ug mitan-aw kanila ug sila kanamo, apan wala sila makaila kanamo” (Manuscript History of the Church, vol. B-1, p. 780, josephsmithpapers.org).

• Sa unsang paagi kini nga istorya naghulagway sa saad sa Ginoo nga magauban Siya sa Unang Kapangulohan ug sa ilang mga pamilya samtang nagbiyahe sila?

• Kanus-a kamo mibati nga ang Ginoo nag-uban kaninyo samtang misunod kamo sa Iyang mga sugo?

Si Joseph Smith miabut sa Far West, Missouri, ug mipahimutang sa Simbahan diha sa kahusay

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga paghulagway ni Propeta Joseph Smith sa unsay nahitabo sa dihang ang Propeta ug ang iyang pamilya sa katapusan nagkaduol na sa Far West niadtong Marso 1838:

Joseph Smith

“Sa dihang mga trese na lang ka kilometro ang gilay-on sa dakbayan sa Far West gisugat kami og nagkuyog nga mga kaigsoonan gikan sa dakbayan … kinsa midawat kanamo uban sa bukas nga mga bukton ug mabination nga mga kasingkasing ug mihangup kanamo ngadto sa ilang katilingban. Sa among pag-abut sa dakbayan mitimbaya kanamo ang mga Santos sa matag higayon kinsa midawat kanamo … ngadto sa yuta nga ilang kabilin” (“Letter to the Presidency in Kirtland, 29 March 1838,” sa “Journal, March–September 1838,” 23–24, josephsmithpapers.org).

• Kon kamo ang anaa sa posisyon ni Joseph Smith, unsa kaha ang inyong mahunahuna o bation human mobiya sa kagubot sa Kirtland ug moabut sa Far West?

Ipasabut nga bisan tuod mas maayo ang pagtagad kang Joseph Smith sa mga miyembro sa Simbahan sa Far West, sa gihapon adunay seryuso nga mga problema sulod sa Simbahan nga kinahanglan niyang atimanon.

• Base sa inyong pagbasa sa kapitulo 26 sa Mga Santos: Volume 1, unsa nga mga desisyon ang gihimo ni Oliver Cowdery, John Whitmer, ug William W. Phelps nga nakaapekto sa ilang posisyon diha sa Simbahan? (Ang matag usa niining mga lalaki, kinsa nagserbisyo kaniadto isip mga lider sa Simbahan, nakahukom sa pagbaligya sa mga yuta sa Missouri alang sa ilang personal nga ginansya human nga napahinungod nila sa Ginoo kadto nga mga yuta. Nangita usab sila og mga sayop diha sa kapangulohan sa Simbahan ug mipakita og kinaiya sa pagsukol.)

Oliver Cowdery

Ipakita ang giandam nga hulagway ni Oliver Cowdery. Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 23:1. Hangyoa ang klase sa pagsunod, nga mangita sa pasidaan nga gihatag sa Ginoo ngadto ni Oliver Cowdery niadtong 1830. Sa dili pa mobasa sa bersikulo, ipasabut nga kini nga pasidaan gihatag walo ka tuig sa wala pa giribyu sa mga lider sa Simbahan ang posisyon ni Oliver Cowdery diha sa Simbahan. Hangyoa ang mga estudyante sa pagreport sa unsay ilang nakit-an.

• Unsa nga baruganan ang atong makat-unan gikan sa bersikulo 1 mahitungod sa sangputanan sa garbo? (Human makatubag ang mga estudyante, isulat sa pisara ang mosunod nga baruganan: Kon paundayonan nato ang garbo, modala kini kanato ngadto sa tintasyon.)

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pamahayag ni Presidente Ezra Taft Benson (1899–1994). Hangyoa ang klase sa pagpaminaw kon unsay iyang gitudlo mahitungod sa garbo.

Ezra Taft Benson

“Kadaghanan nato naghunahuna sa garbo isip paghunahuna lang sa kaugalingon, pagkamapahitas-on, pagkahambugero, pagkaarogante, o pagkamapalabi-labihon. Kining tanan mga elemento sa sala, apan ang pinakakahulugan, o ang kinauyukan niini, kulang ra gihapon.

Ang klarong ebidensya nga anaa ang garbo mao ang pagdumot—pagdumot sa Dios ug sa atong isigkatawo. Ang pagdumot nagpasabut sa ‘kalagot, pagkamasupakon, o matang sa pagsukol.’ Kini ang gahum diin si Satanas buot nga modumala kanato.

“Ang garbo adunay kinaiya sa pagpakigtigi. Nakigtigi kita sa atong kabubut-on batok sa Dios. Kon atong itumong ang atong garbo ngadto sa Dios, kini anaa sa diwa nga ‘ang akong pagbuot ug dili imong kabubut-on ang matuman.’ …

“Ang pakigtigi sa atong kabubut-on ngadto sa kabubut-on sa Dios moresulta sa mga tinguha, kahinam, ug mainit nga mga pagbati nga dili mapugngan. (Tan-awa sa Alma 38:12; 3 Ne. 12:30.)

“Ang mga mapahitas-on dili makadawat nga ang awtoridad sa Dios ang modumala sa ilang kinabuhi. (Tan-awa sa Hel. 12:6.)” (Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Ezra Taft Benson [2014], 279–280).

• Sa unsang paagi kini nga pamahayag makatabang kanato nga mas makasabut sa baruganan nga atong giila gikan sa Doktrina ug mga Pakigsaad 23:1?

Isulat sa pisara ang mosunod nga mga pangutana:

Sa unsang mga paagi nga makita nga ang garbo midala kang Oliver Cowdery ngadto sa tintasyon?

Unsa ang pipila ka mga paagi nga ang garbo makadala og mga indibidwal ngadto sa tintasyon sa atong panahon?

Bahina ang mga estudyante ngadto sa mga grupo nga magtinagurha o tinagutlo, ug hangyoa sila sa pagpakli ngadto sa kapitulo 26 sa Mga Santos: Volume 1. Dapita ang mga estudyante nga magpuli-puli sa pagbasa og kusog diha sa ilang mga grupo gikan sa pahina 343, mosugod sa parapo nga nagsugod og “Pagka-Abril 12, si Edward Partridge …” ug motapos sa parapo diha sa pahina 345 nga nagsugod og “Si Oliver mibiya …” Awhaga ang mga estudyante sa paghisgot sa ilang mga tubag sa mga pangutana nga anaa sa pisara uban sa mga sakop sa ilang grupo.

Human mahatagi ang mga estudyante og igong panahon sa paghisgot sa ilang mga tubag sa mga pangutana nga anaa sa pisara, dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pamahayag ni Presidente Wilford Woodruff (1807–98) ug sa nagsunod nga parapo. Hangyoa ang klase sa pagpaminaw kon unsay nahitabo kang Oliver Cowdery human siya mibiya sa Simbahan.

Wilford Woodruff

“Akong nakit-an si Oliver Cowdery ingon nga anaa kaniya ang gahum sa Dios. Wala pa gyud ko makadungog og tawo nga mas lig-ong mipamatuod kay kaniya kon ubos sa impluwensya sa Espiritu. Pero sa dihang mibiya siya sa gingharian sa Dios, niadtong gutloa nawala ang iyang gahum” (Mga Pagtulun-an sa mga Presidente Simbahan: Wilford Woodruff [2004], 115).

Niadtong Oktubre 21, 1848, human sa sobra usa ka dekada nga pagkahimulag, si Oliver Cowdery miapil og balik sa mga Santos sa Council Bluffs, Iowa. Sa usa ka komperensya nga gipahigayon nianang adlawa, mipaambit si Oliver og kinasingkasing nga pagpamatuod sa katinuod sa Basahon ni Mormon ug sa pagpahiuli ug sa awtoridad sa pagkapari. Samtang didto sa Council Bluffs, mipamatuod usab si Oliver ngadto ni George A. Smith ug Orson Hyde nga “matinud-anong natuman ni Joseph Smith ang iyang misyon sa atubangan sa Dios hangtud sa kamatayon” (George A. Smith, “Letters to the Editor,” Millennial Star, Ene. 1849, 14). Human nga matinud-anong mihangyo sa nagdumala nga mga awtoridad nga moapil og balik sa Simbahan, si Oliver Cowdery gibunyagan pag-usab sa Council Bluffs, Iowa.

• Unsa nga mga panalangin ang nawala kang Oliver Cowdery sa dihang iyang gisalikway ang iyang pagkamiyembro sa Simbahan sa Ginoo?

• Sa unsang mga paagi nga napakita ni Oliver Cowdery sa katapusan nga gihinulsolan niya ang iyang garbo?

Awhaga ang mga estudyante sa pagtimbang-timbang sa ilang kinabuhi ug sa paghinulsol sa bisan unsang mga pagbati sa garbo nga tingali anaa kanila.

Gipadayag sa Ginoo ang dapit sa Adan-ondi-Ahman, ug ang mga Santos misinati og dugang nga panagbangi sa ubang lumulupyo sa Missouri

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga parapo:

Niadtong Abril 1838, ang Propeta nakadawat og pinadayag nga girekord diha sa Doktrina ug mga Pakigsaad 115. Dinhi niini nga pinadayag, ang Ginoo mihatag sa opisyal nga ngalan sa Simbahan, misugo sa mga Santos sa pagtukod og templo sa Far West, ug mimando sa mga Santos sa pag-establisar og dugang nga mga stake sa palibut nga mga rehiyon. Niadtong Mayo 18, 1838, si Joseph Smith ug pipila pa ka mga lider sa Simbahan mibiya sa Far West ug mibiyahe padulong sa amihanan, nangita og uban pang posible nga mga dapit nga kapuy-an sa mga Santos diha sa Missouri. Pagkasunod adlaw nangabut sila sa panimalay ni Lyman Wight, kinsa nakakuha og luna sa usa ka dapit nga gitawag og Spring Hill. Samtang nagbisita niini nga rehiyon, nadawat sa Propeta ang pinadayag nga narekord diha sa Doktrina ug mga Pakigsaad 116.

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 116:1. Hangyoa ang klase sa pagpaminaw kon unsay gipadayag sa Ginoo mahitungod niini nga yuta.

Adan-ondi-Ahman

Ipakita ang giandam nga hulagway, ug ipasabut nga usa kini ka litrato sa Adan-ondi-Ahman, “[ang] yuta diin si Adan nagpuyo” (D&P 117:8). Sa hapit na siya mamatay, gitapok ni Adan ang iyang matarung nga kaliwatan niini nga dapit ug mihatag kanila og panalangin. Samtang si Adan ug ang iyang kaliwatan nanagpundok didto, “ang Ginoo mipakita ngadto kanila,” ug si Adan “mitagna og unsa ang mahitabo sa iyang kaliwatan ngadto sa ulahi nga panahon” (D&P 107:54, 56).

• Kon anaa ka didto sa dihang nadawat ni Propeta Joseph Smith ang pinadayag nga nag-ila sa yuta sa Adan-ondi-Ahman, unsa kaha ang imong bation niadtong higayuna?

• Diha sa Doktrina ug mga Pakigsaad 116:1, unsa ang gipasabut nga “si Adan moduaw sa iyang mga katawhan” diha sa Adan-ondi-Ahman? (Sa wala pa ang Ikaduhang Pag-anhi ni Jesukristo, si Adan ug ang iyang matarung nga kaliwatan, nga naglakip sa mga Santos sa tanang dispensasyon, magpundok diha sa Adan-ondi-Ahman aron makigtagbo sa Manluluwas [tan-awa sa Daniel 7:9–10, 13–14; Mateo 26:29; D&P 27:5–18; 107:53–57].)

Ipasabut nga bisan og ang mga Santos sa amihanang bahin sa Missouri nakasinati og mga panalangin, sama sa mga pinadayag nga nadawat sa Propeta ug sa nagkadako nga mga pamuy-anan nga ilang giestablisar, nakasinati usab sila og nagkagrabe nga panagbangi sa ubang mga lumulupyo sa Missouri.

• Base sa inyong pagbasa sa mga kapitulo 27–28 sa Mga Santos: Volume 1, unsa nga mga panagbangi ang nahitabo tali sa mga miyembro sa Simbahan ug sa uban panahon sa ting-init ug sayong bahin sa tinglarag sa 1838? (Pagka-Hunyo, gipanghimaraut ni Sidney Rigdon sa publiko kadtong misupak sa Simbahan. Pagka-Hulyo, mipasidaan si Sidney nga ang mga miyembro sa Simbahan manalipod sa ilang kaugalingon batok sa ilang mga kaaway. Pagka-Agosto, usa ka panag-away ang nahitabo samtang ang mga miyembro sa Simbahan giataki diha sa Gallatin, Missouri, sa dihang misulay sila sa pagboto. Pagka-Oktubre, ang mga manggugubot mipugos sa mga Santos nga nagpuyo sa DeWitt, Missouri, sa pagbiya sa ilang mga panimalay.)

Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga mga parapo:

“Si Joseph Smith nagtuo nga ang oposisyon gikan sa mga masinupakon sa Simbahan ug uban nga mga kaaway nakapahuyang ug sa katapusan miguba sa ilang komunidad sa Kirtland, Ohio, diin duha lang ka tuig kaniadto nakatukod sila og usa ka templo uban ang dakong sakripisyo. Pag-abut sa ting-init sa 1838, nakita sa mga lider sa Simbahan ang pagsaka sa susama nga mga hulga sa ilang tumong nga mohimo og usa ka mabination nga komunidad sa Missouri.

“Sa pamuy-anan sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sa Far West, pipila ka mga lider ug mga miyembro mi-organisar og rebelde nga grupo nga nailhan isip mga Danite, kansang tumong mao ang pagpanalipod sa komunidad batok sa mga masinupakon ug napahimulag nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ingon man sa ubang mga taga-Missouri. Ang mga magsusulat sa kaagi [historian] sa kinatibuk-an nagkauyon nga miaprubar si Joseph Smith sa mga Danite apan tingali wala siya mahibalo sa tanan nilang mga plano ug malagmit wala motugot sa tanan nilang kalihokan” (“Peace and Violence among 19th-Century Latter-day Saints,” Gospel Topics, topics.ChurchofJesusChrist.org).

• Sa unsang paagi ang mga kasinatian sa mga Santos nga gipapahawa sa Distrito sa Jackson, Missouri, ug sa Kirtland, Ohio, nakaapekto sa ilang mga pagresponde sa oposisyon nga ilang giatubang sa amihanang bahin sa Missouri?

Dapita ang mga estudyante nga mangandam alang sa sunod nga klase pinaagi sa pagbasa sa mga kapitulo 29–31 sa Mga Santos: Volume 1. Awhaga sila sa pagpangita sa nagkalain-laing mga paagi nga ang mga miyembro sa Simbahan miresponde sa nagkagrabe nga dili maayong relasyon ug kasamok nga ilang giatubang.