“Leksyon 1: Pasiuna sa Pagpahiuli,” Kasaysayan sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw: 1815–1846 Materyal sa Magtutudlo (2018)
“Leksyon 1,” Kasaysayan sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw: 1815–1846 Materyal sa Magtutudlo
Leksyon 1
Pasiuna sa Pagpahiuli
Pasiuna ug Han-ay sa mga Panghitabo [Timeline]
Ang Manluluwas miestablisar sa Iyang Simbahan atol sa Iyang mortal nga pangalagad. Human sa kamatayon ug Pagkabanhaw sa Manluluwas, ang mga Apostoles nagpadayon sa paggiya sa Simbahan samtang gigiyahan pinaagi sa pagpadayag. Hinoon, sa dihang ang mga Apostoles gipamatay, ang mga yawe ug awtoridad sa pagkapari [priesthood] nawala gikan sa yuta, ug ang orihinal nga mga pagtulun-an ni Jesukristo ug sa Iyang mga Apostoles nausab ug natuis. Kini nga mga panghitabo misangpot ngadto sa panahon nga gitawag og Dakong Apostasiya, usa ka panahon sa dihang ang Simbahan ni Kristo ug ang awtoridad sa pagpangalagad niini wala na sa yuta (tan-awa sa “Apostasy,” Gospel Topics, topics.ChurchofJesusChrist.org). Atol sa Dakong Apostasiya, ang Ginoo nag-andam og paagi nga mapahiuli ang Iyang Simbahan pinaagi sa mga panghitabo sama sa European Renaissance, sa Repormasyon sa Protestante, sa paghubad sa Biblia ngadto sa Iningles ug sa ubang mga pinulongan, ug sa pagkatukod sa kagawasan sa Estados Unidos pinaagi sa Batakang Balaod niini. Si Joseph Smith natawo sa panahon ug sa dapit nga nakapahimo nga posible sa Ginoo sa paghimo kaniya nga Propeta sa Pagpahiuli. Ang Ginoo mipalambo ni Joseph Smith sa pagtuman sa Iyang balaan nga mga katuyoan sa pagpahiuli sa Iyang ebanghelyo ug sa Simbahan dinhi sa yuta.
Mga 1450Ang German nga imbentor nga si Johannes Gutenberg nakahimo og mabalhin balhin nga matang sa pag-imprinta, nga maoy nakapahimo sa mga basahon—lakip sa Biblia—nga nagkadaghan nga magamit sa publiko.
1500–1611Ang bag-ong mga hubad sa Biblia sa Iningles ug sa ubang mga pinulongan nagkadaghan.
1517–64Si Martin Luther ug ang ubang mga indibidwal sa Uropa nanawagan og reporma sa relihiyon.
1620–1750Daghang mga Protestante sa Uropa milangyaw sa Amihanang Amerika aron sa pagpangita sa kagawasan sa relihiyon.
1787–91Ang kagawasan sa relihiyon naestablisar pinaagi sa Batakang Balaod sa Estados Unidos.
1805Si Joseph Smith Jr. natawo sa Sharon, Vermont.
Pahinumdom: Ang pipila ka petsa gibana-bana.
Mga Sugyot alang sa Pagtudlo
Ang Dios nag-andam og paagi alang sa Pagpahiuli sa ebanghelyo
Ipakita ang mosunod nga pamahayag ni Elder Ronald A. Rasband sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, ug dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa niini og kusog:
Imahe
Ronald A. Rasband
Si “Elder Neal A. Maxwell kausa mipasabut: … ang ‘[Dios] dili mobuhat sa mga butang pinaagi sa “sulagma” apan … pinaagi sa “balaan nga plano”’ [Neal A. Maxwell, “Brim with Joy” (Brigham Young University devotional, Ene. 23, 1996), 2, speeches.byu.edu]. …
“Mahinungdanong mga panghitabo ang nahitabo diha sa ebanghelyo ug sa Simbahan nga mipauswag sa gingharian sa Dios dinhi sa yuta. Dili kini aksidente apan plano sa Dios” (Ronald A. Rasband, “Pinaagi sa Balaan nga Plano,” Liahona, Nob. 2017, 55).
Unsa ang mga ehemplo sa mga panghitabo nga tingali gikonsiderar sa pipila nga sulagma apan ikaw nagtuo nga kini nahitabo pinaagi sa balaan nga plano?
Dapita ang mga estudyante sa pagpangita sa mga baruganan sa leksyon nga naghulagway sa kamot sa Dios sa pagpalihok sa Iyang buhat dinhi sa yuta ug sa mga kiunabuhi sa Iyang mga anak.
Pagpakita og litrato sa Manluluwas nga nag-orden sa Iyang mga Apostoles. Pahinumdumi ang mga estudyante nga panahon sa mortal nga pangalagad sa Manluluwas, Iyang gitawag ang mga Apostoles, mihatag kanila sa awtoridad ug mga yawe sa pagkapari [priesthood], ug miestablisar sa Iyang Simbahan.
Dapita ang mga estudyante sa pag-summarize kon sa unsa nga paagi nga ang Simbahan sa Ginoo nahulog sa apostasiya. (Kon gikinahanglan, tabangi ang mga estudyante nga makasabut nga sa wala pa ug “human sa kamatayon sa Manluluwas ug sa Iyang mga Apostoles, ang mga tawo mituis sa mga baruganan sa ebanghelyo ug mihimo og wala tuguti nga mga kausaban sa organisasyon sa Simbahan ug sa mga ordinansa sa pagkapari. Tungod sa kalapad niini nga apostasiya, ang Ginoo mibakwi sa iyang awtoridad sa pagkapari gikan sa yuta” [“Apostasy,” Gospel Topics, topics.ChurchofJesusChrist.org].)
Sa unsa nga paagi nga ang pagsabut nga ang usa ka apostasiya nahitabo makatabang nato nga mas makasabut sa panginahanglan sa Pagpahiuli?
Itudlo nga atol niini nga panahon sa lapad nga apostasiya, ang Dios nagpadayon sa pagdasig sa Iyang mga anak pinaagi sa Kahayag ni Kristo ug sa impluwensya sa Espiritu Santo (tan-awa sa D&P 84:46; tan-awa usab sa “Statement of the First Presidency regarding God’s Love for All Mankind,” Peb. 15, 1978). Kining balaan nga giya nakapadasig sa mga indibidwal sa pagtabang sa pagpahinabo sa importante nga mga panghitabo ug kausaban nga miandam sa kalibutan alang sa Pagpahiuli sa ebanghelyo sa ulahing mga adlaw.
Bahina ang mga estudyante nga magpares-pares o sa gagmay nga mga grupo, ug hatagi ang matag estudyante og kopya sa gidugang nga handout, “Ang Pagbag-o ug ang Repormasyon.” Hangyoa ang mga estudyante sa pagbasa og kusog sa handout sa ilang mga grupo, mangita sa mga ehemplo sa mga indibidwal ug mga panghitabo nga gidasig sa Dios nga nakatabang sa pag-andam sa paagi alang sa Pagpahiuli sa ebanghelyo.
Ang Pagkabag-o ug ang Repormasyon
Imahe
Robert D. Hales
“Ang pagpagawas sa mga kasulatan ug pagtabang sa mga anak sa Dios nga makat-on sa pagbasa niini mao ang unang lakang sa Pagpahiuli sa ebanghelyo. Ang Biblia unang gisulat sa Hebreohanon ug Griyego, mga pinulongan nga wala mahibaloi sa komon nga mga tawo sa tibuok Uropa. Dayon, mga 400 ka tuig human sa kamatayon sa Manluluwas, ang Biblia gihubad ni Jerome ngadto sa Latin. Pero sa gihapon ang Biblia dili magamit sa tanan. …
“… Pinaagi sa impluwensya sa Espiritu Santo, ang tinguha sa pagkat-on nagsugod sa pagtubo diha sa mga kasingkasing sa mga tawo. Kining Pagbag-o o ‘pagkatawo pag-usab’ mikatap sa tibuok Uropa. Sa ulahing bahin sa mga 1300, usa ka pari nga ginganlan og John Wycliffe mipasiugda sa paghubad sa Biblia gikan sa Latin ngadto sa Iningles. …
“Samtang ang uban nadasig sa paghubad sa Biblia, ang uban nadasig sa pag-andam sa mga paagi nga ikamantala kini. Pagka-1455 si Johannes Gutenberg miimbento sa printahanan nga mabalhin-balhin, ug ang Biblia mao ang unang mga libro nga iyang giimprinta. Sa unang higayon mahimo na ang pag-imprinta og daghang mga kopya sa mga kasulatan ug sa kantidad nga maabut sa kadaghanan. …
“… Niadtong 1500, ang batan-on nga si William Tyndale nagpalista sa Oxford University. … Pinaagi sa iyang pagtuon, milambo ang gugma ni Tyndale sa pulong sa Dios ug tinguha nga ang tanang mga anak sa Dios magbusog sa ilang mga kaugalingon niini.
“Sa samang higayon, usa ka pari ug propesor nga German nga ginganlan og Martin Luther mipagawas og 95 ka punto nga sayop sa simbahan sa iyang panahon, maisugon siyang mipadala og sulat ngadto sa iyang mga kadagkoan. Sa Switzerland, si Huldrych Zwingli miimprinta og 67 ka artikulo nga kausaban. Si John Calvin sa Switzerland, si John Knox sa Scotland, ug daghan pa ang mitabang niini. Ang repormasyon gisugdan.
“Sa maong panahon, si William Tyndale nagtuo nga ang direkta nga hubad gikan sa Greyigo ug Hebreohanon ngadto sa Iningles mas sakto ug mabasa kay sa hubad ni Wycliffee gikan sa Latin. Mao nga si Tyndale, nahayagan sa Espiritu sa Dios, mihubad sa Bag-ong Tugon ug kabahin sa Daang Tugon. Ang iyang mga higala mipasidaan kaniya nga patyon siya sa pagbuhat sa ingon, pero determinado siya. Makausa, samtang nakiglalis sa usa ka makinaadmanon nga tawo, miingon siya, ‘Kon luwason sa Dios ang akong kinabuhi, dili molabay ang daghang mga tuig akong paningkamutan nga mas daghan pag mahibaloan ang batang lalaki nga nagdaro sa umahan kay kanimo’ [kinutlo sa S. Michael Wilcox, Fire in the Bones: William Tyndale—Martyr, Father of the English Bible (2004), 47].
“… Nakahibalo sa pagkabahin sa iyang kaugalingon nga nasud, ang English nga si King James I miuyon sa bag-ong opisyal nga bersyon sa Biblia. Gibanabana nga labaw sa 80 porsyento sa hubad ni William Tyndale sa Bag-ong Tugon ug daghang bahin sa Daang Tugon … gibilin diha sa King James Version. Sa tukma nga panahon, kana nga bersyon miabut ngadto sa bag-ong yuta ug nabasa sa 14 anyos nga batang lalaki nga ginganlan og Joseph Smith” (Robert D. Hales, “Mga Pagpangandam alang sa Pagpahiuli ug sa Ikaduhang Pag-anhi: ‘Ang Akong Kamot Anaa Ibabaw Kanimo,’” Liahona, Nob. 2005, 89–90).
Human sa igo nga panahon, hangyoa ang mga estudyante sa pag-report unsay ilang nakit-an diha sa klase.
Ngano kaha nga ang pagpagawas sa mga kasulatan nga basahon sa mga anak sa Dios usa ka importante nga lakang sa pag-andam sa kalibutan alang sa pagpahiuli sa ebanghelyo?
Ipakita ang mosunod nga pamahayag ni Elder Robert D. Hales (1932–2017) sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, ug dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa niini og kusog. Hangyoa ang klase sa pagpaminaw alang sa dugang nga mga panghitabo nga nag-andam sa paagi alang sa Pagpahiuli.
Imahe
Robert D. Hales
“Relihiyoso nga mga pagpanggukod didto sa England … [daghan] ang naaghat sa pagpangita og kagawasan didto sa bag-ong mga yuta. Pipila kanila mao ang mga Pilgrim, nga midunggo ngadto sa Amerika niadtong 1620. … Lain nga kolonista ang misunod sa wala madugay, lakip na ni Roger Williams, ang magtutukod [founder] ug dayon gobernador sa Rhode Island, kinsa nagpadayon sa pagpangita sa tinuod nga Simbahan ni Kristo. Si Williams miingon: nga walay saktong natukod nga simbahan ni Kristo sa yuta, ni bisan kinsang tawo ang may awtoridad sa pagpangalagad sa bisan unsang ordinansa sa simbahan, ni adunay moabut hangtud ang bag-ong mga Apostoles ipadala sa bantugang Pangulo sa simbahan, kansang pag-anhi siya naghulat.
“Paglabay sa labaw sa usa ka siglo, ang maong relihiyoso nga mga pagbati migiya sa mga magtutukod [founder] sa usa ka bag-ong nasud sa kayutaan sa Amerika. Ubos sa gahum sa Dios, nakaangkon sila og relihiyoso nga kagawasan alang sa matag lumulupyo uban sa dinasig nga Bill of Rights. Paglabay sa katorse ka tuig, niadtong Disyembrer 23, 1805, si Propeta Joseph Smith natawo. Ang pagpangandam hapit na mahuman alang sa Pagpahiuli” (Robert D. Hales, “Mga Pagpangandam alang sa Pagpahiuli ug sa Ikaduhang Pag-anhi: ‘Ang Akong Kamot Anaa Ibabaw Kanimo,’” Liahona, Nob. 2005, 90).
Ngano kaha nga ang kagawasan sa relihiyon gikinahanglan alang sa pagpahiuli sa ebanghelyo?
Ipakita ang mosunod nga pamahayag ni Robert D. Hales, ug dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa niini og kusog:
Imahe
Robert D. Hales
“Isip usa ka batan-on, si Joseph ‘gitawag ngadto sa mahinungdanon nga pamalandong’ [Joseph Smith—History 1:8] mahitungod sa relihiyon. Tungod kay natawo siya sa yuta nga may relihiyoso nga kagawasan, nakapangutana siya hain sa tanang mga simbahan ang sakto. Ug tungod kay ang Biblia nahubad na ngadto sa Iningles, makapangita siya og tubag gikan sa pulong sa Dios. … Kining mapainubsanon nga batang mag-uuma mao ang propeta nga gipili sa Dios sa pagpahiuli sa karaang Simbahan ni Jesukristo ug sa Iyang pagkapari niining ulahing mga adlaw” (Robert D. Hales, “Mga Pagpangandam alang sa Pagpahiuli ug sa Ikaduhang Pag-anhi: ‘Ang Akong Kamot Anaa Ibabaw Kanimo,’” Liahona, Nob. 2005, 90).
Unsay atong makat-unan gikan sa dinasig nga mga panghitabo nga nahitabo sa mga siglo nga paingon sa pagkahimugso ni Propeta Joseph Smith? (Human makatubag ang mga estudyante, isulat ang mosunod nga kamatuoran diha sa pisara: Sa Iyang walay katapusan nga kaalam, ang Dios miandam sa paagi sa Pagpahiuli sa ebanghelyo.)
Sa unsa nga paagi nga ang pagsabut sa panglantaw ug walay katapusan nga kaalam sa Dios, nga gihulagway sa Iyang pagpangandam alang sa Pagpahiuli, makatabang ninyo nga makabaton og mas lig-on nga pagtuo diha Kaniya?
Ang kasaysayan sa Simbahan naghulagway nga ang Dios mopahigayon sa Iyang buhat pinaagi sa ordinaryo, dili hingpit nga mga tawo kinsa Iyang gidasig ug gipalambo
Pahinumdumi ang mga estudyante sa pamahayag ni William Tyndale ngadto sa edukado nga pari: “Kon luwason sa Dios ang akong kinabuhi, dili molabay ang daghang mga tuig akong paningkamutan nga mas daghan pag mahibaloan ang batang lalaki nga nagdaro sa umahan kay kanimo” (sa Robert D. Hales, “Mga Pagpangandam alang sa Pagpahiuli,” 90). Ipasabut nga human ipakigbahin kini nga pamahayag gikan ni Tyndale, si Elder Marcus B. Nash sa Seventy miistorya sa mosunod nga istorya:
Imahe
Marcus B. Nash
“Sa usa ka susama nga hitabo paglabay sa mga 300 ka tuig, si Nancy Towle, usa ka inila nga nagbiyahian nga tigsangyaw niadtong 1830, mibisita sa Kirtland aron personal nga mag-obserbar sa ‘Mormons.’ Sa pagpakigsulti uban ni Joseph Smith ug sa ubang mga lider sa Simbahan, bangis siyang misaway sa Simbahan.
“Sumala sa rekord ni Towle, walay gisulti si Joseph hangtud siya miduol ngadto kaniya ug midemanda nga siya manumpa nga usa ka anghel ang nagpakita kaniya kon asa makit-an ang bulawan nga mga palid. Buotan siya nga mitubag nga wala siya sukad makapanumpa! Napakyas nga makapasuko kaniya, misulay siya sa pagpakaulaw kaniya. ‘Wala ba ikaw maulaw sa maong pagpaka-aron-ingnon?’ nangutana siya. ‘Ikaw, nga usa ka ignorante nga batan-ong mag-uuma sa atong yuta!’
“Kalmang mitubag si Joseph, ‘Ang gasa, mibalik na, sama sa kanhiay nga panahon, ngadto sa walay kabangkaagan nga mga mangingisda’ [Vicissitudes Illustrated, in the Experience of Nancy Towle, in Europe and America (1833), 156, 157]” (Marcus B. Nash, “Joseph Smith: Kalig-on Gikan sa Kahuyang,” Liahona, Dis. 2017, 26–27).
Base sa unsay gisulti sa nagbisita nga tigsangyaw nga si Nancy Towle ngadto ni Joseph Smith, ngano nga siya naglisud sa pagtuo nga siya nakakita og anghel ug gitawag sa Dios nga mahimong usa ka propeta?
Unsa nga mensahe sa inyong hunahuna ang gipasabut ni Propeta Joseph Smith pinaagi sa pag-ingon nga “walay kabangkaagan nga mga mangingisda” sa iyang tubag ngadto ni Nancy Towle? (Kon gikinahanglan, itudlo nga ang “walay kabangkaagan nga mga mangingisda” nagpasabut sa orihinal nga mga Apostoles ni Jesukristo, pipila nga mga mapainubsanon nga mangingisda.)
Dapita ang duha ka estudyante sa pagpuli-puli og basa og kusog sa 1 Mga Taga-Corinto 1:26–29 ug Doktrina ug mga Pakigsaad 124:1. Hangyoa ang klase sa pagsunod, nga mangita unsay gitudlo niini nga mga tudling nga may kalabutan sa tawag ug mapanagnaon nga misyon ni Joseph Smith.
Unsay inyong nakita niini nga mga tudling nga may kalabutan sa tawag ug mapanagnaon nga misyon ni Joseph Smith?
Ngano kaha ang Ginoo mitawag sa “mga huyang nga mga butang sa yuta” sa pagpahigayon sa Iyang buhat (D&P 124:1)?
Ipakita ang mosunod nga pamahayag ni Elder Neal A. Maxwell (1926–2004) sa korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, ug dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa niini og kusog. Hangyoa ang klase sa pagpangita unsay gitudlo ni Elder Maxwell gamit ang personal nga inter-aksyon ni Presidente Lorenzo Snow uban ni Propeta Joseph Smith.
Imahe
Neal A. Maxwell
“Miingon si Lorenzo Snow nga siya nakaobserbar sa pipila ka mga kasaypanan ni Propeta Joseph Smith, apan ang iyang reaksyon mao nga talagsaon nga makakita kon sa unsa nga paagi ang Ginoo makagamit gihapon ni Joseph. Sa pagpakakita niini, si Elder Lorenzo Snow—sa wala madugay Presidente Snow—mitapos nga adunay paglaum gihapon alang kaniya!
“Usa sa labing importanting mensahe nga miabut gikan sa paggamit sa Ginoo ni Joseph Smith isip ‘usa ka pinili nga manalagna’ sa ulahing mga adlaw mao nga sa pagkatinuod adunay paglaum alang sa matag usa kanato! Ang Ginoo makatawag kanato diha sa atong mga kahuyang ug dayon mopalambo nato alang sa Iyang mga katuyoan” (Neal A. Maxwell, “A Choice Seer,” Ensign, Ago. 1986, 14).
Ngano nga ang pag-obserbar sa mga kasaypanan ni Propeta Joseph Smith nakahatag og paglaum ni Lorenzo Snow alang sa iyang kaugalingon?
Unsa nga baruganan ang atong makat-unan gikan sa pamahayag ni Elder Maxwell? (Ang mga estudyante mahimong moila og baruganan susama sa mosunod: Ang Ginoo mitawag sa mahuyang ug masalaypon nga mga tawo ug mopalambo kanila aron sa pagtuman sa Iyang mga katuyoan.)
Sa unsa nga paagi nga kini nga baruganan makatabang og usa ka tawo kinsa nakigbisog sa iyang pagtuo tungod sa tawhanong kapakyasan nga ilang naobserbahan sa mga miyembro ug mga lider sa Simbahan karon o kaniadto?
Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pamahayag ni Presidente M. Russell Ballard sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles:
Imahe
M. Russell Ballard
“Daghan kaayong mga tawo nagtuo nga ang mga lider ug mga miyembro sa Simbahan kinahanglang perpekto o duol sa pagkaperpekto. Nakalimot sila nga ang grasya sa Ginoo igo na kaayo sa pagpatuman sa Iyang buhat pinaagi sa mga tawo. Ang atong mga lider maayo kaayo og mga intensyon, apan usahay masayop kita. Kini nga sitwasyon wala lang mahitabo sa mga relasyon sa Simbahan, tungod kay ang samang butang nanghitabo sa atong pakigrelasyon sa atong mga kahigalaan, kasilinganan, ug mga kaubanan sa trabaho ug sa mga kapikas ug mga pamilya.
“Ang pagtan-aw sa tawhanong kahuyang diha sa uban ingon og sayon ra. Hinoon, makahimo ta og grabing sayop sa pagbantay lamang sa tawhanong kinaiya sa usag usa ug dayon mapakyas sa pagkakita sa kamot sa Dios nga nagtrabaho pinaagi sa Iyang mga gipangtawag” (M. Russell Ballard, “Dios ang Nagtimon,” Liahona, Nob. 2015, 24–25).
Kanus-a kamo nakakita sa Ginoo nga midasig ug miplambo og usa ka tawo sa paghimo sa Iyang buhat bisan pa sa mga kahuyang ug mga kasaypanan niana nga tawo? (Ikonsiderar ang pagpakigbahin og ehemplo nga imong kaugalingon. Kon gikinahanglan, pasidan-i ang mga estudyante nga dili manaway sa uban o mopakigbahin og bisan unsa nga personal kaayo o pribado.)
Ipasabut ngadto sa mga estudyante nga niini nga kurso tun-an nila ang kasaysayan sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw gikan sa panahon sa pagkabata ni Joseph Smith ngadto sa pagpahinungod sa Templo sa Nauvoo niadtong 1846. Sila makakat-on kon sa unsa nga paagi ang ordinaryo ug dili perpekto nga mga tawo nakatuman sa buhat sa Dios samtang ilang nadawat ang Iyang grasya ug nagtinguha sa pagbuhat sa Iyang kabubut-on.
Awhaga ang mga estudyante sa pagbasa sa tanan sa Mga Santos: Volume 1 ug sa pagpangita kon sa unsa nga paagi ang Ginoo nagtrabaho pinaagi sa ordinaryo ug dili perpekto nga mga lalaki ug mga babaye kinsa mibutang sa ilang pagtuo diha Kaniya ug naningkamot sa pagsunod sa Iyang kabubut-on.
Dapita ang mga estudyante sa pagpangandam alang sa sunod nga klase pinaagi sa pagbasa sa mga kapitulo 1–2 sa Mga Santos: Volume 1.
