Xtaaqenkil li Jesukristo rik’in yokb’ re paab’aal
Li Kristo naru nokoxtenq’a sa’eb’ li kutankil a’in chixnumsinkileb’ li ch’a’ajkil hoonal. Kixb’aanu a’an choq’ reheb’ laj pahol b’e ut naxb’aanu ajwi’ anajwan choq’ qe.
Ninb’antioxi chiru li coro xb’aan naq xe’xb’icha “Fe en cada paso.” Lix yaab’ ut li raatinul li b’ich a’an kitz’iib’aman sa’ 1996 xb’aan laj Newell Dayley1 jo’ kawresink-ib’ re xninq’ehinkil 150 chihab’ xwulajikeb’ laj pahol b’e sa’ li ru taq’a Lago Salado sa’ 1847.
Us ta li b’ich a’in kikawresiman choq’ re li ninq’e a’an, li na’leb’ naxk’ut aajel ru choq’ re chixjunil li ruchich’och’.
Jwal nawulak chiwu lix coro:
Rik’in paab’aal sa’ li junjunq chi yokb’, naqataaqe Kristo, li Qaawa’;
Rik’in oyb’enink ut rik’in lix rahom nokob’ichan sa’ jun xyaab’ kuxej.2
Ex was wiitz’in, ninch’olob’ xyaalal naq wi naqataaqe li Jesukristo rik’in paab’aal sa’ li junjunq chi yokb’, wan qoyb’enihom. Wan qoyb’enihom rik’in li Qaawa’ Jesukristo. Wan oyb’enihom choq’ reheb’ chixjunil sa’ li yu’am a’in. Wan oyb’enihom re naq te’qakanab’ chiqix li qasachik, lix rahil qach’ool, li qarahilal, ut eb’ li qach’a’ajkilal ut lix yalb’al qix. Wan oyb’enihom sa’ li jalb’a-k’a’uxlej, sa’ xkuyb’al qamaak ut sa’ xkuyb’aleb’ xmaak li qas qiitz’in. Ninch’olob’ xyaalal naq wan li oyb’enihom ut li tuqtuukilal rik’in li Kristo. A’an naru nokoxtenq’a chixk’amb’aleb’ li qach’a’ajkilal sa’eb’ li kutankil a’in. Kixb’aanu a’an choq’ reheb’ laj pahol b’e ut naxb’aanu ajwi’ anajwan choq’ qe.
Sa’ li chihab’ a’in yoo chaq chi nach’ok li 175 chihab’ xninq’ehinkil ru xwulajikeb’ laj pahol b’e sa’ li ru taq’a Lago Salado, li nikinixk’e chi k’oxlak chirixeb’ lin xe’ intoon. Junjunq’eb’ re a’an ke’b’eek chaq toj Nauvoo toj sa’ li ru taq’a Lago Salado. Wankeb’ inxikin mama’ li ke’b’eek chiru li helhookil ch’och’ naq saajeb’ chaq. Laj Henry Ballard 20 chihab’ wan chaq re;3 xMargaret McNeil 13 chihab’ wan chaq re;4 ut laj Joseph F. Smith, li kiwan ajwi’ choq’ xwaq Awa’b’ej re li Iglees, yal 9 chihab’ wan chaq re naq kiwulak chiru li ru taq’a Lago Salado.5
Ke’xnumsi k’iila ch’a’ajkilal chiru lix b’eenikeb’, jo’ li ke, li yajel, ut xmaak’a’il li tzakemq ut li t’ikr. Naq kiwulak laj Henry Ballard chiru li ru taq’a Lago Salado, kisaho’ xch’ool naq kiril li “yeechi’inb’il ch’och’,” a’b’an kixxuwa naq ilb’ilaq xb’aan naq lix t’ikr jwal pejel ut ink’a’ chik naxram lix tib’el chi tz’aqal. Kixmuq’ rib’ sa’ li pim chiru li kutan toj reetal naq kiq’oyino’. Toja’ naq kiwulak sa’ jun li kab’l ut kixpatz’ naq te’xk’e xt’ikr re naq truuq tixchap wi’chik xb’e re tixtaw xna’ xyuwa’. Kixb’antioxi chiru li Dios naq kiru chi wulak sa’ xyaalalil.6
Lin xikin mama’ ke’xtaaqe li Jesukristo rik’in paab’aal sa’ lix yokb’eb’ chiru chixjunileb’ lix yalb’aleb’ rix. Ninb’antioxin chiruheb’ xb’aan naq ink’a’ ke’xkanab’ xyalb’al xq’e. Lix yokb’eb’ rik’in paab’aal nikinrosob’tesi laa’in ut eb’ ajwi’ li tasal tenamit toj te’chalq, jo’ naq lee yokb’ laa’ex rik’in paab’aal anajwan taarosob’tesiheb’ lee ralal eek’ajol.
Li aatin aj pahol b’e nokoxk’e chixk’oxlankileb’ li kristiaan jo’ ajwi’ li ke’xb’aanu. Eb’ laj pahol b’e a’aneb’ kristiaan li neke’tawok re jun na’ajej malaj li neke’ok chi wank sa’ junaq na’ajej. Ut lix b’aanuhomeb’ neke’xte malaj neke’xkawresi li b’e re naq te’taaqeeq xb’aaneb’ lix komon.7
Naq ninjultikaheb’ laj pahol b’e li ke’kawresink re li b’e choq’ reheb’ li ras riitz’in, xb’een wa najultiko’ we li profeet aj Jose Smith. Laj Jose a’an aj pahol b’e xb’aan naq kik’ame’ sa’ li k’iche’ xb’aaneb’ lix yokb’ rik’in paab’aal, b’ar wi’ kixwiq’ib’ rib’ chi tijok ut kixte li b’e chiqu re naq tooruuq chixk’ulb’al lix tz’aqalil lix evangelio li Jesukristo. Lix paab’aal laj Jose re “patz’ok chiru li Dios”8 sa’ li eq’la a’an re 1820 kixte li b’e re lix k’ojob’ankil wi’chik xtz’aqalil lix evangelio li Jesukristo, li kixk’e ajwi’ chi uxmank xb’oqb’aleb’ profeet ut apostol re te’k’anjelaq sa’ li ruchich’och’ jun sut chik.9 Ninnaw naq laj Jose Smith a’an xprofeet li Dios. Ninnaw naq kik’ame’ xb’aaneb’ lix yokb’ rik’in paab’aal chixwiq’ib’ankil rib’ chiru li Dios Yuwa’b’ej ut li Jesukristo, lix Raarookil Alal.
Li profeet aj Jose kitenq’aak chi wank choq’ k’anjeleb’aal sa’ ruq’ li Qaawa’ xb’aaneb’ lix yokb’ rik’in paab’aal re risinkil chi kutankil lix Hu laj Mormon, jun chik ch’olob’anb’il esil chirix li Jesukristo ut chirix li rusilal aj tojol-ix.
Rik’in lix paab’aal ut lix yalb’al xq’e laj Jose Smith chiruheb’ li xninqal ru ch’a’ajkilal ut ka’pak’aliik, a’an kiru chi wank choq’ k’anjeleb’aal sa’ ruq’ li Qaawa’ re xk’ojob’ankil lix Iglees li Jesukristo jun sut wi’chik sa’ li ruchich’och’.
Sa’ Ii jolomil ch’utub’aj-ib’ toje’ xnume’ xinwotz chan ru naq lin k’anjel sa’ lin mision xinrosob’tesi. Xin’osob’tesiik xb’aan xk’utb’al lix chaq’al ru k’uub’anb’il na’leb’ li qaChoxahil Yuwa’, li Xb’een K’utb’esinb’il Matk’ re laj Jose Smith, ut lix jaltesinkil ru lix Hu laj Mormon. Eb’ li k’utum ut tzol’leb’ a’an k’ojob’anb’ileb’ wi’chik ke’xb’eresi lin yokb’ rik’in paab’aal re xtzolb’aleb’ li ani neke’raj rab’inkil li esil chirix xk’ojob’anb’il wi’chik li evangelio.
Eb’ li qamisioneer anajwan a’aneb’ aj pahol b’e reheb’ li kutankil a’in xb’aan naq neke’xwotz li xchaq’al ru esil a’in rik’ineb’ li kristiaan sa’ chixjunil li ruchich’och’, ut chi jo’kan neke’xte li b’e re naq eb’ li ralal xk’ajol li qaChoxahil Yuwa’ te’xnaw ru a’an ut li Jesukristo, li Ralal. Xk’ulb’al lix evangelio li Jesukristo naxte li b’e re naq chixjunileb’ te’xkawresi rib’ ut te’xk’ul li k’ojob’anb’il k’anjel ut li rosob’tesihom li Iglees ut li santil ochoch.
Sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’ toje’ xnume’, li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixye wi’chik “naq li Qaawa’ naxpatz’ re chixjunileb’ li saaj winq li k’ulub’ejeb’ naq te’xkawresi rib’ ut te’xik sa’ mision” ut naq “nim xwankil li xik sa’ mision, a’ut moko teneb’anb’il ta” choq’ reheb’ “li saaj ixq ut li ixq.”10
Ex raarookil saaj winq ut ixq, lee yokb’ rik’in paab’aal texxtenq’a chixtaaqenkil lix b’oqom li Qaawa’ re xik sa’ li mision, chi wank choq’ aj pahol b’e re li kutankil a’in naq nekete li b’e re naq eb’ li ralal xk’ajol li Dios te’xtaw lix b’ehil li sumwank li nak’amok sa’ lix loq’laj ilob’aal ut te’wanq rik’in a’an.
Li Awa’b’ej Nelson nawan choq’ aj pahol b’e sa’ li Iglees. Jo’ apostol, naxik ut ak xtehom chaq k’iila na’ajej re naq taajultikamanq li evangelio. B’ab’ayaq chik chirix naq kik’ojob’aak choq’ profeet ut Awa’b’ej re li Iglees, kirelaji chiqu naq “taqakawresi li qawankilal chixk’ulb’al li k’utb’esinb’il na’leb’.”11 A’an toj yoo chixk’utb’al chiqu naq taqakawob’resi lix nawom qach’ool. Sa’ jun ch’utam choq’ reheb’ li saaj maji’ sumsuukeb’, kixye:
“Nintz’aama cheru naq teek’e reetal lix nawom eech’ool. Chexk’anjelaq re xk’ulb’al. Chek’ul a’an sa’ eeb’een. Cheril chi us. Chech’olani, re taanimanq. …
“[Toja’ naq] teek’e reetal li sachb’a-ch’oolej li taak’ulmanq sa’ lee yu’am.”12
A’an yoo chixk’utb’al chiqu chan ru naru nokowulak chirilb’al qib’ qajunes sa’ musiq’ej. Kixye ajwi’ naq, “Sa’ li kutankil chalel, tookamq raj sa’ musiq’ej chi maak’a’ li b’eresink, li k’amok b’e, li k’ojob’ank ch’oolej, ut li ochb’eeniik chi rajlal xb’aan li Santil Musiq’ej.”13
Ninch’olob’ xyaalal naq li Awa’b’ej Russell M. Nelson a’an lix profeet li Dios sa’ li ruchich’och’ anajwan.
Li qaKolonel, li Jesukristo, a’an xnimal ru aj pahol b’e li nakawresin re li b’e. Jo’kan ut, naq a’an li b’e”14 re naq li k’uub’anb’il na’leb’ re kolb’a-ib’ taak’eemanq chi uxmank, re naq tooruuq chixjalb’al qak’a’uxl, ut rik’in li paab’aal chirix a’an, toosutq’iiq rik’in li qaChoxahil Yuwa’.
Li Jesus kixye, “Laa’in li b’e, li yaal ut li yu’am. Maa’ani naxik rik’in li Yuwa’b’ej, wi ink’a’ ta sa’ ink’ab’a’.”15 A’an naxyeechi’i qe naq ink’a’ tooxkanab’ jo’ maak’a’ qana’ qayuwa’; taachalq b’an qik’in sa’eb’ lix yalb’al qix.16 Nokoxb’oq “chi chalk rik’in chi anchal rajom qach’ool, ut a’an tooxk’irtesi.”17
Ninch’olob’ xyaalal naq li Jesukristo a’an laj Kolol qe ut laj Tojol qix, laj Aatinanel chiqix chiru li Yuwa’bej. Li qaChoxahil Yuwa’ xte li b’e re naq toosutq’iiq sa’ rilob’aal rik’in xtaaqenkil lix Raarookil Alal, a’ li Jesukristo, rik’in paab’aal sa’ li junjunq chi yokb’.
Eb’ lin xikin mama’, rochb’eeneb’ laj pahol b’e, ke’xnumsi k’iila ch’a’ajkilal naq yookeb’ chi chalk sa’ li tiikisinb’il b’eleb’aal, ut chi roqeb’ sa’ li ru taq’a Lago Salado. Laa’o ajwi’ neke’qanumsi ch’a’ajkilal sa’ li qab’eenik chiru li qayu’am. Moko yooko ta chixtiikisinkileb’ li b’eleb’aal sa’ li xiwxiwil k’iche’ malaj sa’ li saqb’ach; yooko b’an chixyalb’al qaq’e sa’ musiq’ej chi numtaak sa’ xb’eeneb’ li aaleek ut eb’ li ch’a’ajkilal re li qakutan, jo’ ke’xb’aanu a’an. Nim roq li b’e tento taqab’eeni; wan li b’ool—maare wankeb’ li ninqi tzuul—li tento tootaqe’q wi’. Us ta eb’ li yale’k sa’eb’ li kutan a’in jalaneb’ chiru li ke’xnumsi laj pahol b’e, moko naraj ta naxye naq ink’a’ ta raj ch’a’aj choq’ qe.
Aajel ru naq taqataaqe li profeet ut taqaxaqab’ chi kaw li qoq sa’ xb’ehil li sumwank re tiikilal, jo’ ke’xb’aanu laj pahol b’e.
Chiqataaqe li Jesus rik’in paab’aal sa’ li junjunq chi yokb’. Aajel ru naq took’anjelaq chiru li Qaawa’ ut took’anjelaq chiqu chiqib’il qib’. Aajel ru naq taqakawob’resi qib’ sa’ musiq’ej naq neke’qoxloq’i ut neke’qak’e xloq’al li qasumwank. Tento naq ink’a’ taasachq sa’ qach’ool xseeb’ankil qib’ chixpaab’ankileb’ li taqlahom. Laj Satanas naxyal qawartesinkil sa’ li qateneb’ankil ut li qarahom choq’ re li Dios ut li Qaawa’ Jesukristo. Jultikaq eere naq, wi junaq eere nasach xb’e, maajun wa sachsooqo choq’ re li Kolonel. Naru nokosutq’i rik’in a’an sa’ xk’ab’a’ li rosob’tesihom li jalb’a-k’a’uxlej. A’an tooxtenq’a chi tzolok, chi k’iik ut chi jalaak naq naqayal qaq’e chi wank sa’ xb’ehileb’ li sumwank.
Nintz’aama naq junelik taqataaqe lix yokb’ li Jesukristo ut, rik’in paab’aal sa’ li junjunq chi yokb’, taqajayali qib’ rik’in a’an, ut taqaxaqab’ chi kaw li qoq sa’ xb’ehileb’ li sumwank. A’an lin tuulanil tz’aam sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.