Li tzol’leb’ re wank sa’ komonil

Xb’aan li Elder D. Todd Christofferson

Re lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol

Li tzol’leb’ re wank sa’ komonil naraj naxye naq chiqajunilo naru naqach’olob’: Junajin rik’in li Jesukristo sa’ li sumwank re li evangelio.

Nawaj aatinak chirix li nink’ab’a’in laa’in jo’ li wank choq’ komon sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan. Li tzol’leb’ a’in k’uub’anb’il ru sa’ oxib’ raqal: (1) lix k’anjel li wank jo’ xcha’al xtenamit li Qaawa’ re li sumwank, (2) lix aajelil ru li tenq’ank ut li majeyak sa’ li wank sa’ komonil, ut (3) li xnimal ru li Jesukristo sa’ li wank sa’ komonil.

Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan sa’ xtiklajik, k’uub’anb’il chaq ru rik’ineb’ kristiaan saqeb’ xtib’el aj Norteamerica ut eb’ aj Europa junajinb’ileb’ ru rik’ineb’ wiib’ oxib’ aj ral ch’och’ aj America, aj Africa, ut eb’ li neke’chal chaq sa’eb’ li kok’ ch’och’ Pacifico. Anajwan, waqxaqib’ chihab’ chik toj lix ninq’ehinkil ru li 200 chihab’ chalen xk’uub’lajik, li Iglees k’a’jo’ naq xk’i sa’ rajlil ut rik’in jalan jalanq kristiaan sa’ Norteamerica, ut jwal xk’i wi’chik sa’ jalan jalanq chik na’ajej sa’ li ruchich’och’.

Naq li xnimal ru xch’utub’ankil lix tenamit li Qaawa’ re li sumwank yoo chixseeb’ankil rib’, li Iglees k’uub’k’uuq ru rik’ineb’ komon yalaq ta b’ar re ruchich’och’, ch’uut, aatinob’aal, ut tenamit.¹ Moko a’an ta jun ch’uut wan rajlil malaj minb’il ru, a’an b’an jun na’leb’ li naqoyb’eni naq taak’ulmanq, rik’in xk’eeb’al reetal naq li evangelio naxch’utub’ chixjunil li na’ajej ut tenamit.

K’a’jo’ naq osob’tesinb’ilo xb’aan naq yooko chirilb’al li kutankil naq Sion yoo chi k’ojob’aak sa’ li junjunq chi na’ajej ut sa’eb’ ajwi’ li na’ajej wanko wi’. Jo’ kixye li profeet aj Jose Smith, lix tenamit li Dios sa’ chixjunil lix raqalil li hoonal neke’royb’eni rik’in sahilal li kutan yoo chi wulak anajwan, ut “laa’o li tenamit osob’tesinb’ilo li kixsik’ ru li Dios re xk’eeb’al chi uxmank li loq’al sa’ roso’jikeb’ li kutan.”²

Xb’aan naq xqak’ul li osob’tesiik a’an, moko naru ta naq taqak’ulub’a li xik’ ilok-ib’, li tz’ilok-ix, ut xkomoneb’ chik li k’a’aq re ru neke’jachok-u sa’ lix Iglees li Kristo sa’ roso’jikeb’ li kutan. Li Qaawa’ naxye: “Junajaqex, ut wi ink’a’ junajex, moko wehex ta.”³ Tento taqayal qaq’e chirisinkil li tz’ilok-ix ut li xik’ ilok chirix xsutam li Iglees, ut li qochoch, ut chi yaal wi’chik, sa’ li qaam. Naq li Iglees yooq chi k’iik ut jalan jalanq paay ru, tento naq taachaab’ilo’q ajwi’ li qana’leb’ sa’ xk’ulb’aleb’ li neke’k’ulun. Naqaj ru li qatenq’ chiqib’il qib’.⁴

Sa’ li xb’een xhu choq’ reheb’ laj Korinto, laj Pablo naxch’olob’ naq chixjunileb’ li neke’kub’e xha’ sa’ li Iglees neke’junajo’ ru rik’in xjunxaqalil li Kristo:

“Jo’ naq li tz’ejwalej junaj chirib’il ut wank naab’al lix cha’al, ut chixjunileb’ lix cha’alil a’an us ta naab’aleb’, a’b’an jun ajwi’ chi tz’ejwalej naq wankeb’, jo’kan ajwi’ li Kristo.

“Xb’aan naq kub’sinb’il qaha’ rik’in jun chi Musiq’ej re xk’uub’ankil ru jun chi tz’ejwalej chiqajunilo laa’o, us ta aj Judio malaj aj Gentil, eb’ li loq’b’il moos ut eb’ li ach’ab’anb’ileb’; ut chiqajunilo xoo’uk’ak rik’in jun chi Musiq’ej. …

“Re naq maak’a’aq jachok-ib’ sa’ li tz’ejwalej, chixjunileb’ b’an li cha’alej te’xtenq’a rib’ chirib’ileb’ rib’.

“Wi ra naxk’ul jun xcha’al li tz’ejwalej, chixjunileb’ li cha’alej neke’raho’k rochb’een; wi junaq cha’alej na’oxloq’iik, chixjunileb’ neke’saho’k rochb’een.”⁵

Li wank sa’ komonil aajel ru choq’ re li qachaab’ilal sa’ tib’elej, sa’ k’a’uxlej, ut sa’ musiq’ej. A’b’anan, maare wan sut naq taqeek’a naq ink’a’ k’ulub’anb’ilo. Sa’eb’ li hoonal ch’a’ajeb’, maare taqeek’a naq maajun wa tooruuq chixyu’aminkil lix tusulal li wank k’eeb’il xb’aan li Qaawa’ chi moko tooruuq chixsahob’resinkileb’ li qas qiitz’in.⁶ Chi ink’a’ naqak’e reetal naru naqateneb’ jun xtusulal li wank sa’ xb’eeneb’ li qas qiitz’in—malaj laa’o ajwi’—us ta moko teneb’anb’il ta a’an xb’aan li Qaawa’. Maare taqak’utb’esi naq wanq xloq’al li aamej wi wan k’a’ru nakab’aanu malaj wan aak’anjel, a’b’an moko a’an ta li naril li Qaawa’. “Li Qaawa’ naril li ch’oolej.”⁷ A’an naxik xch’ool chirix li qajom ut qoyb’enihom ut li k’a’ru yooko wi’ chi wulak.⁸

Li Hermana Jodi King kixtz’iib’a resil lix numsihom wiib’ oxib’ chihab’ chaq anajwan:

“Maajun wa kiweek’a naq moko k’ulub’anb’ilin ta raj sa’ li Iglees toj reetal naq lin b’eelom, laj Cameron, ut laa’in ki’ok chi yale’k qix xb’aan naq ink’a’ naru chi wank qakok’al. Eb’ li kok’al ut eb’ li junkab’al neke’wil sa’ li Iglees ke’ok chix’aalob’resinkil ut chixrahob’tesinkil inch’ool.

“Kiweek’a naq yal maak’a’in aj-e chi maak’a’ junaq k’uula’al sa’ intel malaj maak’a’ junaq boolx xna’aj pañal sa’ wuq’. …

“Li tz’aqal jwal kaw choq’ qe a’an li xb’een domingo naq koowulak sa’ li ak’ teep. Xb’aan naq maak’a’eb’ qakok’al, chi kok’ aj xsa’ neke’xpatz’ qe ma toje’ xoosumla ut jo’q’e naqak’oxla xtikib’ankil li qajunkab’al. Ak k’ayjenaqin chixsumenkileb’ li patz’om jo’ a’an chi ink’a’ raj tixrahob’tesi inch’ool—ut ninnaw naq moko neke’xpatz’ ta a’an re xrahob’tesinkil inch’ool.

“A’b’anan, sa’ li domingo a’an, kich’a’ajko’ chiwu xsumenkileb’ li patz’om a’an. Xb’aan naq toje’aq kiqanaw, chirix naq kiwan qoyb’enihom, naq—jun sut wi’chik—moko wankin ta sa’ yu’am.

“Kin’ok sa’ li ch’utam re li loq’laj wa’ak chi ra tz’aqal inch’ool, ut xsumenkileb’ li patz’om a’an re “xnawb’al aawu” kich’a’ajko’ tz’aqal chiwu. …

“A’b’an sa’ li Dominkil Tzoleb’aal naq ink’a’ chik kinkuy xrahil inch’ool. Li tzolok—a’an chirix lix choxahil k’anjeleb’ li na’b’ej—sa’ junpaat kijala ut ki’ok choq’ jun hoonal re jitok. Kika’ch’ino’ li waam ut ki’ok chi elk chaq xya’al wu naq ke’wab’i li ixq chi wech’ink chirix jun osob’tesihom li k’a’jo’ raj naq nawaj xk’ulb’al laa’in.

“Kin’el sa’ li iglees. Sa’ xtiklajik, ink’a’ raj chik kiwaj sutq’iik. Ink’a’ raj chik kiwaj reek’ankil naq moko k’ulub’anb’ilin ta. A’b’an sa’ li q’ojyin a’an, chirix aatinak rik’in lin b’eelom, kiqeek’a naq tento naq ink’a’ taqakanab’ xik sa’ li Iglees, moko ka’aj ta wi’ xb’aan naq li Qaawa’ naxpatz’, xb’aan b’an naq naqanaw li sahil ch’oolejil naqak’ul naq naqa’ak’ob’resi li qasumwank ut naqeek’a li Musiq’ej sa’eb’ li ch’utam naxq’ax ru li rahil ch’oolejil kiweek’a sa’ li kutan a’an. …

“Sa’ li Iglees wankeb’ komon kamenaqeb’ xsum aatin, jachjookeb’ ut maji’ sumsuukeb’; ut li wankeb’ xjunkab’al ink’a’ chik neke’wulak; kristiaan wankeb’ xyajel malaj li wankeb’ xch’a’ajkilal rik’in tumin; winq neke’raj wank rik’in junaq winq, ixq neke’raj wank rik’in junaq ixq; komon li neke’xyal xq’e chixkanab’ankil junaq na’leb’ ink’a’ us malaj wankeb’ xkab’ rix xch’ool; ak’ komon; li toj xe’nume’ chi wank, li sumal ak ninqeb’ ut moko wankeb’ ta chik xkok’al rik’ineb’; ut wan chik xkomon. …

“Li Kolonel nokoxb’oq chi chalk rik’in a’an—maak’a’ naraj re k’a’ru li naqanumsi. Nokochal sa’ li Iglees re x’ak’ob’resinkil li qasumwank, xnimob’resinkil li qapaab’aal, xtawb’al qatuqtuukilal, ut xb’aanunkil li k’a’ru kixb’aanu a’an sa’ lix yu’am: rilb’aleb’ li ani neke’reek’a naq moko k’ulb’ileb’ ta.”⁹

Laj Pablo kixch’olob’ naq lix Iglees li Kristo ut eb’ laj b’eresinel k’ojob’anb’ileb’ xb’aan li Dios ut “chi jo’kan kixk’uub’ chi chaab’il eb’ laj santil paab’anel choq’ re li k’anjel teneb’anb’il sa’ xb’eeneb’, re xkab’lankil li xtz’ejwal li Kristo:

“Toj reetal taqeechani li junajil chiqajunilo; junajaq li qapaab’aal ut junajaq ru li xnawb’al ru li Ralal li Dios, toj reetal naq laa’aqo li Winq tz’aqal re ru, tz’aqalaq qe qu jo’ naq tz’aqal re ru li Kristo.”¹⁰

Jalan b’ayaq xk’oxlankil naq jun kristiaan li nareek’a naq moko sa ta xch’ool sa’ li k’a’aq re ru re li yu’am, nawulak ajwi’ chixk’oxlankil naq moko k’ulb’il ta’ sa’ li ch’uut k’uub’anb’il xb’aan li Dios re qatenq’ankil chixtawb’al li sahil ch’oolejil a’an.

Qakanab’aq li tz’ilok-ix sa’ ruq’ li Qaawa’ ut sa’ ruq’eb’ li ani xb’oqeb’ a’an, ut qatikib’aq xraab’al qib’ ut rilb’al qib’ chi chaab’il wi’chik jo’ naru chiqu. Qapatz’aq re a’an naq tixk’ut chiqu li b’e, wulaj wulaj, re “xk’amb’aleb’ chaq … li neb’a’, li toqol, li mutz’ ut li yeq”¹¹—naraj naxye, chixjunileb’—sa’ lix nimla ninq’e li Qaawa’.

Jun xkab’ li na’leb’ chirix li tzol’leb’ re wank sa’ komonil wan rilom rik’in li tenq’ank naqab’aanu. Us ta maare ink’a’ najultiko’ qe, li wank sa’ komonil nachal ajwi’ xb’aan li k’anjel naqab’aanu ut eb’ li mayejak naqab’aanu sa’ xk’ab’a’eb’ li qas qiitz’in ut li Qaawa’. Naq jwal naxik qach’ool chirix li k’a’ru naqaj ru malaj li xk’ojob’ankil qach’ool naru naxram li qawanjik sa’ komonil.

Naqayal qaq’e chixtaaqenkil lix tzol’leb’ li Kolonel:

“Ani naraj naq nimaq xwankil sa’ eeyanq, a’anaq laj k’anjel cheru. …

“Xb’aan naq chi moko li K’ajolb’ej xchal chi k’anjelaak ru, re b’an k’anjelak ut re xk’eeb’al lix yu’am re xkolb’aleb’ rix chixjunileb’.”¹²

Li wank sa’ komonil ink’a’ nachal naq naqoyb’eni, nachal b’an naq naqaye’ li quq’ re xtenq’ankil qib’ chiqib’il qib’.

Anajwan, ra b’ayaq, a’b’an naqak’e reetal naq li teneb’ank-ib’ malaj li mayejak re xtenq’ankil junaq kristiaan yoo chi sachk. Sa’ jun perel sa’ li Revista Deseret re li chihab’ xnume’, laj tz’iib’anel aj Rod Dreher kixwotz jun seraq’ rik’in jun saaj na’b’ej aj Budapest:

“Wankin sa’ jun xxaqleb’aal kamioneet aran Budapest wochb’een … jun wamiiw maare 30 chihab’ xyu’am—taqak’ab’a’i xKristina—yooko chi xik chiraatinankil jun ixq ak tiix aj Kristiano, li rochb’een lix b’eelom kixkuy li tawasiik xb’aaneb’ laj jolominel tenamit. Naq yooko chi b’eek sa’eb’ li b’e sa’ li tenamit, xKristina na’aatinak chirix lix ch’a’ajkilal xwotzb’al reheb’ li ramiiw chixjunil li k’a’aq re ru naxnumsi jo’ ixaqilb’ej ut jo’ xna’eb’ kok’al toj kok’eb’.

“Lix ch’a’ajkilal xKristina a’an ajwi’ xch’a’ajkilal chixjunileb’ li na’b’ej ut ixaqilb’ej toj saajeb’ neke’xnumsi ajwi’ a’an—a’b’anan, li k’a’uxlej sa’ lix kutankil a’an, a’an naq eb’ li ch’a’ajkilal sa’ li yu’am xiwxiw choq’ re lix wanjik ut tento naq tixtz’eqtaana. Ma neke’xchoqi rib’ rochb’een lix b’eelom? Tento naq tixkanab’ a’an, chankeb’. Ma neke’ch’i’ch’i’in lix kok’al? Tento raj tixtaqlaheb’ sa’ li guarderia.

“Li xKristina na’ok xk’a’uxl xb’aan naq maare eb’ li ramiiw ink’a’ te’xk’e reetal naq li yale’k-ix, ut eb’ ajwi’ li rahilal, a’aneb’ xcha’al li yu’am, xcha’al jun chaab’il yu’am, wi naxk’ut chiqu wank rik’in kuyum, chi chaab’il ut rik’in rahok. …

“… Laj Christian Smith, aj tz’ilol rix paab’aal sa’ li Universidad Notre Dame, kixtaw sa’ lix tz’ilom naq naab’al reheb’ li kristiaan wankeb’ re 18 toj 23 chihab’ neke’xpaab’ naq eb’ li kristiaan “yal a’aneb’ jun ch’uut osob’tesinb’ileb’ chixyalb’al xsahil li yu’am.””¹³

Xb’aan li na’leb’ a’in, nak’oxlaman naq yalaq k’a’ru ch’a’aj choq’ re junaq kristiaan “a’an li tenleek.”¹⁴

Chi junpak’al chik, eb’ li qaxe’ qatoon ke’wan chaq sa’ komonil, sa’ junajil, ut chi wan royb’enihomeb’ rik’in li Kristo sa’ xk’ab’a’eb’ li mayej ke’xk’e re xik sa’ mision, re kab’lank santil ochoch, re xkanab’ankileb’ li chaab’il ochoch ut xtikib’ankil wi’chik li yu’am b’araq chik, ut chi k’iila paay chik ru ke’xq’axtesi rib’ a’an ut ke’xq’axtesi li k’a’ru reheb’ sa’ xk’ab’a’ Sion. Ke’wan xch’ool chixmayejankil lix yu’am ajwi’ wi na’ajman raj ru. Ut osob’tesinb’ilo anajwan xb’aan lix yalb’aleb’ xq’e. Jo’kan ajwi’ nak’ulman sa’eb’ li kutankil a’in naq naab’aleb’ neke’tz’eqtaanaak xb’aaneb’ lix junkab’al ut eb’ li ramiiw, maare ink’a’ chik neke’xtaw xtrab’aaj malaj neke’majewaak sa’ xk’ab’a’ naq neke’kub’e xha’. A’b’anan, lix q’ajkamunkileb’ a’an jun xnimal ru wank sa’ komonil sa’ li tenamit re sumwank. Yalaq k’a’ chi mayej taqab’aanu sa’ xk’ab’a’ li Qaawa’ nokoxtenq’a chixtawb’al qana’aj rik’in li ani kixk’e xyu’am re qakolb’al.

Li xraqik li na’leb’ ut li jwal aajel ru sa’ li tzol’leb’ re wank sa’ komonil a’an lix k’anjel li Jesukristo chi sa’. Ink’a’ noko’ok sa’ li Iglees ka’ajwi’ re rochb’eeninkil qib’, li naqanaw naq aajel ajwi’ ru. Noko’ok sa’ xk’ab’a’ lix tojb’al qix rik’in lix rahom ut li rusilal li Jesukristo. Noko’ok re xb’aanunkileb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li kolb’a-ib’ ut re li taqenaqil loq’al choq’ qe laa’o ut choq’ reheb’ li neke’qara wankeb’ chik chixjunpak’alil li tz’apleb’ t’ikr. Noko’ok re tz’aqonk sa’ jun nimla k’anjel re xk’ojob’ankil Sion re xkawresinkil lix k’ulunik wi’chik li Qaawa’.

Sa’ li Iglees naru neke’qataw li sumwank re kolb’a-ib’ ut re taqenaqil loq’al li naxyeechi’i qe li Dios rik’ineb’ li k’ojob’anb’il k’anjel neke’b’aanuman rik’in lix santil tijonelil.¹⁵ A’ naq neke’qoxloq’i li sumwank a’an naq noko’ok chi wank sa’ komonil chi tz’aqal terto xwankil. Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixtz’iib’a toje’:

“Naq laa’ex ut laa’in noko’ok sa’ sumwank rik’in li Dios, li qawanjik rik’in a’an nachaab’ilo’ wi’chik chi us chiru li qawanjik rub’elaj li sumwank. Anajwan, junajinb’ilo chik. Sa’ xk’ab’a’ li qasumwank rik’in li Dios, maajun wa tixkanab’ qatenq’ankil, ut maajun wa taa’oso’q lix chaab’il kuyum choq’ qe. Li junjunq qe laa’o wan jun xchaab’il na’aj sa’ li raam li Dios. …

“… A’ li Jesukristo nakuutunk reheb’ li sumwank a’an (chi’ilmanq Hebreos 7:22; 8:6).”¹⁶

Wi najultiko’ qe a’in, lix nimal royb’enihom li Qaawa’ qik’in tooxmusiq’a ut ink’a’ tixkub’si qach’ool.

Naru naqeek’a xsahil qach’ool naq naqayal qaq’e qajunes ut sa’ komonil chi wulak chi “tz’aqalaq qe qu jo’ naq tz’aqal re ru li Kristo.”¹⁷ Us ta wankeb’ li rahil ch’oolejil ut li ch’a’ajkilal chiru chixjunil li b’e, a’an jun chaab’il sik’ok. Naqawaklesi qach’ool chiqib’il qib’ chi kanaak sa’ li b’e, rik’in xnawb’al naq maak’a’ na’ajman re li ch’a’ajkilal chi moko lix b’ayik li osob’tesink yeechi’inb’il, naru “kawaq [qach’ool]; [xb’aan naq li Kristo kixq’ax ru] xwankil li ruchich’och’,”¹⁸ ut wanko rik’in a’an. Wank jo’ jun rik’in li Yuwa’b’ej, li K’ajolb’ej, ut li Santil Musiq’ej, a’an tz’aqal, li wank sa’ komonil.¹⁹

Jo’kan naq li tzol’leb’ re wank sa’ komonil naraj naxye naq chiqajunilo naru naqach’olob’ naq: li Jesukristo kikam sa’ ink’ab’a’; kinril chi k’ulub’ej choq’ re lix kik’el. A’an nikinixra ut naru naxjal lin yu’am. Naq ninjal ink’a’uxl, li rusilal tixjal inyu’am. Junajin rik’in a’an sa’ li sumwank re li evangelio; laa’in komon sa’ lix Iglees ut sa’ li rawa’b’ejihom; ut nikintz’aqon sa’ lix k’anjel re xk’amb’al li toje’k-ix reheb’ chixjunil li ralal xk’ajol li Dios.

Ninch’olob’ xyaalal naq laa’ex wankex sa’ komonil, sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.