Jolomil ch’utub’aj-ib’
Xchaab’ilal li raatin li Dios
Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2022


10:16

Xchaab’ilal li raatin li Dios

Wankeb’ xchaab’ilal li raatineb’ li profeet re najter kutan ut re li kutan a’in xb’aan naq li raatineb’, a’an raatin li Qaawa’.

Sa’ lix Hu laj Mormon, naqil sa’ jun raarookil raqal re li loq’laj hu jun na’leb’ aajel ru li tento kixsik’ ru li profeet aj Alma. Rub’elaj naq te’wil li aatin a’an, ochb’eenihomaqin chixk’oxlankil lix ch’a’ajkil xsik’b’al ru li na’leb’ a’an.

Jun ch’uuteb’ li kristiaan, k’ab’a’inb’ileb’ aj Zoramita, ke’xjach rib’ rik’ineb’ laj Nefita1 ut ke’xch’utub’ rib’ sa’ xnub’aal li ch’och’ nach’ rik’ineb’ laj Lamanita.2 Eb’ laj Nefita toje’aq ke’numta sa’ xb’eeneb’ laj Lamanita sa’ jun pleet b’ar wi’ ke’kam k’iila mil,3 ut “ki’ok jun nimla xiw xb’aan naq maare eb’ laj Zoramita te’ok chiraatinankileb’ laj Lamanita, ut xb’aan a’an taak’ulmanq jun xnimal li sachok.”4 Chirix chik li xiw sa’ xk’ab’a’ li pleetik, laj Alma kixtzol ajwi’ naq eb’ laj Zoramita, li “ak jultikanb’il li raatin li Dios chiruheb’,”5 ke’ok chi loq’onink pak’b’il dios ut “yookeb’ chixpo’b’al ru lix b’e li Qaawa’.”6 Chixjunil a’in ki’aalo’ sa’ xb’een laj Alma ut “k’a’jo’ narahob’tesiik xch’ool.”7

Naq kitawman sa’ li ch’a’ajkil hoonal a’an, laj Alma kixtz’il rix k’a’ru tento tixb’aanu. Sa’ li na’leb’ kixsik’ ru naqileb’ aatin li ke’tz’iib’aman re qamusiq’ankil ut qatzolb’al naq nokonume’ sa’eb’ li hoonal ch’a’aj sa’eb’ li qakutankil.8

“Ut anajwan, rikʼin naq li aatin jultikanbʼil kʼaʼjoʼ naq naxkʼamebʼ xchʼool li tenamit chixbʼaanunkil li kʼaʼru tiik—relik chi yaal, kʼaʼjoʼ wiʼchik xwankil saʼ xbʼeen xkʼaʼuxlebʼ li tenamit chiru li yokʼlebʼ chʼiichʼ, malaj kʼaʼaq chik ru li naʼuxman rehebʼ—joʼkan naq laj Alma kixkʼoxla naq aajel ru naq teʼxyal xchaabʼilal li raatin li Dios.”9

Sa’ xyanqeb’ chixjunil chik li na’leb’, lix paab’aal laj Alma kixk’ameb’ chixkanab’ankil rib’ sa’ lix wankilal li aatin. Sa’ xk’ab’a’ a’an naq junjunq’ reheb’ li na’leb’ jwal ninqeb’ xwankil sa’ yalaq b’ar xcha’al li loq’laj hu neke’jultikaman arin chirix li k’a’ru kisik’man ru. Sa’eb’ li ch’ol 32 ut 33 re Alma naqil li xchaq’al ru raatin chirix li paab’aal chirix li Qaawa’ Jesukristo, ut sa’ li ch’ol 34 neke’qataw lix k’utum laj Amulek chirix lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo.

Xjalam-uuch lix chaab’ilal li aatin

Chiru chixjunil li loq’laj hu neke’qataw na’leb’ chirix li sachb’a-ch’oolejil osob’tesink kihoye’ sa’ xb’eeneb’ li neke’xsik’ ru xyalb’al xchaab’ilal li raatin li Dios sa’ xyu’ameb’.10 Nekexinb’oq chiwochb’eeninkil chixtz’ilb’al rix oxib’ li na’leb’ naq naqajayali qib’ sa’ lix Hu laj Mormon—jun hu li naxye li Awa’b’ej Russell M. Nelson naq “a’an li qamanual re xkolb’al qib’ sa’ roso’jikeb’ li kutan a’in.”11

Xb’een, naq kixjultika re lix tenamit chan ru naq li Qaawa’ kirach’ab’eb’ chaq lix na’ xyuwa’eb’, laj Alma kixk’ut: “K’ehomaq reetal, a’an kixjal lix ch’ooleb’; relik chi yaal, kirajsiheb’ chaq ru sa’ jun li nimla wara, ut ke’aj ru choq’ re li Dios. K’ehomaq reetal, ke’wan chaq sa’ xyi li q’ojyin; a’b’anan ke’kutanob’resiik li raameb’ rik’in xsaqenkil li aatin li junelik nakana.”12 Maare teereek’a naq chanchan wankex sa’ xyi li aak’ab’. Ma nekeraj ru li saqen sa’ lee raam? Wi jo’kan, yalomaq lix chaab’ilal li raatin li Dios.

Xkab’, sa’ k’oxlak chirix lix jalajikeb’ laj Lamanita chiru li Qaawa’, li kiril naq wan chaq choq’ misioneer, laj Ammon kixye, “K’ehomaq reetal jo’ k’ihal chi mil reheb’ li qas qiitz’in kirach’ab’ chaq chiru xrahil xb’alb’a; ut k’amb’ileb’ chixb’ichankil li rahok li natojok ix, ut a’in xb’aan lix wankilal li raatin li wan qik’in.13 Ex was wiitz’in, wankeb’ naab’al sa’ qayanq li jwal neke’raj naq junaq reheb’ li ani neke’qara taak’ame’q chixb’ichankil li rahok re li tojok-ix. Sa’ chixjunil lix yalb’al qaq’e, chijultiko’q qe xyalb’al rix lix chaab’ilal li raatin li Dios, li wan qik’in.

Rox, sa’ li hu Helaman naqil, “Relik chi yaal, naqil naq yalaq ani na’ajok re naru chixchapb’al rib’ chiru li raatin li Dios, li yo’yo ut nim xwankil li tixjach sa’ xyi chixjunil lix seeb’al xb’alaq’ ut lix ra’al ut lix k’oxlanb’il na’leb’ laj tza, ut tixb’eresi li winq [ut li ixq] re li Kristo sa’ jun li laatz’ ut ka’ch’in ruhil b’e chiru li jul a’an maak’a’ roso’jik re rahilal … ut tixk’am li raameb’ … toj sa’ xnim uq’ li Dios sa’ li awa’b’ejihom re choxa.”14 Ma yookex chixyalb’al xtoqb’al chixjunil lix seeb’al xb’alaq’, lix ra’al ut lix k’oxlanb’il na’leb’ laj tza li nawb’ileb’ ru sa’eb’ li qakutankil? Ma nekeraj b’an risinkil li choql re li sachk nachal xb’aan xk’ihal li esil natawman re naq teejayali wi’chik eerib’ sa’ lix b’ehileb’ li sumwank? B’aanuhomaq usilal yalomaq xchaab’ilal li raatin li Dios.

Jo’ jun li jalb’il xb’aan xwankilal li aatin, ninch’olob’ naq yaal li na’leb’ a’in li k’utb’il chi xchaq’al ru xb’aan li qaraarookil profeet, li Awa’b’ej Russell M. Nelson: “Choq’ we laa’in, lix wankilal lix Hu laj Mormon jwal nak’utun wi’chik naq lix nimal jalaak nawulak sa’ xyu’ameb’ li ani neke’ilok re “rik’in x’anchalil xch’ooleb’, chi tiikeb’ rajom, chi wankeb’ xpaab’aal chirix li Kristo.” Naab’aleb’ reheb’ li toj ak’eb’ sa’ li Iglees neke’xkanab’ li k’a’ru xwan chaq xyaalal choq’ reheb’ re xk’eeb’al chi uxmank li rajom li hu a’an. … A’anaq li k’anjeleb’aal li jwal chaab’il re xk’amb’aleb’ chaq li aamej rik’in li Jesus a’ li Kristo.”15

Lix yo’leb’aal li chaab’ilal

Sa’eb’ a’in ut wankeb’ chik xkomon li eetalil, laa’o aj yehol nawom chirix lix chaab’ilal li raatin li Dios sa’ xyu’ameb’ li ralal xk’ajol a’an. Maare naqapatz’, b’ar nayo’la chaq li chaab’ilal malaj li wankilal a’an?

Naq naqatz’il rix li patz’om a’an, aajel ru naq taqajultika naq “li aatin,” jo’ chanru na’oksiman sa’ li loq’laj hu, wan maare wiib’ xyaalal. Li Elder David A. Bednar toje’ kixk’ut naq “jun reheb’ lix k’ab’a’ li Jesukristo a’an “li Aatin,” ut naq “lix k’utum li Kolonel, jo’ tz’iib’anb’il sa’eb’ li loq’laj hu, a’an ajwi’ “li aatin.””16

Li profeet aj Nefi ki’aatinak chirix li wiib’ chi na’leb’ a’an naq kixtz’iib’a: “Chex’ab’inq chiru li aatin a’in ut chepaab’ li Kristo; ut wi ink’a’ nekepaab’ li aatin a’in chepaab’ li Kristo. Ut wi teepaabʼ li Kristo, teepaabʼ ajwiʼ ebʼ li aatin aʼin, xbʼaan naq aʼanebʼ li raatin li Kristo, ut aʼan kixkʼehebʼ we.”17 Chi jo’kan naqatzol naq wankeb’ xchaab’ilal li raatineb’ li profeet re najter kutan ut re li kutan a’in xb’aan naq li raatineb’, a’an raatin li Qaawa’.18 Ex wamiiw, xk’ulub’ankil li junelik yaal a’an aajel ru choq’ re li xkolb’al qib’ sa’ musiq’ej sa’ roso’jikeb’ li kutan a’in19 naq, jo’ chanru yeeb’il sa’ profeetil aatin, wan “li tz’okaak sa’ li ruchich’och’, a’b’anan maawa’ chirix lee wa lee ruk’a’, textz’okaaq b’an chirix rab’inkil raatin li Qaawa’.”20

Sa’ xraqik, lix chaab’ilal li raatin li Dios a’an li Qaawa’ Jesukristo.21 Naq naqataw ru a’in chi tz’aqal, naru naqak’ojob’ jun junelik sumwanjik rik’in lix k’anjeleb’ lix profeet ut ajwi’ tz’aqal laj Tojol qix. Li qarahom choq’ re a’an, li qajom re nach’ok rik’in ut chi kanaak sa’ lix rahom,22 tooxtiikisi chixyalb’al rix lix chaab’ilal li aatin sa’ li qayu’am, jo’ li chaab’ilal na’el chaq rik’in a’an jo’ laj Kolol qe ut aj Tojol qix23 ut jo’ ajwi’ li chaab’ilal na’el chaq rik’in a’an sa’eb’ li raatin “lix k’uleb’aal li Qaawa’ li sik’b’ileb’ ru.”24 Toowulaq chixtawb’al ru naq, us ta jwal chaab’ileb’ xkomoneb’ chik li hu neke’qoksi re tzolok chirix li Kolonel ut eb’ li raatin lix profeet, maajun wa te’xchap xna’aj li loq’laj hu. Tento too’uk’aq chi kok’ aj xsa’,25 toj sa’ lix yo’leb’aal li ha’.26

Ninwotz lin rahom choq’ eere laa’ex, ex was wiitz’in winq ut ixq. Rik’in li rahom a’an, nintz’aama cheru naq cheyal lix chaab’ilal li raatin li Dios, sa’ tz’aqal lix Hu laj Mormon, wulaj wulaj sa’ lee yu’am. Wi teeb’aanu, teek’ul li profeetil yeechi’ihom a’in li kixye li Awa’b’ej Russell M. Nelson: “Ninyeechi’i eere naq wi teetzol lix Hu laj Mormon wulaj wulaj rik’in jun tij sa’ eech’ool, chaab’ilaq chiq li teesik’ ru xb’aanunkil sa’ lee yu’am—wulaj wulaj. Ninyeechi’i naq wi teek’oxla sa’ eech’ool li k’a’ru neketzol, te’tehe’q li rilob’aal li choxa, ut teek’ul xsumenkileb’ lee patz’om ut xb’eresinkil lee yu’am. Ninyeechi’i naq wi teetz’il rix lix Hu laj Mormon wulaj wulaj, taaruuq teekawob’resiiq re xtz’eqtaanankil li maa’usilal re li kutan a’in.”27

Ninch’olob’ xyaalal naq li qaChoxahil Yuwa’ xk’e chaq qe li aatin xb’aan naq nokoxra chi tz’aqal re ru ut naraj naq chiqajunilo toosutq’iiq sa’ kab’l re wank chi junelik rik’in a’an. Ninch’olob’ xyaalal naq “li Aatin kitz’ejwalo’,”28 hehe’, a’ li Kristo Jesus, ut lix wankilal re qakolb’al ut xtojb’al qix. Ninnaw naq lix chaab’ilal nab’eek rik’ineb’ li raatin lix profeet, re li najter kutan ut reheb’ li kutan a’in.

Lix tz’aam li waan a’an naq taqasik’ xchaab’ilal qana’leb’ ut qatuulanil re naq taqachap qib’ chi kaw29 chiru li raatin li Dios ut tookanaaq sa’ xb’ehileb’ li sumwank li nak’amok toj sa’ li taqenaqil loq’al ut sa’ li junelik yu’am.30 Nintz’aama naq taqasik’ li nimla jalok li naru naqataw chiqajunilo laa’o rik’in lix chaab’ilal li aatin.31 Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.

Eb’ li raqalil

  1. Chi’ilmanq Alma 30:59.

  2. Chiʼilmanq Alma 31:3.

  3. Chi’ilmanq Alma 28:2.

  4. Alma 31:4. Jultikaq aawe naq laj Alma ut lix tenamit ak “ke’ok chiraatinankil rib’” rik’ineb’ laj Amlicita ut eb’ laj Lamanita, li kixk’am chaq xninqal rahilal ut tz’eqok (chi’ilmanq Alma 2:21–38; 3:1–3).

  5. Alma 31:8.

  6. Alma 31:1.

  7. Alma 31:2.

  8. Chi’ilmanq Mormon 8:34–35.

  9. Alma 31:5; tiq’b’il xkawil li aatin.

  10. Chi’ilmanq, jo’ eetalil, 1 Nefi 15:24; Alma 32:41–43; 36:26; 37:8, 44–45.

  11. Russell M. Nelson, “Xk’ulb’al li k’a’ru chalel rik’in paab’aal,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2020.

  12. Alma 5:7; tiqb’il xkawil li aatin.

  13. Alma 26:13; tiqb’il xkawilal li aatin.

  14. Helaman 3:29–30; tiqb’il xkawil li aatin.

  15. Russell M. Nelson, “El Libro de Mormón: Un milagroso milagro” (raatin sa’ jun ch’utam choq’ reheb’ li ak’ aj jolominel re mision, 23 junio, 2016), kiroksi ajwi’ xcha’al Moroni 10:4.

  16. David A. Bednar, “Aʼbʼanan inkʼaʼ kiqakʼehebʼ reetal,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2022.

  17. 2 Nefi 33:10; tiqb’il xkawil li aatin.

  18. Chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 1:38.

  19. Chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 1:14–18.

  20. Amos 8:11.

  21. Chi’ilmanq Alma 34:6.

  22. Chi’ilmanq Jwan 15:10.

  23. Chi’ilmanq Markos 5:25–34.

  24. Moroni 7:31.

  25. “Wan jun chik xnimal ru na’leb’ li naru naqakawresi wi’ qib’, xb’aan naq li xnimal paab’aal moko nim ta roq xyu’am. Naru naqasik’ ru xyalb’al qaq’e chixtzolb’al li raatin li Kristo sa’eb’ li loq’laj hu ut eb’ lix k’utum li yo’yookil profeet. A’an a’in li tinb’aanu. Tinsutq’isi wib’ sa’ lix Hu laj Mormon ut tin’uk’aq aran ut chi kok’ aj xsa’” (Henry B. Eyring “La preparación espiritual: Comiencen con tiempo y perseveren,” Liahona, noviembre 2005, 39).

  26. “Choq’ we laa’in, li rilb’aleb’ li loq’laj hu moko a’an ta xsik’b’al li maatan. A’an b’an, xraab’al li raatin li Qaawa’ ut li reheb’ lix profeet. …

    “Moko naxik ta inch’ool chirix rilb’al k’iila na’leb’ chik yeeb’il chirixeb’ li loq’laj hu. Nawulak b’an chiwu xik sa’ lix yo’lajik, rik’in xyalb’al lix sahil tz’aqal lix k’ub’elal li yaal—a’ li raatin li Dios jo’ chanru naq kixk’e a’an ut jo’ chanru naq tz’iib’anb’ileb’ sa’ li hu neke’qak’ulub’a jo’eb’ li loq’laj hu. Naq neke’qil li loq’laj hu, naru naqak’ul xch’olob’ankil rik’in li Musiq’ej naq li k’a’ru naqil xchal chaq rik’in li Dios re xkutanob’resinkileb’, rosob’tesinkileb’ ut xsahob’resinkileb’ xch’ool li ralal xk’ajol a’an” (Gordon B. Hinckley, “Feasting upon the Scriptures,” Tambuli, June 1986, 2, 4).

  27. Chi’ilmanq Russell M. Nelson, “Lix Hu laj Mormon: K’a’ru raj xjalanil laa yu’am chi maak’a’ li hu a’an?,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2017.

  28. Jwan 1:14.

  29. Chi’ilmanq 1 Nefi 8:30.

  30. “Lix b’ehil li sumwank a’an li jun ajwi’ li b’e nak’amok sa’ li taqenaqil loq’al ut li junelik yu’am” (Russell M. Nelson, “Li wankilal re tiikisiik chi uub’ej sa’ musiq’ej,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2022).

  31. Chi’ilmanq Alma 5:11–13.