Kitaqsiik chiru li krus
Re xtaaqenkil li Jesukristo, wan naq na’ajman ru xk’amb’al jun li iiq ut tatxik b’ar wi’ taa’ajmanq li mayejak, ut taa’eek’amanq li rahilal.
Mas junxil sa’ jun nimla tzoleb’aal, naq yookin chiraatinankil jun wochb’een sa’ li tzoleb’aal chirix li paab’aal najter sa’ li ch’och’ America, a’an kixpatz’ we, “K’a’ut naq eb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan ink’a’ neke’roksi li krus jo’ reetalil lix paab’aaleb’, jo’ xkomoneb’ chik aj Kristiano?”
Li patz’om a’in chirix li krus k’iila sut a’an jun patz’om chirix ma k’eek’o qach’ool chixpaab’ankil li Kristo, jo’kan naq laa’in tikto kinye re naq sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan, naqapaab’ naq lix mayej li Kristo re xtojb’al rix li maak a’an li na’leb’ li q’axal nim, a’an li qak’ojleb’aal, li xnimal ru tzol’leb’, ut sa’ a’an k’utb’il lix rahom li Dios ut lix k’uub’anb’il na’leb’ re xkolb’aleb’ li ralal xk’ajol.1 Kinye re naq li usilal li k’utb’il sa’ li mayej a’an, aajel ru choq’ reheb’ ut maataninb’il choq’ reheb’ chixjunil li kristiaan, chalen chaq rik’in laj Adan ut li xEva toj reetal li roso’jik li ruchich’och’.2 Kinye li k’a’ru kixye chaq li profeet aj Jose Smith, a’an naq “Chixjunil chik li k’a’aq re ru wan sa’ li qapaab’aal a’an yal xcha’al” lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo.3
Toja’ naq xink’ut chiru li k’a’ru kixtz’iib’a laj Nefi 600 chihab’ ma nayo’la li Jesus: “Ut … li anjel kinraatina, ut kixye: Chat-iloq! Ut kinʼilok, kinkʼe reetal lix Karneer li Dios, … [li] kitaqsiik chiru li krus ut kikamsiik saʼ xkʼabʼaʼ lix maak li ruchichʼochʼ.”4
Rik’in lix anchalil inch’ool chixwotzb’al li evangelio, kink’ut xkomon chik li aatin. Reheb’ laj Nefita sa’ li ch’och’ a’in, li Kristo, naq waklijenaq wi’chik chi yo’yo, kixye, “Lin Yuwa’ kinixtaqla chaq re tintaqsiiq chiru li krus, re tinjilosiheb’ chaq chixjunil li winq wik’in, … ut choqʼ re li ajom aʼin kintaqsiik.”5
Ok raj we chixyeeb’al li raatin li apostol aj Pablo naq xink’e reetal naq li wamiiw ink’a’ chik yoo chi ab’ink. A’an xril lix hoor, ut xk’e reetal naq wan b’ar tento taawulaq wi’—maak’a’ naxye b’ar, yalaq b’ar us—ut xseeb’a rib’ chi elk aran. Chi jo’kan xqakanab’ aatinak.
Anajwan, chirix xnumik 50 chihab’ chik, nawaj xchoyb’al li aatin a’an, us ta maare chejunqalex laa’ex tex’ok chirilb’al lee hoor. Naq yookin chixch’olob’ankil xyaalal k’a’ut naq ink’a’ naqoksi li krus choq’ eetalil, nawaj xk’eeb’al chi nawmank naq k’a’jo’ naqoxloq’iheb’ ut naqab’antioxi lix paab’aaleb’ li ani neke’oksink re li eetalil a’an.
Jun rajb’al naq ink’a’ naqak’ut li krus choq’ eetalil a’an li qapaab’aal chirix li Santil Hu. Li kamk chiru krus a’an jun kamsink q’axal ra li na’ux sa’ xtenamiteb’ laj Romano, ut naab’al reheb’ li neke’paab’ank re li Jesus najter ink’a’ ke’raj xk’utb’al jun reetalil li rahil kamk. Us ta neke’xpaab’ naq lix kamik li Kristo wan sa’ xch’oolil lix paab’aaleb’, chiru 300 chihab’ ke’roksi jalaneb’ chik eetalil re xk’utb’al xyaalal naq neke’xpaab’ li evangelio.6
Naq xe’nume’ kaahib’ cient malaj oob’ cient chihab’, ki’ok chi oksimank li krus jo’ reetalil li kristiaanil li natawman yalaq b’ar, a’ut laa’o ink’a’ nokotz’aqon sa’ li “kristiaanil li natawman yalaq b’ar.” Laa’o maawa’o aj Catolico chi moko aj Protestante, laa’o b’an jun iglees li k’ojob’anb’il wi’chik, laa’o li Iglees re li Ak’ Chaq’rab’, li k’ojob’anb’il chi ak’il. Chi jo’kan, li qawankilal kitikla rub’elaj li kutan ke’wan wi’ li ch’utam, li credo, ut eb’ li jalam-uuch.7 Xb’aan a’in, naru naqaye naq wi ink’a’ naqoksi jun eetalil li ki’ok chi oksimank toj moqon, a’an reetalil naq Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan a’an tz’aqal li Kristianil li kiwan sa’ xtiklajik, chi k’ojob’anb’il wi’chik.
Jun chik rajb’al naq ink’a’ naqoksi li krus, a’an naq naqoxloq’i chixjunil lix k’anjel li Kristo—lix waklijik chi yo’yo, jo’ ajwi’ li mayej kixk’e naq kixk’ul rahilal ut kikam. Re xk’utb’al xyaalal a’in, tinye resil wiib’ jalam-uuch8 li neke’k’utun sa’ li na’ajej neke’ch’utla wi’ li Xb’eenil Awa’b’ejil ut lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol rajlal jueves sa’ li santil ochoch arin Lago Salado. Eb’ li jalam-uuch a’in neke’xjultika qe li mayej kik’ehe’ ut li q’axok-u kitawe’ xb’aan li ani wanko wi’ choq’ xmoos.
Jun eetalil li naxk’ut xyaalal li kixb’aanu li Kristo, a’an li ch’ina jalam-uuch naqoksi, yiib’anb’il xb’aan laj Thorvaldsen, wan wi’ li Kristo naq waklijenaq wi’chik chi yo’yo, b’ar wi’ nak’utun reetalil li klaawx sa’ ruq’.9
Sa’ xraqik, najultiko’ qe naq li Awa’b’ej Gordon B. Hinckley kixye jun sut: “Tento naq lix yu’ameb’ li qakomon … a’aneb’ reetalil li qapaab’aal.”10 Eb’ li na’leb’ a’in—ut jwal wi’chik li jun toje’ xinye—neke’k’amok sa’ li raqal reheb’ li loq’laj hu li maare q’axal aajel ru. Ink’a’ na’aatinak chirix jun ch’ina ch’iich’, chirixeb’ li santiglees, malaj chirixeb’ li eetalil. Na’aatinak b’an chirix li tiikil k’a’uxlej ut li kawil ch’oolej tento taawanq rik’ineb’ laj Kristiano naq neke’xsume li b’oqom kixk’e li Jesus reheb’ chixjunileb’ lix tzolom. Sa’ li junjunq li ch’och’ ut sa’ li junjunq q’e kutan, a’an naxye qe: “Wi taaraj anihaq chalk chiwix, chixtz’eqtaana rib’ ut chixxokaq lix krus ut chinixtaaqe.”11
A’in yoo chi aatinak chirixeb’ li krus li iiqanb’il qab’aan, ink’a’ li krus li naqak’e chire qach’ool. Re xtaaqenkil li Jesukristo, wan naq na’ajman ru xk’amb’al jun li iiq—maare aawiiq laa’at malaj riiq jalan—ut tatxik b’ar wi’ taa’ajmanq li mayejaq, ut taa’eek’amanq li rahilal. Jun tz’aqal aj Kristiano ink’a’ naru chixtaaqenkil li Qaawa’ ka’ajwi’ naq nawulak chiru li k’a’ru napatz’man. Ink’a’. Laa’o naqataaqe a’an yalaq b’ar naxik, ut wi na’ajman ru, naqataaqe toj b’ar wan wi’ li yaab’ak ut ch’a’ajkilal, ut wan naq aajel ru naq xaqxooqo qajunes aran.
Wankeb’ ani ninnaw ru, li wankeb’ sa’ li Iglees ut li moko wankeb’ ta sa’ li Iglees, li yookeb’ chixtaaqenkil li Kristo chi jo’kan. Ninnaweb’ ru li kok’al li wan xnimal xyajeleb’, ut ninnaweb’ ru lix na’ xyuwa’ li neke’ilok reheb’. Nawil chixjunileb’ chi k’anjelak toj reetal naq tawajenaqeb’, ut yookeb’ chixsik’b’al li kawilal, li kole’k, ut li sahil ch’oolejil li maab’ar chik natawman. Ninnaweb’ ru naab’al li saaj komon li te’raj raj xtawb’al junaq rochb’een, jun chaab’il sumlaak, ut jun ochoch wankeb’ wi’ lix kok’al. Q’axal tiik rajb’al li usilal a’in, a’ut neke’nume’ li chihab’, ut ink’a’ neke’xk’ul. Ninnaw ru ani yookeb’ chixnumsinkil xmajelal lix jolomeb’, li neke’xpatz’ xtenq’ankileb’ naq yookeb’ chi tijok ut chixyalb’aleb’ xq’e re taatuqlaaq lix k’a’uxleb’. Ninnaw ru ani ch’a’ajkilanb’ileb’ xb’aan li neb’a’il, a’ut yal neke’xpatz’ naq te’ruuq chixchaab’ilob’resinkil lix yu’ameb’ li ani raaro xb’aaneb’, ut li ani wankeb’ sa’ xsutameb’. Ninnaweb’ ru naab’al li ch’a’ajkilanb’ileb’ rik’in naq ink’a’ neke’xnaw aniheb’, ut moko ch’olch’o ta xna’leb’eb’ chirix li winqilal ut li ixqilal. Laa’in ninyaab’ak chirixeb’, ut ninyaab’ak wochb’eeneb’, xb’aan naq ninnaw li k’a’ru taak’ulmanq rik’in li k’a’ru neke’xsik’ ru xb’aanunkil.
A’ineb’ yal junjunq reheb’ li ch’a’ajkilal maare naqak’ul sa’ li qayu’am, ut naxk’ut naq terto xtz’aq li wank choq’ tzolom. Re laj Arawnah, li kiraj raj xk’eeb’al re laj David li b’ooyx ut si’ choq’ re lix k’atb’il mayej, li rey aj David kixye, “Ink’a’, chi junajwa b’an tintoj xtz’aq, xb’aan naq ink’a’ tinmayeja chiru li Jehova lin Dios jun k’atb’il mayej li ink’a’ tojb’il xtz’aq.”12 Jo’ka’in ajwi’ naqaye chiqajunilo.
Naq laa’o naqataqsi li qakrus ut naqataaqe li Qaawa’, rahaq tz’aqal wi li raalil li qach’a’ajkilal ink’a’ tixk’e chiqatoq’oba ru ut chiqatenq’a li ani yoo ajwi’ chixk’amb’al jun aalil iiq. Jun reheb’ li na’leb’ mas nim xwankil chirix lix kamik li Kolonel chiru krus, a’an naq ke’chirib’aman li ruq’ ut ke’t’ojman chi jo’kan, chanchan re xk’utb’al chiru li junjunq chi winq, chi ixq, ut chi kok’al sa’ chixjunil li ruchich’och’ naq teeto li ruq’ re xtojb’aleb’ rix, re xk’eeb’al xtaqenaqil xloq’al, ut re xq’alunkileb’.13
Jo’ chanru naq lix loq’alil li wakliik chi yo’yo kichal chirix xrahil li kamk chiru krus, jo’kan ajwi’ neke’hoyman k’iila paay chi osob’tesink sa’ xb’eeneb’ li ani, jo’ kixye li profeet aj Jakob sa’ lix Hu laj Mormon, “Te’paab’anq re li Kristo, ut te’xk’e reetal lix kamik, ut te’xk’ul xrahil lix krus.” Wan naq li osob’tesink a’in nachal chi junpaat, ut wan naq nachal toj moqon, a’ut sa’ xraqik lix b’ehil li qavia dolorosa14 wan li yeechi’ihom naq li Kolonel ajwi’ taak’ehoq re li osob’tesink. Re xk’ulb’al xnimal li osob’tesiik a’in, chiqataaqe a’an—naq maajun wa toob’ayq malaj too’eeleliq, naq maajun wa taaluktaaq qach’ool rik’in li k’anjel, us ta aal li krus k’amb’il qab’aan ut us ta taaq’ojyino’q ru li b’e. Ninb’antioxi lee metz’ew, lee paab’aal, ut lee rahom. Jo’ apostol, ninch’olob’ xyaalal li jun li “kitaqsiik”15 ut eb’ lix junelikil osob’tesihom naxk’e reheb’ li “neke’taqsiik” rochb’een, a’ li Qaawa’ Jesukristo, amen.