Ena Kunea Beka na Vakabauta e Vuravura?
Ena gauna erau duavata kina na noda vakabauta kei na lewa ni Tamada Vakalomalagi ena qai rawa me da vakaukauwataki me da ciqoma na veivakalougatataki eda vakasaqara.
Sa dua dina na ivakavakadewa uasivi na sere totoka, “A Poor Wayfaring Man of Grief,” ka dau taleitaka vakalevu o Josefa kei na tuakana o Hyrum. Sa totoka dina vakaoti na ivakatagi kei na nomuni lagata na matasere.
Sa noqu masu me tiko vata kei au na Yalo ni Turaga ka tiko vata kei keda ena noda koniferedi, me rawa ni yaga na noqu vosa vei ira na lewe ni Lotu kei ira talega era sega ni lewenilotu. Au vakamuduotaka na itavi oqo.
Edaidai au taroga e dua na taro e a taroga na iVakabula volekata na 2,000 na yabaki sa oti; “Ia ni sa lako mai na Luve ni tamata, ena kunea beka na vakabauta e vuravura?”1
iMatai ni iVakavuvuli ni Kosipeli
A cava na vakabauta dina? Na vakabauta e vakamacalataki me “vakadinata ka vakanuinui kei na yalodei vua na Kalou; … na dei ni vakadinati ni dua na ka e sega ni dua na kena ivakadinadina.”2 Keimami vakadinata ni “Vakabauta sa ikoya na vakanuinuitaki ni ka dina e sega ni rairai; ia e se bera ni kilai sara … , ka dodonu me yavutaki vei Jisu Karisito.” Na kena dodonu, keimami vakadinata ni “vakabauti Jisu Karisito sa ikoya na imatai ni ivakavuvuli ni kosipeli.”3
Na Vakabauta ni Dua na Marama Dawai
Era tu e so ka rawa me ra vakavulici keda me baleta na vakabauta kevaka walega me da dolava na lomada kei na noda vakasama. E dua na marama vakaoqori sa ikoya na marama ka sa mate na watina. O koya duadua me qarava na luvena tagane, e a tovolea me vaqara sala me tokoni koya, ia e a bula ena dua na gauna ni dausiga rerevaki. E sega na kakana ka lewe vuqa era sa mate ena vuku ni viakana.
Na kakana e bau rawa era yali, e vakakina na nona rawa ni bula na marama oqo. Ena veisiga, e wanonova tu ena nuiqawaqawa na yali tiko yani ni ivakarau ni kakana lailai e sa bau toka vua.
Vakanuinui tu ena ka ni veivuke, ia ni sega ni dua, sa qai macala deivaki vua na marama oqo ni sa qai yaco mai na siga ni sa vo wale sara ga na kakana ka me rauta ga e dua na iotioti ni kana.
Ni oti sara ga o ya e a basika yani e dua na vulagi ka taroga sara e dua na ka ka sega ni bau vakasamataki tu. “Mo kauta talega mai vei au, au kerei iko,” e a kaya vua, “e dua na tiki ni madrai.”
E a vuki mai na marama ka kaya vua na turaga, “Me vaka sa bula ko Jiova na nomu Kalou, sa sega vei au e dua na keki, sa dua ga na madrai droka ena saqa sa yakuta rawa na ligaqu, ka dua na waiwai lailai ena tavaya” E a kaya vua na turaga ni se qai vakarau vakarautaka na iotioti ni nodrau kana vata kei na luvena tagane, “me keirau kania, ka qai mate.”
E a sega ni kila na marama oqo ni turaga o ya sa i Ilaija na parofita, ka talai koya yani na Turaga. Na ka e tarava ka tukuna na parofita oqo vua na marama e rairai me veivakurabuitaki vei ira edaidai ka ra se sega tu ni kila na ivakavuvuli tawamudu ni vakabauta.
“Mo kakua ni rere,” e a kaya vua, “ia mo cakava mada e liu vei au e dua na keki lailai, ka kauta mai vei au, mo qai vakarautaka e muri na kemudrau kei luvemu.”
E rawa ni o raitayaloyalotaka na ka e vakasamataka? Na ka e vakila? E sega mada ga ni dua na gauna me sauma rawa kina ni sa tomana tale mai na turaga oqo. “Ni sa kaya vakaoqo ko Jiova na nodra Kalou na Isireli, ena sega ni oti na saqa madrai droka, ena sega talega ni maca sobu na tavaya waiwai, ka me yaco mada na siga ena vakatauca na uca ko Jiova ki vuravura.”
Na marama oqo, nona rogoca oti na yalayala vakaparofita, e a lako ena vakabauta ka cakava me vaka na vosa nei Ilaija. “A sa kana tiko ko Ilaija, kei na yalewa, kei iratou na nona lewenivale, ka bogi vuqa. Sa sega ni oti na saqa madrai droka, ka sega ni maca sobu na tavaya waiwai, me vaka na vosa i Jiova ka vosataka ko koya ena gusu i Ilaija.”4
Me vaka na vuku edaidai, ena rairai sega ni dodonu ka kocokoco na kerekere ni parofita. Me vaka na vuku, ena rairai lialia ka druma na nona sauma lesu na marama yada. Sa ikoya oqori e vakavuna vakalevu na noda vulica wasoma na noda dau vakatulewa mai na veika eda raica. Me da vakatulewa mai na ivakadinadina ena veika e tu e matada kei na veika e rairai me da taleitaka vakalevu cake sara, ena gauna oqo.
“Vakabauta,” ena dua tale na yasana, “sa ikoya na vatuka ni veika eda vakanuinui kina, na ivakadinadina ni veika e sega ni laurai.”5 Na vakabauta e vakanamata ka raibasikata na butobuto, e raica na rarama ka tu vakayawa. “Na nomu vakabauta e sega ni dodonu me vakalatilati ena nodra vuku na tamata, ia ena kaukauwa ga ni Kalou.”6
Malumalumu na Vakayagataki ni Vakabauta
Edaidai sa rui dau vakawasoma, ena noda sega ni vakararavi ena vakabauta mai na noda vakararavi vakalevu ena noda rawata vakaikeda me da vakaiulubale kei na kena wali na veileqa. Kevaka eda tauvimate, na wainimate ena gauna qo e rawa ni cakacaka me veivakurabuitaki na nona veivakabulai. E sa rawa me da lakova e dua na vanua yawa sara ena dua walega na gauna lekaleka. E sa rawarawa wale tu ga vei keda na itukutuku ni 500 na yabaki sa oti ena rawa ni yaco vua na tamata dravudravua duadua me luve ni tui.
Na Vakabauta Dina
“Na yalododonu era bula ena vakabauta,”7 e tukuna vei keda na ivolanikalou. Au taroga tale, A cava na vakabauta?
Na vakabauta e yaco ena gauna e dei kina na yalo ena veika eda sega ni raica rawa ka okati vata kei na ivalavala sa vakatabakidua ki na nona lewa na Tamada Vakalomalagi. Kevaka eratou yali na tolu na ka oqo—imatai, na yalodei; ikarua, ivalavala; kei na kena ikatolu, na vakatabakidua ena talairawarawa—ni ratou yali na tolu na ka oqo na ka ga sa qai tiko vei keda na lasu, e dua na vakabauta malumalumu-ka sega na betena. Me’u vakamacalataki iratou yaduadua mada e tolu na veika e gadrevi ena vakabauta.
iMatai, e dodonu me da yalodei ena veika eda sega ni raica rawa. Ena gauna e sa qai daramaka kina na nona iqaqalo ki na we ni vako o Tomasi ka daramaka na ligana ena sarisarina na iVakabula, e a qai vakatusa, ni sa qai vakadinata.
“E a kaya vua ko Jisu, Tomasi, e baleta ni o sa qai raici au, o sa qai vakabauta: sa kalougata ko ira era sa sega ni raica, ka ra sa vakadinata.”8
E a tokaruataka tale na veivosa oqori o Pita ena nona a vakacaucautaki ira na dau muri Jisu e liu ena nodra vakabauti Jisu na Karisito. E kaya:
“O koya dou a sega ni raica, ia dou sa lomana ga; o koya dou sa sega ni kunea edaidai, ia dou sa vakabauta ga, ka reki ena reki e sega ni cavuti rawa ka vinaka sara:
“Ni dou sa rawata na kena itinitini ni nomudou vakabauta, io, na bula ni yalomudou.”9
iKarua, me rawa ni da vakaraitaka ni dina na noda vakabauta, e dodonu me da cakacakataka. E dodonu me da vakayacora ena noda kaukauwa taucoko, me veisautaki na itovo ni noda vakabauta ena kena cakacakataki me dina kina, “na vakabauta, kevaka e sega ni tu vata kei na cakacaka, sa mate ga.”10
Ena 1998, e veivakasalataki o Peresitedi Gordon B. Hinckley vei ira na Yalododonu ena Lotu oqo me vaka talega kina ena vuravura raraba. Ena soqoni ni matabete ena bogi e a tukuna talega kina na ivakasala vata ga oqori. E kaya: “Ia au vakatura tikoga ni sa yaco mai na gauna me da vakaraitaki keda kina. E levu vei keda era sa bula sara tikoga ena ilavo kece era rawata. E so era bula dinau tu… . Au lomaleqataka vakalevu na levu ni dinau vei ira na vakayagataka na kadi ni dinau e vuravura raraba, ka wili kina o ikeda ena vanua oqo.”11
Kemuni na taciqu kei na ganequ, ena gauna era cavuti kina na veivosa vakaparofita oqo, e so na lewe ni Lotu yalodina era vakasoqona na nodra vakabauta ka ra kauwaitaka na ivakasala ni parofita. Edaidai era sa vakavinavinakataka vakalevu na nodra a vakayacora. E so tale, era rairai vakadinata ni veika e kaya na parofita ni dina ia e yali kina na vakabauta, me vaka na sore ni musita. Na ka e qai yaco, e so vei ira na tamata oqo era sotava na leqa vakailavo, yadudua se vakamatavuvale.
iKatolu, na nona vakabauta e dua e dodonu me rau lakovata kei na nona lewa na Tamada Vakalomalagi, okati kina na Nona veilawa ni bula e vuravura. Na nona vuka e dua na manumanu lailai ena loma ni dua na cagilaba ena vakabauta ni na rawa me vuka basikata na cagi kaukauwa, ia na dina ena vakaraitaki ga vua e muri sa ikoya o ya ni sega dina ga ni rawa me vuka basikata na cagi kaukauwa.
Eda vuku cake beka li mai vua na separo? Vakawasoma, e so na tamata era nanuma me vakabauta ena vuravura oqo sa ikoya na veika lasutaki. E dau vakatubu leqa na noda raica e so na tamata ena nodra ciqoma na veika lialia ena gauna oqo kei na kila ka vakavuli ena gauna vata ga era vakanadakuya kina se lailai na nodra vakadinata ka kauwaitaka na ivakavuvuli tawa yalani rawa ni kosipeli i Jisu Karisito. E dau vakatubu leqa na noda raica e so ena nodra vakariri yani ki na veitovo lialia se sega ni dodonu ena nodra vakabauta ni Kalou ena taqomaki ira mai na veivakaleqai e yaco me isau ni nodra ivalavala. E la’ki yaco sara me ra kerea na veivakalougatataki mai lomalagi, dina ga ni ra kila e lomadra ni veika era vakayacora tiko e veibasai kei na nona lewa na Tamada mai Lomalagi.
Eda kila vakacava na gauna e tautauvata kina na noda vakabauta kei na Nona lewa na Tamada Vakalomalagi ka vakadonuya o Koya na veika eda vakasaqara? E dodonu me da kila na vosa ni Kalou. E dua na vuna eda vakaogai keda kina vakatitobu ena veivolanikalou sa ikoya me da kila na veidinadinati ni Tamada Vakalomalagi vata kei na tamata mai na ivakatekivu. Kevaka e veisaqasaqa tiko vata kei na ivolanikalou na veika e lomada tiko, ia e sa dodonu ga me kakua ni da tosoya tale.
Me tarava ga, e dodonu me da kauwaitaka na ivakasala ni veiparofita ni yalododonu ena nodra soli ivakasala veivakauqeti.
Me kena ikuri, e dodonu me da vakasamataka ka masulaka ka vakasaqara na veidusimaki ni Yalo Tabu. Kevaka eda vakayacora vakakina, e a sa yalataka oti na Turaga, “Raica ena vakatakila vei iko na Yalo Tabu; io ena lako yani vei iko ko koya ka tukutuku sara ki lomamu.”12
Ena gauna ga erau duavata kina na noda vakabauta kei na lewa ni Tamada Vakalomalagi ena qai rawa ni da vakukauwataki me da ciqoma na veivakalougatataki eda vakasaqara.
Na iVakavuvuli ni Kaukauwa
Ni da sa kila vakaidina ka vakayacora me vakakina, na vakabauta sa ikoya e dua vei ira na kaukauwa vakaiukuuku ka lagilagi me tawamudu. Sa ikoya e dua na igu kaukauwa sara ka ulabaleta na noda kila. “Na vakabauta … ni sa ia na veibuli ena vosa ni Kalou.”13 Mai na vakabauta, era tawase kina na wai, era vakabulai na tauvimate, era vagalui na ivalavala ca ka rawa na veivakabulai.
Na noda vakabauta sa ikoya na yavu ka ra vakacegu taucoko kina na noda bula vakayalo. E dodonu me dua vei ira na ivurevure bibi duadua ena noda bula. Na vakabauta e sega ni levu sara mai na dua na ka eda vakadinata; na vakabauta sa ikoya e dua na ka eda bulataka.
Nanuma na veivosa ni iVakabula: “Kevaka ko sa vakabauta rawa, sa rawarawa na ka kecega vua sa vakabauta.”14 “O koya sa vakabauti au, ena kitaka talega na cakacaka ka’u sa kitaka, ia ena kitaka na cakacaka e uasivi cake ena ka oqo.”15
Vakatavulici ni iVakavuvuli
O ira era lako ena vakabauta era na vakila ena nodra bula ni vakavolivolita tu na rarama kei na veivakalougatataki mai lomalagi. Era na kila ka macala vei ira na veika era sega ni kila e so. O ira era sega ni lako ena vakabauta era nanuma na veika vakayalo me ka lialia, ka ni veika vakayalo e rawa walega me vakaraitaki vinaka mai na Yalo.16
Na ivakaraitaki kei lomalagi era vauci mai na nodra kila o ira era sega ni vakadinata. “Kevaka e sa sega na vabauta vei ira na luve ni tamata,” e kaya vei keda o Moronai, “Ia sa sega ni kitaka na Kalou e dua na cakacaka mana vei ira na luve ni tamata, kevaka era sa sega ni vakabauta; a sa vakaraitaki Koya ga vei ira sa vakabauta.”17
Ia ena itukutuku taucoko ni gauna makawa, ena gauna mada ga ni lecaika kei na butobuto era tu e so, mai na nodra rai ni vakabauta, era raisivita na lecaika kei na butobuto ka raica na veika ena kedra irairai dina ga. E vakaraitaka o Moronai ni, “sa lewe vuqa era sa vakabauta vakaidina sara … [era] sa sega na ka e vunitaki vei ira; ia era sa raica vakadina na veika era a vakabauta, ka ra sa reki vakalevu kina.”18
Na noda vuvale e dodonu me vale ni vakabauta. O ira na tama kei na tina e dodonu me ra vakatavulica na ivakavuvuli ni vakabauta vei ira na luvedra. O ira talega na tukadra kei na budra, e rawa me ra veivuke. Ena noqu dau tiko rawa ena dua na soqo ni matavuvale, au tovolea me’u vakayagataka na gauna, e ganita, me dua na-veivosaki-taurua vata kei ira e so na makubuda. Au dabe vata kei ira ka tarogi ira ena so na taro: “O sa vakacava tiko?” “E sa vakacava tiko na vuli?”
Oti o ya, au tarogi ira se cava era vakila me baleta na Lotu dina, ka vakaibalebale vakalevu sara vei au. Au tovolea me’u kunea na titobu ni nodra vakabauta kei na nodra ivakadinadina. Kevaka me’u raica rawa na veivanua e vakabekataki, au na tarogi ira, “E rawa li mo ciqoma e dua na isausau mai vua na tukamu?”
Oti o ya au sa na qai vakatura me ra wilika e veisiga na ivolanikalou, ka tataunaka me ra dau tekiduru ka masu ena veimataka kei na veibogi ka masu vata kei ira na tamadra kei na tinadra kei na nodra dui masu vakataki ira. Au vakadreti ira me ra dau lakova na soqoni ni sakaramede. Me ra dau bulakilikili ka savasava, me ra dau lakova na nodra veisoqoni kece vakalotu ka kena itinitini, me ikuri ni veika tale e so, ka segata wasoma me ra dau kidava na vakasolokakana ni Turaga.
Ena dua na gauna vakaoqo ni sa oti e dua na veitalanoa vata kei Josefa, na makubui keirau tagane yabaki 8 e wanonova tu mai na yaloka ni mataqu qai tarogi au mai vakadodonu: “E rawa ni’u sa lako qo, Tukaqu?” E cici tani mai na ivesu ni ligaqu kau vakasamataka, “Au sa caka vinaka beka?” Io e vakakina, baleta ena siga ka tarava e kaya, “Vinaka na veitalanoa lailai daru a cakava.”
Kevaka eda vosa vei ira ena loloma ka sega ena karakara, eda na kunea ni na tubucake na nodra vakabauta na makubuda ka vu mai na nona veivakayarayarataki kei na ivakadinadina ni dua e lomana na iVakabula kei na Nona Lotu vakalou.
Veivakatovolei
Ena so na gauna na vuravura e rairai butobuto. Ena so na gauna e dau vakatovolei na noda vakabauta. Ena so na gauna eda vakila ni lomalagi era sa sogoti vei keda. Ia e dodonu me da kakua ni yalolailai. E dodonu me kakua ni da biuta laivi na noda vakabauta. E dodonu me kakua ni yali na noda vakanuinui.
Ena vica na yabaki sa oti, sa tekivu me’u raica na veika era tu vakavolivoliti au ni ra sa vakatekivu me ra sega ni laurai rawa. E vakaleqai au sara ga baleta na veika mamada wale sara me vaka na noqu raica na vosa tabaki ena noqu ivolanikalou sa yaco me dredre sara vakalevu. Au sa lomatarotaro se cava e sa manata na ivakatagedegede ni matanicina ka’u lomatarotarotaka se cava na vuna era sa sega ni bulia kina vakavinaka na iyaya o ira na kenadau me tautauvata kei na kena era a bulia ena veiyabaki sa oti.
Au veisautaka na matanicina ki na kena era rarama vakalevu cake sara. O ira talega qo, era sa buwawa. Au sa beitaka na toro sobu ni ibulibuli ni cina kei na matana. Au a mani taroga talega se sa seyavu tiko yani na rarama ni matanisiga ni bera ni qai yaco mai vei au na vakanananu ni leqa e rairai sega ni baleta na levu ni rarama ena loma ni rumu—na leqa e rairai tikoga e yaloka ni mataqu.
Oti ga vakalailai, au la’ki raica sara e dua na vuniwai ni mata ka vakadeitaka mai vei au ni vuravura e sega ni sa butobuto mai. Na vu ni kena sa seyavu tiko yani na rarama e yaloka ni mataqu sa ikoya na mate ni mata ka vakavuna me vakabutobutotaka na noqu rai. Oqo e sa vakaraitaka vei kemuni na noqu yabaki ni bula. Au a biuta na noqu vakabauta ena liga maqosa ni vuniwai ni mata ka kenadau, e a biuta tani na mate ni mata, ka raica! Au sa raica rawa tale na rarama, sa rarama tale na noqu bula! E a sega vakadua ni boko na rarama,na levu ga ni rarama e rawa me’u raica e a sa lailai sobu.
Na ka qo e vakatavulica vei au e dua na dina titobu. Vakawasoma ena gauna me rairai butobuto tu kina na vuravura, ena gauna era rairai yawa tu kina na lomalagi, eda vakasaqara me da beitaka na veika era tu vakavolivoliti keda, ia na ka dina e vakavuna na butobuto e rairai ni sa lailai na vakabauta e tu vei keda.
Mo dau marau. Mo vakabauta ka yalodei. Na Turaga ena sega ni biuti iko.
Na Tuaraga e a yalataka kevaka eda “vakasaqaqara vagumatua ka dau masu tikoga ena vakabauta; ia kevaka dou sa caka dodonu ka muria na veiyalayalati dou sa veiyalayalati kina vakaikemudou ena rawa vakavinaka na veika kece e baleti kemudou.”19
Au kila, me vakataki Alama ka a bula ena gauna makawa, ni “ko ira vakayadua ga sa vakararavi vua na Kalou era na vukei ena nodra vakatovolei, kei na nodra leqa, kei na nodra vakararawataki, era na vueti cake ena iotioti ni siga.”20
Na Tamada Vakalomalagi sa ikoya e dua na ka bula kaukauwa, vakaciriloloma, dauveiliutaki. Me vaka ni da sota kaya, e veigauna, colata na icolacola bibi ni rarawa, mosi, kei na yalobibi; me vaka ni da sota kaya na dredre me da kila kina na veivakatovolei ni vakabauta eda sa kacivi kina me da vosota; ena gauna e rairai butobuto ka rerevaki tu kina na bula—mai na vakabauta, e sa dei na yaloda ni tu ga e yasada e dua na dauloloma na Tamada Vakalomalagi.
Me vaka na nona yalayala o Paula na iApositolo, “O koya gona ni da sa vakadonui mai na vakabauta, eda kunea na vakacegu vata kei na Kalou mai vua na noda Turaga o Jisu Karisito.”21
Ia ena dua na siga, eda na rai basikata kece na butobuto ki na rarama. Eda na kila rawa na Nona ituvatuva tawamudu, Nona veivosoti, kei na Nona loloma.
“Ia ni sa lako mai na Luve ni tamata, ena kunea beka na vakabauta e vuravura?”
E rairai beka, me vaka ni ra lewe ni Lotu yalodina ena vu ni yalodra taucoko, era cakacakataka na nodra vakanuinui kei na vakabauta ka segata me ra muria na lewa ni Turaga, na isau ni taro e a taroga na iVakabula ena 2,000 na yabaki sa oti ena voqa tikoga mai “Io, ena kunea o Koya na vakabauta. Ena kunea o Koya na vakabauta vei ira yadua sa gadreva me ra taura na yaca i Karisito. Ena kunea vei ira era sa bulataka na Nona ivakavauvuli vakalou.”
iVakadinadina
Au vakadinadinataka ni noda parofita o Peresitedi Gordon B. Hinckley, e daurairai, ka daunivakatakila sa mai vua na noda Turaga ka iVakabula, o Jisu Karisito, ka vosa vei keda taucoko edaidai. Au vakadinadinataka ni sa vakalesui tale mai ena kena taucoko na kosipeli mai vua na Parofita o Josefa Simici. Na vakabauta, na kaukauwa tawamudu, sa isolisoli mai vua na Tamada Vakalomalagi vei ira na tamata taucoko. Ena dina tawamudu oqo au wasea kina na noqu ivakadinadina ena yaca i Jisu Karisito, emeni.