Ang Atong Pagkaginikanan nga Katungdanan ngadto sa Dios ug ngadto sa Bag-o nga Kaliwatan
Ang Ginoo naghatag kanato og mando sa “pag-amuma sa [atong] mga anak diha sa kahayag ug kamatuoran.” Hinaut nga kita mobuhat niini nga mando uban sa hugot nga pagtuo ug determinasyon sa pagtuman sa atong katungdanan ngadto sa bag-o nga kaliwatan.
Usa sa labing importante nga mga responsibilidad sa usa ka ginikanan mao ang pagtudlo. Sama sa gipamahayag diha sa “Ang Pamilya: Usa ka Pamahayag ngadto sa Kalibutan,” “ang mga ginikanan adunay sagrado nga katungdanan … sa pagtudlo [sa ilang mga anak —mga lalaki ug mga babaye] sa paghigugma ug pag-alagad sa usag usa, sa pagsunod sa mga sugo sa Dios, ug kinsa mosunod sa mga balaod sa ilang nasud bisan asa sila magpuyo.”1
Makahinumdom pa gihapon ko sa usa ka gamhanang higayon sa pagtudlo gikan sa akong inahan didto sa Brooklyn, New York, USA, 70 ka tuig na ang milabay. Human ako bunyagi sa akong amahan ug samtang nagsul-ob pa ko sa akong basa nga sinina sa bunyag, gipalingkod ko sa akong inahan sa usa ka tayaon nga lingkuranang puthaw nga mapilo-pilo atubangan sa bunyaganan. Iyang giribyu kanako ang kaimportante sa bunyag pinaagi sa awtoridad sa priesthood, ang katuyoan sa akong pakigsaad sa bunyag sa pagdala ngari sa akong kaugalingon sa pangalan ni Jesukristo, ug ang balaod sa pagkamasulundon. Dayon gipangutana ko niya kon unsa ang akong gibati. Nakahinumdom ko nga misulti kaniya nga mibati ko og usa ka mainiton nga pagbati sa tibuok nakong lawas ug nga gusto ko nga mobati nianang sama nga pagbati sa tibuok nakong kinabuhi.
Ang akong inahan mitan-aw sa akong mga mata ug mitudlo kanako nga sa dili madugay ang akong amahan mopandong sa iyang mga kamot ibabaw sa akong ulo ug mokumpirma kanako nga usa ka miyembro sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Iyang ihatag kanako ang gasa sa Espiritu Santo, siya miingon, ug kon magpabilin ko nga takus, matinuoron, ug matinud-anon sa mga sugo, ang Espiritu Santo magauban kanako aron mohatag og giya ug direksyon sa tibuok nakong kinabuhi. Bisan tuod og ako aduna niini nga kasinatian uban sa akong inahan daghang katuigan na ang milabay, wala ko gayud kalimti kanang importanting higayon sa pagtudlo.
Kita ba isip mga ginikanan nakaamgo sa gahum sa mga higayon sa pagtudlo diha sa kinabuhi sa atong mga anak? Nasayud ba kita sa kamahinungdanon sa atong katungdanan sa pagtabang sa atong mga anak nga makasabut ug mosunod sa mga baruganan sa ebanghelyo? Ang usa ka pundasyon sa hugot nga pagtuo ug pagpamatuod makatabang sa atong mga anak dili lamang sa paglahutay sa mga kalisdanan sa kinabuhi apan sa pagtagamtam usab sa kahingpitan sa mga panalangin sa Langitnong Amahan.
Ipahimutang diha sa Kahusay ang Inyong Kaugalingon nga Balay
Ang katuyoan sa buhat sa Ginoo mao ang “ang pagpahinabo sa pagka-imortal ug sa kinabuhi nga dayon sa tawo” (Moises 1:39). Ang mga ginikanan makatabang sa pagtuman niining mahinungdanong buhat pinaagi sa pagtudlo sa ilang mga anak sa “doktrina sa paghinulsol, hugot nga pagtuo diha ni Kristo ang Anak sa buhi nga Dios, ug sa bunyag ug sa gasa sa Espiritu Santo pinaagi sa pagpandong sa mga kamot” (D&P 68:25).
Sa usa ka pinadayag nga gihatag pinaagi ni Propeta Joseph Smith, gibadlong sa Ginoo si Frederick G. Williams (1787–1842), usa ka sakop sa Unang Kapangulohan, tungod sa wala pagtudlo sa iyang mga anak ingon nga mao untay angay niyang buhaton:
“Ikaw wala magtudlo sa imong mga anak sa kahayag ug kamatuoran, sumala sa mga sugo; ug kanang usa ka dautan adunay gahum, sa gihapon, diha kanimo, ug kini mao ang hinungdan sa imong kasakitan.
“Ug karon usa ka sugo Ako mohatag nganha kanimo—kon ikaw pagaluwason ikaw mopahimutang diha sa kahusay sa imong kaugalingon nga balay, kay adunay daghan nga mga butang nga dili matarung diha sa imong balay” (D&P 93:42–43).
Kita ba adunay kaisug sa pagtudlo og kahayag ug kamatuoran diha sa atong mga panimalay? O nakasinati ba kita og kasakit sulod sa atong mga pamilya tungod sa atong pagbaliwala niini nga mga katungdanan? Samtang kita namalandong ug nag-ampo, hatagan kita og espirituhanong kalig-on ug giya aron sa pagtabang kanato sa pagpahimutang sa atong mga panimalay diha sa kahusay.
Usa ka Balay sa Pagtulun-an
Ang kasulatan nagmando kanato sa “pagtukod og … usa ka balay sa pagtulun-an” (D&P 88:119). Mosugyot ko og pipila ka mga paagi nga kita isip mga ginikanan makatuman niini nga katungdanan ngadto sa Dios ug ngadto sa atong mga anak.
Ipokus ang mga hunahuna ug mga kasingkasing sa mga anak ngadto sa Manluluwas. Ang hugot nga pagtuo ug pagpamatuod kinahanglan gayud nga nakasentro diha kang Jesukristo ug sa Iyang maulaong sakripisyo. Kinahanglan kita nga mopahayag ngadto sa atong mga anak sa atong kaugalingong mga pagbati kalabut sa Manluluwas ug mopakigbahin og mga kasulatan o mga kasinatian nga nakapalig-on sa atong pagpamatuod mahitungod Kaniya. Kinahanglan nga tabangan nato sila nga makasabut sa kamahinungdanon sa Pag-ula ug kon sa unsang paagi nga kini mahimong usa ka panalangin sa matag adlaw diha sa ilang kinabuhi.
Si Enos nasayud mahitungod ni Jesukristo ug sa Iyang ebanghelyo tungod kay iyang “madunggan kanunay nga gipamulong sa [iyang] amahan mahitungod sa kinabuhi nga dayon” (Enos 1:3). Ang batan-ong mga manggugubat “gitudloan sa ilang mga inahan, nga kon sila dili magduha-duha, ang Dios moluwas kanila” (Alma 56:47). Nagkuha kita og kadasig gikan niini nga mga pulong sa mga Nephite: “Ug kami naghisgot kang Kristo, kami nalipay diha kang Kristo, kami nagsangyaw kang Kristo, kami nanagna kang Kristo, ug kami nagsulat sumala sa among mga panagna, nga ang among mga anak mahimo nga masayud sa unsa nga tinubdan sila mahimo nga mangita alang sa kapasayloan sa ilang mga sala” (2 Nephi 25:26; emphasis gidugang).
Mangulo ug magtudlo pinaagi sa ehemplo. Sa daghang mga paagi, ang atong mga binuhatan mas kusog nga mamulong kay sa atong mga pulong. Si Presidente Brigham Young (1801–77) mitudlo: “Kinahanglang ipakita nato [sa atong mga anak] ang atong ehemplo nga gusto nato nga ilang sundon. Ato ba kining namatngunan? Kapila ba kita makakita og mga ginikanan nga gusto gayud og pagkamasulundon, maayong pamatasan, mabination nga mga pinulongan, nindot nga panagway, malumo nga tingog ug sanag nga mga mata gikan sa usa ka anak o mga anak unya sila mismo puno sa kasuko ug kalagot! Unsa kini ka sukwahi ug pagkawalay hinungdan!”2 Ang atong mga anak makakita nianang mga pagkasukwahi diha kanato ug tingali makakita og pangatarungan sa pagbuhat sa susama nga mga paagi.
Tingali atong pangutan-on og maayo ang atong mga kaugalingon sa ingon nga mga pangutana sama sa: Nakita ba sa atong mga anak nga kita matinud-anong nagtuman sa atong mga calling sa Simbahan, kanunay nga moadto sa templo kutob sa mahimo, ug nagserbisyo sa uban nga may sama kang Kristo nga pagpakabana ug kalooy? Ang atong mga binuhatan nagsulti ba kanila nga ang pagsunod sa ebanghelyo dili usa ka palas-anon kondili usa ka kalipay? Atong sigurohon nga ang atong mga ehemplo makatabang sa atong mga anak nga makasabut kon unsa ang kahulugan sa pagtukod sa kinabuhi sa usa ka tawo diha sa pundasyon sa hugot nga pagtuo ug pagpamatuod.
Pag-establisar og matarung nga mga sundanan diha sa panimalay. Kinahanglan natong kuhaon ang matag oportunidad sa pagdapit sa Espiritu sa Ginoo nganha sa atong mga panimalay. Usa ka paagi nga mahimo nato kini mao ang kanunay nga pagpraktis sa “gagmay nga mga butang”— pag-ampo sa pamilya, pagtuon sa kasulatan uban sa pamilya, ug family home evening. Samtang kita mohimo niining mga butanga nga kabahin sa sundanan sa atong kinabuhi, kini mohimo og dakong kalainan sa pagpalambo sa mga pagpamatuod sa atong mga anak. Atong hinumduman ang mga pulong sa Ginoo nga gihatag pinaagi ni Propeta Joseph Smith: “Ayaw pagluya diha sa maayo nga buhat, kay kamo nagpahimutang sa tukuranan sa usa ka mahinungdanon nga buhat. Ug gikan sa gagmay nga mga butang magagikan ang mga dagko” (D&P 64:33).
Ang lain nga importanting sundanan nga i-establisar sa panimalay mao ang pagsunod sa mga sumbanan sa Ginoo kalabut sa paggamit sa media. Uban sa pagpaila sa digital nga media miabut ang nagkadugang nga paggamit sa makadaut nga materyal, apan kita usab adunay nagkadugang nga paggamit nianang butang nga matahum ug makapalig-on. Atong awhagon ang atong mga anak pinaagi sa lagda ug pinaagi sa ehemplo sa pagtinguha nianang “mahiyason, matahum, o maayo og dungog o dalaygon” (Mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo 1:13).
Iawhag ang makahuluganon nga kinaugalingon nga pag-ampo ug pagtuon sa kasulatan. Kadaghanan sa pagtubo sa hugot nga pagtuo ug pagpamatuod sa atong mga anak nagdepende sa ilang personal nga relihiyosong mga pamatasan. Makatabang kita kanila sa paghimo og mga tumong nga makapahimo sa pag-ampo ug pagtuon sa kasulatan nga usa ka kanunay nga buluhaton sa ilang kinabuhi.
Mas malampuson kita sa paghimo sa mga kasulatan nga kabahin sa kinabuhi sa atong mga anak kon ang mga kasulatan kabahin usab sa atong kinabuhi. Samtang kita makig-istorya sa atong mga anak, makadangup kita kanunay sa mga kasulatan sa lainlaing mga kahimtang. Ang mga kahigayunan sa pagtudlo mahimong mahitabo bisan asa kon andam lang kita sa pagpahimulos niini.
Ang panahon sa pagpangaon, pananglitan, makahatag og usa ka maanindot nga oportunidad alang sa mga ginikanan ug sa mga anak sa pagpakigbahin sa mga hunahuna ug mga pagbati. Makapangutana kita sa atong mga anak kon unsa ang ilang nakat-unan sa ilang pagtuon sa kasulatan. Unsa man ang ilang mga pangutana mahitungod sa ilang gibasa? Unsa man ang pipila sa ilang paborito nga mga tudling sa kasulatan? Makahimo kita sa pagpakigbahin ngadto kanila sa pipila sa atong mga paborito ug sultihan sila ngano nga kini nga mga tudling sa kasulatan makahuluganon kaayo kanato. Kinahanglan nga atong ilakip sa atong mga panaghisgutan ang mga pulong sa buhing mga propeta ug awhagon ang atong mga anak sa pagbasa niini nga mga pulong ingon nga makita diha sa mga magasin sa Simbahan.
Gamita ang mga himan nga gisangkap sa Simbahan ngadto sa mga ginikanan. Matag maayo nga tigtukod nasayud sa bili sa maayong mga himan—sila makahimo sa usa ka daw dako kaayo nga buluhaton nga mas sayon ra. Ang Simbahan nagsangkap og daghang magamit kaayo nga mga himan nga mahimong gamiton sa mga ginikanan aron sa pagtabang sa ilang mga anak sa pagtukod og usa ka pundasyon sa hugot nga pagtuo ug pagpamatuod.
Usa ka bag-ohay lang nga ehemplo mao ang bag-ong giusab nga Katungdanan ngadto sa Dios alang sa batan-ong mga lalaki. Ang Personal nga Kauswagan, usab bag-ohay lang nga giusab, usa ka maanindot ug gamhanan nga himan nga gitagana alang sa batan-ong mga babaye.3 Ang mga kaayohan nga nasinati sa atong mga kabatan-onan gikan sa Katungdanan ngadto sa Dios ug sa Personal nga Kauswagan mapalambo gayud og maayo samtang ang mga ginikanan moapil ug mosuporta kanila sa ilang mga paningkamot.
Pananglitan, ang mga kausaban sa Katungdanan ngadto sa Dios ug sa Personal nga Kauswagan nag-awhag sa mga kabatan-onan sa pagpakigbahin sa mga sakop sa pamilya sa mga tumong, mga kasinatian, ug mga pagbati nga ilang nabatunan samtang sila naghimo og mga plano ug nagbuhat sa mga butang nga ilang nakat-unan. Mga ginikanan, kini mao ang bulawanong oportunidad nga adunay panagsultihanay sa ebanghelyo uban sa inyong mga anak nga makapalambo sa inyong relasyon uban kanila. Ang kahimtang alang sa ingon nga mga panagsultihanay dili kinahanglan nga pormal; ang pipila sa labing maanindot nga mga oportunidad sa pagpalig-on sa inyong mga anak mahimong mahitabo atol sa dili pormal nga “mga panagsultihanay sa ngadto-ngadto.”3
Paggahin og panahon nga mapamilyar sa mga kausaban sa Katungdanan ngadto sa Dios ug sa Personal nga Kauswagan ug sa pagsuporta sa inyong anak nga mga lalaki ug anak nga mga babaye sa ilang mga tumong. Samtang kamo mobuhat nga manag-uban sa inyong anak nga mga lalaki ug anak nga mga babaye ug mopakigbahin kanila sa inyong mga kasinatian, pangutan-a sila kanunay kon unsa ang ilang nakat-unan ug nasinati. Palihug tarunga og gamit kini nga mga himan aron mapalig-on ang pundasyon sa hugot nga pagtuo ug pagpamatuod sa inyong mga anak.
Kini mao ang akong paglaum nga pinaagi sa pagsunod niini nga mga sugyot, kita isip mga ginikanan diha sa Simbahan makahimo sa pagtabang sa atong mga anak sa pagpahiluna og pundasyon sa hugot nga pagtuo ug pagpamatuod nga makalahutay sa bisan unsa pa man nga mga unos nga moabut sa unahan. Diha sa proseso, kita mismo motubo sa espirituhanong paagi ug mapalambo ang mga higot sa gugma uban sa atong mga anak nga mohangtud ngadto sa kahangturan. Ang Ginoo mihatag kanato og mando sa “pag-amuma sa [atong] mga anak diha sa kahayag ug kamatuoran” (D&P 93:40). Hninaut kita mobuhat niini nga mando uban sa hugot nga pagtuo ug determinasyon sa pagtuman sa atong katungdanan ngadto sa bag-o nga kaliwatan.
Mga Paghulagway sa litrato pinaagi ni John Luke, gawas kon gipahibalo
Mga Paghulagway sa litrato pinaagi ni Ruth Schonwald