Me ra Kila na Matabete i Eroni Yadua

Mai vei Douglas D. Holmes

iMatai ni Daunivakasala ena Mataveiliutaki Raraba ni Cauravou

Na nomu tabaki ki na Matabete i Eroni sa itakele ni nodra vukei na luve ni Kalou me ra ciqoma na mana ni isoro nei Karisito.

Kemuni na veitacini, sa ka dokai me’u tiko vata kei kemuni ena koniferedi vakairogorogo oqo. Ena gauna au se qai peresitedi vou kina ni kaulotu, e ka ni marau na noqu ciqomi ira na imatai ni ilawalawa daukaulotu vou. E ratou vakarau tiko e vica na daukaulotu matua me ratou bose vakalekaleka kei ira. Au raica ni ratou tuva wavoki na idabedabe ni gone ena dua na wirini.

“Na cava me idabedabe lalai kina?” Au taroga yani.

Eratou kaya mai na daukaulotu, ena madua, “Baleti ira na daukaulotu vou.”

Au vakabauta na ivakarau eda raici ira kina na tamata ena tatara kina ivakarau ni nodra raica se o cei o ira kei na cava e rawa ni ra yaco me ra vakakina.¹ Era a dabe ena idabedabe ni qase ena siga oya na neitou daukaulotu vou.

Ena so na gauna, au leqataka eda solia tiko vei ira na Matabete i Eroni na idabedabe ni gone me ra dabe kina, ka sega ni vukei ira me ra raica ni sa dua na veivakabauti kei na dua na cakacaka bibi e laiva vei ira na Kalou me ra cakava.

E vakasalataki keda o Peresitedi Thomas S. Monson ni gadreva na cauravou me ra kila “na ibalebale … me ra taura tu na matabete ni Kalou. E gadrevi me ra tuberi ki na kilaka vakayalo baleta na bibi ni veikacivi era sa tabaki kina.”²

Nikua, au masuta me tuberi keda na Yalo Tabu me da kila vakalevu cake na mana kei na bibi ni Matabete i Eroni ka uqeti keda me da vakanamata matua ena noda itavi ni matabete. Na noqu itukutuku e baleti ira na Matabete i Eroni, oka kina o ira talega e tu vei ira na Matabete i Melikiseteki.

E vakavuvulitaka o Elder Dale G. Renlund ni inaki ni matabete, sai koya me ra vakarautaki vei ira na luve ni Kalou na sala me ra yacova yani kina na mana ni isoro nei Jisu Karisito.³ Me da ciqoma ki na noda bula na mana ni isoro nei Karisito, sa dodonu me da cakacakataka noda vakabauti Koya, veivutunitaka noda ivalavala ca, cakava ka rokova na veiyalayalati ena cakacaka vakalotu, kei na Yalo Tabu.⁴ Oqo e sega ni ivakavuvuli eda vakaitavi ga kina vakadua; ia, era cakacaka vata, veivaqaqacotaki ka veitokoni ena iwalewale tudei ni tubucake me da “lako mai vei Karisito, ka mo dou vakataucokotaki vua.”⁵

Io, na cava na itavi ni Matabete i Eroni ena veika oqo? Ena vukei keda vakacava me da yacova yani na mana ni isoro i Karisito? Au vakabauta na kena isau e koto ga ena idola ni Matabete i Eroni—na idola ni nodra veiqaravi na agilosi kei na kosipeli ni vakavakarau.⁶

Nodra Veiqaravi na Agilosi

Me tekivu mada ena dua na tikina me baleta na veiqaravi ni agilosi. Ni se bera ni ra vakabauti Jisu Karisito na luve ni Kalou, era gadreva me ra kilai Koya mada ka vakavulici ena Nona kosipeli.Me vaka e tukuna na iApositolo o Paula:

“Era na qai masu vakacava vua era sa sega ni vakabauta? era na rogoca vakacava kevaka e sega e dua me tukuna?

“Ia era na tukuna vakacava kevaka era sa sega ni talai? …

“Eda sa kila ni sa rawa na vakabauta ena vakarorogo, kei na vakarorogo ena vosa i Karisito.”⁷

Mai na itekivu ni gauna, na Kalou sa “talai ira mai na agilosi me ra vakavulici ira na luve ni tamata ka vakatakila … vei ira me baleta nona lako mai na Karisito.”⁸ Na agilosi sai ira na ka bula vakalomalagi ka ra kauta voli na itukutuku ni Kalou.⁹ Ena vosa ruarua vaka-Iperiu kei Kirisi, na vu ni vosa na agilosi sai koya na “daunitukutuku.”¹⁰

Ena ivakarau vata era talai vakadonui kina na agilosi mai vua na Kalou me ra vunautaka Nona vosa ka tara cake na vakabauta, o keda eda taura tu na Matabete i Eroni eda sa tabaki me da “veivakavulici, ka sureti ira na tamata kecega me ra lako mai vei Karisito.”¹¹ Me vunautaki na kosipeli sa itavi ni matabete. Kei na mana e sala vata kei na itavi oqo e sega ni baleti ira walega na parofita se o ira wale ga na daukaulotu. E baleti kemuni!¹²

Ena rawa vakacava ni da taukena na kaukauwa oqo? E rawa vakacava vua e dua na dikoni yabaki 12—se dua ga vei keda—e kauta mai na vakabauti Karisito ki yalodra na luve ni Kalou? Eda tekivu ena noda mareqeta nona vosa kei na Nona kaukauwa me tiko vata kei keda.¹³ Sa yalataka o Koya ni da sa kitaka vakakina, eda na rawata na “kaukauwa ni Kalou me vakabauta kina na tamata.”¹⁴ Ena dua beka na madigi ni veivakavulici ena soqoni ni kuoramu se nomu sikova nona vale e dua na lewenilotu. Ena dua beka na veitalanoa ga, me vaka na veivosaki kei na dua na itokani se lewe ga ni matavuvale. Ena dua vei ira na mataqali gauna vaoqori, kevaka eda sa vakarau, eda rawa ni vakavulica na kosipeli ena ivakarau era dau cakava na agilosi, ena kaukauwa ni Yalo Tabu.¹⁵

Au a rogoci Jekope e dua na Matabete i Eroni mai Papua New Guinea, ni vakadinadinataka na iVola i Momani kei na kena sa vukei koya me vorata na ca ka muria na Yalo. Na nona vosa e vakalevutaka noqu vakabauta kei na nodra vakabauta eso tale. Sa tubucake talega noqu vakabauta niu rogoca nodra veivakavulici kei na ivakadinadina na Matabete i Eroni ena soqoni ni kuoramu.

Kemuni na cauravou, sai kemuni na daunitukutuku vakadonui. Mai na nomuni vosa kei na ivalavala, sa rawa mo ni kauta maiki yalodra na luve ni Kalou, na vakabauti Karisito.¹⁶ Me vaka e tukuna o Peresitedi Russell M. Nelson, “Ki vei ira ko na vaka na agilosi dauveiqaravi.”¹⁷

Na Kosipeli ni Vakavakarau

Ni tubu na vakabauti Karisito ena vakavuna na gagadre ni veisau se veivutuni.¹⁸ O koya e vakaibalebale kina ni rau veitokani mai na idola ni nodra veiqaravi na agilosi kei na idola ni kosipeli vakavakarau, “na kosipeli ni veivutuni kei na papitaiso, kei na vakabokoci ni ivalavala ca.”¹⁹

Ni o vulica nomu itavi ni matabete, o na raica e dua na ivakaro matata me da sureti ira tale eso me ra veivutuni ka vinaka cake.²⁰ E sega ni kena ibalebale oya me da tu ena dua na tutu ni sala ka kailavaka, “Dou veivutuni!” Ena levu na gauna, e kena ibalebale meda veivutuni, da veivosoti, ia ni da veiqaravi vei ira na tani, eda solia na inuinui kei na vakacegu ka na kauta mai na veivutuni—baleta ni da sa vakila sara mada ga o keda.

Au sa dau tiko vata kei ira na Matabete i Eroni ni ra sikovi ira na lewe ni nodra kuoramu. Au sa vakadinadinataka na yalodra sa vakamalumalumutaki ka vukei ira na tacidra me ra vakila na loloma ni Kalou. Au rogoca nona wasea e dua na cauravou nona ivakadinadina vei ira nona ilala baleta na kaukauwa ni veivutuni. Ena gauna e wasea tiko kina o koya, e vakamalumutaki na yalo, caka na yalayala, ka vakilai na kaukauwa ni veivakabulai i Karisito.

E vakavuvulitaka o Peresitedi Gordon B. Hinckley: “E dua mada na ka, me da veivutuni. Ka dua tale na bokoci ni noda ivalavala ca se da vosoti. Na kaukauwa me yaco kina oqo e kunei ena Matabete i Eroni.”²¹ Na cakacaka vakalotu ni Matabete i Eroni ni papitaiso kei na sakaramede erau vakadinadinataka ka vakacavara noda veivutuni.²² E vakamacalataka vakaoqo o Peresitedi Dallin H. Oaks: “Eda sa vakaroti me da veivutunitaka noda ivalavala ca ka lako mai vua na Turaga ena yalo raramusumusu ka bibivoro ka vakaivotavota ena sakaramede. … Ni da vakavouia noda veiyalayalati ni papitaiso, ena vakavouia na Turaga na veivakasavasavataki ni noda papitaiso.”²³

Kemuni na taciqu, e dua na ka dokai bibi me da qarava na veicakacaka vakalotu ka na kauta mai na vakabokoci ni ivalavala ca ki na yalo sa veivutuni ena mana ni nona isoro na iVakabula.²⁴

A tukuni vei au ena dua na gauna ga oqo baleta e dua na bete, e kunekunea dredre me dau vakamacalataka na ka, kavakalougatataka na sakaramede ena matai ni gauna. Ena gauna e yaco tiko kina, a virikovuti koya kei ira na ivavakoso e dua na mana kaukauwa. E muri ena gauna ni soqoni, a wasea e dua na ivakadinadina rawarawa ka matata sara, baleta na mana ni Kalou a vakila ena cakacaka vakalotu oya.

Eratou a papitaisotaka na lewe ni matavuvale na Mbuelongo, e lewe va na kuoramu ni bete, mai Serene, Ositerelia. E talanoataka vei au na tinana e dua vei iratou na bete oqo na kena tatara vakaukauwa vei luvena tagane na veika a yaco oya. E yaco me ra kila na bete oqo na kena ibalebale me da “lesi mai vei Jisu Karisito.”²⁵

Me vaka o ni kila, e sa rawa ni ra vakaitavi ena gauna oqo ena papitaiso vakaveisosomitaki e valetabu na bete. A papitaisotaki au ena dua na gauna walega oqo na luvequ tagane yabaki 17 ena vukudra eso na tubui keitou. Keirau a vakila ruarua na vakavinavinaka titobu ena vuku ni Matabete i Eroni kei na galala dokai ni veiqaravi ena nodra vakabulai na luve ni Kalou.

Kemuni na cauravou, ni o ni vakaitavi ena gugumatua ena nomuni itavi ni matabete, o ni sa vakaitavi tiko kei na Kalou ena Nona cakacaka “me ra tucake tale mai na mate na tamata kecega ka rawata na bula tawamudu.”²⁶ Na veigauna vakaoqori ena vakalevutaka na nomu gagadre ka vakarautaki iko mo vakavulica na veivutuni ka papaitaisotaki ira na saumaki mai vakadaukaulotu. Era vakarautaki iko talega ki na veiqaravi ni bula taucoko ena Matabete i Melikiseteki.

Joni na Dauveipapitaiso, Noda iVakaraitaki

Kemuni na Matabete i Eroni, sa noda itavi dokai me da cakava me da itokani veiqaravi kei Joni na Dauveipapitaisotaki. A talai o Joni na daunitukutuku vakadonui me vakadinadinataki Karisito ka sureta na tamata kecega me ra veivutuni ka papitaiso—oya, ena nona vakayagataka na idola ni Matabete i Eroni eda sa veivosakitaka oti. Qai tukuna kina o Joni, “E dina kau sa papitaisotaki kemudou ena wai ni dou sa qai veivutuni: ia ko koya ena muri au mai sa levu cake vei keirau ko koya … : ena papitaisotaki kemudou ko koya ena Yalo Tabu, kei na bukawaqa.”²⁷

Sa vakaoqori na Matabete i Eroni, ena idola ni nodra veiqaravi na agilosi kei na kosipeli ni vakavakarau, sa vakarautaka na sala vei ira na luve ni Kalou me ra ciqoma, mai na Matabete i Melikiseteki, na isolisoli ni Yalo Tabu, na isolisoli cecere duadua eda rawa ni ciqoma ena bula oqo.²⁸

Sa dua na itavi cecere sa solia na Kalou vei ira na Matabete i Eroni!

Na Veisureti kei na Yalayala

Kemuni na itubutubu kei na iliuliu ni matabete, e rawa ni o ni vakila na bibi ni ivakasala nei Peresitedi Monson me ra vukei na cauravou me ra kila “na kena ibalebale … me da taura tu na matabete ni Kalou”?²⁹ Ni ra kila ka vakalevulevuya na Matabete i Eroni ena vakarautaki ira me ra Matabete i Melikiseteki yalodina, daukaulotu sinai ena mana, tagane vakawati ka tama buladodonu. Ena nodra veiqaravi, era na kila ka vakila na dina ni mana ni matabete, na kaukauwa me da cakacaka ena yaca i Karisito me baleta nodra vakabulai na luve ni Kalou

Kemuni na cauravou, e tu vua na Kalou e dua na cakacaka cecere mo ni vakayacora.³⁰ Na nomu tabaki ki na Matabete i Eroni sa itakele ni nodra vukei na Luvena me ra ciqoma na kaukauwa ni isoro nei Karisito. Au yalataka vei kemuni ni ko ni biuta me itakele ni nomuni bula na itavi bibi oqo, o na vakila na kaukauwa ni Kalou o se bera vakadua ni sotava. O na kila na kemu ivakatakilakila vakaluve ni Kalou, ka kacivi ena veikacivi tabu mo cakava Nona cakacaka. Ka, me vakataki Joni na Dauveipapitaiso, o na vakarautaka na sala me baleta Nona lesu mai na Luvena. Au sa vakadinadinataka na veidina oqo ena yaca i Jisu Karisito, emeni.

iDusidusi

1. Oqo na ka e yaco vei Mosese. Ni oti nodrau sota vakasakiti kei na Kalou, sa tekivu me duatani nona raici koya—me vaka e dua na luve ni Kalou. Na rai oqori a vukei koya me vorati Setani, ka a vakatokai koya me “luve ni tamata” (raica na Mosese 1:1–20). Raica talega na Thomas S. Monson, “Raici Ira na Tani ena Vanua era Rawa ni Yacova,” Liaona, Nove. 2012, 68–71; Dale G. Renlund, “Ena Mata ni Kalou,” Liaona, Nove. 2015, 93–94.

2. Thomas S. Monson, soqoni ni veliutaki ni koniferedi raraba, Maji. 2011.

3. Raica na Dale G. Renlund, “Na Matabete kei na Nona Mana ni iSoro na iVakabula,” Liaona, Nove. 2017, 64–67.

4. Raica na 2 Nifai 31–32; 3 Nifai 11:30–41; 27:13–21; Ica 4:18–19; Mosese 6:52–68; 8:24.

5. Moronai 10:32; raica talega Vunautaka Noqu Kosipeli: Ai Dusidusi ni Veiqaravi Vakadaukaulotu (2004), 6.

6. Raica na Vunau kei na Veiyalayalati 13:1; 84:26–27; 107:20.

7. Roma 10:14–15, 17. A vakavuvulitaka o Josefa Simici na dina vata oqo: “E yaco mai na vakabauta ena noda rogoca na vosa ni Kalou, mai na nodra ivakadinadina na italai ni Kalou; ni dau sala vata kei na ivakadinadina na Yalo ni parofisai kei na ivakatakila” (Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu: Josefa Simici [2007], 385).

8. Moronai 7:22; raica talega Alama 12:28–30; 13:21–24; 32:22–23; 39:17–19; Ilamani 5:11; Moronai 7:21–25, 29–32; Vunau kei na Veiyalayalati 20:35; 29:41–42; Mosese 5:58; raica talega na Maciu 28:19; Roma 10:13–17.

9. Raica na George Q. Cannon, Gospel Truth, sel. Jerreld L. Newquist (1987), 54.

10. Raica na James Strong, The New Strong’s Exhaustive Concordance of the Bible (1984), Hebrew and Chaldee dictionary section, 66, Greek dictionary section, 7.

11. Vunau kei na Veiyalayalati 20:59.

12. Raica na Henry B. Eyring, “Mo na Kaukauwa Talega Kina,” Liaona, Nove. 2016, 75–78; Alama 17:3; Ilamani 5:18; 6:4–5; Vunau kei na Veiyalayalati 28:3.

13. Raica na 1 Joni 2:14; Alama 17:2; 26:13; 32:42. Qarava Vinaka Noqu iTavi Vua na Kalou: Baleti Ira na Matabete i Eroni e dua na iyaya ni cakacaka yaga sara me qaravi kina oqo.

14. Vunau kei na Veiyalayalati 11:21; raica talega Vunau kei na Veiyalayalati 84:85.

15. Raica na 2 Nifai 32:3; Vunau kei na Veiyalayalati 42:14; 50:17–22.

16. Raica na Moronai 7:25.

17. Russell M. Nelson, “Honoring the Priesthood,” Ensign, Me 1993, 40; raica talega Alama 27:4.

18. Raica na Alama 34:17; Ilamani 14:13.

19. Vunau kei na Veiyalayalati 84:27.

20. Raica na Vunau kei na Veiyalayalati 20:46, 51–59, 73–79. Qarava Vinaka Noqu iTavi Vua na Kalou: Baleti Ira na Matabete i Eroni e dua na iyaya ni cakacaka yaga sara me vukea noda kila noda itavi.

21. Gordon B. Hinckley, “The Aaronic Priesthood—a Gift from God,” Ensign, Me 1988, 46.

22. E vakamacalataka o Elder D. Todd Christofferson: “Na papitaiso ena wai sa iotioti se isalavakatui ena iwalewale ni veivutuni. Na noda cata vakadua na ivalavala ca, kei na noda veiyalayalati ni talairawarawa sa vakataucokotaka noda veivutuni; e dina sara, se bera ni oti na veivutuni ni sega na veiyalayalati oya” (“Building Faith in Christ,” Liahona, Sepi. 2012). Raica talega na D. Todd Christofferson, “Na iSolisoli Vakalou ni Veivutuni,” Liaona, Nove. 2011, 38–41; iVakadewa nei Josefa Simici, Maciu 26:24 (ena Bible appendix).

    E vakavuvulitaka o Dallin H. Oaks na cakacaka vakalotu ni sakaramede e solia vei keda “e dua na madigi e veimacawa me da vakavouya na veiyalayalati bibi ka rawa kina vei keda me da vakaivotavota ena nona isoro soliwale ni iVakabula ka tautauvata na kena veivakasavasavataki vakayalo kei na papitaiso kei na veivakadeitaki” (“Understanding Our Covenants with God,” Liahona, Julai 2012, 21). Raica talega na Dallin H. Oaks, “Always Have His Spirit,” Ensign, Nove. 1996, 59–61.

23. Dallin H. Oaks, “The Aaronic Priesthood and the Sacrament,” Liaona, Jan. 1999, 44.

24. E vakamacalataka o Elder Davidi A. Bednar: Na cakacaka vakalotu ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei e qaravi ena Lotu vakalesui mai ni Turaga era uasivi cake mai na soqoni ni vakatakarakara se ivakatakilakila. Ia, era okati kina na sala vakadonui ena vakadrodroi mai kina na veivakalougatataki kei na mana ni lomalagi ki na noda dui bula” (“Always Retain a Remission of Your Sins,” Liaona, Me 2016, 60).

25. Vunau kei na Veiyalayalati 20:73.

26. Mosese 1:39.

27. Maciu 3:11.

28. E vuqa na iliuliu ni Lotu era sa dusia na Yalo Tabu ni isolisoli cecere duadua ni bula oqo.

    E kaya o Peresitedi Dallin H. Oaks, “Me da rawata na veitokani tomani tikoga ni Yalo Tabu sai koya na iyau talei duadua eda rawa ni taukena ena bula oqo” (“The Aaronic Priesthood and the Sacrament,” Liaona, Janu. 1999, 44).

    E vakavuvulitaka o Elder Bruce R. McConkie: “Ni da vosa tiko ena itovo ni rai tawamudu, na bula tawamudu sa isolisoli cecere duadua ni nona isolisoli kece na Kalou. Ia ni da vakaqiqotaka mai na itovo ni rai ki na bula ga oqo, na isolisoli ni Yalo Tabu sa isolisoli cecere duadua e rawa ni marautaka e dua ena bula oqo (“Na cava na iBalebale ni ‘Yalo Tabu’?” Instructor, Fepe. 1965, 57).

    E vakadinadinataka o Peresitedi Wilford Woodruff: “Kevaka e tiko vata kei iko na Yalo Tabu—ni dodonu me tiko ena tamata kece—au rawa ni tukuna vei iko ni sega tale ni dua na isolisoli cecere cake, e sega tale ni dua na veivakalougatataki cecere cake, e sega tale ni dua na ivakadinadina cecere cake e soli vua na tamata e vuravura. Ena tiko beka vei iko na nodra veiqaravi na agilosi; o sa raica beka e vuqa na cakacaka mana; o sa raica beka e vuqa na ka veivakurabuitaki e vuravura; ia au kaya na isolisoli ni Yalo Tabu na isolisoli cecere duadua e rawa ni soli vua na tamata” (Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu: Wilford Woodruff [2004], 49).

    E vakuria o Elder David A. Bednar: “Na ivakaro mai vua na Kalou eda talairawarawa kina kei na ivakasala veivakauqeti mai vei ira na iliuliu ni Lotu eda muria era sa vakanamata vakadua ena kena rawati na veitokani ni Yalotabu. Na kena vakasama, ni ivakavuvuli kece sara ni kosipeli kei na kena itaviqaravi sa kedra itakele na lako yani vei Karisito ena kena ciqomi na Yalo Tabu ena noda bula” (“Ciqoma na Yalo Tabu,” Liaona, Nove. 2010, 97).

29. Thomas S. Monson, soqoni ni veliutaki ni koniferedi raraba, Maji. 2010.

30. Raica na Mosese 1:6.