Tinguhaa nga Mahimong Edukado sa Kamatuoran

Kita kinahanglang makugihon nga magtinguha alang sa kamatuoran ug maningkamot nga makat-on ug molambo sa matag adlaw.

Gikan sa Kinabuhi ni Joseph F. Smith

Bisan kon si Presidente Joseph F. Smith may pipila lamang ka kahigayunan sa pormal nga edukasyon, dako kaayo og impluwensya kaniya ang doktrina nga “ang himaya sa Dios mao ang salabutan” (D&P 93:36), ug gidasig niya ang mga Santos sa pagangkon og edukasyon kutob sa mahimo sa espirituhanon ug sa temporal nga mga kamatuoran. Si Presidente Smith padayon nga misuporta sa programa sa pagtuon sa Simbahan, nga naghatag og training sa sekondarya nga eskwelahan ug sa relihiyuso nga edukasyon alang sa daghang mga Santos. Iya usab nga gipahimutang ang pundasyon sa malukpanon karon nga Church Educational System pinaagi sa pag-establisar og programa sa seminary. Ang una nga seminary gisugdan niadtong 1912, atbang sa Granite High School sa Siyudad sa Salt Lake, Utah.

Isip Presidente sa Simbahan, gidasig niya ang mga auxiliary sa Simbahan—ang Relief Society, ang Sunday School, ang Primary, ug ang Mutual Improvement Association (nga karon mao ang mga programa sa Young Men ug Young Women)—sa ilang misyon sa pagtudlo sa ebanghelyo. Panahon sa iyang pagdumala, managsama ang mga gipangtun-an nga giestablisar alang sa mga bata ug sa mga hingkod sa mga auxiliary sa Simbahan, ug ang mga magasin nga gimantala sa Simbahan naglangkob sa mga plano alang sa sinemana nga leksyon. Nagserbisyo siya sulod sa daghang katuigan isip editor sa Improvement Era, nga nag-una sa magasin nga Ensign; ug sa Juvenile Instructor, nga gimantala alang sa organisasyon sa Sunday School, nga nagsulat og daghang mga artikulo ug mga editoryal nga naghatag og katin-awan sa doktrina sa Simbahan. “Ganahan siya nga magsulat,” nakahinumdum ang usa sa iyang mga higala, “ug sa kasagaran mipahayag sa iyang pangandoy nga unta aduna pa siyay daghang panahon nga ikagahin alang sa Era.”¹

Sama sa gipahayag ni Presidente Smith, “Para sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, ang kaluwasan mismo, ubos sa pag-ula ni Kristo, usa ka proseso sa edukasyon…. Ang kahibalo maoy usa ka pamaagi sa mahangturong kalamboan.”²

Mga Pagtulun-an ni Joseph F. Smith

Ang tanang kamatuoran nahilakip sa ebanghelyo.

Walay kamatuoran nga anaa sa ubang relihiyusong katilingban o organisasyon, nga wala ilakip sa ebanghelyo ni Jesukristo sama sa gitudlo ni Joseph Smith, nga Propeta, ug human kaniya pinaagi sa mga lider ug sa mga elder niini nga Simbahan; apan nagkinahanglan kini og pipila ka paningkamot sa atong bahin, pipila ka lihok, pipila ka debosyon, aron makakat-on ug makatagamtam niining mga butanga. Kon mataligam-an nato kini, kita, dayag lang, dili makadawat sa mga panalangin nga ihatag nga magsunod sa paningkamot, ug kana moabut tungod sa tinud-anay nga pagsabut niini nga mga baruganan. Ang mahitabo lain na hinoon ang moari kanato ug mopadayag sa ilang mga ideya nga, bisan og dili ikakumparar sa atoa sa pagkayano, sa instruksyon, ug kamatuoran, sa gihapon gipaminaw sa katawhan nga gipatuo nga kining mga butanga bag-o, ug wala malakip sa ebanghelyo ni Jesukristo sumala sa gitudlo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Usa kini ka makalilisang nga panglingla, ug usa kini nga kinahanglang mabantayan sa tanang nahigugma sa ebanghelyo.³

Kon kamo nahigugma sa kamatuoran, kon kamo nakadawat sa ebanghelyo diha sa inyong mga kasingkasing ug nahigugma niini, ang inyong salabutan igadugang; ang inyong panabut sa kamatuoran mas molapad, mas dako kay sa ubang pamaagi. Ang kamatuoran mao ang butang, nga labaw sa tanang ubang butang sa kalibutan, nga makahimo sa katawhan nga gawasnon—gawasnon gikan sa kataspukan ug kawalay pag-amping, gawasnon gikan sa makalilisang nga mga sangputanan sa pagpasagad, kay kini mahimong usa ka makalilisang nga sangputanan, kon mapasagdan nato ang atong katungdanan ngadto sa buhi nga Dios. Kon kamo magkat-on sa kamatuoran ug magalakaw sa kahayag sa kamatuoran mamahimo kamong gawasnon gikan sa mga kasaypanan sa katawhan … ; kuli kamo nga madudahan ug kuli sa kasaypanan sa bisan unsa nga matang. Ang Dios mopaluyo kaninyo ug manalangin kaninyo ug sa inyong mga kabilin, ug mohimo kaninyong mauswagon ug mabungahon sama sa usa ka kahoy nga puno sa bunga.⁴

Siya nga adunay kahigayunan sa pagkat-on ug sa pag-angkon og kahibalo sa Dios, ug sa pamaagi sa kinabuhi … mas bulahan kay sa tigpangita og bahandi, o sa natago nga mga bahandi sa yuta…. Ang iyang hunahuna gawasnon sa pagdawat sa yano ug bililhong mga kamatuoran nga gipadayag alang sa katubsanan ug sa kinabuhi sa tawo gikan sa tuburan sa kamatuoran, ug ang iyang kasingkasing mao—o kinahanglan nga—ihalad sa kinatibukan ngadto sa talagsaon ug mahimayaong katuyoan sa tawhanong katubsanan.⁵

Unsa man ang mahitabo sa mga tawo nga wala masayud sa kamatuoran? Ang tubag sayon. Dili nila makaplagan ang katagbawan pinaagi sa mga doktrina sa Katawhan. Himoa nga mangita sila niini diha sa nakasulat nga mga pulong sa Dios; himoa nga magampo sila diha sa ilang tago nga mga dapit, diin walay tawhanong dalunggan ang makadungog, ug diha sa ilang mga pribadong dapit mangayo sa kahayag; himoa nga mosunod sila sa mga doktrina ni Jesus, ug sila diha dayon magsugod sa paglambo diha sa kahibalo sa kamatuoran. Kini nga buhat maghatag og kalinaw sa ilang mga kalag, kalipay sa ilang mga kasingkasing, ug usa ka makahupay nga konbiksyon nga walay kausabang makabalda. Mapaniguro usab diha kanila nga “siya nga nagatan-aw sa tago magabalus kanimo.” [Tan-awa sa Mateo 6:6.]⁶

Lahi sa mga teyorya sa mga katawhan, ang pulong sa Dios kanunay nga matuod, kanunay nga husto.

Ang atong mga kabatan-onan mga kugihan nga estudyante. Naningkamot silang makab-ot ang kamatuoran ug kahibalo uban ang makapadayeg nga kadasig, ug sa pagbuhat sa ingon gikinahanglan nila nga sa temporaryong paagi mogamit sa daghang teyorya sa katawhan. Basta kini, gamiton nilang hagdanan nga magamit alang sa tuyo sa pagsiksik [research], walay peligro niini. Apan kon kini nga mga teyorya himoon nga sukaranang kamatuoran anaa diha ang problema, ug ang tigsiksik anaa karon sa dakong peligro nga madala tipas sa husto nga dalan …

Ang Simbahan naghupot sa tukmang katungod sa balaang pagpadayag nga kinahanglan gayud nga maoy himoong sumbanan; ug nga, ang gitawag og “Siyensya” padayong nagkausabusab sa mga katuigan sa ilang pagbanabana, ug tungod kay ang balaan nga pagpadayag usa ka kamatuoran, ug mao gayud kini hangtud sa hangtud, ang mga obserbasyon sa siyensya kinahanglan gayud nga mouyon sa positibong pamahayag sa balaang pagpadayag, ug, dugang pa, nga diha sa mga institusyon nga gipundar sa Simbahan alang sa pagpanudlo sa relihiyon, ingon man usab sa ubang sanga sa edukasyon, ang mga magtutudlo niini kinahanglang magsubay sa mga pagtulun-an uban sa iyang mga baruganan ug mga doktrina.…

Ang relihiyon sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw walay pagbatok sa bisan unsang kamatuoran, bisan sa siyentipiko nga pagsiksik sa kamatuoran. “Ang mga napamatud-an nga matuod, gidawat nato sa kalipay,” matud sa Unang Kapangulohan sa ilang mensahe sa mga Santos panahon sa Pasko, “apan ang walay pulos nga pilosopiya, tawhanong teyorya ug ang pagbanabana pinaagi sa tawo dili nato dawaton, ingon man dili kita modawat sa mga butang nga supak sa balaang pagpadayag o sa maayong panghunahuna lamang, apan sa tanang butang nga magdala og maayong pamatasan, nga mahiuyon sa maayong moral ug makapalambo sa atong pagtuo sa Dios, kana makakuha og pabor gikan kanato, bisan diin man kana makit-an.” [“Words in Season from the First Presidency,” Deseret Evening News, 17 sa Dis. 1910, 3.]

Ang maayong motto nga angay sundon sa mga batan-on, nga determinadong motuki sa mga pilosopikanhon nga mga teyorya, mao ang pagsiksik sa tanang butang, apan pagmatngon nga mahuptan lamang gayud kon unsa ang matuod. Ang kamatuoran magpadayon, apan ang mga teyorya sa mga philosopher mausab ug mapukan. Kon unsa man ang gigamit karon nga hagdanan alang sa siyentipikong katuyoan aron sa pagkab-ot sa wala mahibaloi nga kamatuoran, mahimong ugma magun-ob na, nga nakatuman sa iyang tuyo; apan ang hugot nga pagtuo usa ka mahangturon nga baruganan diin ang usa ka mapainubsanong tumutuo makakuha og walay katapusang kahupayan. Mao lamang kana ang paagi sa pagkakaplag sa Dios.⁷

Ang siyensya ug ang pilosopiya sa tibuok nga kapanahonan miagi og kausaban human sa laing kausaban. Panagsa rang molabay ang usa ka gatusan ka tuig nga wala silay ipaila nga bag-ong teyorya sa siyensya o sa pilosopiya, nga mosapaw labaw sa karaang tradisyon ug sa karaang pagtuo ug sa karaang mga doktrina nga gihatagan og pagtagad sa mga philosopher ug sa mga scientist. Kining mga butanga mahimong moagi sa padayong kausaban, apan ang pulong sa Dios kanunay nga matuod, kanunay nga husto.⁸

Ang mga edukasyon nga mas tag-as og mithi sa pagkab-ot sa kalibutanong mga ambisyon kulang kaayo sa gawasnon ug sa dili mapugngan nga pagdagayday sa espiritu nga makahatag og mas taas nga kagawasan sa usa ka mas makalingaw nga kinabuhi. Samtang nagkadugay kita sa atong mga katuigan ug sa atong mga kasinatian, mas nag-anam usab og kadako ang atong panginahanglan sa espirituhanong kinabuhi alang sa atong tinuod nga kalipay. Ang atong mga panghunahuna mas kanunayng napunting sulod kanato samtang kita mamalandong sa nagsingabut nga utlanan niini nga kinabuhi ug sa pag-anam og hikyad sa talagsaong kinabuhi nga umaabut.⁹

Kinahanglan kita nga mopalambo ug mopausbaw sa gidak-on sa atong salabutan.

Dili mahimo nga kita “kanunayng magtuon ug dili gayud managpakab-ot sa kahibalo sa kamatuoran.” [Tan-awa sa 2 Timoteo 3:7.] Sukwahi niini, kita kanunayng nagtuon ug kanunayng naganam og kaduol sa usa ka tukmang panabut sa kamatuoran, sa katungdanan ug sa responsibilidad nga gitugyan diha sa mga miyembro sa Simbahan kinsa gitawag ngadto sa kasaligang mga katungdanan niini. Dili lamang kini alang niadtong mga miyembro nga gitawag aron modumala sa kasaligang mga katungdanan, apan kini alang usab sa … [tanang] miyembro sa Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw.

Kinsa man diha, ubos sa mga kahimtang nga naglibut kanato, nga walay paglambo? Kinsa man kanato ang walay nakat-unang mga butang sa matag adlaw? Kinsa man kanato ang wala makaangkon og kasinatian samtang kita nagpadayon, nagbuhat sa atong mga katungdanan sa pagkamiyembro sa Simbahan, ug sa mga katungdanan sa pagkalungsuranon … ? Alang kanako maingon og usa kini ka makapasubo nga saysay sa Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ug sa iyang mga katawhan sa paghunahuna nga kita mao lamang gihapon, nga mihunong kita sa paglambo, mihunong sa pagtubo ug sa pag-usbaw sa gidak-on sa salabutan, ug sa atong kamatinud-anon sa pagtuman sa katungdanan diha sa matag kahimtang diin kita gibutang isip katawhan ug isip mga miyembro sa Simbahan ni Kristo.¹⁰

Ang usa sa pinakadautan nga hitabo … mao ang pagkawalay alamag, nga inubanan sa pagpasagad. Sa akong pangagpas nga kon ang walay alamag mohatag pa lamang gayud og pagtagad ngadto niini nga mga kamatuoran ug ngadto sa ilang kondisyon tingali maaghat sila sa pagkat-on pa og dugang kay sa ilang nahimo. Ang problema sa mga tawo kay sila sa kasagaran mopiyong sa ilang mga mata alang sa mga kamatuoran nga anaa naglibut kanila, ug maingon og malisud kaayo alang sa kadaghanan sa mga katawhan ang pagkat-on ug pagdawat niining yanong mga kamatuoran diha sa ilang mga kinabuhi nga mao gayud unta ang gamitonong mga pulong sa panimalay ug mga pagtulun-an sa matag Santos sa Ulahing mga Adlaw, ug sa matag panimalay sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Unsaon man nato sa pagpahunong sa bul-og niini nga kadautan, kini nga kakulang sa pagtagad, kini nga sangputanan sa kawalay alamag? Akong nakita nga ang bugtong paagi sa paghimo niini mao ang pagmata ug pagmadasigon, o hatagan og kadasig ang atong kaugalingon nianang mga butanga nga hilabihan ka importante ug mahinungdanon alang sa kalipay ug kaayohan sa mga anak sa katawhan, ilabi na sa mga butang nga kinahanglanon kaayo alang sa kalipay ug sa kaayohan sa atong tagsa-tagsa ka kaugalingon.

Dili lamang kana ang mahinungdanon, nga makat-on sa kamatuoran o mohunong sa pagkawalay alamag. Sa pagsunod niana moabut ang paggamit sa panabut ug kahibalo nga atong naangkon, niana nga mga buluhaton ug sa mga butang nga kinahanglanon alang sa atong proteksyon ug sa proteksyon sa atong mga anak, ug sa atong mga silingan, sa atong mga panimalay, ug sa atong kalipay.¹¹

Siksika ang kamatuoran sa nahisulat nga mga pulong; paminaw ug dawata ang kamatuoran nga gipamahayag sa mga buhing propeta ug mga magtutudlo; pun-a ang inyong mga hunahuna sa pinakamaayong kahibalo ug sa mga matuod. Niadtong kinsa mamulong sa iyang pangalan, ang Ginoo nagkinahanglan sa mapainubsanon, dili sa kawalay alamag. Ang salabutan mao ang himaya sa Dios; ug walay tawo nga maluwas sa iyang pagkawalay alamag [tan-awa sa D&P 93:36; 131:6].¹²

Ang pagserbisyo tungod ug alang sa Ginoo usa ka paagi sa pag-angkon og usa ka matuod nga edukasyon, ug sa usa ka edukasyon nga takus sa pangalan nga nagpalapad sa nataran sa kamahinungdanon sa naghupot niini, ug naghatag sa kasadya ug kabaskog sa tanan niyang paningkamot.¹³

Isilsil sa inyong alimpatakan ang dungganang mga panghunahuna, pag-ugmad og halangdon nga mga tema, mas ipataas ang inyong mga tumong ug mga pangandoy. Himoa nga anaa ka sa usa ka ang-ang nga dili magsalig sa uban; sa ang-ang nga magamit kaayo, makatabang kaayo ug nga makabarug sa kaugalingon, bisan og walay binuhat nga maingon nato nga tinuod nga dili magsalig sa ubang tawo, ug walay usa nga sobra ka yamhangan sa dili pag-angkon sa atong pihong panginahanglan sa atong langitnong Amahan. Paningkamuti nga maedukar sa unsay pinakataas nga kahulugan sa usa ka termino; himoa ang pinakaposible nga pag-alagad nga mahimo sa inyong panahon, sa inyong lawas ug mga utok, ug himoa nga ang tanan ninyong paningkamot mosangput ngadto sa madungganon nga mga padulngan, nga walay paningkamot nga makawang, ug walay kahago nga mosangput sa walay hinungdan o sa kadautan.

Pangitaa ang pinakamaayong katilingban; pagmabination, matinahuron, mauyunon, maningkamot sa pagkat-on unsa ang maayo, ug motugkad sa mga katungdanan sa kinabuhi nga kamo unta mahimong panalangin sa tanan nga inyong ikauban, sa paghimo sa inyong pinakamaayo sa kinabuhi.¹⁴

Sa tanan natong paningkamot sa kalibutanon o sa edukasyon, kinahanglan kitang mokupot sa gunitanan nga puthaw.

Importante gayud kaayo nga ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw maghupot sa giila nga sumbanan sa relihiyuso ug moral nga kinabuhi diin gipahimutang kini pinaagi sa bag-ong pagpadayag alang sa ilang giya. Sila kinahanglan gayud, sa laing pagkasulti, mogunit og hugot diha sa matahum kaayong pagkahulagway nga gitawag og “gunitanan nga puthaw.”

Niining panahona nga ang komersyal, sosyal ug pangnegosyo nga mga organisasyon lig-on kaayo nga naghupot sa mga katawhan, … ang mga katungdanan ug mga obligasyon sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw dili luwas nga mabutang sa lahi nga sumbanan sa pagpuyo.

Angayng kahadlokan nga ang mga tawo sa kasagaran gayud mosunod sa unsay nakita nilang mga kinaiya sa kadaghanan nga naglibut kanila nga himoon nila kini nga giya sa ilang kaugalingon. Kon ang kwestyunableng mga kinaiya mapatuyangan ug ang kagustuhan sa tukmang pagdili makita diha sa bisan unsang mga negosyo, sa sosyal ug sa politikal nga mga organisasyon, walay igong rason nganong kadtong nangangkon nga sila mga Santos sa Ulahing mga Adlaw mohunong sa Simbahan ug makiguban ngadto sa walay kasiguroang pundok sa mga walay pagtagad, mga badlungon, o mga imoral.…

Dili gayud nato hikalimtan nga kita mga, o kinahanglang mahimo nga, lahi kaayo nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, bisan asa man kita ibutang niini nga kinabuhi, ug kinahanglang dili kita mawad-an sa atong panan-aw niana nga moral ug sa espirituhanong giya nga gisangon kanato sa ebanghelyo. Ang uban sa atong kabatan-onan nga miguba sa ilang mga kinabuhi mahimong masubay ang ilang kadimalas ug pagkalaglag ngadto sa unang lakang nga ilang gihimo sa ilang tinguha nga mahisama sa ilang mga gikauban diha sa ilang temporal nga mga tinguha.

Adunay mga panahon sa kahinam nga kasagarang moabut nga ang mga tawo sobra nga madala niini mao nga makalimtan na nila ang tanan gawas nianang makahatag kanila og temporaryong kalipay o kalibutanong kausbawan. Ang uban sa pagkatinuod, walay mas taas nga sumbanang moral mga mas palabihon nila ang pagsunod sa kalibutanong popularidad. Kon kini nga mga balud sa kahinam molabay na makita nila ang ilang kaugalingon nga wala lamang maglakaw nga walay tumong kondili usahay walay paglaum nga nabitik taliwala sa mga sala ug imoralidad sa mga tawo kinsa nahisalaag.…

Kinahanglanon gayud kaayo, sa tanang panahon, ug ilabi na kon ang atong pagpakig-uban sa uban dili makadalit kanato og moral ug espirituhanong suporta nga atong gikinahanglan alang sa atong pag-uswag, nga kita moadto sa balay sa Ginoo aron sa pagbalaan ug makigsandurot sa mga Santos aron ang ilang moral ug espirituhanong impluwensya makatabang sa pagkorihir sa sayop natong gituohan ug ibalik kita sa kinabuhi diin ang mga katungdanan sa atong konsensya ug ang matuod nga relihiyon makaaghat kanato.

… Busa, kita, taliwala sa atong kalibutanong mga katungdanan ug sa pagpakig-uban sa uban dili nato kalimtan kanang labing dakong katungdanan nga utang nato sa atong kaugalingon ug sa atong Dios.¹⁵

Mga Sugyot alang sa Pagtuon

Unsang mga kasinatian ang nakatudlo kanimo nga ang tanang kamatuoran “nahilakip sa ebanghelyo ni Jesukristo”?
Unsa man ang angay natong buhaton aron makakat-on sa mga baruganan sa kamatuoran? Unsa man ang mga peligro sa pagpasagad sa atong mga katungdanan? Unsang mga ganti ang gisaad sa mga tawo nga magkat-on sa kamatuoran ug magalakaw diha sa kahayag niini?
Unsa man ang baruganan sa Simbahan mahitungod sa siyentipiko nga pagsiksik sa kamatuoran? Sa unsang paagi nga ang mga teyorya ug mga pilosopiya sa katawhan nasukwahi sa pulong sa Dios?
Unsa ang mga peligro sa pagtinguha og usa ka edukasyon aron lamang matagbaw sa “kalibutanong mga ambisyon”?
Sa unsang paagi nga ang mga tawo mohunong “sa paglambo ug sa pagpausbaw sa gidak-on sa ilang salabutan”? Unsaon man nato pagsiguro nga kita padayong nagkat-on og mga butang kada adlaw? (Tan-awa usab sa D&P 130:18–19.)
Ngano nga ang pagkawalay alamag sa kamatuoran “usa kini sa pinakadautan”? Unsaon man nato sa “pagpahunong sa bul-og niini nga kadautan”?
Unsaon man ninyo nga “makakuha sa pinakaposibling pagalagad sa inyong panahon, sa inyong lawas ug sa inyong mga utok”? Unsa nga mga kinaiya ug naandang buhaton ang makatabang kanato sa paghimo “sa pinakamaayo sa [atong] dapit sa kinabuhi”?
Unsa ang mga peligro sa pagdawat alang sa atong giya “sa kinaiya sa kadaghanan nga nagalibut [kanato]” sa atong pangedukasyon ug sa temporal nga mga paningkamot?
“Taliwala sa atong kalibutanong mga katungdanan ug sa pagpakig-uban sa uban,” unsa man ang atong mahimo aron “dili nato hikalimtan ang labing dakong katungdanan nga utang nato sa atong mga kaugalingon ug sa atong Dios”?

first seminary building — Kini nga bilding gigamit sa pinakauna nga seminary sa Simbahan, gibuksan niadtong 1912 atbang sa Granite High School sa Siyudad sa Salt Lake, Utah.

Mga estudyante sa Latter-day Saints’ University sa Siyudad sa Salt Lake, Utah, 1903. Si Presidente Joseph F. Smith miawhag sa mga Santos sa “pagpuno sa ilang mga hunahuna sa pinakamaayo nga kahibalo ug mga kamatuoran…. Walay tawo nga maluwas diha sa iyang pagkawalay alamag” (*Gospel Doctrine,* 206).