Sangapulo a Bilin
Dagiti Sangapulo a Bilin ti agnanayon a pagbatayan ti ebanghelio a kasapulan para iti pannakaitan-oktayo. Impalgak ti Apo dagitoy ken ni Moises kadagiti nagkauna a panawen (kitaen iti Exodo 20:1–17), ken insaona manen dagitoy kadagiti paltiing iti ud-udina nga aldaw (kitaen iti DkK 42:18–29; 59:5–13; 63:61–62). Dagiti Sangapulo a Bilin ket napateg a paset ti ebanghelio. Ti panagtungpal kadagitoy a bilin ket mangted iti dalan para iti panagtungpal kadagiti dadduma pay a pagbatayan ti ebanghelio.
Ti sumaganad a panangamiris iti Sangapulo a Bilin ket iramanna dagiti ababa a pannakailawlawag ti no kasano a maituloy a mayaplikar dagitoy iti biagtayo iti agdama:
-
“Awan ti sabali a diosmo iti sangok” (Exodo 20:3). Nasken nga aramidentayo “amin a banag a naitalimudok dagiti mata[tayo] iti dayag ti Dios” (DkK 82:19). Nasken nga ayaten ken pagserbiantayo ti Apo iti amin a pusotayo, kabaelan, panunot, ken pigsa (kitaen iti Deuteronomio 6:5; DkK 59:5).
-
“Dika mangaramid iti maipaay kenka a ladawan a kinitikitan” (Exodo 20:4). Iti daytoy a bilin, ilunod ti Apo ti panagrukbab kadagiti didiosen. Adu a kita ti panagrukbab iti didiosen. Adda dagiti tao a saan nga agtamed iti sango dagiti nakitikitan a ladawan wenno estatua ngem ketdi sinukatanda ti sibibiag a Dios iti dadduma pay a didiosen, kas iti kuarta, material a sanikua, kapanunotan, wenno pannakaidaydayaw. Iti biagda, “ti kinabaknangda ti diosda”—dios a “mapukawto met a kas kadakuada” (2 Nephi 9:30).
-
“Dika aramaten iti barengbareng ti nagan ni Jehova” (Exodo 20:7). Para iti pannakailawlawag daytoy a bilin, kitaen iti “Panagbassawang,” dagiti panid 119–20.
-
“Laglagipem ti aldaw a panaginana tapno santificarem” (Exodo 20:8). Para iti pannakailawlawag daytoy a bilin, kitaen iti “Sabbath,” dagiti panid 194–96.
-
“Dayawem ni amam ken ni inam” (Exodo 20:12). Daytoy ti bilin nga agtalinaed nga adda bisana uray no nataengantayon. Nasken a kankanayon nga agsapultayo kadagiti wagas a pakadayawantayo kadagiti nagannak kadatayo.
-
“Dika mamapatay” (Exodo 20:13). Para iti pannakailwlawag ti no kasano a mayaplikar daytoy a bilin kadagitay naidawat a mapan iti gubat, kitaen iti “Gubat,” dagiti panid 54–55.
-
“Dika makiabig iti dika asawa” (Exodo 20:14). Iti maysa a paltiing iti ud-udina nga aldaw, inlunod ti Apo saan laeng ti pannakiabig ngem ti “ania man a kaarngina” (DkK 59:6). Ti pannakinaig iti seks ti baro ken balasang [fornication], pannakinaig iti seks ti agpada a babai wenno agpada a lalaki [homosexuality], ken dadduma pay a seksual a basol ket panaglabsing iti maikapito a bilin. Para iti mainayon a pannakailawlawag, kitaen iti “Kinadalus ti Dayaw,” dagiti panid 77–82.
-
“Dika agtakaw” (Exodo 20:15). Ti panagtakaw ket maysa a kita ti kinaulbod. Para iti pannakailawlawag ti kinapudno, kitaen iti panid 85.
-
“Dika agsaksi iti ulbod a maibusor iti padam a tao” (Exodo 20:16). Ti panagsaksi iti ulbod ket sabali pay a kita ti kinaulbod. Para iti pannakailawlawag ti kinapudno, kitaen dagiti panid 85–86.
-
“Dika agagum” (Exodo 20:17). Ti panagagum, wenno panagilem iti maysa a banag a kukua ti sabali, ket makadadael iti kararua. Mabalin daytoy a dadaelen ti panunottayo ken mangyeg kadatayo iti agtultuloy a kinaawan ragsak ken kinaawan pannakapnek. Masansan a mangiturong daytoy iti dadduma pay a basol ken iti pakailumloman iti utang a kuarta.
Nupay kaaduan a nakalista iti Sangapulo a Bilin dagiti banag a nasken a saantayo nga aramiden, dagitoy pay ti mangibagi kadagiti banag a nasken nga aramidentayo. Ginupgop ti Mangisalakan ti Sangapulo a Bilin iti dua a pagbatayan—ayat para iti Apo ken ayat para kadagiti pada a tao:
“Ayatem ti Apo a Diosmo iti amin a pusom, ken iti amin a kararuam, ken iti amin nga isipmo.
“Daytoy ti umuna ken dakkel a bilin.
“Ket ti maikadua isu umasping kenkuana, Ayatem ti padam a tao a kas iti bagim” (Mateo 22:37–39).