O Le A Se Mea e Aoga Ai mo A’u?
O le ave o le satauro o se tasi ma mulimuli i le Faaola o lona uiga o le faatoilaloina lea o le manatu faapito; o se tautinoga lea e auauna atu i isi.
Ou te tatalo ma le faamaualalo ina ia faaauau pea ona i ai le agaga lea sa auai i isi failauga i lenei taeao a o o’u lauga atu ia te outou.
I le tele o tausaga ua mavae, sa ou mafuta ai i se mafutaga faalegaluega ma nisi o alii matutua ma le atamamai se toalua. Sa tele ni tausaga sa matou faauo ai ma iloaina ai le matuai aoga tele o le fesoasoania’i. I se tasi aso, sa sailia mai ai e se tasi o uo nei le ma fesoasoani i se mataupu faigata. O le taimi lava na faamalamalamaina mai ai le mataupu, o le tala muamua lava a le tasi o uo e faapea “O le a se mea e aoga ai mo a’u?” Ina ua tali atu ma le manatu faapito le uo lea, sa ou vaaia i foliga o le isi a’u uo lea sa ia sailia le ma fesoasoani ia le tiga ma le faanoanoa. E le’i toe tutusa le sootaga i le va o le toalua talu mai lena taimi. E le’i uluuluola ai le ma uo manatu faapito lea aua e le’i pine ae punitia ana meaalofa, o taleni ma uiga lelei ona o lona manatu faapito. Ae o le mea e leaga ai, o se tasi o fetuu o le lalolagi i aso nei o loo faailoa mai i lenei tali manatu faapito, “O le a se mea e aoga ai mo a’u?”
I le taimi o la’u galuega sa ou galue ai, sa ou fesoasoani ai i suli o se ulugalii agavaa lava e faia ia fetuunaiga mo le vaevaeina o le la fanua. E le tele se fanua ae o le fua lea o le galue malosi ma taulaga. O le la fanau o ni tagata faamaoni uma, e matatau i le Atua ma sa aoaoina ina ia ola i mataupu faaola na aoaoina e le Faaola. Ae ina ua oo atu i le vaevaeina o le fanua sa tulai mai ai se finauga po o ai e tatau ona mauaina lea vaega ma lea vaega. E ui lava e leai se mea taua tele e finau i ai, ae o lagona o le manatu faapito ma le faaloloto na tupu mai ai se feeseeseaiga i nisi o tagata o le aiga lea e le’i fofoina lava ma faaauau atu ai i le isi augatupulaga. E maeu le matautia o se talatuu na tuuina atu e nei matua lelei ae na liua ma avea ma se faatafunaga i le lotogatasi o le aiga ma le fealofani o a la fanau. Na ou aoaoina mai ai i lenei mea o le manatu faapito ma le faaloloto e tupu mai ai le inoino ma le fefinauai; ae o le taulagaina ma le foai atu e aunoa ma le faamoemoe e maua mai ai se mea o le a aumaia ai le filemu ma le faamalieina.
I le fono tele i le lagi, ina ua tuuina mai le fuafuaga sili o le faaolataga mo fanau a le Atua, sa tali atu Iesu, “O a’u lenei, auina atu a’u,”1 ma “Lo’u Tama e, ia faia lou finagalo, ma ia ia te oe pea le mamalu e faavavau.”2 Ma na avea ai o Ia ma o tatou Faaola. I le faafeagai, o Satani, o le na manatu i ai o le “atalii o le taeao,”3 na tali atu e faatautee e faapea o le a ia sau ma “togiolaina le fanauga uma, ina ia le se ese se agaga e toatasi.”4 E lua aiaiga a Satani: o le aveeseina lea o le saolotoga o le tagata e filifili ai; lona lua, o le a ia maua le mamalu. I nisi upu, ia maua mai ai sana mea aoga. Ma o lea na avea ai o ia ma tama o pepelo uma ma le manatu faapito.
O le ave o le satauro o se tasi ma mulimuli i le Faaola o lona uiga o le faatoilaloina lea o le manatu faapito; o se tautinoga lea e auauna atu i isi. O le manatu faapito o se tasi lea o uiga le agavaa o le tagata, lea e tatau ona tuuese ma faatoilaloina. Tatou te faapuapuagatiaina o tatou agaga pe a tatou taulai atu i le maua mai o se mea na i lo le foai atu. E masani lava o le upu muamua lava e toatele le fanau iti e aoaoina o le la’u/Io’u [mine]. E ao ona aoaoina i latou i le olioli o le fetufaai atu. E mautinoa lava, o se tasi o vaega e aoaoina ai tagata ina ia faatoilaloina le manatu faapito o le avea lea ma matua. E uia e tina le vanu o le ata o le oti ina ia aumaia ai ia fanau. E galulue malolosi ia matua ma tuuina atu le tele o mea ina ia fafaga, faalavalava, puipuia, malutia, ma faaaooga a latou fanau.
Ua ou aoaoina o le manatu faapito e tele atu sona aafiaga i o tatou lagona i a tatou mea ua maua nai lo le tele o mea ua tatou maua. Na ta’ua e le tusi solo o Wordsworth, “Ua tatou pupu i mea o le lalolagi; i taimi uma lava, / O le mauaina o mea ma le faaaluina o tupe ua tatou faamaimau ai le mana ua tatou maua.”5 E mafai e se tagata mativa ona manatu faapito ae lotoalofa se tagata mauoa,6 ae o se tagata ua manatu i le na o le maua mai ai o se mea o le a matuai faigata ona sailia le filemu i lenei olaga.
Na saunoa ia Elder William R. Bradford i se tasi taimi: “Mai aafiaga uma lava e filifili ai e tagata le sese, e leai se masalomia o le manatu faapito e silisili atu ona malosi. O le mea lava e i ai le manatu faapito, ua le i ai foi le Agaga o le Alii. O taleni e le faasafuaina atu, o le a le ausia ai foi ia manaoga o e matitiva, o le a le faamalosia e ua vaivai, o le a le aoaoina foi i latou o e valelea, o le a le mauaina foi i latou ua leiloloa.”7
Sa ou talanoa talu ai nei lava i se tasi o tagata sili ona lotofoai ua ou iloaina. Sa ou fai atu ia te ia e faamatala mai lagona o le faamalieina na oo mai ona o lona lotofoai. Na ia talanoa i le lagona o le olioli ma le fiafia i le loto o se tasi mai le fetufaai atu i isi e vaivai lo latou tulaga. Na ia ta’ua faapea e leai ma se mea a ia—e sau uma lava mai le Alii—o i tatou ua na o i tausimea o mea ua Ia tuuina mai ia i tatou. E pei ona fetalai atu le Alii i le Perofeta o Iosefa Samita , “O mea uma nei e a a’u ia, o a’u auauna tausimea foi outou.”8
O nisi taimi e faigofie ona galo ia i tatou o le “lalolagi ma mea o tumu ai o a le Alii ia.”9 Na lapataia i tatou e le Faaola, e pei ona tusia i le Tusi a Luka, “Ia outou, ia leoleo outou aua le matapeapea: aua e le ola se tasi i le tele o ana mea ua ia te ia.
“Ua fetalai atu ia ia te i latou le faataoto, ua faapea atu, Na fua tele mai le fanua o le tasi tagata mauoa:
“Ona manatunatu ifo lea o ia, ua faapea, Se a se mea ou te faia, aua e leai sa’u mea e faaputu ai a’u fua?
“Ua fai ane foi o ia, O lenei le mea ou te faia; ou te sa’ena o’u fale saito, ae faia ia tele; ou te faaputu i ai a’u fua ma a’u mea lelei uma.
“Ou te fai ifo foi i lo’u agaga, Lo’u agaga e, ua ia te oe mea lelei e tele ua teuina mo tausaga e tele; ina nofonofo filemu ia, ina ‘ai ia, ma inu ma ia e olioli.
“A ua fetalai atu le Atua ia te ia, O oe na le vale, e aamiina atu lou agaga nai ia te oe i le po nanei:” ae fai ma ai mea ia ua e saunia?
“O loo faapea foi le faaputu oa ia te ia, ae le mauoa i le Atua.”10
I ni tausaga ua mavae atu, sa faamatalaina ai e Elder Elray L. Christiansen se tasi o ona aiga e mamao lava lo latou sootaga mai Scandinavia o le sa auai i le Ekalesia. O se tagata e mautu le tamaoaiga, ma sa ia faatauina atu ona fanua ma oloa i Tenimaka ina ia omai ai ma lona aiga iinei i Iuta. Sa na o sina taimi sa malosi ai o ia ma faataunuuina lelei ona tiute i le Ekalesia faapea ma isi gaoioiga, ma sa uluola o ia i mea tau tupe. Ae peitai, sa matuai alu uma lona taimi i mea ua ia maua lea na galo ai ia te ia le faamoemoega o lona oo mai i Amerika. Sa asiasi atu le epikopo ia te ia ma aioi atu ia te ia ina ia toe toaga e pei ona sa ia masani ai. Ua tuanai atu tausaga ma sa asiasi atu nisi o ona uso ia te ia ma faapea atu ia te ia, “Ia Lars, sa agalelei atu le Alii ia te oe a o e i ai i Tenimaka. O loo agalelei atu foi o ia ia te oe talu ona e sau iinei… . Ua matou manatu nei, talu ai ua faasolo ina e matua, atonu o le a sili atu ona lelei mo oe le faaalu o lou taimi o loo totoe i galuega a le Ekalesia. A uma lava mea uma, e le mafai ona e alu ma ave nei mea pe a e oti.”
Sa le fiafia o ia i lenei tala, o lea na ia tali mai ai, “Ou te le oti la.” Ae na oti lava o ia!11 Ma e faapena foi ia i tatou uma!
E faigofie tele i nisi tagata ona naunau i mea ua latou umia ma aveesea ai la latou vaai atu i le faavavau. Ina ua alu atu ia Aperaamo i Aikupito, sa la o faatasi ma Lota le atalii o lona uso i Peteli. Sa i ai uma ia Aperaamo ma Lota ia lafu manu ma fagaga ma faleie, “Ua le mafai lava ona la mau faatasi i le nuu, aua sa tele lava a la’ua mea, ua le mafai ai ona la mau faatasi.”12 Ina ua mavae sina eseesega i le va o leoleo manu a Aperaamo ma Lota, ona fai atu lea o Aperaamo ia Lota, “Aua lava ne’i femisaa’i i ta’ua, po o a ta’ua leoleo manu; aua o le uso i ta’ua.
“ … Afai e te alu i le itu tauagavale, ona ou alu ai lea i le itu taumatau; a e alu i le itu taumafai, ona ou alu ai lea i le itu tauagavale.”13
Na vaaia e Lota “le mea o le a manuia ai o ia” a o ia vaavaai atu i le laugatasi ma le tamaoaiga o le fanua o Ioritana ma filifili ai e avea lena laueleele lea sa latalata atu i le nuu faalelalolagi o Sotoma.14 Sa malie Aperaamo e ave ana manu e tuu i fanua sili ona lafulafua o Kanana, ae peitai na sili atu lona tamaoaiga na maua ai iina.
Ae peitai, o loo manatuaina pea ia Aperaamo o le peteriaka sili lea o tagata o le feagaiga a le Alii. O se tasi o uluai faamaoniga ua tatou mauaina o le totogiina o le sefuluai o le totogi atu lea e Aperaamo o se sefuluai o mea uma ua ia te ia ia Mekisateko.15 Sa maua e Aperaamo le lagona mautinoa o le Alii, na faaali atu ia te ia ia atamai o le muai olaga, o le filifilia o se Togisala, ma le foafoaga.16 Ua lauiloa foi ia Aperaamo i lona naunau e ositaulagaina lona atalii o Isaako. O lenei faataunuuga sili o le faatuatua o se faailoga lea o le faatinoga tupito o le le manatu faapito i le talafaasolopito atoa, ina ua tuuina atu e le Faaola Lona soifua mo i tatou uma ina ia togiola ai mo a tatou agasala.
I nai tausaga ua mavae atu “sa ave ai e se tamaitiiti Korea lona alauni faalevaiaso ma faatau ai ni nusipepa. Ona latou o atu lea ma nisi o ana uo ma faatau atu i luga o auala o Seoul i Korea, e sue tupe ai ina ia fesoasoani i se tasi o tamaitiiti aoga ua le lava tupe e totogi ai lona pili aoga. Sa tuuina atu foi e lenei alii talavou se vaega o lana meaai i aso uma i lenei tamaitiiti ina ia aua ne’i fia ‘ai. Aisea na ia faia ai nei mea? Talu ai ona sa suesue o ia i le tala i le Samaria Agalelei17 ma e le’i manao e na o le aoao e uiga i le Samaria Agalelei ae na manao foi ina ia iloa po o a ni lagona o se tagata faapea i le faia lea o mea sa faia e le Samaria Agalelei… . Ina ua maea ona fesiligia e lona tama i ana mea o loo fai,”18 sa ia faatoa ta’uina ai i ai, “Tama, soo se taimi lava ou te fesoasoani ai i la’u uo, ou te lagonaina ai o loo o’u avea atili e faapei o le Samaria Agalelei. E le gata i lena, ou te manao ou te fesoasoani i a’u uo i le vasega e le tutusa lo latou faamanuiaina e pei o a’u. E le o se mea tele lena mea ou te faia. Sa ou faitau i ai i le tusi lesona a le seminare ma sa ou lagonaina ai o le mea lea e ao ona ou faia.”19 E le’i fesili lenei tamaitiiti, “Po o le a se mea e aoga ai mo a’u” a o le’i faataunuuina lenei agalelei. O le mea moni lava, sa ia faia e aunoa ma se manatu i se taui po o se faalauiloaina o ia.
I le aso 11 o Setema, 2001, na osofaia ai ia fale tetele e lua o Nofoaga Tutotonu o Fefaatauaiga a le Lalolagi i totonu o le Aai o Niu Ioka e ni vaalele laupasese na faafoeina e ni tagata faatupu faalavelave lea na mafua ai le solo i lalo o nei fale. E faitauafe tagata na maliliu ai. Mai lenei mea matautia ua tulai mai ai ni tala se tele o galuega lototoa, ma le le manatu faapito. O se tasi o tala faamomoiloto ma le lototoa o le tala lea a le Washington Post e uiga i le taitai ua litaea a le Ami e igoa ia Colonel Cyril “Rick” Rescorla, o le sa galue o se sui peresitene mo le vaega o le saogalemu o le Morgan Stanley Dean Witter.
O Rick o se taitai muamua o le militeli e ese le atamai ma le toa. Sa i totonu o ia i lona ofisa ina ua “Osofaia e le vaalele muamua le fale i le itu i matu i le 8:48 a.m… . Na ia maua se telefoni mai le fogafale 71 e ta’u mai ai se ponu i totonu o le Fale Muamua o Fefaatauaiga a le Lalolagi, ma sa vave ona ia faatonuina le aveesea o tagata faigaluega uma e 2,700 i totonu o le Fale Lona Lua,” e faapea foi i le isi silia ma le 1,000 i totonu o le Fale Lona Lima. Sa ia faaaoga se masini faaleotele leo ma agai atu ai i fogafale i luga, ma tau faaofiofi atu ai i le fogafale 44 seia oo atu i le 72, ma fesoasoani e aveese mai tagata mai fogafale taitasi. O se tasi o uo na vaaia le faamalosiau atu o Rick i tagata i le faasitepu o le fogafale 10 na ta’uina atu ia te ia, “Rick, e tatau foi ona e alu ma oe i fafo.”
“O le taimi lava ou te mautinoa ai ua o uma i fafo tagata,” o lana tali lea.
“E le’i popole o ia. Sa ia faamuamua ia ola o ana uo nai lo lona lava ola.” Sa ia valaau atu i le ofisa autu e ta’u atu i ai o loo ia toe foi e saili nisi ua se ese.
Na vaaia e lona toalua le vaalele a le United Airlines o sunui le fale o loo i ai o ia. “E le’i umi se taimi ae tatagi le telefoni. O Rick.
“‘Ou te le manao e te tagi,’ o lana tala lea. ‘E tatau ona ou aveesea uma o’u tagata i le taimi nei.’
“Sa tagi masusu pea o ia [lona toalua].
“‘Afai e i ai se mea e tupu ia te a’u, ou te manao ia e iloa ua lelei lo’u olaga ona o oe.’
“Sa pe le telefoni.” E le’i sao mai i fafo ia Rick.
“E na o le toaono mai le 2,700 o le aufaigaluega a Morgan Stanley na maliliu i le fale i le itu i saute i le aso 11 o Setema, o se vavega ese lea mai le faatafunaga. Ma o le tala mai a taitai o le kamupani o le faamalo uma e ave lea ia Rescorla. O ia na faataatia le fuafuaga e aveese mai ai tagata. Na ia faanatinati maia ana uo faigaluega i le saogalemu. Ona ia toe foi lea i totonu e saili mai nisi ua se ese. O ia le tagata mulimuli lava na aluese mai i fafo o le fale i le itu i saute ina ua mavae le pomuina o le Fale Autu o Fefaatauaiga a le Lalolagi i le 1993, ma e leai ma se isi e masalosalo o ia foi le tagata mulimuli mai i fafo i le tausaga na te’a nei pe ana le solo muamua ifo le fale i ona luga.”
E ui lava i le matautia ma le faatafuna o le aso 11 o Setema, 2001, sa le’i sailia e Rick po o le a se mea e aoga mo ia; ae sa ia manatu mo isi ma le tulaga matautia o loo latou i ai. O Rick Rescorla o le “tagata sa’o i le nofoaga sa’o i le taimi sa’o.” O Rick, “o se tagata maualuga e 62 tausaga [na ositaulagaina lona lava] ola mo isi.”20 E pei ona fetalai le Faaola lava Ia, “E le sili lava le alofa o se tasi i lenei alofa, ia tuuina atu e se tasi lona ola e sui a’i ana uo.”21
O le toatele o i tatou e le faatinoina lo tatou le manatu faapito i se auala matautia faapea, ae mo i tatou uma lava o le le manatu faapito e mafai ona faauigaina o le tagata sa’o i le taimi sa’o i le nofoaga sa’o e tuuina atu le auaunaga. E toetoe lava o aso uma e aumaia ai avanoa e faatinoina ai galuega o le le manatu faapito mo isi. O ia galuega e le faatapulaaina ma e mafai ona avea o se upu agalelei faigofie, o se lima e fesoasoani atu ai, po o sina ataata faauo.
Na faamanatu mai e le Faaola ia i tatou, “O le maua lona ola, e maumau ai ia te ia, a o le faamaumau i lona ola ona o a’u, e maua e ia.”22 O se tasi o tulaga feteenai o le olaga e faapea o se tagata e agai atu i mea uma ma se uiga “o le a se mea e aoga ai mo a’u” e mafai ona maua ia tupe, meatotino, fanua, ae i le taunuuga o le a le maua le faamalieina ma le fiafia lea e olioli ai se tagata e fetufaai atu i isi ana taleni ma meaalofa ma le matamau.
Ou te fia molimau atu e faapea o le faataunuuga silisili o le auauna atu e tuuina atu e soo se isi o i tatou o le auaunaga lea a le Matai. I sailiiliga eseese o lo’u olaga e leai ma se mea sa sili atu ona tauia ma faamanuiaina nai lo le tali atu i valaauga mo le auauna atu i totonu o lenei Ekalesia. E eseese uma lava. E tofu lava foi ma faamanuiaga eseese ua auala mai ai. O le faamalieina silisili lava i le olaga e maua mai lea i le tuuina atu o le auaunaga i isi, ae le o le naunau “po o le a se mea e aoga ai mo a’u.” Ou te molimau atu ai i nei mea i le suafa o Iesu Keriso, amene.