Oqo na Gauna me da Tucake ka Rarama Mai!
Me vaka ni o ni luvena yalewa na Kalou, o ni a sucu mai mo ni veiliutaki.
Mai na noqu katubaleka ena valenivolavola ni Goneyalewa, au rawa ni raica vakavinaka sara na Valetabu e Salt Lake. E veisiga kece au na raica na Agilosi o Moronai ni tucake tu ena dela ni Valetabu me vaka e dua na ivakatakarakara ramase, ni sega walega ni nona vakabauta ia na noda talega. Au dau taleitaki Moronai baleta ni, ena dua na itabatamata vakacacani sara oqo, a savasava ka dina tikoga o koya. O Koya na noqu qaqa. A tu taudua. Au vakila ni tu ena dela ni valetabu nikua, ka vakauqeti keda tiko meda yaloqaqa, me daru nanuma se o cei o kedaru, ka kilikili me daru curu ki na valetabu—“tucake ka rarama mai,”1 meda tucake, me tu sivita na veika dredre ni vuravura, me vaka e parofisaitaka o Aisea, “Lako mai… ki na ulunivanua ni Turaga”2—na valetabu savasava.
Eda soqoni vata eke nikua na luvena yalewa digitaki na Turaga. E sega tale ni dua na ilawalawa dauveivakauqeti me baleta na dina kei na buladodonu e tu e vuravura me vaka ikemuni na goneyalewa kei na marama ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. Au raica na nomuni sucu turaga kei na kemuni ivakatakilakila kei na icavacava vakalou. O ni a vakaduiduitaki kemuni mai ena bula taumada. Na nomuni iyatu ni kawa e tu kina na veiyalayalati kei na yalayala. O ni sa votai ena nodra ivakarau ni bula vakalou na peteriaki yalodina o Eparama, Aisake, kei Jekope. E dua na parofita ni Kalou a tukuna me baleti kemuni yadua na soqoni tiko oqo ena bogi nikua ni o kemuni na “inuinui rarama ka serau”3 ni veisiga ni mataka. Kau duavata kina! Ena dua na vuravura ni dredre, ena cila serau kina na nomuni rarama. E dina sara, oqo na “veisiga me na kakua ni guilecavi.”4 Oqo na nomuni veisiga, oqo na gauna vei kemuni na goneyalewa ena veivanua kecega mo ni “tucake ka rarama mai, io me cila yani na nomudou rarama me ivakaraitaki vei ira na veimatanitu.”5
“Na ivakatagedegede e dua na ivakarau ena kila kina e dua na kena dodonu vinaka kei na kena uasivi sara.”6 Meda ivakatagedegede ni savasava me raica o vuravura kecega! Na ivolalailai vou Me iSakisaki ni iTabagone era tu kina sega walega ni ivakatagedegede meda bulataka vakadodonu sara ia na kena yalayala talega kevaka e vakayacori vakakina. Na veimalanivosa era tu ena ivolalailai bibi oqo era sa ivakatagedegede me baleti vuravura, ia na kena bulataki na ivakatagedegede oqori ena rawa kina vei kemuni mo ni kila na veika mo ni vakayacora mo ni ucuya vakalevu cake kina na iVakabula ka mo ni marau tiko ena dua na vuravura sa butobuto tikoga. Na nomuni bulataka na ivakatagedegede ena ivolalailai oqo ena vukei kemuni mo ni na rawata na veitokani tikoga ni Yalo Tabu. Ia ena vuravura o ni bula tiko kina, o ni na gadreva na veitokani oqori mo ni vakatauca kina na veilewa bibi ka na vakatau vakalevu cake kina na nomuni rawata na qaqa ena veisiga ni mataka kei na bula marau. Ni bulataki na veivakatagedegede oqo ena vukei kemuni yadua mo ni rawa ni curu ki na nona valetabu savasava na Turaga ka rawata mai kea na veivakalougatataki kei na kaukauwa ka na waraki kemuni tu ni o ni cakava ka maroroya na veiyalayalati tabu.7
Ni se goneyalewa lailai na luvei keirau yalewa o Emi, e dau taleitaka me sarava toka na noqu ivukivuki kece niu vakarau laki lotu. Ni oti na nona dikeva toka na veika au cakava, ena qai seruta na uluna ka dara na nona ivinivo, oti ena qai dau kerei au meu biuta eso na ivakaserau. Na “ivakaserau” e dau tukuna tiko, e dua na kirimu vavaku, au dau vakayagataka me itataqomaki ni salulu. Me vaka na nona kerekere, au na biuta e balui Emi kei na tebenigusuna, oti ena qai matadredredre ka kaya, “Qo sa da qai vakarau lako!” na ka e sega tiko ni kila o Emi ni sa tokara rawa tu na nona “ivakaserau”. E serau na matana baleta ni sa rui savasava ka sega nona cala ka vinaka. Ni tu vua na Yalotabu, ka laurai votu.
Au diva vei kemuni kece na goneyalewa o ni soqoni tiko eke ena bogi nikua mo ni kila ka ciqoma ni nomuni totoka—kemuni “iserau”—e sega ni tiko ena isasauni, na kirimu vavaku, se na isulusulu se icakacaka ni ulu ena gauna oqo. E koto sara ga ena nomuni savasava vakayadudua. Ni o ni bulataka na ivakatagedegede ka rawata me nomuni na veitokani ni Yalo Tabu e veigauna, ena qaqa sara na nomuni veivakauqeti e vuravura. Na nomuni ivakaraitaki, na rarama mada ga ni yaloka ni matamuni, ena vakauqeti ira tale eso nodra raica na nomuni “iserau,” era na vinakata mera vakataki kemuni. Evei na vanua o ni kauta mai kina na rarama oqo? Na Turaga sa ikoya na rarama, “io na Yalo ni Turaga sa vakavukui ira na tamata kecega e vuravura, io ko ira sa muria na nona ivakasala na Yalo ni Turaga.”8 Ena basika e matamuni kei na kena irairai e dua na rarama vakalou ni o ni toro voleka yani vei Tamada Vakalomalagi kei na Luvena o Jisu Karisito. Oqori na sala eda rawata kina na “iserau”! Ia ni bera o ya, o ni sa raica kece ni “kirimu ni ivakaserau” veitalia o ya a sega ni yaga ki na noqu salulu!
Na kaci ni “tucake ka rarama mai,” sa ikoya e dua na veikacivi vei keda yadua meda liu e vuravura ena inaki qaqa—me laveti na ivakatagedegede—ka liutaka na matamata oqo ena ivalavala dodonu, bula savasava, ka kilikili kaya na valetabu. Kevaka o ni gadreva mo ni vakaduatanitaka na vuravura, sa dodonu mo ni duatani mai vei vuravura. Au vakavoqataka na vosa nei Peresitedi Joseph F. Smith, ka a tukuna vei ira na marama ena nona gauna: “E sega ni o ni liutaki mai vei ira na [gone] yalewa ni vuravura; ia o kemuni mo ni liutaki ira na [gone]yalewa ni vuravura, ena veika kece e veivakasavasavataki vei ira na luve ni tamata.”9 E dina tu nikua na veimalanivosa oqori. Me vaka ni o ni luvena yalewa na Kalou, o ni a sucu mai mo ni veiliutaki.
Ena vuravura eda bula tiko kina, na nomuni rawa ni veiliutaki ena gadrevi kina na veituberi kei na veitokani wasoma ni Yalo Tabu, o koya ena tukuna vei kemuni na “veika kece mo dou kitaka”10 ena nomuni raica ka vakararavi ki na Nona veituberi kei na veivakauqeti. Ia me vaka ni sega ni dau tiko na Yalo Tabu ena valetabu dukadukali, sa gadrevi vei keda yadua me da dau dikeva na noda itovo kei na yaloda. O ikeda kece eda na gadreva meda veisautaka e dua na ka—meda veivutuni. Me vaka e tukuna na tamai Tui Lamonai ena iVola i Momani, “Au na veivutunitaka na noqu ivalavala ca kece meu kilai kemuni.”11 Vakaevei o kedaru, o iko kei au, daru sa tu vakarau beka me daru vakayacora vakakina?
E dua na ilawalawa itabagone mai Queen Creek e Arizona, ena nodra gadreva mera “tucake ka rarama mai” mera liutaki ira na itabagone ena nodra itikotiko ena bulataka na ivakatagedegede sa virikotori tu ena Me iSakisaki ni iTabagone. Era dui vola eso na ka era nanuma ni vakataotaki ira tiko se dua na ka era vinakata mera veisautaka ena nodra bula ena nodra ivolaniveisiga, oti era qai kelia e dua na qara. Era qai lako vata mai, dresuka na drau ni ivolaniveisiga ka viritaka yani ki na qara ena lomaniqele me vakataki ira na tamata i Amoni ena iVola i Momani ena nodra iyaragi ni ivalu.12 Oti era qai buluta na veidraunipepa oqori, ia ena siga oqori, era sa dui yalataka yadua kina me ra sa veisau. Era veivutuni. Era sa yalataka me ra tucake!
E tiko beka e dua na ka ena nomuni bula o ni gadreva mo ni veisautaka? E rawa mo ni cakava oqori. E rawa mo ni veivutuni ena vuku ni nona isoro ni veivakaduavatataki tawavakaiyalayala na iVakabula. E vakarautaka o Koya vei iko kei au na sala me rawa kina na veisau, me yaco me da savasava tale, ka yaco me vakataki Koya. Sa yalataka o Koya ni kevaka sa yaco meda vakakina, ena sega ni nanuma tale ko Koya na noda ivalavala ca kei na noda cala.13
Ena so na gauna e kena irairai ni sa vaka me sega sara ga ni rawa ni da rarama tikoga. O ni dau sotava beka na veika dredre eso ka na rawa ni vakalatia na ivurevure ni rarama kecega, sa ikoya na iVakabula. Ena so na gauna sa na dredre na sala, ka na kena irairai sara beka ena so na gauna ni sa vakalatia tu na rarama e dua na kabu vavaku. A vakaoqori na veika a sotava e dua na goneyalewa na yacana o Florence Chadwick. Ni se qai yabaki 10, sa kila rawa kina o Florence ni tu vua na taledi ni qalo. A qalova na English Channel ena gauna totolo duadua ni 13 na auwa ka 20 na miniti. E taleitaka o Florence na bolebole o ya, e muri a qai tovolea me qalova na baravi ena kedrau maliwa o California kei na Yanuyanu o Catalina—rauta ni 21 na maile (34 km). Ena qalo oqo sa tekivu oca mai ni qalova oti e 15 na auwa. A lutu mai e dua na kabu vavaku ka vakalatia na baravi. A vodo voli ena dua na waqa e yasana o tinana, ka tukuna o Florence vei tinana ni sega ni vakabauta ni na rawa ni vakaotia. Erau a vakayaloqaqataki koya o tinana kei nona dauveituberi me toso tikoga, ia na ka ga e raica rawa na kabu. Sa mani tinia kina na nona qalo, ia ni sa vodo ga e loma ni waqa, qai kila ni sa vo ga e dua na maile (1.6 km) ki na baravi. E muri ni vakatarogi se cava sa tinia kina na nona qalo, qai vakatusa ni sega ni baleta na batabata ni wai ka sega ni baleta na yawa ni vanua. E kaya o koya, “E vakadrukai au na kabu.”14
E muri a qai tovolea tale me qalo, ka sa baci lutu levu tale mai na kabu. Ia ena gauna oqo a toso tikoga ka yacova rawa vakavinaka na baravi. Ena gauna oqo ni tarogi se cava sa duidui, e kaya ni a raitayaloyalotaka tiko ena nona vakasama na baravi ena loma ni kabu vavaku kei na gauna taucoko a qalo tiko kina.15
O Florence Chadwick, na nona takete na baravi. O keda yadua, na noda takete na valetabu. Kemuni na goneyalewa, ni tudei tikoga. Me kakua ni yali mai matamuni na nomuni takete. Kakua ni vakatara na kabu vavaku ni bula dukadukali kei na domo dau veivagolei tani ni vuravura me tarova na nomuni rawata na nomuni takete, na bulataka na ivakatagedegede, marautaka na veitokani ni Yalo Tabu, kei na kilikili mo ni curuma na valetabu. Maroroya na iyaloyalo ni valetabu—na nona vale savasava na i Vakabula—me tu ga e yalomuni kei na nomuni vakasama.
Ena vica na macawa sa oti au a tiko ena rumu vakasilesitieli ni Valetabu e Reno Nevada. E vakasakiti na rarama e drodro yani ki na rumu o ya qai vakararamataka vakalevu cake na itutu ni cina karisitala, ni viritaka lesu mai na rarama ena matana lalai ceuti ki na veidrodrolagi lumisa ena veiyasana kecega. E lekaleka na noqu icegu niu kila ni iVakabula sa ikoya “na rarama kei na vu ni bula kei vuravura,”16 ni sa ikoya Nona rarama e dodonu meda taura cake ka vakacilava yani. Sa ikeda na veikarisitala lalai meda vakacilava yani na Nona rarama, meda rawata oqori, sa dodonu meda savasava ka galala mai na duka ni vuravura. Niu tu ena valetabu ena siga o ya, au rogoca tale ena noqu vakasama na kaci nei Moronai vei keda—na goneyalewa e Saioni: “Mo yadra mai… ceburaka tani vei iko na kuvu ni soso.”17 “Ia dou kakua ni taura na isolisoli ca.”18 “Mo yadra mai … , io mo vakaisulutaki iko ena nomu isulu vakaiukuuku Saioni … , ia me vakayacori kina na veiyalayalati ka cakava na Tamada Tawamudu vei kemudou na mataqali i Isireli.”19
Na veivakalougatataki yalataki ni valetabu e sega ni drodrovi kemuni ga yani ia ki na veitabatamata kecega. Ni o ni cakava me nomuni takete na valetabu, na nomuni veivakauqeti vinaka e ulabaleta na gauna kei na vanua, kei na cakacaka o ni cakava ena vukudra era sa liu yani ena vakataucokotaki kina na parofisai!
Ena koniferedi sa oti au marau ena noqu vakarorogo vei Elder David A. Bednar, ena nona sureti kemuni mo ni cakacaka vagumatua ena nomuni cakava na itukutuku ni matavuvale kei na cakacaka ni valetabu, ena vukudra era sa gole yani ka ra calata na veivakalougatataki ni kosipeli vakalesui mai i Jisu Karisito.20 Ena nona sureti kemuni, e vakarisekete. Ena Vunau kei na Veiyalayalati eda wilika kina me baleti ira “e vuqa tale na tamata digitaki, io ko ira sa vakarautaki tu me ra lako mai ena iotioti ni itabagauna ka mai tura na yavu ni dua na cakacaka levu ka veivakurabuitaki, ka oka kina na tara ni veivaletabu kei na qaravi ni cakacaka tabu e loma me baleta na nodra vueti na mate.”21 Oqo na nomuni siga ka sa tekivu oti na nomuni cakacaka! Oqo na gauna meda kilikili kina ka rawata e dua na ivolatara ni valetabu. Ni o ni cakava na cakacaka oqori, ena yaco mo ni ivakabula ni Ulunivanua ko Saioni.22
E kaya o Elder Russell M. Nelson me baleti kemuni, “Na nodra veivakauqeti [na] goneyalewa ena Lotu, me vaka e dua na tuwawa e moce tu, ena yadra mai, tucake, ka vakauqeti ira na lewe ivuravura me vaka e dua na kaukauwa qaqa ni buladodonu.”23 Goneyalewa, ni tucake mai ka tu ena nomuni itutu ena veicakacaka lagilagi ka na tarai cake kina na nomuni veisiga ni mataka kei na nei vuravura. Oqo na kena gauna!
“E ulunivanua, meda raica tu, ni cecebuya na drotini ni Kalou, Vanua talei ni veikilai!”24 Kemuni na goneyalewa, sa ikemuni na drotini! Mo ni savasava ka vakasaqara na veitokani ni Yalo Tabu, buluta na nomuni ivalavala ca kei na talaidredre, tudei tikoga ka kakua ni vakatara na bula dukadukali me vakalatia na nomuni takete. Mo ni bula kilikili mo ni curu rawa kina ki na valetabu ena gauna oqo. Tokara na nomuni “ivakaserau”! Au vakadinadinataka mai vu ni yaloqu ni bula tiko na Kalou ni na vakararamataka na noda bula o Koya ni da toro voleka yani vua Na Luvena e Duabauga– noda iVakabula, o Jisu Karisito. Kau masuta, me vakataki Moronai, eda na “tucake ka rarama mai, io me cila yani na [noda] rarama me ivakaraitaki vei ira na veimatanitu.”25 Ena yaca tabu i Jisu Karisito, emeni.