Na Cava na Nanuma i Karisito Baleti Au?
Ni gauna ko ni na lomani Koya kina, vakararavi Vua, vakadinati Koya, ka muri Koya, ko ni na vakila na Nona loloma kei na veivakadonui.
E dua na dauvolaitukutuku ni dua na mekasini rogo mai Brazil a vakadikeva tiko na Lotu me vakarautaka kina e dua na itukutuku mata ni davui.1 A vakadeuca na noda ivakavuvuli ka laki sikova sara na koronivuli ni kaulotu vata kei na veivale ni veivukei raraba ni tamata. A veivosaki kei ira na veitokani ena Lotu kei ira talega era sega ni veitokani kina. Ena neirau veivakatarogi, e vaka me veilecayaki vakaidina o dauvolaitukutuku oqo ena nona taroga, “Me rawa vakacava ni dua e kaya ni dou sega ni Lotu Vakarisito?” Au kila ni tukuna tiko o koya na Lotu, ia e vaka meu sa moica na taro me sa baleti au ga, kau a tarogi au lo kina, “Au vakaraitaka tiko beka ena noqu bula niu lomana ka dina tiko vua na iVakabula?”
A tarogi ira kina na Farisi o Jisu, “A cava dou lewa ena vuku i Karisito?”2 Ena iotioti ni lewa, na noda cakacaka yadudua vakatisaipeli ena sega ni laki lewai mai vei ira na itokani se meca. Ia, a kaya kina o Paula, “Ni da na tu kecega e na mata ni itikotiko ni veilewai ni Kalou.”3 Ia ena siga o ya na taro ena tarogi vei keda yadua ena vaka oqo, “Na cava na nanuma i Karisito baleti au?”
Ia ena Nona loloma vei ira na kawatamata kecega, ena yalo ni veivunauci sa vakatokai ira kina o Jisu, eso era tiko volivoliti Koya mera dauveivakaisini,4 lialia,5 kei ira sa dau kitaka na ivalavala ca.6 Ena yalo ni duavata sa vakatokai ira kina eso o Jisu mera gone ni matanitu7 ka rarama kei vuravura.8 Ea yalo sega ni veivakadonui a vakatokai ira kina eso me ra tamata mataboko9 ka sega ni vua.10 E vakacaucautaki ira eso mera yalosavasava11 ka viakania ka viagunuva na ivalavala dodonu.12 A tagicaki ira eso e sega na nodra vakabauta13 kei ira sa vakavuravura,14 ia kivei ira eso sa dokai ira ni ra sa tamata digitaki,15 tisaipeli,16 itokani.17 Eda sa qai dui taroga, “Na cava na nanuma i Karisito baleti au?”
E vakatoka kina o Peresitedi Thomas S. Monson na noda gauna oqo me gauna ni gole tani “[mai na veika vakayalo … [vata kei ] na cagi ni veisau [e viko] wavokiti keda vata kei na ivakarau ni bula ni tamata sa [yaco tikoga] me takali tani tiko e matada.”18 Sa yaco tiko oqo na kena sa tubu tikoga na tawavakabauti kei na vakanadakui ni Karisito kei na Nona ivakavuvuli.
Ena ituvaki yavavala vakaoqo, eda sa rekitaka tiko ni da sa tisaipeli i Jisu Karisito. Eda sa raica tiko na liga ni Turaga ni tiko volivoliti keda tu. Sa tuvanaki vakavinaka tu e matada na keda icavacava. “Ia sai koya oqo na bula tawamudu,” a masu o Jisu, “me ra kilai kemuni na Kalou dina duadua ga, kei Jisu Karisito ko koya ko ni a tala mai.”19 Na bula vakatisaipeli ena gauna oqo ni kemu icavacava ena yaco me idole dokai ki na veigauna tawamudu.
Na itukutuku eda sa mai rogoca ena koniferedi oqo sa noda ivakatakilakila veidusimaki mai vua na Turaga ena noda ilakolako ni bula vakatisaipeli. Ni da sa mai vakarorogo tiko ena rua na siga oqo, ka masuta tiko na veidusimaki vakayalo, kei na noda vulica ka masulaka na veitukutuku oqo ena veisiga ni mataka, ena vakalougatataki keda na Turaga ena veidusimaki kivei keda yadudua ena isolisoli ni Yalo Tabu. Na veiyalo vakaoqo ena muataki keda sara yani vakavoleka vua na Kalou, veivutuni, talairawarawa, vakabauta, kei na veivakabauti. Ena sauma mai na iVakabula na noda cakacaka ena vakabauta. “Kevaka sa lomani au e dua na tagane [se yalewa], ena talairawarawa ki na noqu vosa: ena qai lomani koya ko Tamaqu, ia keirau na lako mai kivei koya, ka tiko ga vua.”20
Na kaci nei Jisu “Mo lako mai, mo muri au”21 e sega walega ni baleti ira sa vakarau tu mera laki veisisivi ena Olympics vakayalo. Na kena dina, na bula vakatisaipeli e sega mada ga ni ka ni veisisivi, ia e dua na veisureti ki na tamata kecega. Na noda ilakolako ni bula vakatisaipeli e sega ni cawi wavoki ena rara ni veitau, ka sega talega ni rawa ni vakatauvatani sara ki na dua na cici balavu. Na ka dina oqo e dua na ilakolako ni tawa vanua ni bula taucoko ki na dua na vuravura vakasilesitieli.
Na nona veisureti sa veikacivi tiko ki na ilesilesi ena veisiga. E kaya o Jisu: “Kevaka dou sa lomani au, dou talairawarawa ki na noqu vunau.”22 “Kevaka e dua sa via muri au, me kakua ni muria na lomana, ia me colata ga na nona kauveilatai, ka muri au.”23 Eda na sega beka ni vinaka tu ga ena veisiga yadudua, ia kevaka meda tovolea tikoga yani, sa vakataucokotaki tu ena veisureti i Jisu na veivakayaloqaqataki kei na inuinui: “Dou lako mai vei au, koi kemudou vakayadua ga sa oca ka colata nai colacola bibi, ia kau na vakacegui kemudou.”24
Ena veivanua cava ga ko lako voli kina ena nomu bula vakatisaipeli, ko sa mua tiko ena salatu dodonu, na salatu ki na bula tawamudu. Sa rawa meda veilaveti ka veivaqaqacotaki vakaikeda ena veisiga cecere ka bibi sa tu mai liu. Se cava ga na veika dredre ena tadravi keda mai, na noda malumalumu, se na veika tawa rawai e volivoliti keda, meda sa vakabauta ga na Luve ni Kalou, ni a kaya, “Sa rawarawa na ka kecega vua sa vakabauta.”25
Meu wasea mada e rua na ivakaraitaki ni cakacaka ni bula vakatisaipeli. Na kena imatai mai na bula nei Peresitedi Thomas S. Monson, ni a vakaraitaki kina na kaukauwa ni loma vinaka rawarawa kei na ivakavuvuli i Jisu, “Ia ko koya sa uasivi cake vei kemudou me nomudou tamata ko koya.”26
Voleka ni 20 na yabaki sa oti, a vosa kina o Peresitedi Monson ena koniferedi raraba me baleta e dua na goneyalewa yabaki 12 e tauvi kenisa. A tukuna kina na nona yaloqaqa o goneyalewa kei na nodra loma vinaka na nona itokani mera kauti koya cake ki na Ulunivanua o Timpanogos ena lomai Utah.
Ena vica na yabaki sa oti au a sotavi Jami Palmer Brinton ka rogoca mai vua e dua tale na italanoa e duidui toka na kena irairai—na irairai ni veika a cakava vua o Peresitedi Monson.
A sotavi Peresitedi Monson o Jami ena Maji ni 1993, ni oti toka e dua na siga a tukuni vua ni dua na vuce e toka dela ni duruna imatau sa vuki totolo me sa kenisa ni sui. Ena veivuke nei tamana, a vakayacora o Peresitedi Monson na veivakalougatataki ni matabete, ka yalataka, “Ni na tiko ena yasamu imatau o Jisu kei na yasamu imawi me laveti iko cake.”
“Niu sa biuta na nona valenivolavola ena siga o ya,” a kaya o Jami, “Au a sereka e dua na baluni a vesu toka ena noqu wilijea ka solia vua. ‘O ni Totoka Duadua!’ a volai toka ena matanivola ramase.”
Ni vakayacori tiko vua na veiqaravi ni kemocerapi kei na veisele me vakabulai na yavana, a sega ni guilecavi koya o Peresitedi Monson. E kaya kina o Jami, “A vakaraitaka o Peresitedi Monson na ibalebale ni bula dina vakatisaipeli i Karisito. A laveti au cake o [koya] mai na rarawa ki na inuinui e cecere ka veivauci.” Ni oti e tolu na yabaki mai na imatai ni nodrau sota, a laki sotavi Peresitedi Monson tale o Jami, ena nona valenivolavola. Ni oti na nodrau veivosaki, a vakayacora o koya e dua na ka ena sega vakadua ni guilecava o Jami. Me vaka ga na nona dauveinanumi o Peresitedi Monson, a vakurabuitaki Jami ena nona solia lesu vua na baluni vata ga a solia vua ena tolu na yabaki sa oti. “O totoka duadua o iko!” a volai toka ena baluni. A maroroya toka ga o koya, ni kila ni na lesu tale yani o Jami ki na nona valenivolavola ni sa na vakabulai mai na kenisa. Ni oti e tinikava na yabaki mai na imatai ni gauna rau sota kina kei Jami, a vakayacora o Peresitedi Monson na nodrau vakamau o Jami Palmer kei Jason Brinton ena Valetabu e Salt Lake.27
Eda rawa ni vuli vakalevu sara mai na bula vakatisaipeli nei Peresitedi Monson. E dau vakananuma wasoma vei ira na Vakaitutu Raraba mera dau nanuma tiko na taro rawarawa oqo: “Na cava beka ena cakava o Jisu?”
A kaya o Jisu vei koya na turaga ni valenilotu, “Kakua ni yalolailai, vakadinata ga.”28 Na bula vakatisaipeli sai koya na vakadinati Koya tiko ena veigauna ni tiko vakacegu kei na vakadinati Koya tiko ena veigauna dredre, ena gauna ni noda rarawa kei na rere e vakamaravutaki duadua ga ni da sa vakadeitaka ni sa lomani keda o Koya ka sa dau cakava o Koya na veika sa yalataka.
E dua na gauna sa oti au a sotava kina e dua na matavuvale ka ivakaraitaki totoka ni ivakarau meda vakadinati Koya. Rau a tukuna vei au o Olgan kei Soline Saintelus mai Port-au-Prince, Haiti, na nodrau italanoa.
Ena ika 12 ni Janueri, 2010, a cakacaka tiko o Olgan ka a tiko o Soline e valenilotu ena gauna a cakuvu kina e dua na uneune levu e Haiti. Ena gauna oqo ratou a tiko na luvedrau e tolu, Gancci, yabaki lima, Angie, yabaki tolu, kei Gansly, yabaki dua, e nodratou itikotiko vale saumi kei na dua na itokani.
E vakaitamera na vakacacani ni vanua kecega. O ni na nanuma tiko, ni ra a mate kina e tini ka udolu na tamata ena Janueri o ya mai Haiti. Rau a qai cici yani ena nodrau igu taucoko o Olgan kei Soline ki na nodrau vale saumi vei iratou na luvedrau. Sa kasura vakadua na vale saumi tabatolu e ratou tiko kina na matavuvale Saintelus.
Ratou a sega ni dro rawa na gone. Sa sega ni vakayacori rawa na veivueti ki na dua na valelevu sa kasura tu vakadua.
Rau a kaulotu tudei talega o Olgan kei Soline Saintelus ka rau a vakamau ena valetabu. E rau vakadinata na iVakabula kei na Nona yalayala vei rau. Ia sa mai kavoro na utodrau. Rau sa tagi lagalaga.
A kaya vei au o Olgan ena nona gauna butobuto duadua sa tekivu me masu. “Tamaqu Vakalomalagi ke vakakina na lomamuni, ke dua wale mada ga na luvequ se bula tiko, ni yalo vinaka, ni yalo vinaka vukei keitou.” A lako wavokita vakavica vata na valelevu oqo, ka masu me vakauqeti vakayalo. Era saga o ira na vakaitikotiko e kea mera vakacegui koya ka vukei koya me ciqoma ga ni ra sa mai vakaleqai na luvena. E tomana tikoga o Olgan me lako wavokita tiko na icaca ni valelevu sa kasura ena vakanuinui tiko, kei na masu. A qai yaco vakasauri e dua na ka veivakurabuitaki. A rogoca o Olgan ni vaka me voqa vakayawa mai na tagi ni dua na gonelailai. Oqo na tagi nei luvena.
Era a kekeli vakaukauwa ena icaca ni vale me vica vata na auwa o ira na vakaitikotiko e kea, ka ra solibula kina. Ena butobuto ni bogi, ni rogo tiko na vadugu kaukauwa ni ituki kei na jisili, era a rogoca na dauveivueti e dua tale na voqa. Era a muduka na nodra kelikeli ka vakarorogo. Era a sega ni vakabauta na veika era sa rogoca. A voqa ni dua na domo ni gone—ka lagasere tiko. A qai kaya e muri o Gancci yabaki lima ni kila ni na rogoci koya o tamana kevaka me na lagasere. Ena bibi dina ni vurumeme ni valevatu ka na rawa me vakavuna me laki musuki laivi kina na ligana, a lagata tiko o Gancci na nona sere taleitaki, “Au Luve ni Kalou.”29
Ni toso na gauna ena lomaloma ni buto, mate, kei na nuiqawaqawa baleti ira e vuqa tale na luvena tagane kei na luvena yalewa talei na Kalou e Haiti, a yaco e dua na cakamana vei iratou na matavuvale Saintelus. E ratou a vueti bula o Gancci, Angie, kei Gansly mai na ruku ni valelevu a yanaraki vakadua e ra.30
Na cakamana ena sega ni dau yaco vakatotolo mai. Ena so na gauna eda vakataroga vakabibi se cava e sega ni yaco kina e ke ena gauna oqo na cakamana keitou a masulaka tiko vagumatua. Ia ni da vakararavi tikoga vua na iVakabula, ena yaco mai na caka mana sa yalataki tu. Ena bula oqo se ena kena e tarava, ena vakavinakataki na ka kecega. E kaya na iVakabula: “Me kakua ni rarawa na lomamudou, se rere.”31 “Dou na kunea e vuravura na rarawa: ia mo dou vakacegu; au sa vakamalumalumutaki vuravura.”32
Au vakadinadinataka ni gauna ko ni na lomani Koya kina, vakararavi Vua, vakadinati Koya, ka muri Koya, ko ni na vakila na Nona loloma kei na veivakadonui. Ko ni na taroga, “Na cava na nanuma i Karisito baleti au?” ko na kila ni ko sa Nona tisaipeli; ko ni sa Nona itokani. Mai na Nona loloma veivueti ena vakayacora vei iko na veika ko sega ni cakava rawa vakai iko.
Eda sa waraka vagumatua tiko oqo na itinitini ni vosa ni noda parofita lomani. A tabaki o Peresitedi Thomas S. Monson me dua na iApositolo ni Turaga o Jisu Karisito ena gauna au se yabaki 12 tiko kina. Sa sivia oqo na 48 na yabaki na noda sa vakalougatataki meda rogoca tiko na nona vakadinadinataki Jisu Karisito. Au sa vakadinadinataka ni sai koya na iliuliu ni iApositolo ni iVakabula ena vuravura oqo.
Ena loloma levu kei na veidokai vei ira na vuqa na tisaipeli i Jisu Karisito era sega ni lewe ni Lotu oqo, ena yalo malumalumu eda sa vakaraitaka raraba kina ni ra sa tadu lesu mai na agilosi ki vuravura ena noda gauna oqo. Sa vakalesuimai na Lotu i Jisu Karisito, ena kaukauwa, cakacakatabu vakalotu, kei na veivakalougatataki mai lomalagi. Na iVola i Momani sa dua tale na ivakadinadina kei Jisu Karisito.
Au vakadinadinataka ni o Jisu Karisito na iVakabula kei vuravura. A vakararawataki ena vuku ni noda ivalavala ca ka a tucake tale ena ikatolu ni siga. Sa tucake tale o Koya. Ena dua na siga mai muri, ena tekiduru na duru kecega ka vakatusa na yame kecega ni sai Koya na Karisito.33 Ena siga o ya, eda na sega ni kaya kina, “Era sa vakadonui au beka na tamata niu sa Vakarisito?” Ena gauna o ya, eda na raici Koya vagumatua ga, ka umanaki na yaloda ena taro, “Na cava na nanuma i Karisito baleti au?” E bula tiko o Koya. Sa noqu ivakadinadina oqo ena yaca i Jisu Karisito, emeni.