Na iVunau i Karisito

Mai vei Elder D. Todd Christofferson

Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua

Ena Lotu nikua, me vaka ena veigauna makawa, na tauyavutaki ni vunau i Karisito se na vakadodonutaki ni duidui vakaivunau e ka ni ivakatakila vakalou.

Eda sa mai vakavinavinaka kina ka loloma vakalevu sara vei Sisita Beck, Sisita Allred, kei Sisita Thompson, kei na Matabose ni iSoqosoqo ni Veivukei.

Eda raica tiko ena dua na gauna lekaleka oqo na kena sa tubu tiko ga na nodra kauwaitaka na tamata na veika e vakabauta na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. Oqo e dua na ka eda taleitaka baleta, ni noda itavi bibi duadua me da vakavuvulitaka na kosipeli i Jisu Karisito, na Nona ivunau, e vuravura taucoko (raica na Maciu 28:19–20; V&V 112:28). Ia sa dodonu me da vakadinata ni ra a dau tu ka ra se tu ga ena gauna oqo na veilecayaki me baleta na noda ivunau kei na ivakarau e tauyavutaki kina. Oqori na ulutaga au vinakata meu vosa kina nikua.

A vakavulica na iVakabula na Nona vunau ena taucoko ni gauna, ka ra sasaga vakaukauwa na Nona iApositolo me ra taqomaka mai na veivakayavalati ni ivalavala kei na vakasama lasu. Na iVola eso ena Veiyalayalati Vou e tukuni kina e vica na ka a yaco ka vakaraitaka ni a sa yaco tiko na vukitani kaukauwa ka takalevu ena nodra gauna ni veiqaravi na iApositolo.¹

Na veisenijiuri ka tarava mai sa tekivu me vakararamataki mai na veirarama lalai dau basika vakavudua ni kosipeli me yacova, ena ika 19 ni senijiuri, qai basika kina e vuravura e dua na mataka vakasakiti ni Veivakalesuimai, ka sa mai tu tale kina e vuravura na kosipeli i Karisito, taucoko ka lagilagi. Na siga lagilagi oqori a tekivu ena dua na “duru ni rarama … sa sivia sara na ramase ni matanisiga” (Josefa Simici—Ai Tukutuku 1:16), Rau a rairai vei Josefa Simici lailai na Kalou na Tamada kei na Luvena Daulomani o Jisu Karisito, ka mai tekivuna e dua na ka ena qai yaco me ualuvu ni ivakatakila ka semati ki na kaukauwa vakalou kei na lewa.

Ena ivakatakila oqori eda raica kina na ka ena vakatokai beka me uto ni ivunau ni Lotu i Jisu Karisito sa mai tauyavutaki tale e vuravura. E vakamacalataka sara ga Vakataki Koya o Jisu na vunau oqori ena veimalanivosa oqo ena iVola i Momani: E Dua Tale na iVakadinadina kei Jisu Karisito:

“Raica na noqu ivakavuvuli, sa ivakavuvuli i Tamaqu; au sa tukuni Tamaqu ka sa tukuni au ko Tamaqu, ia na Yalo Tabu sa tukuni au kei Tamaqu; raica au sa tukuna vei kemudou, sa vakarota ko Tamaqu vei ira na tamata kecega me ra veivutuni ka vakabauti au.

“Ia ko ira yadua sa vakabauti au ka papitaiso, era na vakabulai ka rawata na matanitu ni Kalou.

“Ia ko ira sa sega ni vakabauti au ka sega ni papitaiso, era na cuduvi.

“… Ia ko ira yadua sa vakabauti au era sa vakabauti Tamaqu tale ga, ka sa tukuni au vei ira ko Tamaqu, ia ena talevi ira ena bukawaqa kei na Yalo Tabu. …

“E dina, e dina, au sa kaya vei kemudou oqo na noqu ivakavuvuli, ko koya yadua sa tara na nona vale ena yavu oqo sa tara cake ena dela ni vatu, ia ena sega ni rawata na matamata ni koro ko Etesi” (3 Nifai 11:32–35, 39).

Oqo na noda itukutuku, na vatu eda sa tara cake kina, na yavu ni veika kece tale ena Lotu. Me vaka na veika kecega sa lako mai vua na Kalou, e makare na ivunau oqo, e matata, e rawarawa ni da kila vakavinaka—vua sara mada ga na gonelailai. Ena yalo marau, eda sa sureti kece sara me da ciqoma.

Ena Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, “eda vakabauta na veika sa vakatakila oti na Kalou, na veika sa vakatakilai mai oqo, keimami vakabauta ni na levu tale na ka ena qai vakatakilai mai me baleta tikoga na Matanitu ni Kalou” (Yavu ni Vakabauta 1:9). E tukuna tiko oqo ni se levu tu na ka eda se bera ni kila, na dina kei na ivunau eda sa ciqoma era sa yaco mai ka ra na yaco tikoga mai ena ivakatakila vakalou. Ena so na matavakabauta era kaya, o ira na vuli vakalotu ni tu vei ira na dodonu vata ga e tu vei ira na iliuliu vakayalo me baleta na veivakavulici, ka na rawa ni yaco me ra veibataki ena veika vakaivunau. Eso era vakararavi ki na veimatabose ka ra segata tu na vakaduavatataki ni vakabauta vakarisito ni Veigauna e Liu kei na nodra ivakavuvuli. Eso tale era vakabibitaka sara vakalevu na nodra ile na dau ni vakasama vakaivolatabu ni oti na nodra gauna na iapositolo se ena vakadewataki ni iVolatabu se na ivakamacala ni kena vakadewataki. Eda vakabibitaka na vuli e vakavinakataka cake na kila-ka, ia ena Lotu nikua, me vaka ena veigauna makawa, na tauyavutaki ni vunau i Karisito se na vakadodonutaki ni duidui vakaivunau e ka ni ivakatakila vakalou vei ira sa vakalougatataki ira na Turaga ena dodonu vakaiapositolo.²

Ena 1954, a vakamacalataka kina o Peresitedi J. Reuben Clark Jr., ka ikarua voli ni daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada ena gauna oya, na ivakarau e vakatakilaitaki kina na ivunau ena Lotu kei na nona itavi bibi sara na Peresitedi ni Lotu. Ni tukuna tiko na veika e baleti ira na Mataveiliutaki Taumada kei na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua, e kaya kina: “E dodonu [me da] [nanuma] tiko ni so vei ira na Vakaitutu Raraba sa lesi vei ira eso na ilesilesi digitaki; e tu vei ira eso na isolisoli digitaki; era tokoni me ra parofita, daurairai, ka dauvakatakila, ka soli kina vei ira e dua na edaumeni vakayalo me baleta na nodra veivakavulici vei ira na tamata. Sa tu vei ira na dodonu, na kaukauwa, kei na veivakadonui me ra vunautaka na nona nanuma kei na lomana na Kalou vei ira na tamata, ia ena vakarorogo ki na kaukauwa kei na veivakadonui taucoko mai vua na Peresitedi ni Lotu. O ira na vo ni Vakaitutu Raraba e sega ni soli vei ira na edaumeni digitaki vakayalo oqo kei na veivakadonui ena nodra veivakavulici; sa tu kina me baleti ira e dua na iyalayala, ka yalani kina na nodra kaukauwa kei na dodonu ena veivakavulici ka sa baleti ira talega na vakaitutu kece tale kei ira na lewe ni Lotu, ni sega ni dua vei ira sa vakaedaumeni vakayalo vaka na parofita, daurairai, ka dauvakatakila. Me kena ikuri, me vaka se qai tukuni oti, na Peresitedi ni Lotu e tiko vua e dua tale na vakaedaumeni vakayalo ena vuku ni ka oqo, ni sai koya na Parofita, Daurairai, ka Dauvakatakila ena Lotu raraba.”³

Na sala cava e vakatakila kina na iVakabula na Lomana kei na nona ivunau vei ira na parofita, daurairai, ka dauvakatakila? Ena vakayacora beka mai vei ira na Nona italai se o Koya sara ga. Ena vosa beka mai na Domona sara ga se ena domo ni Yalo Tabu—na veitaratara ni Yalo ki na yalo ka na vakavotui beka ena vosa se ena veika e vakilai ka soli kina na kila-ka e sega ni rawa ni vakavosataki (raica na 1 Nifai 17:45; V&V 9:8). Ena rawa ni vakatakilai Koya vei ira na Nona italai yadua se ni ra tiko ena dua na bose (raica na 3 Nifai 27:1–8).

Au na cavuta e rua na kena ivakaraitaki mai na Veiyalayalati Vou. Na imatai e dua na ivakatakila ka a vagolei vua na iliuliu ni Lotu. Ena itekivu ni ivola ni Cakacaka, eda raica ni ra vunautaka tiko na kosipeli o ira na iApositolo i Karisito vei ira walega na Jiu era vakamuria tiko na ivakarau ni veiqaravi nei Jisu (raica na Maciu 15:24), ia oqo, ena nona gauna na Turaga, sa yaco mai na gauna me ia na veisau. Mai Jopa a tadra o Pita ka raica kina e vuqa na veimataqali manumanu yavaiva ka tukuci sobu ki vuravura mai lomalagi ena dua “na itutuvi levu sa buki na tutuna vava” (Cakacaka 10:11) ka vakaroti vua me “vakamatea, ka kania” (Cakacaka 10:13). A lomalomarua o Pita baleta ni so na manumanu era sa “sega ni savasava” ena lawa i Mosese, ka ni se sega vakadua ni voroka o Pita na ivakaro e vakatabui kina na kedra laukana. Ia, sa vosa vei Pita na domo ena nona tadra, “A ka sa vakasavasavataka na Kalou, mo kakua ni vaka e tabu” (Cakacaka 10:15).

Sega ni dede sa qai matata na ibalebale ni tadra oqo, eratou basika mai ki na icili nei Pita e vica na tamata era talai mai vua na turaganivalu ni Roma o Konilio ka kerei mai kina me lako yani ka laki vakavulica na nodra turaga. Sa vakasoqoni ira vata e dua na iwiliwili levu ni wekana kei ira na nona itokani o Konilio, ka raica ni ra sa wawa tiko ena yalo nanamaki me ra rogoca na nona itukutuku, a kaya kina o Pita:

“Sa vakatakila vei au na Kalou meu kakua ni vakatoka e dua na tamata me tabu se tawasavasava. …

“… E dina kau sa qai kila ni sa sega ni digitaki ira vakailoa na tamata na Kalou:

“Ia ena veivanua kecega sa vinaka vua ko koya sa rerevaki koya, ka caka dodonu” (Cakacaka 10:28, 34–35; raica talega na na tikina 17–24).

“Ni sa tukuna tiko na vosa oqo ko Pita, sa lutu na Yalo Tabu vei ira kece era sa rogoca na vosa.

“Ia ko iratou sa [lako vata mai kei Pita] eratou sa kurabui… ni sa sovaraki na Yalo Tabu vei ira talega era sa matanitu tani.

“… Sa qai kaya ko Pita,

“Sa dua beka na tamata me bureitaka na wai, me kakua ni papitaisotaki ko ira na tamata oqo, era sa rawata na Yalo Tabu me vakataki keda?” (Cakacaka 10:44–47).

Mai na veika e sotavi kei na ivakatakila oqo vei Pita, a vakavouya na Turaga na ivalavala ni Lotu ka vakatakila e dua na kila-ka e taucoko vakaivunau vei ira Nona tisaipeli. Sa mani vakarabailevutaki kina na vunautaki ni kosipeli me kovuta kece na kawatamata.

E muri ena ivola ni Cakacaka, eda raica kina e dua tale na ivakaraitaki tautauvata, ena gauna oqo e vakaraitaka na ivakarau e vakavotui mai kina ena dua na matabose na ivakatakila me baleta na veika eso. A basika e dua na duidui ni vakasama me baleta na kena okati me ivakaro ni kosipeli ena Lotu i Karisito na cilivi ka a gadrevi ena lawa i Mosese (raica na Cakacaka 15:1, 5). “A ra sa soqoni vata mai ko ira na iApositolo kei ira na qase me ra bosea … na ka oqo” (Cakacaka 15:6). Na noda itukutuku me baleta na matabose oqo e sega dina ni taucoko tu, ia e tukuni ga vei keda ni oti e “levu na veileti” (Cakacaka 15:7), a tucake ko Pita, na iApositolo liu ka tukuna na veika sa vakadeitaka vua na Yalo Tabu. A vakananuma vei ira na lewe ni matabose ena gauna sa tekivu me vunautaki kina na kosipeli vei ira na Matanitu tani tawacili ena vale nei Konilio, era a ciqoma na Yalo Tabu me vakataki ira na Jiu cilivi era sa saumaki mai. Na Kalou, e kaya o koya, “sa sega ni vinakati keda cake vei ira, ia sa vakasavasavataka na yalodra ena vakabauta.

“Ia ka cava kemuni sa qai vakatovolea vakaca kina na Kalou mo ni vakataqara na ivua ki na domodra era sa lotu, eda sa sega ni colata rawa koi keda se ko ira na noda qase?

“Ia eda sa vakadinata ni da na bula ena loma ni noda Turaga ko Jisu Karisito, me vaka talega kina ko ira oqori” (Cakacaka 15:9–11: raica talega na tikina e 8).

Ni oti oya era a vosa tokona o Paula, Panapasa, kei na so tale beka na ivakaro nei Pita, a vakatura o Jemesa me vakau ena ivola na lewa ki na Lotu, ka ra duavata kina na matabose “ka lomavata” (Cakacaka 15:25; raica talega na tikina e 12–23). Ena ivola ka tukuni kina na nodra lewa, era kaya kina na iApositolo, “Ni sa vinaka vua na Yalo Tabu, vei keimami talega” (Cakacaka 15:28), se ena so tale na kena vosa, a yaco mai na lewa oqo ena ivakatakila vakalou mai vua na Yalo Tabu.

Na ivakarau vata oqo sa vakamuri tiko nikua ena Lotu vakalesui mai i Jisu Karisito. Ena kacivaka beka na Peresitedi ni Lotu se vakadewataka na ivunau e yavutaki ena ivakatakila ka yaco mai vua (raica, me kena ivakaraitaki, V&V 138). E rawa ni vakatakilai talega mai na ivunau ki na matabose cokovata ni Mataveiliutaki Taumada kei na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua (raica, me kena ivakaraitaki, iVakaro Raraba 2). Na veivosaki ni matabose ena dau oka kina na kena vakarautaki na ivolanikalou, na nodra ivakavuvuli na iliuliu ni Lotu, kei na ivalavala ni veigauna e liu. Ia ena kena itinitini, me vaka ga ena Lotu ni Veiyalayalati Vou, na takete e sega ni nodra duavata ga na lewe ni matabose ia na ivakatakila mai vua na Kalou. E dua na iwalewale e oka ruarua kina na ivakamacala kei na vakabauta ni kena rawati na nanuma kei na lomana na Turaga.⁴

Ena gauna vata oqori e dodonu me nanumi tiko ni sega ni nodra itukutuku kece na iliuliu ni Lotu, e liu se ena gauna oqo, me basika kina e veigauna kece na ivunau. Sa dau kilai tu ena Lotu ni nona itukutuku e dua na iliuliu ena dua na soqoni e vakavuqa ni tukuna kina e dua na nona vakasama, sa vakasamataki vakavinaka, ka sega ni nakiti me sa vakadeitaki se veivauci ki na Lotu raraba. E vakavuvulitaka na Parofita o Josefa Simici ni “dua na parofita ena parofita ga ena gauna e ivalavala tiko vakakina.”⁵ A cavuta taumada o Peresitedi Clark:

“Ena vuku ni tikina oqo e koto kina e dua na italanoa rawarawa a talanoataka vei au o tamaqu niu se gonetagane lailai voli, au sega ni kila se ena dodonu cava, ia e vakamacalataka na vakasama oqo. Na nona italanoa e baleta na kena namaki tiko na yaco mai ni Mataivalu [nei Johnston], a vunautaka o Baraca Brigham vei ira na tamata ena dua na soqoni vakamataka e dua na ivunau warumisa me baleta na mataivalu sa voleka tiko mai, ka tukuna tiko na inaki me ra vorati ka vakasavi lesu. Ena soqoni ena yakavi a tucake o koya ka kaya ni a vosa tiko ena mataka o Brigham Young, ia sa vakarau vosa oqo na Turaga. Oti qai vosa, na kena itautau e veibasai sara ga mai na kena ena mataka. …

“… Ena kila na Lotu ena ivakadinadina ni Yalo Tabu ena kedra maliwa na lewenilotu se ra vakauqeti tiko na veitacini iliuliu ‘mai na Yalo Tabu;’ ena nodra vakavoqataka na nodra nanuma, ia ena yaco na gauna me na vakavotui kina na nanuma oqori.”⁶

E vakadeitaka na Parofita o Josefa Simici ena dua na iyatuvosa momona na nona itavi bibi na iVakabula ena noda ivunau: “Na yavu ni ivakavuvuli ni noda Lotu o ya na nodra ivakadinadina na iApositolo kei na Parofita, me baleti Jisu Karisito, ni a mate, bulu, ka tucake tale ena ikatolu ni siga, ka lako cake ki lomalagi; kei na veika kece tale eso e salavata kei na noda Lotu era sa tokona talega.”⁷ Na ivakadinadina nei Josefa Simici me baleti Jisu o ya ni bula tiko o Koya, “ni a raici koya, ena liga imatau ni Kalou; ka sa rogoca talega [ko koya] na domo sa tukuna ni sai Koya na Le Duabau ga nei Tamana” (V&V 76:23; raica talega na tikina e 22). Au sa kerekere vei ira kece era rogoca se wilika na itukutuku oqo me ra vakasaqara na ivakadinadina vata oqori ni ivakarau ni bula vakalou ena masumasu kei na vulici ni ivolanikalou, na Veisorovaki, kei na Tucake Tale nei Jisu Karisito. Ciqoma na Nona ivunau ena veivutuni, papitaiso, ciqoma na isolisoli ni Yalo Tabu, ka qai muria tiko ena nomu bula taucoko na lawa kei na veiyalayalati ni kosipeli i Jisu Karisito.

Ni sa roro mai na gauna me marautaki kina na Siganimate, au vakaraitaka na noqu ivakadinadina ni o Jisu mai Nasareci a luve ni Kalou, ka se luve ni Kalou tikoga, na Mesaia ni parofisai taumada. Sai koya na Karisito, ka a vakararawataki mai Kecisemani, mate ena kauveilatai, bulu, ka tucake dina tale ena ikatolu ni siga. Sai Koya na Turaga sa tucake tale ka sa vakaturi cake tale mai na mate, ena vukuna eda na vakaturi cake kece kina mai na mate, ia, mai vua o ira kece era vinakata era na vueti ka vakacerecerei ena Nona matanitu vakalomalagi. Oqo na noda ivunau, sa vakadeitaka na ivakadinadina kece e liu kei Jisu Karisito kei na kena e qai tukuni wale oqo me baleta na noda gauna. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.