« ’O tei ’ite mai ia rātou ra, ’ua ’ite ïa iā’u »
Nā Elder Neil L. Andersen
Nō te pupu nō te Tino ’Ahuru Ma Piti ’āpōsetolo
I teie anotau, tē ora nei te mau tamari’i i roto i te mau ’utuāfare huru rau ’e te fifi. Tītauhia ’ia fa’atoro tātou i te rima i tei vai ’ōtahi noa, tei vaiihohia i muri ’e tei rāpae i te ’āua.
’Ua here te Atua i te mau tamari’i. ’Ua here ’Oia i te mau tamari’i ato’a. ’Ua nā ’ō te Fa’aora ē, « E vaiiho noa mai i te tamari’i ri’i ’ia haere noa mai na iā’u nei : … mai ia rātou ho’i tō te basileiā ra o te ao ».1
I teie anotau, tē ora nei te mau tamari’i i roto i te mau ’utuāfare huru rau ’e te fifi.
’Ei hi’ora’a, i teie mahana, ’ua tāta’i piti te mau tamari’i i te fenua Marite e ora ra ’e te hō’ē noa metua, e ’ere mai te reira ’a 50 matahiti i ma’iri.2 ’E e rave rahi ’utuāfare tei iti te hō’ēra’a i roto i tō rātou here i te Atua ’e i tō rātou hina’aro ’ia ha’apa’o i Tāna mau fa’auera’a.
I roto i teie ’ārepurepura’a pae vārua e mara’a noa mai ra, e tāmau noa te ’evanelia i fa’aho’ihia mai i te ’amo i te fāito au, te mana’o hau a’e, te hōho’a e pe’e a te Fatu.
« E ti’ara’a tō te mau tamari’i ’ia fānauhia i roto i te fa’aipoipora’a, ’e ’ia aupuruhia e te hō’ē metua tāne ’e te hō’ē metua vahine ’o tē fa’atura nei ma te tu’utu’u ’ore i te mau fafaura’a nō te fa’aipoipora’a …
« E hōpoi’a hanahana tā te tāne ’e te vāhine fa’aipoipo i te herera’a ’e i te poiherera’a te tahi ’e te tahi ’e tā rāua mau tamari’i… Tei te mau metua te hōpoi’a mo’a i te aupurura’a i tā rātou mau tamari’i nā roto i te here ’e te parau ti’a, i te ha’apa’ora’a i tō rātou mau hina’aro i te pae tino ’e i te pae vārua, ’e i te ha’api’ira’a ia rātou i te here ’e i te tāvini te tahi i te tahi, te ha’apa’ora’a i te mau fa’auera’a a te Atua ».3
Tē ha’amāuruuru nei mātou i te mau metua maita’i e rave rahi nō te mau fa’aro’o ato’a ’ati a’e te ao nei, ’o tē aupuru nei ma te here i tā rātou mau tamari’i. ’E tē ha’amāuruuru maita’i nei mātou i te mau ’utuāfare i roto i te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i te mau Mahana Hōpe’a nei tei pū’ohuhia i roto i te utuutura’a a te hō’ē metua tāne ’e te hō’ē metua vāhine fa’afāriuhia i te Fa’aora, tei tā’atihia e te mana nō te autahu’ara’a, ’e ’o tē ha’api’i nei i roto i tō rātou ’utuāfare ’ia here ’e ’ia ti’aturi i tō rātou Metua i te Ao ra ’e i Tāna Tamaiti, ’o Iesu Mesia.
E tāparura’a nō te Feiā ’Āpī
I teie rā mahana tē tāparu nei au nō te rahira’a hānere tauatini tamari’i, feiā ’āpī ’e te feiā ’āpī pa’ari ’aita i roto i te mau ’utuāfare « hōho’a maita’i roa », nāhea ato’a atu pa’i e parau. ’Aita vau e parau noa nei nō te feiā ’āpī tei fārerei i te ’ati pohe, te fa’ata’ara’a, ’e ’aore rā, te itira’a te fa’aro’o o tō rātou nau metua, tē parau ato’a nei rā vau nō te rahira’a ’ahuru tauatini feiā ’āpī tamaroa ’e feiā ’āpī tamahine ’ati a’e te ao nei tei fāri’i hope roa i te ’evanelia, ’aita rā te metua vahine ’ore ’e te metua tāne e haere ato’a mai i roto i te ’Ēkālesia nā muri iho ia rātou.4
Tē tomo nei teie feiā mo’a taure’are’a nō te mau mahana hōpe’a nei i roto i te ’Ēkālesia ma te fa’aro’o rahi. Tē tia’i nei rātou ’ia fa’ati’a i te ’utuāfare au roa a’e i roto i tō rātou iho orara’a ananahi.5 ’E ’ia tae i te taime, e riro mai rātou ’ei tuha’a faufa’a rahi nō tā tātou nu’u misiōnare, tō tātou mau feiā ’āpī pa’ari parau ti’a, ’e ’o rātou ’o te tūturi i mua i te fata nō te ha’amata i tō rātou iho ’utuāfare.
Te ara-’ōhie-ra’a i te mau hina’aro
E tāmau noa tātou i te ha’api’i i te hōho’a e pe’e a te Fatu nō te mau ’utuāfare, i teienei rā, nā roto i te rahira’a mirioni melo, e te raura’a o te mau tamari’i o te ’Ēkālesia, tītauhia ia tātou ’ia feruri maita’i ’e ’ia ara ’ōhie noa i tō rātou mau hina’aro. I te tahi taime e mea ta’a ’ē roa te ta’ere ’e te huru paraparau i roto i te ’Ēkālesia. ’Aita te mau tamari’i paraimere e fa’aea i te hīmene « E nehenehe te mau ’utuāfare e riro ’ei hō’ē ē a muri noa atu »,6 terā rā, ’ia hīmene ana’e rātou ē, « E ’oa’oa rahi tō’u ’ia ho’i ana’e mai pāpā i te fare »7 ’e ’aore rā, « nā pāpā ’e ’o māmā e arata’i i te haere’a »,8 e ’ere pauroa te tamari’i e hīmene nō tō rātou iho ’utuāfare.
’Ua fa’a’ite mai tō mātou hoa ’o Bette i te hō’ē ’ohipa tei tupu i te fare purera’a i te 10ra’a o tōna matahiti. ’Ua parau ’oia ē : « Tē vauvau ra tā mātou ’orometua i te hō’ē ha’api’ira’a nō ni’a i te fa’aipoipora’a hiero. ’Ua ui ta’a ’ē mai ’oia iā’u ē, ‘E Bette, ’aita tō ’oe nā metua i fa’aipoipohia i roto i te hiero, e ’ere ānei ?’ ’Ua ’ite [tō’u ’orometua ’e te tā’āto’ara’a o te piha] i te pāhonora’a ». ’Ua haere noa te ha’api’ira’a a te ’orometua, ’e ’ua taiā roa te mana’o o Bette. ’Ua nā ’ō ’oia ē, « E rave rahi ’āru’i tō’u ta’ira’a. I te ro’ora’ahia vau te fifi māfatu e piti matahiti i muri mai, ’ua mana’o vau e pohe au, ’e ’ua ri’ari’a roa vau i te ferurira’a ē, e vai noa vau ’o vau ana’e ē a muri noa atu ».
’Ua haere tō’u hoa ’o Leif i te purera’a ’ōna ana’e. I te hō’ē taime, i roto i te paraimere, ’ua anihia iāna ’ia hōro’a i te hō’ē a’ora’a poto. ’Aita tōna e māmā ’e ’aore rā, e pāpā i te fare pure nō te ti’a i pīha’i iho iāna nō te tauturu mai te mea ē, e mo’e iāna e aha te parau atu. ’Ua matā’u roa ’o Leif. ’Aita ’oia e hina’aro ’ia ha’amā, nō reira, ’ua fa’aea ’oia i te haere i te purera’a e rave rahi ’āva’e.
« ’Ua parau atu ra Iesu i te hō’ē tamaiti iti, ’ua tu’u atu ra iāna i rotopū ia rātou ra…
« ’E [nā ’ō atu ra] ’o te ’ite atu i te hō’ē mai teie nei tamaiti iti te huru nō tō’u nei i’oa, ’ua ’ite ïa iā’u ».9
Te mau ’ā’au ti’aturi ’e te mau hōro’a pae vārua
’Ua ha’amaita’ihia teie mau tamari’i e teie feiā ’āpī i te ’ā’au ti’aturi ’e te mau hōro’a rahi pae vārua. ’Ua parau mai ’o Leif iā’u ē, « ’Ua ’ite au i te ha’api’ira’a tumu ē, ’o te Atua tō’u Metua ’e ’ua ’ite ’Oia iā’u ’e ’ua here iā’u ».
Teie te parau a tō mātou hoa ’o Veronique, « ’A ha’api’i mai ai au i te mau parau tumu o te ’evanelia ’e ’a tai’o ai au i te Buka a Moromona, mai te huru ra ē, ’ua ha’amana’o vau i te tahi mau mea tā’u i ’ite a’ena, ’ua mo’ehia rā iā’u ».
Nō Alegrete, i Beresilia, tō mātou hoa ’o Zuleika. Noa atu ē, e ’ere tōna ’utuāfare i te ’utuāfare fa’aro’o, i te 12ra’a tōna matahiti, ’ua ha’amata o Zuleika i te tai’o i te Bibilia ’e ’ua haere e māta’ita’i i te mau ’Ēkālesia i reira, ma te ’imi ’ia rahi atu tōna ’ite nō ni’a i te Atua. Ma te parau fa’ati’a ’ōti’ati’a ri’i a tōna nā metua, ’ua ha’api’i ’oia i pīha’i iho i te mau misiōnare, ’ua roa’a te hō’ē ’itera’a pāpū, ’e ’ua bāpetizohia. ’Ua parau mai ’o Zuleika iā’u ē : « I roto i te mau ’āparaura’a, ’ua fa’a’itehia mai iā’u te hō’ē hōho’a nō te hiero nō Roto Miti ’e ’ua paraparauhia mai iā’u te parau nō te mau ’ōro’a tā’atira’a. Mai taua taime ra, ’ua tupu te hina’aro i roto iā’u ’ia tomo i roto i te fare o te Fatu i te hō’ē mahana, ’e ’ia roa’a te hō’ē ’utuāfare mure ’ore ».
Noa atu ē e ’ere te orara’a o te hō’ē tamari’i i te mea maita’i roa i ni’a i te fenua nei, tāna rā ADN pae vārua e mea maita’i roa ïa inaha, e tamaiti ’e ’aore rā e tamahine nā te Atua tōna hīro’a mau.
’Ua parau te peresideni Thomas S. Monson : « ’A tauturu i te mau tamari’i a te Atua ’ia ta’a maitai i te mea mau ’e te faufa’a i roto i teie orara’a. ’A tauturu ia rātou ’ia fa’ahotu i te pūai nō te mā’iti i te mau ’ē’a e tāpe’a ia rātou ma te pe’ape’a ’ore i ni’a i te ’ē’a ē tae atu ai i te ora mure ’ore ra ».10 Hōhora ’ā’ano ana’e i tō tātou rima ’e tō tātou ’ā’au. E hina’aro teie feiā ’āpī i tō tātou taime ’e i tō tātou ’itera’a pāpū.
’O Brandon, tei tomo mai i roto i te ’Ēkālesia i Colorado i roto i te ha’api’ira’a teitei, tei paraparau mai iā’u nō ni’a i te feiā tei toro mai i te rima iāna nā mua a’e ’e i muri iho i tōna bāpetizora’ahia. ’Ua parau ’oia : « ’Ua pārahi au i roto i te mau fare o te mau ’utuāfare tei ora i te ’evanelia. ’Ua fa’a’itehia mai iā’u te hō’ē fāito o tā’u i mana’o e nehenehe tā’u e fa’atupu i roto i tō’u iho ’utuāfare ».
’Ua fānauhia ’o Veronique i te fenua Holane, ’e ’ua haere i te ha’api’ira’a nā muri iho i tā maua tamahine ’o Kristen ’a ora ai mātou i Helemani. ’Ua parau ’o Veronique ē : « Te mau pīahi e melo nō te ’Ēkālesia, e māramarama tō ni’a iho ia rātou. ’Ua ’itehia iā’u ē, nō roto mai taua māramarama ra i tō rātou fa’aro’o ia Iesu Mesia ’e i te ha’apa’ora’a i Tāna mau ha’api’ira’a ».
’Ua bāpetizohia tō’u hoa ’o Max i te va’ura’a o tōna matahiti. E ’ere tōna metua tāne i te melo nō te hō’ē noa a’e ’Ēkālesia, e e nehenehe tā Max e haere i te purera’a ’e ’aore rā, ’aita.
I tōna taure’are’ara’a, e rave rahi ’āva’e ’aita ’oia i haere i te purera’a, ’ua feruri ’o Max ē, e mea ti’a iāna ’ia ho’i fa’ahou i te purera’a ’e i te hō’ē sābati po’ipo’i ’ua fa’aoti ’oia e ho’i mai. Terā rā, ’ua taiā ri’i ’oia i tāna fa’aotira’a ’a haere noa ai ’oia i mua i te ’ūputa fare purera’a, ’e ’ua tāviriviri tōna ’ōpū.
Tē ti’a noa mai ra te ’episekōpo ’āpī i reira. ’Aita o Max i mātau iāna, ’e ’ua feruri ’oia ē, pāpū roa e, ’aita te episekopo i mātau ia Max. ’A fātata noa mai ai ’o Max, e mata ’oa’oa tō te ’episekōpo, ’e ’ua toro ’oia i tōna rima ’e nā ō atu ra ē, « Max, ’auē te ’oa’oa ’ia ’ite ia ’oe ! »
« ’A fa’ahiti ai ’oia i taua mau parau ra », tē parau ïa a Max, « ’ua tae mai ra te hō’ē māhanahana i ni’a iā’u ’e ’ua ’ite a’era vau ē, ’ua rave au i te ’ohipa ti’a ».11
E nehenehe te ’itera’a i te i’oa o te hō’ē ta’ata e fa’atupu roa i te maita’i.
« ’E fa’aue atu ra [Iesu] ’ia hōpoihia mai tā rātou mau tamari’i [Iāna ra]…
« ’E… ’ua rave atu ra ’Oia [ia rātou], ha’amaita’i tāta’i hō’ē ihora ia rātou, ’e ’ua pure atu ra i te Metua nō rātou.
« E oti a’era ’Oia i te nā-reira-ra’a, ’oto ihora ’Oia ».12
Te feiā ’āpī ’aita ā i bāpetizohia
Nā roto i te anira’a a te mau metua, e rave rahi feiā ’āpī tei here i te ’evanelia ’o te tia’i e rave rahi matahiti nō te bāpetizo ia rātou.
E tamari’i noa ā ’o Emily i ta’a ai tōna nā metua, ’e ’aita ’oia i fāri’i i te parau fa’ati’a ’ia bāpetizohia ’oia ē tae roa atu i te 15ra’a o tōna matahiti. Tē parau ’ana’anatae nei tō mātou hoa Emily nō ni’a i te hō’ē ti’a fa’atere nō te feiā ’āpī tamahine tei « toro noa i tōna rima iāna ’e ’ua pūai roa mai [tōna] ’itera’a pāpū ».13
’E taure’are’a ’o Colten ’e ’o Preston nō Utaha. ’Ua ta’a tō rāua nā metua ē ’aita rāua i fāri’i i te parau fa’atia ’ia bāpetizohia rāua. Noa atu ē, ’aita tā rāua e nehenehe e ’ōpere i te ’ōro’a mo’a, e ’āfa’i mai rā rāua i te faraoa i te mau hepetoma ato’a. ’E noa atu ē, ’aita e ti’a ia rāua ’ia tomo i roto i te hiero nō te rave i te mau bāpetizora’a ’e te feiā ’āpī ’ia haere ana’e tā rātou pāroisa i te hiero, e haere ïa teie nā taea’e e ’imi i te mau i’oa ’utuāfare i roto i te piha ’ā’amu ’utuāfare i pīha’i iho noa i te hiero. Te mea rahi roa a’e e tauturu i te mana’o fāri’i o te feiā ’āpī, ’o te tahi atu ïa feiā ’āpī parau ti’a.
Elder Joseph Ssengooba
E ’ōpani au i tā’u a’ora’a nā roto i te hi’ora’a o te hō’ē hoa ’āpī, hō’ē taure’are’a tā mātou i fārerei tau hepetoma i ma’iri a’enei, ’a rātere ai mātou i roto i te misiōni nō Zambia Lusaka.
Nō Ouganda mai ’o Elder Joseph Ssengooba. E hitu matahiti tōna i te pohera’a tōna metua tāne. I te ivara’a o te matahiti, ’o ’oia ana’e tōna orara’a, inaha ’aita e mara’a i tōna metua vahine ’e tōna mau fēti’i i te aupuru iāna. I te 12ra’a o tōna matahiti, ’ua fārerei ’oia i te mau misiōnare ’e ’ua bāpetizohia ’oia.
’Ua fa’ati’a mai ’o Joseph iā’u i tōna mahana mātāmua i te purera’a : « I muri a’e i te purera’a ’ōro’a, ’ua mana’o vau ē, ’ua tae ïa i te taime nō te ho’i i te fare, terā rā, ’ua fa’a’ite atu te mau misiōnare iā’u ’ia Joshua Walusimbi. ’Ua parau mai ra ’o Joshua iā’u ē, e riro ’oia ’ei hoa nō’u, ’e ’ua hōro’a mai ra ’oia iā’u i te hō’ē Buka hīmene nā te mau tamari’i e’ita ïa vau e haere noa i roto i te paraimere ma te ’ohipa ’ore i roto i te rima. I roto i te paraimere, ’ua tu’u ’o Joshua i te tahi pārahira’a i pīha’i iho i tōna pārahira’a. ’Ua ani manihini mai ra te peresideni paraimere iā’u ’ia haere i mua ’e ’ua ani atu ra i te tā’āto’ara’a o te paraimere ’ia hīmene nō’u ‘E tamari’i au nā te Atua ra.’ ’Ua mana’o roa vau e ta’ata ta’a ’ē roa vau ».
’Ua arata’i atu ra te peresideni ’āma’a ia Joseph i mua i te ’utuāfare nō Pierre Mungoza, ’e ’ua riro mai rātou ’ei ’utuāfare nōna nō nā matahiti e maha i muri mai.
E va’u matahiti i muri mai, i te taime ’a ha’amata ai ’o Elder Joseph Ssengooba i tāna misiōni, ’ua māere roa ’oia ’o Elder Joshua Walusimbi iho tōna ta’ata ha’api’ipi’i, ’oia te tamaiti tei fāri’i maita’i iāna i tōna mahana mātāmua i roto i te paraimere. E tōna peresideni misiōni ? ’O te peresideni Leif Erickson ïa, te tamaiti iti tei fa’aea i te haere i te paraimere nō te mea e ri’ari’a rahi tōna ’ia hōro’a i te hō’ē a’ora’a. ’Ua here te Atua i Tāna mau tamari’i.
’Ua horo mai te mau tamari’i
I tō maua ta’u vahine ’o Kathy haerera’a i ’Afirita tau hepetoma i ma’iri a’enei, ’ua tere māua i Mbuji-Mayi, i te fenua hau repupirita manahune nō Congo. Nō te na’ina’i te fare pure nō te fāri’i e 2 000 melo, ’ua putuputu mātou i rāpae’au i raro a’e i te hō’ē ’ie turuhia ’e te pou ’ofe. ’A ha’amata ai te putuputura’a, ’ua ’ite māua e rave rahi tamari’i e hi’o noa mai ra ia mātou, ma te tāpe’a noa i ni’a i te mau ’auri i rāpae mai i te ’āua auri e hā’ati ra i te fenua. Parau marū mai nei ’o Kathy ē, « Neil, ’ia mana’o ’oe, ’aita ’oe e hina’aro e ani manihini i terā mau tamari’i ’ia haere mai i roto ? » ’Ua ha’afātata atu ra vau i te peresideni mata’eina’a ’o Kalonji i mua i te purupiti ’e ’ua ani atu ra iāna ’ia ani i te mau tamari’i i rāpae mai i te ’āua ’ia ’āmui mai ia mātou i roto i te ’āua.
I tō’u māere rahi, nā roto i te anira’a manihini a te peresideni Kalonji, ’aita te mau tamari’i i haere noa mai, ’ua horo mai rā—hau atu i te 50 ’e 100 paha—te tahi pae e ’ahu māhaehae ’e ’aita e tia’a, terā rā, e mata ’ata’ata nehenehe ’e te hōho’a mata ’oa’oa.
’Ua putapū roa tō’u ’ā’au i te ’itera’a i taua ’ohipa ra, ’e ’ua fa’ariro vau i te reira ’ei tāpa’o nō te tītaura’a nā tātou ’ia toro i te rima i te feiā ’āpī e mana’o ra ē, tē vai ’ōtahi nei rātou, ’ua vaiihohia rātou i muri, ’e ’aore rā, tei rāpae i te ’āua. Ha’amana’o ana’e ia rātou, fa’ari’i poupou ana’e ia rātou, tauahi ana’e ia rātou, ’e rave ana’e i te mau mea ato’a e ti’a ia tātou ’ia rave nō te ha’apa’ari i tō rātou here i te Fa’aora. ’Ua nā ’ō Iesu ē, « ’O te ’ite atu i te hō’ē mai teie nei tamaiti… te huru nō tō’u nei i’oa, ’ua ’ite ïa iā’u ».14 Nā roto i te i’oa o Iesu Mesia ra, ’āmene.