« ’Ia ’ume mai au i te mau ta’ata ato’a ra iā’u »

Nā Elder Dale G. Renlund

Nō te pupu nō te Tino ’Ahuru Ma Piti ’āpōsetolo

’A ha’afātata ai tātou i te Atua, e riro te mana fa’ati’a nō te Tāra’ehara a Iesu Mesia i te tae mai i roto i tō tātou orara’a.

E au mau taea’e here, e au mau tuahine, i te tāvinira’a vau i ’Āfirita, ’ua ani au i te parau a’o a Elder Wilford W. Andersen nō te Hitu ’Ahuru, nō te tauturu i te Feiā mo’a e ora ra i roto i te veve. I roto i te mau mea fa’ahiahia tāna i parau mai, tē vai ra teie : « Rahi noa atu te āteara’a te ta’ata hōro’a i te ta’ata fāri’i, rahi noa ato’a atu te ta’ata fāri’i i te mana’o ē, e ti’ara’a mana tōna ».

Tei roto teie parau tumu i te fa’anahora’a tōtauturu a te ’Ēkālesia. ’Aita ana’e e noa’a i te mau melo ’ia pāhono i tō rātou mau hina’aro, e fāriu nā mua rātou i ni’a i tō rātou mau fēti’i. I muri iho, mai te peu e tītauhia, e nehenehe tā rātou ’ia fāriu i ni’a i te feiā fa’atere o te ’Ēkālesia i tō rātou vāhi nō te tauturu i te pae tino.¹ E mea fātata a’e te mau fēti’i ’e te feiā fa’atere ia rātou e hina’aro i te tauturu, ’e i te rahira’a taime, ’ua nā reira ato’a mai rātou ’e ’ua ta’a maita’i ia rātou nāhea i te tauturu atu. Nō te fātata rātou i te ta’ata hōro’a, e ’ā’au mēhara te tupu mai i roto i te ta’ata fāri’i ’e e iti mai terā mana’o ti’ara’a mana.

Teie mana’o—« rahi noa atu te āteara’a te ta’ata hōro’a i te ta’ata fāri’i, rahi noa ato’a atu te ta’ata fāri’i i te mana’ora’a ē, e ti’ara’a mana tōna »—e tano ato’a ïa nō te ’ohipa pae vārua. ’O tō tatou Metua i te Ao ra ’e Tāna Tamaiti ’o Iesu Mesia te mau ta’ata Hōro’a rahi hope. Rahi noa atu tātou i te fa’aāteara’a ia Rāua, rahi noa ato’a atu te mana’o ti’ara’a mana i roto ia tātou. E ha’amata tātou i te mana’o ē, nō tātou te aroha e ti’a ai, e mau ha’amaita’ira’a tei mo’ehia i te hōro’a mai ia tātou. ’Oi’oi tātou i te hi’ora’a ’ati a’e ia tātou, hi’o i te mau mea ti’a ’ore ’e ’ino’ino atu āi—’e riri roa ato’a—nō te ’ohipa tano ’ore tā te mata e ’ite nei. Te ’ohipa tano ’ore, mai te ’ohipa faufa’a ’ore ïa ē tae roa i te fāito e ’ino’ino te ’ā’au, ’āre’a rā, ’ia ātea tātou i te Atua, e ’ā’ano rahi ato’a te mau mea iti ri’i ti’a ’ore. E tae mai te mana’o ē, ’ei fa’a’āfaro te Atua i teie mau ’ohipa—’e ’ia ha’aviti noa !

I roto i te Buka a Moromona, tē fa’ahōho’ahia nei te ’ohipa e tupu nō te āteara’a tātou i te Metua i te Ao ra ’e ia Iesu Mesia, tei roto i te ta’a-’ē-ra’a rahi e vai ra i roto ia Nephi ’e tōna na tua’ana, ’o Lamana ’e Lemuela :

Nō Nephi, « e hina’aro rahi ho’i i te ’ite i te mau parau aro a te Atua ra, i pi’i hua atu au [’oia] i te Fatu ra » ’e ’ua tāmarūhia tōna ’ā’au.² I te tahi pae, e mea ātea ’o Lamana ’e ’o Lemuela i te Atua—’aita rāua i mātau Iāna.
’Ua fāri’i Nephi i te mau ’ohipa teimaha ma te amuamu ’ore, ’āre’a nō Lamana ’e Lemuela, « i ’ōhumu mai rāua… i te mau mea e rave rahi ». Te ’ōhumu i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a, ’o te ha’apahira’a tamari’i ïa. Tē parau nei te ’īrava ē, « tē ’ōhumu noa ra rāua, nō te mea ’aore rāua i ’ite i te ’ohipa a te Atua, ’o tei hāmani ia rāua ra ».³
Nō tōna fātatara’a i te Atua, ’ua roa’a ia Nephi ’ia ’ite ma te au i te « aroha mau » o te Atua.⁴ I te tahi pae, i te ’itera’a Lamana ’e ’o Lemuela ia Nephi i te fāri’ira’a i te mau ha’amaita’ira’a, « ’ua riri [rāua] iāna, nō te mea ’aore [rāua] i ’ite i te ’ohipa a te Fatu ».⁵ ’Ua hi’o Lamana ’e Lemuela i te mau ha’amaita’ira’a tā rāua i fāri’i mai te hō’ē tārahu a te Atua ia rāua ’e ’ua mana’o amuamu rāua ē, ’aita i ti’a te fāito ha’amaita’ira’a. Mai te huru ē, ’ua hi’o rāua i te mau ha’amaita’ira’a a Nephi mai te tahi mau « hape » tei ravehia i ni’a ia rāua. I roto i te mau pāpa’ira’a mo’a, mai te huru te reira i te mana’o ti’ara’a mana ’ia māuruuru ’ore.
’Ua fa’atupu Nephi i te fa’aro’o i te Atua nō te rave fa’aoti i te mea i anihia mai.⁶ I te tahi pae, nō Lamana ’e ’o Lemuela, « nō te ’eta’eta o tō rāua ’ā’au, ’aita rāua i ani… i te Fatu mai tei ti’a ’ia rāua ».⁷ Mai te huru ra ē, ’ua mana’o rāua ē, tītauhia i te Fatu ’ia hōro’a mai i te mau pāhonora’a i te mau uira’a ’aita rāua i ui atu. « E ’ore roa te Fatu e fa’a’ite mai ia māua i te reira », tā rāua i parau, ’aita ato’a rā rāua i tāmata ri’i a’e ’ia ani.⁸ E tātarara’a te reira nā te pāpa’ira’a mo’a nō te fē’a’ara’a fa’ao’ō’o.

Nō tō rāua āteara’a i te Fa’aora, ’ua ’ōhumu Lamana ’e Lemuela, ’ua mārō ’e ’ua mo’e te fa’aro’o. I mana’o ai rāua ē, ’aita i tano te orara’a ’e e ti’ara’a mana tō rāua i te aroha o te Atua. I te tahi pae, nō tōna ha’afātatara’a i te Atua, ’ua ta’a roa ia Nephi ē, nō Iesu Mesia te orara’a i tano ’ore roa a’e. Noa atu tōna hara ’ore, ’ua māuiui rahi roa te Fa’aora.

Rahi noa atu tātou i te fātatara’a ia Iesu Mesia i te mana’o ’e te hina’aro o te ’ā’au, rahi noa ato’a atu tātou i te māuruuru i Tōna māuiuira’a hara ’ore, rahi noa ato’a atu tō tātou ’ā’au mehara nō te aroha ’e te fa’aorera’a hapa, ’e rahi noa ato’a atu tō tātou hina’aro ’ia tātarahapa ’e ’ia riro mai Iāna ra te huru. E mea faufa’a rahi tō tātou āteara’a mau i te Metua i te Ao ra ’e ia Iesu Mesia, ’ua hau atu rā te faufa’a te ’āvei’a tā tātou e rave nei. E mea māuruuru a’e te Atua i te ta’ata hara e tātarahapa ra ’e ’o te tāmata ra i te ha’afātata atu ā Iāna, i te ta’ata fa’ati’a noa iāna, te ta’ata ’imi hape i roto ia vetahi ’ē, mai te mau pharisea ’e te mau pāpa’i parau i tahito ra, ’o te ’ore e hi’o nei i te tītaura’a rahi ’ia tātarahapa rātou.⁹

’Ei tamari’i, e hīmene Noela nō te fenua Suede tā’u i hīmene ’o te ha’api’i ra i te hō’ē mea ’ohie ’e te pūai—nā te ha’afātatara’a i te Fa’aora e fa’ataui ia tātou. Mai teie ri’i te mau parau :

’Ia hiti te po’ipo’i Noela
E haere au i te fare animala
I reira te Atua i te maorora’a pō
I te ta’otora’a i ni’a i te ’āretu.

’Auē īa to maita’i i hina’aro ai ’Oe
E pou i te fenua nei !
I teienei, ’aita fa’ahou tō’u hina’aro ’ia ha’amāu’a
I tō’u vai-tamari’i-ra’a i roto i te hara !

E Iesu ē, ’ua hina’aro mātou ia ’Oe,
’Oe te hoa o te mau tamari’i.
’Aita fa’ahou tō’u hina’aro ’ia ha’amāuiui ia ’Oe
I tā’u mau hara.10

’Ia hi’o mana’o tātou ia tātou iho i te fare animala ra i Betelehema « i reira te Atua i te maorora’a pō i te ta’otora’a i ni’a i te ’āretu », e ’ite maita’i a’e tātou i te Fa’aora ’ei tao’a hōro’a nō ’ō mai i te hō’ē Metua here i te Ao ra ’e te maita’i. ’Ei mono i tō tātou mana’o ti’ara’a mana ’ia tītau i Tāna mau ha’amaita’ira’a ’e Tōna aroha, e fa’atupu tātou i te hia’ai pūai ’ia fa’aea i te ha’amāuiui rahi atu ā i te Atua.

Noa atu ā tā tātou ’āvei’a i teienei ’e ’aore rā te ātea i te Metua i te Ao ra ’e ia Iesu Mesia, e ti’a ia tātou ’ia fāriu i ni’a ia Rāua ’e ’ia ha’afātata atu ā ia Rāua. E tauturu mai Rāua ia tātou. Mai tā te Fa’aora i parau i te mau ’āti Nephi i muri mai i Tōna ti’a-fa’ahou-ra’a :

« I tono mai ta’u Metua iā’u ’ia fa’ateiteihia vau i ni’a i te sātauro ; ’e ’ia oti ta’u fa’ateiteira’ahia i ni’a i te sātauro ra, ’ia ’ume mai au i te mau ta’ata ato’a ra iā’u…

« ’E teie ïa te tumu i fa’ateiteihia ai au ; nō reira, i te au i te mana o te Metua, e ’ume au i te mau ta’ata ato’a ra iā’u ».¹¹

Nō te ha’afātata atu ā i te Fa’aora, tītauhia ’ia tātou ’ia fa’arahi i tō tātou fa’aro’o Iāna, ’ia rave ’e ha’apa’o i te mau fafaura’a ma te vai noa te Vārua Maita’i ia tātou nei. E ti’a ato’a ia tātou ’ia ’ohipa ma te fa’aro’o ’e ma te pāhono i te arata’ira’a pae vārua tā tātou e fāri’i nei. E ’ite-pauroa-hia teie mau mea i roto i te ’ōro’a mo’a. ’Oia mau te rāve’a maita’i roa a’e tā’u i ’ite nō te ha’afātata atu ā i te Atua, te fa’aineine-maite-ra’a ’ia rave ti’amā i te ’ōro’a i te mau hepetoma ato’a.

’Ua fa’ati’a mai te tahi hoa nō māua nō ’Āfirita Apato’a nāhea ’oia i te ’itera’a i te reira. I te taime ’a riro ai Diane ’ei melo fa’afāriu ’āpī, ’ua haere ’oia i te tahi ’āma’a i rāpae ia Johannesburg. I te hō’ē sābati, tē pārahi ra ’oia i roto i te ’āmuira’a, ’aita te mau diakono i ’ite iāna ’a ’ōpere ai i te ’ōro’a, nō te huru o te fare pure. ’Ua ’ino’ino Diana i te reira ’aita rā ’oia i parau ri’i a’e. ’Ua ’ite rā te tahi melo i teie tuahine i mo’ehia ’e ’ua fa’aara i te peresideni ’āma’a i muri iho i te purera’a. Tē ha’amata ra te Ha’api’ira’a Sābati, ’ua anihia Diane ’ia haere i roto i te hō’ē piha ’ona ana’e.

Tomo mai nei te hō’ē taea’e o te autahu’ara’a. Tūturi ’oia i raro ’e ha’amaita’i atu ra i te pāne ’e toro atu ra iāna. ’Ua ’amu ’oia. Tūturi fa’ahou a’era ’oia ’e ha’amaita’i ihora i te pape ’e toro atu ra iāna i te hāpaina iti. ’Ua inu ’oia. I reira noa, e piti mana’o tei tae ’oi’oi mai i roto ia Diane : ’A tahi, « ’Ē pa’i, ’ua rave ’oia [te taea’e o te autahu’ara’a] i te reira nō’u noa iho ». I muri mai, « ’Ē pa’i, ’ua rave ’Oia [te Fa’aora] i te reira nō’u noa iho ». ’Ua putapū roa Diane i te here o te Metua i te Ao ra.

Nā te ’itera’a ē nōna noa iho te tūsia a te Fa’aora i tauturu iāna ’ia ha’afātata atu ā te mana’o i te Atua, ’e ’ua tītōhia te hō’ē hia’ai rahi ’ia vai noa terā mana’o i roto i tōna ’ā’au, ’eiaha i te sābati noa, i te mau mahana ato’a rā. ’Ua ’apo mai ’oia ē, noa atu ā tei roto ’oia i te hō’ē ’āmuira’a nō te rave i te ’ōro’a, te mau fafaura’a e fa’a’āpī i te mau sābati ato’a, nōna iho ïa. ’Ua tauturu—’e tē tauturu noa nei—te ’ōro’a mo’a ia Diane ’ia putapū i te mana o te here atua, ’ia ’ite i te rima o te Fatu i roto i tōna orara’a ’e ’ia ha’afātata atu ā i te Fa’aora.

’Ua fa’ata’a te Fa’aora i te ’ōro’a mo’a ’ei mea tītau-roa-hia ’ei niu pae vārua. ’Ua parau ’oia :

« ’E tē fa’aue atu nei au ia ’outou ’ia rave ’outou i taua mau mea nei [rave i te ’ōro’a]. ’E ’ia nā reira noa ’outou i te rave, e ao tō ’outou, ’ua patuhia ho’i ’outou i ni’a iho i ta’u papa.

« ’O ’outou rā te rave i te ’ohipa ’ē i te reira, ’o tei ’ore ïa i patuhia i ni’a iho i ta’u papa, ’ua patuhia rā ïa i ni’a i te one ; ’e ’ia ma’iri mai te ua, e tahe mai te pape pu’e, e uihi mai te mata’i i ni’a iho ia rātou ra, ’ei reira e ma’iri ai rātou, ’e tē vai ’īriti-noa-hia te mau ’uputa o hade e fāri’i ia rātou ».¹²

’Aita Iesu i parau ē, « mai te peu e ma’iri te ua, mai te peu e tahe te pape pu’e ’e mai te peu e uihi te mata’i, ’ua parau ā ’Oia « ’ia [i te taime] ». ’Aita e ta’ata tei pāruru-’ē-hia i te mau tāmatara’a o te orara’a ; tītauhia, nō tātou pā’āto’a, te pāruru nō roto mai i te ’ōro’a mo’a.

I te mahana ’ua ti’a fa’ahou mai te Fa’aora, tē ratere ra e piti pipi nō te haere i te ’oire iti ra nō Emausa. ’Ua nā muri te Fatu ti’a fa’ahou ia rāua, ’aita rā i ’itehia ’o ’Ona terā. ’E tē haere noa ra rātou, ’e ’ua ha’api’i noa ’Oia i te mau pāpa’ira’a mo’a. I te tāpaera’a rātou, ’ua ani rāua Iāna ’ia tāmā’a ’e rāua.

« ’E iāna i ’āmui ato’a atu ia rāua i te ’amura’a mā’a ra, ’ua rave ihora ’oia i te pāne, ha’amaita’i atu ra i te Atua, vāhi ihora tu’u atu ra ia rāua ra.

« Tu’ua ihora te ’ite i tō rāua mata, ’ite atu ra rāua iāna, mo’e roa atu ra rā ’oia.

« ’Ua parau ihora rāua rāua iho, e ’ere, e hoa, i ’ana’anatae tō tāua ’ā’au iāna i paraparau mai ia tāua i te arati’a ra, ’a fa’a’ite mai ai ia tāua i te aura’a i te mau parau i pāpaihia ra ?

« ’Ua tīti’a a’era rāua i ni’a i reira ra, ho’i mai ra i Ierusalema, ro’ohia mai ra ’ua putuputu [nā ’āpōsetolo] ’ahuru ma hō’ē ».

I reira rāua i te fa’a’ite-pāpū-ra’a i te mau ’āpōsetolo ē, « ’Ua ti’a mau ā te Fatu i ni’a…

« ’Ua fa’a’ite ato’a mai ra rāua i te parau tā rāua i ’ite i te arati’a ra, ’e tō rāua ’itera’a iāna i te vāhira’a i te pāne ».¹³

E tauturu mau te ’ōro’a ia tātou ’ia ’ite i tō tātou Fa’aora. Tē fa’aha’amana’o ato’a nei te reira i Tōna mamae hara ’ore. ’Āhiri te orara’a i te tano ’ore mau, e’ita ïa ’outou ’e ’o vau nei e ti’a fa’ahou mai ; e’ita roa atu ’outou ’e ’o vau nei e ti’a mā i mua i te Atua. ’Ia hi’ohia mai te reira, ’ua māuruuru roa vau i te tano-’ore-ra’a te orara’a.

Ta’a ’ē noa atu rā te reira, e ti’a iā’u ’ia parau ’ū’ana ē, maoti te Tāra’ehara a Iesu Mesia ’aore e mea tano ’ore i te hope’a roa, i roto i te ’ōpuara’a mure ’ore o te mau mea ato’a. « Te mau mea ato’a e ’ere i te mea maita’i i roto i te orara’a nei, e [fa’atītī’aifarohia] ».¹⁴ E’ita paha te huru o tō tātou orara’a nei e taui, nā roto rā i te aumihi, te maita’i ’e te here o te Atua tātou e fāri’i ai hau atu i te ti’a nō tātou, hau atu i tā tātou i ’āpī a’enei ’e hau atu i tā tātou i tia’i a’enei. ’Ua parau-fafau-hia mai ia tātou ē, « Nā te Atua e hōroi i tō [tātou] roimata ato’a ; ’e e ’ore roa te pohe, ’e te ’oto, ’e te mihi, ’e te māuiui, e ’ore ato’a ïa, nō te mea ’ua mou te mau mea tahito ra ».¹⁵

Noa atu te vāhi tei reira ’outou i tō ’outou aura’a ’e te Atua, tē ani nei au ia ’outou ’ia ha’afātata mai i te Metua i te Ao ra ’e ia Iesu Mesia, ’o nā ta’ata Hāmani Maita’i ’e nā ta’ata Hōro’a rahi hope i te mau maita’i ato’a. Tē ani nei au ia ’outou ’ia haere i te purera’a ’ōro’a i te mau hepetoma ato’a nō te rave i te mau tāpa’o mo’a nō te tino ’e te toto o te Fa’aora. Tē ani nei au ia ’outou ’ia putapū i te fātatara’a i te Atua ’a fa’a’itehia mai ai Oia ia ’outou, mai Tāna i nā reira i te mau pipi i tahito ra, i te « vāhira’a i te pāne ».

’A nā reira ai ’outou, tē parau fafau atu nei au ē, e fātata atu ā ’outou i te Atua. E purara ’ē atu te mau peu tino nei nō te ha’apahira’a tamari’i, te mana’o ti’ara’a mana ’ia māuruuru ’ore ’e te fē’a’ara’a fa’ao’ō’o. E monohia te reira e te mau mana’o here rahi ’e te ’ā’au mēhara nō te hōro’ara’a te Metua i te Ao ra i Tāna Tamaiti. ’A ha’afātata ai tātou i te Atua, e riro te mana fa’ati’a nō te Tāra’ehara a Iesu Mesia i te tae mai i roto i tō tātou orara’a. ’Ei reira, mai nā pipi ra i haere i Emausa, e ’ite mai tātou ē, tei piha’i iho noa te Fa’aora i te roara’a o te tere. ’O tō’u ïa ’itera’a pāpū ’e tā’u e fa’a’ite pāpū ato’a nei, i te i’oa o Iesu Mesia, ’āmene.