ការរក្សា សេចក្តីជំនឿ ទោះ នៅដាច់ឆ្ងាយពីគេក្តី

ដោយ រ៉ាយអិន ដុប័លយូ សលហ្គីវើរ

ការិយាល័យប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់សាសនាចក្រ

នៅពេលដែលសង្គ្រាម ជំងឺ ឬកាលៈទេសៈផ្សេងទៀតបានបន្សល់ទុកឲ្យសមាជិកសាសនាចក្រទាំងនេះនៅឯកោនៅក្នុងប្រទេសរបស់ពួកគេ នេះគឺជារបៀបដែលពួកគេបន្តនៅស្មោះត្រង់ ។

ពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយភាគច្រើនថ្វាយបង្គំនៅក្នុងវួដ និងសាខា ជាកន្លែងដែលពួកគេអាច « ជួបជុំគ្នាជាញឹកញាប់ ដើម្បីតមអាហារ ហើយអធិស្ឋាន ហើយពិគ្រោះគ្នាទៅវិញទៅមក អំពីសុខុមាលភាពដល់ព្រលឹងពួកគេ » ( មរ៉ូណៃ ៦:៥ ) ។ ប៉ុន្តែមរ៉ូណៃជាព្យាការីដែលបានសរសេរពាក្យទាំងនេះ បានធ្វើកិច្ចការមួយចំនួនចុងក្រោយបំផុតរបស់លោក នៅពេលលោកនៅតែម្នាក់ឯង ដោយបន្តធ្វើជាសិស្សម្នាក់ បន្ទាប់ពីការបំផ្លិចបំផ្លាញនៃប្រជាជនលោកមក ។

ពេញប្រវត្តិសាសនាចក្រ ពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយជាច្រើននាក់បានរក្សាសេចក្តីជំនឿរបស់ពួកគេតែឯង នៅពេលកាលៈទេសៈបានទុកឲ្យពួកគេនៅដាច់ឆ្ងាយពីគេ ។ មនុស្សមួយចំនួនដូចជាមរ៉ូណៃ បានរស់នៅក្នុងជីវិតរបស់ពួកគេក្នុងនាមជាសាក្សី និងគំរូសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយៗទៀត ។ មនុស្សដទៃទៀតបានរស់នៅដើម្បីឃើញនូវថ្ងៃមួយដែលពួកគេអាចចែកចាយសេចក្តីជំនឿរបស់ពួកគេសារជាថ្មីម្តងទៀត ។

ការអធិស្ឋានអស់ជាច្រើនឆ្នាំសម្រាប់ថ្ងៃនេះ

ហ្វ្រានទីស្កា ប្រូឌីឡូវ៉ាបានចូលជាសមាជិកសាសនាចក្រនៅទីក្រុងវៀនណាក្នុងឆ្នាំ ១៩១៣—មួយឆ្នាំមុនសង្គ្រាមលោកលើកទី I ចាប់ផ្តើម—ហើយគ្មានទំនាក់ទំនងជាមួយសមាជិកដទៃទៀតនៃសាសនាចក្ររហូតដល់ឆ្នាំ ១៩២៩ ។

ហ្វ្រានទីស្កា ប្រូឌីឡូវ៉ា មានការលំបាកក្នុងការទស្សនទាយអំពីតួនាទីដែលគាត់នឹងមាននៅក្នុងប្រវត្តិសាសនាចក្រ កាលអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនាម្នាក់បានគោះទ្វារផ្ទះរបស់គាត់នៅ ទីក្រុងវៀនណា ក្នុងឆ្នាំ ១៩១៣ ។ មួយឆ្នាំក្រោយពីការប្រែចិត្តជឿរបស់គាត់មក សង្គ្រាមលោកលើកទី I បានលេបយកអាណាចក្រអូទ្រី — ហុងគ្រី ធ្វើឲ្យពួកអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនាត្រូវត្រឡប់ទៅផ្ទះ ហើយសមាជិកបុរសជាច្រើននាក់ត្រូវបានហៅឲ្យចូលបម្រើទាហាន ដោយទុកឲ្យ ហ្វ្រានទីស្កា និងបងប្អូនស្រីពីរបីនាក់ផ្សេងទៀតបំពេញនូវសេចក្តីត្រូវការដោយខ្លួនពួកគេផ្ទាល់ ។

វាគឺជាពេលដែល ហ្វ្រានទីស្កា ទាក់ទងជាមួយសមាជិកសាសនាចក្រច្រើនជាងគេបំផុតអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ ។ បន្ទាប់ពីសង្គ្រាម ស្វាមីរបស់ ហ្វ្រានទីស្កា ឈ្មោះ ហ្វ្រានទីសេក ត្រូវបានជាប់ការសន្យាបម្រើមុខងារនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលថ្មីនៃប្រទេសឆេកូស្លូវ៉ាគី ។ បន្ទាប់ពីពួកគេបានប្តូរទៅរស់នៅ ប្រាក នោះហ្វ្រានទីស្កា គឺជាសមាជិកសាសនាចក្រតែម្នាក់ឯងគត់នៅក្នុងប្រទេសនោះ ។ ពីរបីខែក្រោយមក ហ្វ្រានទីសេក បានស្លាប់ ដោយទុកឲ្យហ្វ្រានទីស្កានៅជាមួយកូនស្រីតូចពីរនាក់គឺ — ហ្វ្រានសេស និងជេន — ទំនុកបម្រុងដល់ពួកគេ ។

ហ្វ្រានទីស្កាបានបង្រៀនដំណឹងល្អដល់កូនស្រីរបស់គាត់ដោយខ្លួនគាត់ផ្ទាល់ ។ ហ្វ្រានសេសនិយាយថា « ខ្ញុំត្រូវបានចិញ្ចឹមឲ្យធំឡើងនៅក្នុងសាសនាចក្រ ។ សាសនាចក្រគឺជាផ្ទះរបស់យើង ! »^១ ហ្វ្រានទីស្កាក៏បានសរសេរសំបុត្រទៅថ្នាក់ដឹកនាំសាសនាចក្រនៅក្នុងប្រទេសអូទ្រីស ដោយសូមចាត់ឲ្យអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនាឲ្យមកប្រទេសឆេកូស្លូវ៉ាគី ។ ថ្នាក់ដឹកនាំសាសនាចក្រមានការស្ទាក់ស្ទើរ ដោយសារអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនាចុងក្រោយគេនៅទីក្រុងប្រាក កាលពីប្រមាណ ៤០ ឆ្នាំមុនត្រូវបានចាប់ដាក់គុកដោយសារតែប្រកាសដំណឹងល្អ ហើយក្រោយមកត្រូវបាននិរទេសចេញពីទីក្រុងនោះ ។ ទោះបីជាមានរដ្ឋាភិបាលថ្មីក្តី ក៏ថ្នាក់ដឹកនាំសាសនាចក្រមានការភ័យខ្លាចថា មានការផ្លាស់ប្តូរតែបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ ។

ដោយពុំបានគិតអំពីកង្វល់នោះ ហ្វ្រានទីស្កាបានបន្តសរសេរសំបុត្រ ហើយអធិស្ឋានទូលសូមឲ្យមានបេសកកម្មមួយត្រូវបានបង្កើតឡើង ។ ក្នុងឆ្នាំ ១៩២៨ បន្ទាប់ពីហ្វ្រានទីស្កាបានធ្វើជាសមាជិកតែម្នាក់ឯងអស់រយៈពេលមួយទសវត្សរ៍មក ថូម៉ាស ប៊ីស៊ីហ្គើរ អាយុ ៨៣ ឆ្នាំ — អ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនាដដែលដែលបានប្រកាសដំណឹងល្អនៅទីក្រុងប្រាក កាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុននោះ — បានត្រឡប់មកវិញ ។ វាទំនងថា ភាពនៅដាច់តែឯងរបស់គ្រួសារនេះត្រូវបានឈានដល់ទីបញ្ចប់ហើយ ។ ប៉ុន្តែ មិនយូរប៉ុន្មានក្រោយមក សុខភាពទ្រុឌទ្រោមរបស់អែលឌើរ ប៊ីស៊ីហ្គើរ បានបង្ខំឲ្យគាត់ចាកចេញពីប្រទេសនោះ ។

ហ្វ្រានទីស្កាមានការខកចិត្ត ប៉ុន្តែគាត់បានសម្រេចចិត្តបន្តសរសេរសំបុត្រទៅកាន់សមាជិក និងថ្នាក់ដឹកនាំសាសនាចក្រនៅក្រៅប្រទេស ។ ស្មារតីលះបង់របស់គាត់ត្រូវបានទទួលរង្វាន់ ៖ នៅថ្ងៃទី ២៤ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ១៩២៩ អែលឌើរ ចន អេ វិតសូ ( ១៨៧២–១៩៥២ ) ក្នុងកូរ៉ុមនៃពួកសាវកដប់ពីរនាក់បានទៅដល់ទីក្រុងប្រាក ជាមួយនឹងអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនាមួយក្រុម ។ នៅល្ងាចនោះ ហ្វ្រានទីស្កា និងក្រុមនោះបានឡើងទៅកូនភ្នំក្បែរប្រាសាទខាស្តិច ជាកន្លែងដែលអែលឌើរ វិតសូ បានឧទ្ទិសឆ្លងប្រទេសឆេកូស្លូវ៉ាគីសម្រាប់ការប្រកាសដំណឹងល្អ ហើយបានបង្កើតបេសកកម្មមួយជាផ្លូវការ ។ ក្រោយមកហ្វ្រានទីស្កា បានសរសេរថា « មានមនុស្សបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះដែលអាចយល់នូវអំណរដែលយើងបានមាន ។ យើង [ បាន ] អធិស្ឋានអស់ជាច្រើនឆ្នាំសម្រាប់ថ្ងៃនេះ » ។^២

ហ្វ្រានទីស្កាមានវត្តមាននៅពេលដែលអែលឌើរ ចន អេ វិតសូ ( ទាំងពីរនាក់ឈរនៅជួរកណ្តាល ) បានឧទ្ទិសឆ្លងប្រទេសឆេកកូស្លូវ៉ាគីសម្រាប់ការប្រកាសដំណឹងល្អនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២៩ ។

អស់រយៈពេលប្រហែលជាប្រាំមួយខែ សាខាមួយបានជួបប្រជុំគ្នានៅក្នុងផ្ទះរបស់ហ្វ្រានទីស្កា ។ ទីបំផុតហ្វ្រានទីស្កាបានជួយកូនស្រីរបស់គាត់ក្នុងការបកប្រែព្រះគម្ពីរមរមនទៅជាភាសាឆេក ហើយបានចាក់គ្រឹះសម្រាប់សាសនាចក្រដែលឥឡូវនេះត្រូវបានហៅថា សាធារណរដ្ឋឆេក ។

ដូចជាហ្វ្រានទីស្កាដែល ពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយជាច្រើននាក់មានការកាន់ខ្ជាប់ទោះជានៅដាច់ឆ្ងាយតែឯងក្តី ។ បុរស និងស្ត្រីដូចតទៅនេះគឺនៅក្នុងចំណោមមនុស្សដំបូងគេដែលចែកចាយដំណឹងល្អ ហើយចាក់គ្រឹះនៃសាសនាចក្រនៅក្នុងប្រទេសកំណើតរបស់ពួកគេ ដែលឲ្យមនុស្សដទៃទៀតចែកចាយនៅពេលក្រោយទៀតក្នុងការស្វាគមន៍ដល់ពួកបរិសុទ្ធ ។

អំណោយទានដ៏ខ្ជាប់ខ្ជួននៃសេចក្តីជំនឿពិត

ក្នុងនាមជាអែលឌើរជាអធិបតី ហ្វូជីយ៉ា ណារ៉ា ( ស្លៀកសម្លៀកបំពាក់ពណ៌ក្រម៉ៅ ) បានទទួលការខុសត្រូវក្នុងការបន្តទាក់ទងជាមួយសមាជិកបន្ទាប់ពីបេសកកម្មប្រទេសជប៉ុនត្រូវបានបិទនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២៤ ។

នៅពេលបេសកកម្មប្រទេសជប៉ុនបានបិទនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២៤ សមាជិកជាច្រើនមានអារម្មណ៍ថាបាត់បង់ និងត្រូវគេបោះបង់ចោល ។ ភាពជាថ្នាក់ដឹកនាំសម្រាប់សមាជិកដែលមានប្រមាណជា ១៦០ នាក់នៅក្នុងប្រទេសជប៉ុនត្រូវធ្លាក់ទៅលើ ហ្វូជីយ៉ា ណារ៉ា ជាអែលឌើរដែលជាអធិបតីនៅក្នុងប្រទេស ដែលបម្រើការងារនៅតាមរថភ្លើងដែលបានធ្វើឲ្យគាត់អាចសួរសុខទុក្ខដល់សមាជិកដែលបែកខ្ញែកទាំងនោះ ។ នៅពេលដែលគាត់ពុំអាចទៅសួរសុខទុក្ខបាន ហ្វូជីយ៉ា បានបន្តទាក់ទងតាមរយៈទស្សនាវដ្តីបោះពុម្ពដែលមានចំណងជើងថា Shuro ( ស្លឹកត្នោត ) នៅក្នុងនោះលោកបានចែកចាយសារលិខិតដំណឹងល្អ ហើយបានលើកទឹកចិត្តពួកបរិសុទ្ធដែលនៅសល់ទាំងប៉ុន្មាននៅក្នុងអំឡុងប៉ុន្មានឆ្នាំដ៏លំបាកបន្ទាប់មកទៀតនោះ ។

បន្ទាប់ពីកន្លែងការងាររបស់ហ្វូជីយ៉ាបានប្តូរគាត់ទៅម៉ាន់ជូរី ហើយអ្នកជំនួសគាត់ក្នុងនាមជាអែលឌើរជាអធិបតីបានស្លាប់ភ្លាមៗក្នុងឆ្នាំ ១៩៣៧ នោះទំនាក់ទំនងជាមួយសមាជិកនៅក្នុងប្រទេសជប៉ុនត្រូវបានបាត់បង់ភ្លាម ។ ហ្វីជីយ៉ាបាននិយាយថា « ទោះបីជាយើងគ្មានការឆ្លើយឆ្លងជាមួយអ្នកនៅទីក្រុង សលត៍ លេក ក្តី … ក៏យើងមានការជឿជាក់ថា សាសនាចក្រនឹងបានបើកវិញម្តងទៀត [ នៅទីនេះ ] » ។^៣

អំឡុងពេលសង្គ្រាមលោកលើកទី II ហ្វូជីយ៉ាបានត្រឡប់ទៅទីក្រុងតូក្យូវិញ ជាកន្លែងដែលគាត់បានប្រកាសដំណឹងល្អដល់អ្នកជិតខាងរបស់គាត់ ហើយបានរៀបចំការប្រជុំថ្នាក់សាលាថ្ងៃអាទិត្យប្រចាំសប្តាហ៍ ។ បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមចប់ ហ្វីជីយ៉ាបានរកឃើញកំណត់ចំណាំមួយដែលបានសរសេរដោយ អែតវឺត អិល គ្លីសូល — ជាពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយម្នាក់ដែលបម្រើនៅក្នុងកងទ័ពអាមេរិកកាំង — អញ្ជើញឲ្យសមាជិកសាសនាចក្រនៅក្នុងប្រទេសនោះទាក់ទងគាត់ ។ ភ្លាមនោះហ្វីជីយ៉ាបានទៅជួបអែតវឺតនៅក្នុងបន្ទប់របស់គាត់នៅសណ្ឋាគារ ។ នៅពេលអែតវឺតបានចូលរួមការប្រជុំរបស់ពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយនៅក្នុងទីក្រុងតូក្យូ គាត់មានការអស្ចារ្យក្នុងចិត្តដែលឃើញមានមនុស្សជិត ១០០ នាក់បានចូលរួមប្រជុំ ។

ក្រោយមក ហ្វីជីយ៉ាបាននិយាយថា « ឆ្លងកាត់នូវអ្វីៗទាំងអស់មក អំណោយទានដ៏មហិមា និងអំណោយទានដ៏ខ្ជាប់ខ្ជួនកើតមានដើម្បីដឹង ហើយឱបក្រសោបយកសេចក្តីជំនឿដ៏ពិត — នោះគឺមានន័យថា ស្គាល់ព្រះវរបិតាសួគ៌ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ និងព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ » ។^៤

ការស្ថាបនាសាសនាចក្រនៅរដ្ឋហាវ៉ៃ

អ្នកប្រែចិត្តជឿមុនដំបូងគេនៅក្នុងរដ្ឋហាវ៉ៃ ចូណាថាន់ ណាភេឡា បានជួយបកប្រែព្រះគម្ពីរមរមនទៅជាភាសាហាវ៉ៃ ។

ចូណាថាន់ អេច ណាភេឡា គឺជាចៅក្រមដែលទទួលការគោរពដ៏ប្រពៃនៅលើកោះម៉ៅអី ពីមុនគាត់ និងភរិយាគាត់ កាតើ ឃីធី បានជ្រមុជទឹកក្នុងឆ្នាំ ១៨៥១ ។ បន្ទាប់ពី ចូណាថាន់ ត្រូវបានបង្ខំឲ្យលាលែងពីតំណែងជាចៅក្រមដោយសារតែការចូលជាសមាជិកសាសនាចក្រ នោះលោកបានលះបង់ថាមពលរបស់លោកក្នុងការស្ថាបនាសាសនាចក្រនៅក្នុងចំណោមពួកអ្នកដែលនិយាយភាសាហាវ៉ៃ ។ ចូណាថាន់បានបង្រៀនភាសាដល់ ចច ឃ្យូ ខានុន ដែលជាអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនា បានជួយបកប្រែព្រះគម្ពីរមរមន ហើយបង្កើតកម្មវិធីដំបូងសម្រាប់បំពាក់បំប៉នអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនាជាភាសាបរទេសនានា ។

ជាលទ្ធផល មានពួកសាសន៍ហាវ៉ៃសញ្ជាតិដើមជាង ៣០០០ នាក់បានចូលជាសមាជិកសាសនាចក្រនៅក្នុងអំឡុងពេលបីឆ្នាំ ។ ចូណាថាន់ បានសរសេរថា « វាមានភាពច្បាស់លាស់ណាស់ចំពោះយើងថា នេះគឺជាសាសនាចក្ររបស់ព្រះ ។ មានមនុស្សជាច្រើននៅលើកោះទាំងនេះដែលបានទទួលសេចក្តីជំនឿដ៏រឹងមាំ តាមរយៈព្រះគុណនៃព្រះតាមរយៈព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទជាព្រះអម្ចាស់ ដែលយើងអាចទទួលព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ » ។^៥

នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៧២ ឃីធី ណាភេឡា បានកើតឃ្លង់ ហើយត្រូវបានតម្រូវឲ្យប្តូរទៅនៅជាមួយក្រុមអ្នកកើតជំងឺឃ្លង់នៅ ម៉ូឡូកាយ ជាជាងបន្តនៅជាមួយពួកបរិសុទ្ធ នោះចូណាថាន់បានសូមអង្វរឲ្យក្រុមនោះទទួលយកគាត់ទៅនៅជាមួយផងដែរ ។ គាត់បានសរសេរសំបុត្រទៅកាន់គណៈកម្មការសុខាភិបាលថា « អំឡុងពេលដ៏ខ្លីដែលនៅសល់នេះ ខ្ញុំចង់រស់នៅជាមួយភរិយារបស់ខ្ញុំ » ។^៦ ការអង្វរករនោះត្រូវបានផ្តល់ឲ្យ ហើយចូណាថាន់បានក្លាយជាប្រធានសាខានៅម៉ូឡូកាយ ។ ចូណាថាន់បានធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយសង្ឃកាតូលិកក្នុងមូលដ្ឋាននោះ គឺលោកឪពុក ដាមៀន ដើម្បីបម្រើដល់អស់អ្នកដែលរងទុក្ខដោយសារជំងឺនោះ ។ ទីបំផុត ចូណាថាន់បានស្លាប់ដោយសារជំងឺឃ្លង់ដែលគាត់បានឆ្លងពីក្រុមនោះ ។

« ខ្ញុំរីករាយក្នុងការធ្វើជាគ្រឿងឧបករណ៍មួយនៅក្នុងព្រះហស្តនៃព្រះ » ។

វីលហែម ហ្វ្រេដ្រីច ( រូបទីពីរមកពីខាងឆ្វេងដៃ ) និង អ៊ីមីល ហូប ( នៅកណ្តាល ជួរខាងក្រោយ ) បានចូលរួមពិធីបុណ្យជ្រមុជទឹកដំបូងគេនៅប្រទេសអាហ្សង់ទីន ។

មានតែក្រុមគ្រួសារ ហ្វ្រេដ្រីច និង ហូប ប៉ុណ្ណោះដែលជាពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយនៅប្រទេសអាហ្សង់ទីន កាលពួកគេបានប្តូរទីលំនៅពីប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ទៅទីនោះនៅដើមទសវត្សរ៍ទី ២០ ។ វីលហែម ហ្វ្រេដ្រីច និងអ៊ីមីល ហូប បានព្យាយាមចែកចាយដំណឹងល្អនៅក្នុងប្រទេសថ្មីរបស់ពួកគេ ដោយចែកកូនសៀវភៅ ហើយអញ្ជើញមនុស្សដទៃទៀតឲ្យចូលរួមការប្រជុំរបស់ពួកគេ ។ វីហែលបានសរសេរថា « ខ្ញុំមានទំនុកចិត្តទាំងស្រុងលើព្រះវរបិតាសួគ៌របស់ខ្ញុំថា ទ្រង់នឹងបញ្ជូនមិត្តភក្តិដ៏ស្មោះសរ ដែលនឹងទទួលយកដំណឹងល្អ ដ្បិតខ្ញុំរីករាយនៅក្នុងការធ្វើជាគ្រឿងឧបករណ៍នៅក្នុងព្រះហស្តនៃព្រះ » ។^៧

ប៉ុន្តែមានឧបសគ្គចម្បងនានាបានកើតឡើង ។ ក្រុមគ្រួសារទាំងនេះបានរស់នៅឆ្ងាយពីគ្នា ហើយត្រូវធ្វើដំណើរអស់រយៈពេលពីរម៉ោងដើម្បីជួបគ្នា ។ ដោយសារអ៊ីមីលគឺជាឌីកុន ហើយវីលហែមគឺជាគ្រូនៅក្នុងបព្វជិតភាពអើរ៉ុន នោះពួកគេពុំអាចចាត់ចែងពិធីបរិសុទ្ធដូចជាពិធីសាក្រាម៉ង់ ឬផ្តល់ការប្រសិទ្ធពរបព្វជិតភាពបានឡើយ ។

ក្នុងឆ្នាំ ១៩២៤ ហីលដេហ្គាត ហូប បានបង្កើតកូនស្រីម្នាក់ ដែលកូនស្រីនោះបានស្លាប់នៅរយៈពេលពីរខែក្រោយមក ។ នៅពេលគាត់កាន់ទុក្ខ ហីលដេហ្គាត បានសួរអំពីរបៀបដែលឈ្មោះរបស់កូនស្រីនោះអាចត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងកំណត់ត្រានៃសាសនាចក្រ ។ ជាលទ្ធផល វីលហែម បានចាប់ផ្តើមឆ្លើយឆ្លងជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំសាសនាចក្រនៅទីក្រុងសលត៍ លេក ។

មួយឆ្នាំកន្លះក្រោយមក អែលឌើរ មែលវិន ជេ បាឡឺដ ( ១៨៧៣–១៩៣៩ ) ក្នុងកូរ៉ុមនៃពួកសាវកដប់ពីរនាក់ បានបញ្ជូនអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនាពីរនាក់ទៅជួបក្រុមអ្នកប្រែចិត្តជឿដែលកំពុងរីកចម្រើនឡើងនោះនៅទីក្រុងប៊ុយណូ ហ្សែ ។ នៅពេលពួកគេបានទៅដល់ទីនោះនៅក្នុងខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩២៥ អែលឌើរ បាឡឺដ បានជ្រមុជទឹកអ្នកប្រែចិត្តជឿជាច្រើននាក់ ហើយបានរៀបចំបង្កើតសាខាមួយឡើង ។ នៅថ្ងៃបុណ្យគ្រីស្ទម៉ាស់ អែលឌើរ បាឡឺដបានឧទ្ទិសទ្វីបអាមេរិកខាងត្បូងសម្រាប់កិច្ចការផ្សព្វផ្សាយសាសនា ហើយបានរៀបចំបេសកកម្មដំបូងឡើងនៅលើទ្វីបនេះ ។

ការនាំយកដំណឹងល្អត្រឡប់មកកាន់រាស្ត្ររបស់ទ្រង់វិញ

នៅពេលហ្វីលីព និង អានីលី អាសាត ( ខាងឆ្វេង ) បានជួប លូសៀន និង អាហ្គាធី អាហ្វ្រូអេ នៅក្នុងប្រទេសកូតឌីវ័រ គូស្វាមីភរិយាទាំងពីរនេះបានរីករាយដែលដឹងថា ពួកគេពុំនៅឯកោនៅក្នុងសាសនាចក្រនៅទីនោះឡើយ ។

ហ្វីលីព និង អានីលី អាសាត បានស្ថាបនាជីវិតមួយដ៏ស្តុកស្តម្ភ កាលអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនាបានគោះទ្វារផ្ទះរបស់ពួកគេនៅ ទីក្រុងខូន ប្រទេស អាល្លឺម៉ង ក្នុងឆ្នាំ ១៩៨០ ។ ពួកគាត់បានឱបក្រសោបយកដំណឹងល្អភ្លាម ហើយទទួលអារម្មណ៍នូវ « ពរជ័យដ៏លើសលុប » ។ មិនយូរប៉ុន្មានក្រោយមក ហ្វីលីពបានទទួលអារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងនូវបំំណងប្រាថ្នាដើម្បីត្រឡប់ទៅកាន់ប្រទេសកំណើតរបស់គាត់នៅកូតឌីវ័រ ដើម្បីចែកចាយដំណឹងល្អដែលស្តារឡើងវិញ ។ ហ្វីលីពបានចាំថា « ដូច្នេះនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៨៦ បន្ទាប់ពីការអធិស្ឋាន និងតមអាហារអស់ជាច្រើនដងជាមួយភរិយារបស់ខ្ញុំ នោះខ្ញុំបានសម្រេចចិត្តត្រឡប់ទៅកូតឌីវ័រវិញ ដើម្បីផ្តល់នូវអ្វីដែលខ្ញុំបានទទួល ដើម្បីធ្វើឲ្យក្រុមគ្រួសារ និងប្រជាជនជាច្រើនរបស់ខ្ញុំមានភាពប្រសើរឡើង » ។^៨

ពីមុនចាកចេញពីប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ហ្វីលីពបានប្រឹក្សាជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំសាសនាចក្រ ។ ទោះបីជាគ្មានអង្គភាពសាសនាចក្រនៅកូតឌីវ័រក្តី ក៏មានសមាជិកមួយចំនួននៅទីនោះបានចូលជាសមាជិកសាសនាចក្រ ខណៈដែលពួកគេបាននៅក្នុងប្រទេសដទៃទៀត ។ គ្រួសារអាសាតបានទទួលនូវបញ្ជីឈ្មោះរបស់សមាជិកនៅក្រៅប្រទេសទាំងនោះ ហើយនៅឆ្នាំបន្ទាប់មកគាត់បានឧស្សាហ៍សរសេរសំបុត្រទៅកាន់ពួកគេម្នាក់ៗ ។ ដោយសន្សឹមៗ គ្រួសារអាសាតបានបង្កាត់ភ្លើងនៃសេចក្តីជំនឿនៅក្នុងមនុស្សដទៃ ហើយត្រូវបានផ្តល់ការអនុញ្ញាតឲ្យចាប់ផ្តើមធ្វើការប្រជុំនៅថ្ងៃអាទិត្យនៅក្នុងផ្ទះរបស់ពួកគេ ។ មានវួដ និងសាខាជាច្រើនបានកើតឡើងបន្តមកទៀត ហើយនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៧ ស្តេកដំបូងគេនៅក្នុងប្រទេសកូតឌីវ័រត្រូវបានបង្កើតឡើង ។