2019
Ko hono ʻIloʻi, Mahino, mo Tauhi e Ngaahi Fekau ʻa e ʻOtuá
ʻEpeleli 2019


Pōpoaki mei he Kau Taki Fakaʻēliá

Ko hono ʻIloʻi, Mahino, mo Tauhi e Ngaahi Fekau ʻa e ʻOtuá

Ko e meʻa ʻe taha ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi fekaú. Ko e meʻa kehe ia ke mahino ʻa e ngaahi fekaú. Ka ko ha meʻa kehe leva ia ʻa e loto-fiemālie ke tauhi ʻa e ngaahi fekaú.

ʻI heʻeku hoko ko ha papi ului foʻou ki he Siasí, ʻi hoku taʻu hongofulu mā tolú, naʻe kamata ke u ʻiloʻi ʻa e ngaahi fekaú. Ka neongo iá, naʻe ʻikai mahino kiate au ʻa e ʻuhinga ʻo ha niʻihi ʻo e ngaahi fekau ʻa e ʻEikí, pe fakakaukau te u lava ʻo vakai ki he ngaahi tāpuaki ʻo hono tauhi kinautolú. Hangē ko ʻení, ʻi heʻeku tauhi faivelenga e Lea ʻo e Potó ʻi ha vahaʻataimi, naʻe ʻikai tupulaki hoku mālohí mo e ivi ʻi he vaʻinga sipotí, pea ʻi he taimi ʻe niʻihi, ne kovi ange ia ʻi hoku kaungā vaʻinga koē ʻoku ʻikai ke nau tauhi ha tafaʻaki ʻi he Lea ʻo e Potó. Ne hangē ko kinautolu ia kae ʻikai ko au, naʻe lava ʻo lele kae ʻikai ongosiá,1 ka naʻe hokohoko atu ʻeku talangofua ʻi he tuí.

ʻIkai ko ia pē, ka naʻe hangē naʻe taʻotaʻofi mo fakasiʻisiʻi ʻe he ngaahi fekaú ʻeku foungá. Ka ʻi he taimí ni, hili ha taʻu nai ʻe 48 mei ai, ʻoku ou vakai ʻoku fakatauʻatāina e ngaahi fekaú kae ʻikai fakapōpula. Ko e hā naʻe liliú? Ko e moʻoni, naʻe ʻikai ko e ngaahi fekaú. Ko ʻeku mahinó mo e tōʻonga fakakaukaú naʻe liliú.

ʻOku ou vakai he taimí ni ki he ngaahi fekaú mo ha loto houngaʻia, ʻo hangē ko ʻeku vakai ki he fakaʻilonga ko ia ʻi he matātahí ke “kaukau ʻi loto he fuká.” ʻOku ou fili ke kaukau ʻi loto he fuká kae lava ke u fiefia tauʻatāina ʻi he kaukau tahi ʻi ha ʻēlia kuo ʻosi tomuʻa fakapapauʻi ʻoku malu. Ko e moʻoni, te u lava ʻo fili ke kaukau ʻi ha feituʻu kehe, ka kuo pau ke u tali ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo e fili ko iá.

ʻOku ou fili he taimí ni ke tauhi ʻa e ngaahi fekaú koeʻuhí ʻokú ne ʻomi ha nonga mo ha malu, pea ʻi he fakalau ʻa e taimí, ʻoku ou mamata ki he ngaahi tāpuaki ʻo e talangofua ki aí.

Naʻe lea ʻa ʻEletā Teili G. Lenilani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá fakafekauʻaki mo e ngaahi fekaú ʻo pehē, “ʻOku kau ʻi he palani ʻa e ʻOtuá ha ngaahi fakahinohino maʻatautolu, ʻoku lau ki ai ʻa e folofolá ko e ngaahi fekau. Ko e ngaahi fekau ko ʻení ʻoku ʻikai ko ha ngaahi lao fakaholomamata pe taʻe-ʻuhinga pē ke akoʻi kitautolu ke tau talangofua. ʻOku nau fekauʻaki mo ʻetau fakatupulaki ʻa e ngaahi ʻulungaanga ʻo e anga [faka-ʻOtuá], foki ki he Tamai Hēvaní, mo e maʻu ʻo e fiefia tuʻuloá. Neongo ʻoku fie maʻu kitautolu ʻe he ʻOtuá ke tau ʻi he hala ʻo e fuakavá, ka ʻokú Ne foaki mai kiate kitautolu ʻa e ngeia ke filí.”2

ʻOku ou ʻiloʻi, hangē ko Nīfaí, “Kuo pau ke u talangofua”3 koeʻuhí ko au.

ʻI he fakalau ʻa e taimí, ʻoku maʻu e fiefiá, nēkeneká, fiemālié, mo ha ongo ʻo e malu mo ha taumuʻa fakalangí, ʻe kinautolu ʻoku mahino mo tauhi ʻa e ngaahi fekaú. Ko hono moʻoní, ʻoku fakaʻau ke mahino kiate kitautolu e ngaahi fekaú, ʻi heʻetau tauhi kinautolu ʻi he tuí. ʻOku fakaʻaongaʻi ʻe Sione e folofola ʻa e ʻEikí ʻi heʻene pehē, “Pea ko ia ia ʻe fai ki hono finangaló, te ne ʻilo ʻa e akonakí, pe ʻoku ʻi he ʻOtuá ia, pe ko ʻeku lea ʻiate au pē.”4

Naʻe tohi ʻe ʻEtikā A. Kesi ʻa e ngaahi leá ni ʻi hono fakamatalaʻi fakanounou e lelei ʻo e ngāué ʻo fakafehoanaki ki he lea ʻataʻatā peé.

ʻE laka ange ke u mamata ʻi ha malanga ʻi haʻaku fanongo ki ai;

ʻE laka ange ke u ʻaʻeva mo ha taha ʻi hano fakahinohino mai pē ʻa e halá.

ʻOku lelei ange e vakai ʻa e matá, ʻi he fanongo ʻa e telingá;

ʻOku fakapuputuʻu e faleʻi leleí, ka ʻoku mahino maʻu pē ʻa e tā sīpingá,

Pea ko e lelei taha ʻi he kau malangá ko e kau tangata ʻoku fai ki heʻenau leá,

He ʻoku fie maʻu ʻe he taha kotoa pē ke vakai ki ha lelei ʻoku ngāueʻi.

ʻE vave haʻaku ako e founga hono fakahokó kapau te ke tuku ke u mamata hono fakahokó;

Te u lava ʻo vakai ki he ngāue ho nimá, ka ʻe ala vave hoʻo fakamatalá.

Pea ʻe malava ke matuʻaki fakapotopoto pea moʻoni e akonaki te ke faí,

Ka ʻe laka ange ke u ako ʻi he mamata ki he ngāue ʻokú ke fakahokó.

He ʻe ala taʻemahino kiate au e faleʻi fakaʻofoʻofa te ke ʻomí,

Ka ʻoku ʻikai taʻemahino e anga hoʻo ngāué mo e tōʻonga moʻuí.5

ʻOku ʻikai fekauʻaki e tuʻunga fakaākongá ia mo hono ʻiloʻi e ngaahi fekaú ʻi ha founga poto pea ʻikai moʻui ʻaki kinautolú. ʻOku ʻikai fekauʻaki e tuʻunga fakaākongá ia mo hono tauhi kui pē ʻa e ngaahi fekaú. Ko e tuʻunga fakaākonga moʻoní ʻoku fekauʻaki ia mo e mahino ʻa e ngaahi fekaú pea tauhi loto-fiemālie leva kinautolú, koeʻuhí ʻoku tau ʻiloʻi ko ha tāpuaki ia mei heʻetau Tamai Hēvani ʻofá.

Notes

  1. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 89:20.

  2. Dale G. Renlund, “Mou Fili he ʻAhó Ni,” Liahona, Nōv. 2018, 104; Konifelenisi Lahi ʻo ʻOkatopa 2018.

  3. 2 Nīfai 33:15.

  4. Sione 7:17.

  5. Edgar A. Guest, Sermons We See, “I’d rather see a sermon than hear one any day,” veesi pē ʻe ua.

Paaki