E na Rimoara
Te Uea e kaira Kaokan Ana euangkerio ao Ana Ekaretia. E rangi n atai kanoan taai aika a na roko. E kaoi ngkami nakon te mwakuri.
Tariu ao mwaneu aika tangiraki, I rangi ni kukurei n ikotaki ma ngkami n te maungatabu ni kabuta aei n Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira. N ana kakao n iangoa Kaokan Ana Ekaretia te Uea ni koron te bong e a tia ni kakabwaiaira ao aika tangiraki iroura, e berita Beretitenti Russel M. Nelson bwa ara taneiai a na aki tii ururingaki ma a na aki mwanuokinaki.
Au taneiai e rangi ni kauringaaba, ngkai I kakoaua bwa ti te arona ma ngkami. Bwa e na aki mwanuokinaki e bon nakoira n tatabemaniira nako. E kakawaki anne irou ibukina bwa te taneiai ae ururingaki n te katauraoi ibukin te maungatabu aei e bitai n te aro are N na teimatoa n namakinna. Kariaia bwa N na kabwarabwara.
Au katauraoi e kairai nakon te rongorongo are riki inanon Kaokan Bwai. I a tia ni wareka taekana n te tai ae mwaiti, ma irou e riki n taainako bwa taekan te kaitibo ae kakawaki are irekereke iai Iotebwa Timiti, te burabeti ibukin Kaokan Bwai. Ma n te tai aei I nooria n te rongorongo bwa e kanga te Uea ni kairiira, Ana reirei, inanon Ana Ekaretia. I nooria bwa tera ae nanonaki ibukira ngaira aika rabwata ni kairiiraki iroun te Tia Kamaiua te Aonaaba, te Tia Karikibwai—are e atai bwaai ni kabane, ake ngkoa, aika ngkai, ao n taai aika a na roko. Te Uea e reireniira te mwaneka teuana imwiin teuana ao ni kairiira, n aki kairoro.
Te kaitibo ae I kabwarabwara bon te tai ae rangi ni kakawaki ni Kaokan Bwai. Bon te bootaki n te bong ae te Tabati are e karaoaki n Eberi 3, 1836, n te Tembora are Kirtland i Ohio, itiua te bong imwiin katabuana. Iotebwa Timiti e kabwarabwara te tai ae rangi kakannato aei n rongorongon te aonaaba n te kawai ae bebete. Angin ana rongorongo e koreaki inanon Reirei ao Berita aika Tabu mwakoro 110:
“N te bwakantaai. I buokiia Beretitenti ake tabeman n tibwatibwa ana Toa te Uea nakon te Ekaretia, i mwin karekeana mai irouia Tengaun ma Uoman, are tibwangaia bwa a na karaoa te mwakuri n te taibora ae tabu n te bong aei. I mwin karaoan te mwakuri aei nakoia tariu, I oki rikaki nakon te tabo ni kabwarabwara, a karuoaki rooki, ao I boobaraaki, ma Oliver Cowdery, n tataro ni koaua ma nanora ao n ae rau. I mwin teirakera man te tataro, te mii ni burabeti ae oti ikai e kaotaki nakoira ni kauoman.”1
“Te rabuna e anaaki man ara iango, ao matan ootara a kaukaki.
“Ti noora te Uea n tei i aon baon te tabo ni kabwarabwara, imatara; ao i aan waena te bwai ae karaoaki man te koora, ae karana kaanga e babooboo ni buraun.
“Matana ai aron uran te ai; iran atuuna e mainaina n aekan te tinoo; ao ubuna e oota riki nakon ootan taai; ao bwanaana ai aron tangin butin te ran ae korakora, bon bwanaan Iehova, ae kaangai:
“Ngai te moan ao te kabanea; Ngai are e maiu, Ngai are e tiringaki; Ngai te tia tei ibukimi iroun te Tama.
“Nooria, a kabwaraaki ami bure; kam a itiaki imatau; mangaia are, tabekarake atumii ao kimwareirei.
“A riai nanoia tarimi ni kimwareirei, ao e riai nanoia aomata ni kabane ni kimwareirei, ake a tia, ma korakoraia, ni katea te auti aei nakon arau.
Bwa nooria, I a tia ni butimwaea te auti aei, ao arau e na mena ikai; ao N na kaotai nakoia au aomata n te nanoanga n te auti aei.
“Eng, N na kaoti nakoia au taan mwakuri, ao n taetae nakoia n oin bwanaau, ngkana au aomata a kawakinii au tua, ao n aki kabaereka te auti ae tabu aei.
“Eng nanoia ngaa ma bwi ni ngaa a na kimwareirei korakora ibukin kakabwaia ake a na bwaronako, ao te entaumente are a tia n anganaki au taan mwakuri n te auti aei.
“Ao taekan te auti aei e na butanako nakon aaba aika ianena; ao aio te moan kakabwaia are e na bwaro nako aon atuuia au aomata. Eng. Amen.
“I mwin tokin te mi ni burabeti aei, karawa a manga uki riki nakoira; ao Mote e kaoti i matara, ao n anganiira kiingin ikotakiia Iteraera man mwakoron te aonaba ake aua, ao kairaia tengaun baronga man te aba are i meang.
“I mwin aei, e kaoti Eriati, ao n anganiira te mwioko n tararua n te euangkerio are e anganaki Aberaam, n taekinna bwa iroura ao ara kariki n rooro ni kabane i mwira a na kakabwaiaki.
“I mwin tian tokin te mii ni burabeti aei, teuana riki te mii ni burabeti ae korakora mani mimitong e roko nako aora; bwa Eria te burabeti, are e anaaki nako karawa n aki bo ma te mate, e tei i matara, ao n taku:
“Nooria, e a roko raoi te tai, are e taekinaki man wiin Maraki—ni kakoaua bwa ngaia [Eria] e na kanakoaki, i mwain rokon ana bong are e kakannato ma ni kakamaku te Uea—
“N raira nanoia taama nakoia natiia, ao naati nakoia taama, bwa e kaawa n oreaki te aonaba ni kabuta n te maraia—
“Mangaia are, kiingin te mwioko n tararua aei e katukaki i nanon baimi; ao man aei kam kona n ataia bwa e a kaan ana bong are e kakannato ma ni kakamaku te Uea, eng i rarikin taian mataroa.”2
Ngkai, I a tia ni wareka te rongorongo anne n te tai ae mwaiti. Te Tamnei ae Raoiroi e kamatoa nakoiu bwa e koaua te rongorongo. Ma ngkai I kamatebwai ao ni katauraoai ibukin te maungatabu aei, I nooria n ae kamatataaki riki mwaakan te Uea ni kairiia Ana reirei n ae bwanin n Ana mwakuri.
Itiua te ririki imwaain are Mote e angan Iotebwa kiingin ikotakiia Iteraera n Tembora are Kirtland, “Iotebwa e reiakinaki man atuun iteranibaan ana Boki Moomon bwa oin te kantaninga iai bwa e na ‘kaotaki iai nakoia nikiraia te bata are Iteraera … bwa a aonga n ataa a na berita ae tabu te Uea, ao man aki tewenakoaki n aki toki.’ N 1831, te Uea e tuanga Iotebwa bwa ikotakin Iteraera e na waaki i Kirtland, ‘Ao mai ikanne [Kirtland], ane I kantaningaia bwa e na nako buakoia botanaomata ni kabane … bwa e na kamaiuaki Iteraera, ao N na kairiia.’”3
E ngae ngke e kainnanoaki te mwakuri ni mitinare n ikotiia Iteraera, te Uea e kaungai nanoia Ana tia kairiiri bwa a na reireiniia te Tengaun ma Uoman, Uringnga kam aki kona n nako n aaba ake tabeua ni karokoa a reke ami entaumente.”4
Taraan ae te Tembora are Kirtland e kakawaki n ana baire te Uea ae teutana imwiin teutana ni bukina aika uoua: Te Moan, Mote e tataninga ni karokoa are e tia te tembora ni kaoka kiingin ikotakiia Iteraera. Ao te kauoua, e reirei Beretitenti Joseph Fielding Smith bwa “te Uea e tuangiia Aaika Itiaki bwa a na katea te [Tembora are Kirtland] are e kona iai ni kaoka kiingin te kariaia ao ike abotoro a na kona n entaau ao ni katauraoia n ereerea ana nne ni kurebe ibukin te kabanea n tai.”5 E ngae ngke te entaumente n tembora e aki karaoaki n te Tembora are Kirtland, ni kakoroan nanon te taetae ni burabeti, te katauraoi ibukiin otenanti n te tembora a moanna ni kabwarabwaraki ikekei, n raonaki ma aron taian kaotitoi n te tamnei ake a kamanoia naake a mena n te mition ma te entaumente ae beritanaki “te mwaaka mai ieta ”6 are e kaira te ikotaki ae korakora rinanon te mwakuri ni mitinare.
Imwiin anganakin Iotebwa kiingin ikotakiia Iteraera, te Uea e kaira te Burabeti bwa e na kanakoia te Tengaun ma Uoman bwa a na nako ni mitinare. Ngkai I kamatebwai, e kamatataaki riki nakoiu bwa e a tia te Uea ni katauraoa te kawai ae bwanin ibukiia te Tengaun ma Uoman n nako ni mitinare itinaniku n te tabo ike a kaman tauraoi aomata ni kakoaua ao ni boutokaia. Inanon te tai, a na konaa tengaa n aomata, rinanoia, ni kairaki nakon ana Ekaretia te Uea ae e a tia ni kaokaki.
Ni kaineti ma ara rongorongo ae e tauaki mwiina, e katautauaki bwa imarenan 7,500 ao 8,000 a bwabetitoaki n tain uoua aia mition te Tengaun ma Uoman nako Aban Buritan. Aei e kawenea aan te mwakuri ni mitinare i Eurobe. N tokin te ka 19 n tienture, tabeman aika 90,000 a ikotaki nako Amerika, ma angiina riki aika roko man Aban Buritan ao Scandinavia.7 E a tia te Uea ni kaira Iotebwa ao mitinare ake a kakaonimaki ake a nako ni mwakuri ao e nakoraroi mwiin aia ni mitinare, n te tai anne, are e riaon aia konabwai ni kakoroa nanona. Ma te Uea, n ana konabwai ae kororaoi n noori kanoan taai aika a na roko, e riki anne.
Kam uringa te taetae are kaota te namakin ae nano man itiaki man mwakoro 110 n Reirei ao Berita aika Tabu:
“Nooria, e a roko raoi te tai, are e taekinaki man wiin Maraki—ni kakoaua bwa ngaia [Eria] e na kanakoaki, i mwain rokon ana bong are e kakannato ma ni kakamaku te Uea—
“N raira nanoia taama nakoia natiia, ao naati nakoia taama, bwa e kaawa n oreaki te aonaba ni kabuta n te maraia—
“Mangaia are, kiingin te mwioko n tararua aei e katukaki i nanon baimi; ao man aei kam kona n ataia bwa e a kaan ana bong are e kakannato ma ni kakamaku te Uea, eng i rarikin taian mataroa.”8
I kakoaua bwa te Uea e noora ae raroa ae kanoan taai aika a na roko ao bwa E na kanga ni kairiira ni buoka kakoroan nanon Ana kantaninga ni boong aika kaitira.
Inanon au tai ni beku n te Bitiobiriki n Tararua n ririki aika mwaiti n nako, I katabeaki bwa N na tararua bairean ao karikirakean te kurubu are e karaoa te bwai ae ti aranna bwa te FamilySearch. I taetae ma te karaurau bwa I “tararua” karaoana,nakon ae N na kangai I “kairia”. A mwaiti aomata aika wanawana ake a kitani aia mwakuri ao n roko ni katea te bwai are e tangiria te Uea.
Te Moan Beretitentii e a tia ni katea ana kouru ibukin kauarerekean otenanti aika taboro karaoaia. Tabeaiangaia ae korakora bon akean aia atatai ngkana tao e a tia ni karaoaki te otenanti ibukin te aomata. Inanon ririki—taraan ae e bon ririki—a titirakinai te Moan Beretitentii, “Nningai ae na tia karaoana iroum?”
Ma te tataro, te botumwaaka, ao aia anganano aomata n tatabemaniia ni korakoran aia konabwai, e bobonga karaoan te mwakuri. E tia teutana imwiin teutana. Te moan mwakuri bon karaoan te FamilySearch bwa e na bebete kabonganaana ibukiia naake a aki mwatai ni kabonganai taian kaombiuta. A mwaiti riki bitaki aika kaoti, ao I ataia a na reitinako ni kaoti, bwa n te tai are ti waakina aron katokan teuana te kangaanga n ana kairi te tamnei, ti kauka te mataroa nakon kaotioti aika bati riki ibukiin te rikirake ke tao bon titebo kakawakina ma e tuai nooraki. Ao n te bong naba aei, te FamilySearch e riki bwa te bwai ae kainnanoia te Uea bwa mwakoron Kaokan Bwai—ao tiaki tii ibukin totokoan otenanti aika taboro karaoaia.
Te Uea e kariaia bwa iai te nakoraoi ae karaoaki ni buokiia aomata ni karekea aia namakin ni kinaia ao n tangiriia aia bakatibu ni katiai aia otenanti n tembora. Ngkai, n aron are e ataia te Uea tera ae na riki, kairake a riki bwa taan reirei n te kaombiuta ibukiia aia karo ao kaain te uoote. Ni kabane aomata a kunea te kimwareirei ae korakora inanon te mwakuri aei.
Tamnein Eria e biti nanoia kairake ao ikawai, ataei ao kaaro, tibu ataei ao tiibu kaaro. N taian tembora e na waekoa manga bairean tain te bwabetito ao tabeua otenanti aika tabu. Te nano ni kan beku ibukiia ara bakatibu ao te reitaki irouia kaaro ma natiia e rikirake.
Te Uea e noori rokoia ni kabane. E a tia ni baireia, teuana imwiin teuana, n aron are E karaoi bitaki tabeua inanon Ana Ekaretia. E a tia ni kateirakeia ao ni katauraoiia aomata aika kakaonimaki ni karaoi bwaai aika matoatoa ma te nakoraoi. N taainako ao e a bon nananoraoi naba ni buokiira n reirei “teutana imwiin teutana, te reirei teuana i mwin teuana, ikai teutana ao ikekei teutana.”9 E nene n Ana tai ma ana kantaninga, riki E kakoaua bwa te angakarea n taainako e uota te kakabwaia ae ti aki kona n nooria.
I kainiin man kaotan au kakaitau nakon te Uea—Are E anaa nanon Beretitenti Nelson ni kaoai ni karaoa au anganano ni katauraoi ibukin te maungatabu aei. Ni katoa aoa ao ni katoa tataro inanon au tai ni katauraoi e uota te kakabwaia.
I kaoia ni kabane ake a ongora n te rongorongo aei ke ni wareki taeka aikai ni karekea ami onimaki bwa te Uea e kairiiri inanon Kaokan Ana euangkerio ao Ana Ekaretia. E na rimoara. E rangi n atai kanoan taai aika a na roko. E kaoi ngkami nakon te mwakuri. E raoni ngkami inanona. E a tia ni katauraoa ana baire ibukin ami mwakuri n ibuobuoki. Ao e ngae ngkai kam anganano, kam na namakina te kimwareirei ngkai kam buokiia tabeman ni katauraoi ibukin Rokona.
I kakoaua nakoim bwa te Atua te Tama e maiu. Iesu bon te Kristo. Aio Ana Ekaretia. E kinako ao e tangiriko. E kairiko. E a tia ni katauraoa te kawai ibukim. N aran Iesu Kristo ae tabu, amen.