Te Babaire ae Korakora
Ngaira ake ti ataa ana babaire te Atua ao ake a tia ni berita ni waaki, iai tabera ae kakaawaki n reirei koaua aikai.
E ngae ngke ti katobibiaki ni kakatai ao kakaewenako aika onoti, ti rangi ni kakabwaiaaki! Te maungatabu ni kabuta aei e a tia n anganira koaua aika bati ao kimwareirein Kaokakin bwaai n ana euangkerio Iesu Kristo. Ti a tia ni kukurei ni kaotin te Tama ao te Nati are e moani waakina Kaokakin bwaai. Ti a tia ni kauringaki kamimin rokon Ana Boki Moomon, are oin bukina bon kakoauan taekan Iesu Kristo ao Ana reirei. E a tia ni kabouaki nanora man te kona ni karekea te kaotioti, nakoia burabeti ao bon nakoira. Ti a tia n ongo koaua aika kakaawaki ibukin Ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo ae akea tiana ao Mangautina. Ao ti a tia n reireiaki koaua ake tabeua n bwaninin Ana euangkerio are kaotaki nakon Iotebwa Timiti imwiin are te Atua te Tama e katanoata nakon te burabeti ane e boou: “Aio Natiu ae Tangiraki. Ongo Irouna!” (Iotebwa Timiti—Rongorongo 1:17).
Ti a tia ni kamatoaki n ara atatai ni kaokakin te nakoanibonga ao kiingina nako. E a tia ni kabouaaki ara motinnano bwa e na kinaaki Ana Ekaretia te Uea n arana ae eti, Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira. Ao ti a tia ni kaoaki bwa ti na reitaki n te aki mamatam ao te tataro ni kauarerekea korakoran te aoraki are butanako n te aonaba ngkai ao rimwi. N te ingabong aei a ringaki nanora iroun ana burabeti ae maiu te uea ngke e kanakoa te katanoata ae na ururingaki ni Kaokakin bwaai. Ti kamatoaa katanoataana bwa “naake a tataromwaka ni kamatebwaia rongorongon Kaokan bwaai ao ni waaki inanon te onimaki ni karekei aia kakoaua n tabuna ao ana kantaninga ni katauraoa te aonaba imwain Manga Okin ara Uea ao Tia Kamaiu, Iesu Kristo are e taekinaki n te berita.”1
Te Babaire
Bwaai aikai ni kabane bon kanoan te babaire ae tabu are oina bon anganakiia natin te Atua te kona ni karietataki ao n riki n ai Arona. N aron arana ni koroboki aika tabu bwa te “babaire ni kakukurei ae korakora,” “te babaire ni kabomwi” ao “te babaire ni kamaiu” (Aramwa 42:8, 11, 5), te babaire anne—are kaotaki ni Kaokakin bwaai—e moa man te kauntira i karawa. Ngke tamnei ngaira, ti tangiria ni karekea te maiu ae akea tokina are a maiu inanona ara karo ake i karawa. N te tai anne ao rikirakera e a bwaka n are ti tuai ni karekea te atatai n te maiu aei n te rabwata ae mamate. N anganira te atatai anne, te Atua te Tama e baireia ni karika te aonaba aei. N te maiu ae mamate are baireaki, ti na bareka man te bure ngkae ti rinanon te kakaitara are riai ibukin rikiraken tamneira. Ti na bon kona naba n rinanon te mate n rabwata. Ni kamaiura man te mate ao te bure, ana babaire Tamara are i Karawa e na iai te Tia Kamaiu. Mangautina e na kabooia aomata ni kabane man te mate, ao Ana anga karea e na kabwaka te boo are tau ibukiia aomata ni kabane bwa a na kaitiakaki man te bure iaon te boraraoi are e baireaki ni boutoka rikirakera. Ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo aei bon boton ana babaire Tamara.
N te Kauntira i Karawa, ni kabane tamnei aika natin te Atua e kaotaki nakoia ana babaire Tamara, n raonaki ma waakin te maiu ae mamate ao kakatai, ibuobuoki mai karawa, ao tokina ae mimitong. Ti nora te toki mai moani bwaai. Ni kabane aika a rang mwaiti aika mamate ake a tia ni bungiaki iaon te aonaaba aei a rinea ana baire te Atua ao a buaka ibukina n tain te ikakorakora i karawa are e riki. A mwaiti iroura aika a karaoi naba berita aika tabu ma te Tama ni kaeineti ma bwaai ake a na karaoi n te maiu ae mamate. Ni kawai ake a tuai kaotaki, ara mwakuri n te aba n tamnei e a tia n roota arora n te maiu ae mamate.
Te Maiu ae Mamate ao Te Aonaba n Tamnei
Ngkai n na kakimototoi tabeua kanoa aika kakaawaki n ana baire Tamara ngkae a rootira inanon maiura ngkai ao n te aonaba n tamnei rimwi.
Oin te maiu ae mamate ao te rikirake imwiin te bungiaki are e na rimwiia bwa natin te Atua a na riki n ai Arona. Aio nanon Tamara are i Karawa ibukiia natina ni kabane. Ni karekea te toki ae kakukurei aei, tuua aika akea tokiia e kairoro bwa ti riai n riki bwa aomata aika itiaki rinanon Ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo bwa ti aonga ni kona ni maeka ma Tamara are i Karawa ao Natina ao ni kukurei ni kakabwaian te karietataki. N aron are e reirei Ana Boki Moomon, E kaoiia “ni kabane bwa a na nakoina ao ni katoonga ana raoiroi; ao akea ae totokoia ngkana e nakoina, ae bwatabwata ke ae mainaina, te toro ke ae inaomata, te mwaane ke te aine; ao e uringia aika a beekan; ao titebo aroia ni kabane imatan te Atua” (2 Nibwaai 26:33; taraa naba Aramwa 5:49).
Te babaire ae tabu ibukira n riki nakon are ti kona n riki nako iai e kairoroira bwa ti na karaoi rinerine ni kaitaraa te tia kakaitara ae buakaka are kaririia aomata bwa a na waaki ni kaitaraa ana tua nako te Atua ao Ana baire. E kairoro naba bwa ti na rootaki ni kakaitara n te maiu aei, n aron aia bure tabeman ke man te bungiaki n aki toamau. N tabetai rikirakera are ti kainnanoia e reke riki man te rawawata ao te kataaki nakon te mweeraoi ao te rau. Ao akea bongan kakatai n te maiu ae mamate ngkana te buoka mai karawa e kainaomataira man bwaai aika aki raoiroi n te maiu ae mamate.
Te baire e kaota arora n te maiu ae akea tokina, oin bukin ao aron waakin maiura n te maiu ae mamate, ao te buoka mai karawa are ti na karekea. Ana tua te Atua a kauringiira man te birinako nakon aaro aika kakamaaku. Aia reirei taan kairiiri aika kairaki e kaira kawaira ao e anganira te kakoaua are e kawaaka mwanangara ae akea tokina.
Ana babaire te Atua e anganira aua koaua aika korakora ni buokira ni mwanangara n te maiu ae mamate. Ni kabane a bane n roko rinanon Ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo, are bon boton te babaire anne. Te moan e anganira te rau bwa rinanon Marakina ibukin buure ake ti rairinanora mai iai, ti kona ni kaitiakaki ma buure akanne. Ngkanne te tia motikitaeka ae nanoanga e na “aki manga uring” (Reirei ao Berita aika Tabu 58:42).
Te kauoua, bwa mwakoron ana Mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu, E katokai iaona ni kabane mamaaran te maiu ae mamate. Aio e anganira te kona ni weteia bwa e na anganira te korakora n uota karawawatan te maiu ae mamate are tiaki kona ni birinako mai iai, ibon iroura ao iroun te bwanin, n aron te buaka ke te aoraki. Ana Boki Moomon e anga ara kabwarabwara ae mataata iaon te mwaaka ae kakaawaki n te Mwakuri ni Kamaiu. Te Tia Kamaiu e na uota Iaona “marakiia ao aorakiiaana aomata [ao mamaaraia] ana aomata. … Ao e na uota iaona mamaaraia, bwa e na on nanoia ma te nanoanga ni kaineti ma te maiu n iriko, bwa e na ataia ni kaineti ma te maiu n iriko bwa e na kanga ni buokia ana aomata ni kaineti ma mamaaraia” (Aramwa 7:11–12).
Te kateniua, te Tia Kamaiu, rinanon Ana Mwakuri ni Kamaiu ae akea tiana, e kabara ana kabaebae te mate ao e anganira te koaua ae kakukurei bwa ti na bane ni mangauti. E reirei Ana Boki Moomon, “Kaokakin bwaai nako e na reke nakoira ni kabane, nakoia ake a kara ao ake a uarereke, ake a kabaeaki ao ake a inaomata, nakon te mwaane ao te aine, nakoia ake a buakaka ao ake a raoiroi; ao a na akea naba iran atuuia ae e na bua; ao bwaai ni kabane a na manga kaokaki nako aroia ae kororaoi” (Aramwa 11:44).
Ti bukamarua koauan te Mangauti n tain te Itita aei. Aio e anganira te taratara ao te korakora n uoti kakaewenako are ti rinanona ngaira n tatabemaniira ao naake ti tangiriia, bwaai n aron aorakin te rabwata, te iango, ao te namakin are ti karekea ngke ti bungiaki ke inanon maiura aei. Man te Mangauti, ti ataia bwa aorakin te rabwata aikai bon a na bon aki tiku n arona aei!
Te euangkerio ae kaokaki e anganira te rau bwa kanoan te Mangauti bon te tai n maeka ma kaain ara utu—buumwaane, buuaine, ataei, ao kaaro. Aio bon te kaunganano ae korakora ibukira bwa ti na karaoa tabera n ara utu inanon te maiu ae mamate. E buokiira n uaia ni maeka inanon te tangira n te maiu aei ni kariaa te manga kaitibo ao te reitaki ae kakukurei n te maiu are imwina.
Te kaaua ao e koaua, kaotioti n taai aikai a reireiniira bwa rikirakera e aki riai n toki n tokin te maiu ae mamate. E uarereke ae e a tia ni kaokaki ibukin te koaua ae kakaawaki aei. Ti tuangaki bwa te maiu aei bon aia tai aomata bwa a na katauraoia ni kaitibo ma te Atua ao ti riai n aki taotaona ara rairannano (taraa Aramwa 34:32–33). Eng, ti reireiaki bwa n te aonaba n tamnei te euangkerio e tataekinaki naba nakoia “aika buakaka ao ake aki ongeaba ake aki butimwaea te koaua” (Reirei ao Berita aika Tabu 138:29) ao bwa naake a reireiaki ikekei a kona n rairi nanoia imwain te Kabanea ni Motikitaeka (tarai kiibu aika 31–34, 57–59).
Aikai tabeua moan reirei n ana babaire Tamara are i Karawa:
Ana euangkerio Iesu Kristo ae kaokaki e anganira te taratara ae onoti iaon botoiango n aron tuan te itiaki, te mare, ao karikaia ataei. E reirei bwa te mare ni kaineti ma ana baire te Atua e kakaawaki ibukin kakoroan nanon oin bukin ana babaire te Atua, ni katauraoa te tabo ae tabu are baireaki ibukin te bungiaki, ao ni katauraoia kaain te utu ibukin te maiu ae akea tokina. “Te mare e katabuaki iroun te Atua nakoia aomata,” e taku te Uea, “… bwa e aonga te aonaba ni kaeka bukin karikana” (Reirei ao Berita aika Tabu 49:15–16). N aio, Ana babaire, eng, e aki booraoi ma tabeua ana iango te aonaba aika korakora n te tua ao n te katei.
Te mwaaka ni karika te aomata bon te kabanea n rietata ni mwaaka are e a tia n anga te Atua nakoia natina. Kabonganana e roko man te moan tua nakon Atam ao Ewa, ma iai te tua teuana ae kakaawaki are e tabua kabonganana buaka. I tinanikun te reitaki n te mare, ni kabane kabonganaan te mwaaka ni karikia aomata n aaro nako bon te bure are kamamaara ao ni kabuakaka mwaakaia mwaane ao aine are te kabanea ni kakaawaki. Te katuruturu are e kawenea te euangkerio ae kaokaki aei iaon tuan te itiaki bon ibukin oin bukin mwaakara ni kariki aomata ni kakoroan nanon ana babaire te Atua.
Tera are Imwina?
Inanon kauringan ana ka 200 n ririki te Moan Kaotioti, are e moan waaki iai Kaokan Bwaai, ti ataa ana babaire te Atua ao ti kaungaaki man uoua tienture ni kakabwaia mai iai n Ana Ekaretia ae kaokaki. N te ririki aei 2020, iai te bwai ae aranna n te kuakua bwa te 20/20 taratara ibukin bwaai ake a riki ngkoa.
Ma, ngkai ti taraa taai aika a na roko, ara taratara e rikirake ni mabubu. Ti ataia bwa uoua te tienture imwiin Kaokakin Bwaai, n te aonaba n tamnei bon aomata aika mwaiti ake a mwaatai ni kawaaka mwakuri ni mitinare are e riki ikekei. Ti ataia naba bwa e a mwaiti ngkai taian tembora ibukin karaoan taian otenanti ni kamaiu ibukiia naake a rairi nanoia ao ni butimwaea ana euangkerio te Uea iaon itera aika uoua. Aikai ni kabane a kawaaka ana babaire Tama are i Karawa. Ana tangira te Atua e rang korakora n te aro are, tii irouia ake tabeman ake a rineia n riki bwa natin betetion, E a tia ni katauraoa te toki ae mimitong ibukiia Natina ni kabane. (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 76:43).
Ti ataia bwa e na manga oki te Tia Kamaiu ao bwa e na bon iai te tautaeka n rau inanon tenga n ririki ni kaina kanoan te maiu ae mamate n ana babaire te Atua. Ti ataia naba bwa e na bon iai mangauti aika kakaokoro, irouia aika raoiroi ao aika buakaka, ao te kabanea ni motikitaeka ibukia aomata n tatabemaniia n tainako e na rimwia mangautin teuanne ke neienne.
E na motikaki taekara ni kaineti ma ara mwakuri, bwaai ake a tangiri nanora, ao te aeka n aomata are ti a riki nako iai. Te motikitaeka aei e na uotia ni kabane natin te Atua bwa a na karekea te abanauea are e booraoi ma aia ongeaba ao are a na bon mwengaraoi iai. Te tia motikitaeka n baikai ni kabane bon ara Tia Kamaiu, Iesu Kristo (taraa Ioane 5:22; 2 Nibwaai 9:41). Ana atatai ni bwaai ni kabane e anganna te atatai ae kororaoi n ara mwakuri ao nanora ni kabane, ake a tuai kaitiakaki ke a tuai bitaki ao ake a tia ni kaitiakaki ke a raoiroi. Ngaia are, imwiin Ana motikitaeka ti na bane n taekinna “bwa a motiraoi ana motikitaeka” (Motiaea 16:1).
N au kainiin, I tibwaua te atatai are e reke irou imwiin warekan reta aika bati ao man rinanonakin bubuti aika mwaiti n tangiran manga okiran te Ekaretia imwiin kamaunakin te ara ke te bwaka. E mwaiti irouia ara membwa aika a aki oota n te babaire ni kamaiu aei, are e kaekai angiina titiraki ibukin ana reirei ao ana kaetieti te Ekaretia are kaokaki. Ngaira ake ti ataa ana babaire te Atua ao ake a tia ni berita ni waaki iai tabera ae kakaawaki n reirei koaua aikai ao ni karaoa are ti kona ni katabangaki ibukiia tabeman ao inanon oin ara waaki n te maiu ae mamate. I kakoaua iroun Iesu Kristo ao Ana Mwakuri ni Kamaiu, are boton bwaai ni kabane, n aran Iesu Kristo, amen.