Laipelí
Ngāue ke Mahino ʻa e Kuohilí


“Ngāue ke Mahino ʻa e Kuohilí,” Ngaahi Tefitó mo e Ngaahi Fehuʻí (2023)

ʻĪmisi
fefine mo e tangata ʻokú na ako fakataha

Ko Hono Kumi ha Ngaahi Tali ki Hoʻo Ngaahi Fehuʻí

Ngāue ke Mahino ʻa e Kuohilí

ʻE lava ke tokoni hono ako e hisitōlia ʻo e Siasí ke tau vakai ai ki he toʻukupu ʻo e ʻOtuá ʻi he moʻui ʻo ʻEne fānaú. ʻOku mahu ia ʻi he ngaahi talanoa ʻo e tuí, loto-toʻá, mo e lelei ʻa e Kāingalotu ʻo e Siasí ʻi he kuohilí. ʻI he taimi ʻe niʻihi, ʻokú ne fakahaaʻi foki honau ngaahi vaivai fakaetangatá mo fakahaaʻi e ngaahi faingataʻa ʻoku tau fehangahangai kotoa mo ia ʻi heʻetau feinga ke muimui ʻia Sīsū Kalaisí. ʻE lava ke fakafepakiʻi ʻetau tuí ʻe he fehangahangai mo e ngaahi faingataʻa ʻo e hisitōlia ʻo e Siasí pe ako fekauʻaki mo e ngaahi meʻa ʻi he kuohilí ʻoku ʻikai tatau mo ʻetau ngaahi ʻamanakí.

ʻOku kehekehe pē ʻetau tali ki he fakamatala foʻou fekauʻaki mo e hisitōliá. ʻE lava ʻe he ngaahi fehuʻi te ne ala fakamamahiʻi ha tahá ʻo fakaivia ha taha kehe. ʻOku tau omi kotoa mo ha ngaahi fakakaukau, ʻamanaki, aʻusia ʻi he moʻuí, mo e ʻilo ki heʻetau feinga ke maʻu ha mahinó. ʻE lava ke tokoni hono fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi heʻetau ako ʻa e hisitōliá ke tau vakai lelei ange ai ki he kuohilí.

  • Fakatokangaʻi ʻa e ngaahi fakangatangata ʻo ʻetau ʻiló. Ko e ngaahi hisitōliá ko ha ngaahi fakaʻuhinga ia ʻo e kuohilí ʻo makatuʻunga ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni fakangatangata ʻoku toé. ʻOku lahi ha ngaahi meʻa te tau lava ʻo lea ʻaki ʻi he loto-falala fekauʻaki mo e kuohilí. Ka ʻoku lahi ha ngaahi meʻa ʻoku ʻikai ke tau ʻilo. Pea ʻoku meimei ke fakaʻatā maʻu pē ʻe he fakamatala ʻoku tau maʻú ha fakaʻuhinga lahi ange he tahá. ʻI he taimi ʻoku tau loto-fakatōkilalo ai fekauʻaki mo e meʻa ʻoku tau pehē ʻoku tau ʻiló, ʻe tauʻatāina ange ai ki he ngaahi fakamatala foʻoú ʻi heʻetau maʻu ha ngaahi maʻuʻanga tokoni kehé. Manatuʻi, kuo pau ke tau fefaʻuhi ʻi he taimi ʻe niʻihi mo ha taʻemahino pe veiveiua, ʻo aʻu pē ki he ngaahi fehuʻi ʻoku ngali mahuʻingá.

  • ʻAmanaki ki ha liliu. ʻI heʻetau ako ʻa e kuohilí, ʻoku tau faʻa ʻiloʻi ai he taimi ʻe niʻihi ko e ngaahi founga ngāue, ngaahi akonaki, mo e ngaahi fakakaukau ne tau pehē he ʻikai feliliuakí kuo liliu ia. ʻOku taʻengata ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni mahuʻinga ʻo e ongoongoleleí, ka ko e ngaahi founga ʻoku mahinoʻi pea fakahaaʻi ai kinautolu ʻi he fakalau ʻa e taimí, ʻokú ne fakahoʻata atu ʻa e natula ʻotu lea ki he ʻotu lea ʻo e fakahaá pea mo e feliliuaki maʻu pē ʻa e tōʻonga moʻui ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. ʻOku tokoni ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻo e hokohoko atu ʻo e fakahaá ke tau lavaʻi ʻa e ngaahi liliu ko ʻení. Mahalo te ke ʻiloʻi ko e ako lahi ange fekauʻaki mo e ngaahi meʻa lahi kuo liliú ʻokú ne ʻai ke faingofua ange hono ʻiloʻi e ngaahi meʻa ʻoku tuʻuloá.

  • Fokotuʻu ʻa e ngaahi meʻá ʻi hono puipuituʻa totonú. Naʻe pehē ʻe ha tokotaha, “Ko e kuohilí ko ha fonua muli: ʻoku kehe ʻenau fakahoko ai e ngaahi meʻá.”1 Naʻe maʻu ʻe he kakai ʻi he kuohilí ha ngaahi fakakaukau kehekehe fekauʻaki mo e māmaní mei he anga ʻetau fakakaukaú. Naʻa nau fakaʻaongaʻi ha ngaahi fakatātā mo ha ngaahi lea kehekehe ke fakamatalaʻi ʻaki ʻenau aʻusiá. Kapau ʻoku tau fiemaʻu ke mahino lelei ange ʻa e ngaahi lea mo e ngāue ʻa kinautolu ʻi he kuohilí, ʻoku fiemaʻu foki ke mahino kiate kitautolu ʻa e anga tōʻonga moʻui mo e puipuituʻa naʻe hoko aí. ʻOku ʻikai ʻuhinga ia he ʻikai ke tau lava ʻo fakasītuʻaʻi e ngaahi meʻa fekauʻaki mo e ngaahi tōʻonga moʻui ʻi he kuohilí. Ko hono moʻoní, ʻoku ʻi ai ha ngaahi meʻa mei he kuohilí ʻoku fiemaʻu ʻe he ongoongoleleí ke tau fakafisingaʻi. Ka ʻoku tokoni ʻetau mahino ki he puipuituʻa fakahisitōliá ke taʻofi kitautolu mei hono fakahaaʻi ʻetau fakakaukau lolotonga ki he kakai ʻo e kuohilí ʻi ha founga ʻokú ne taʻofi ʻa e mahinó.

  • Manatuʻi ʻoku fai ʻe he tangatá ha ngaahi fehalaaki. ʻI he taimi ʻoku tau fai ai ha ngaahi talanoa mei he hisitōlia ʻo e Siasí, ʻoku tau faʻa tokanga taha ki he ngaahi ngāue tuʻu ki muʻá mo e ngaahi ikuʻanga fiefiá. ʻOku lelei ke manatuʻi ʻa e kakaí ʻi he taimi naʻa nau fai ai honau lelei tahá. Ka ʻoku faʻa ngalo ʻiate kitautolu ko ha kakai pē ʻa e Kāingalotu ʻo e Siasí ʻi he kuonga muʻá, kau ai e kau fuofua taki ʻo e Siasí. ʻOku ʻi ai ha ngaahi vaivaiʻanga ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. ʻOku nau fakahoko ha ngaahi fehalaaki. ʻOku nau faiangahala. Manatuʻi ʻoku fakaʻaongaʻi ʻe he ʻOtuá ʻa e kakai taʻehaohaoá ke fakahoko ʻEne ngāué. Te tau lava ʻo ako mei heʻenau ngaahi foakí mo ʻenau ngaahi fehalaākí fakatouʻosi. Pea neongo ʻoku lelei ke vakai fuoloa ki he ngaahi tafaʻaki faingataʻa ʻo e hisitōlia ʻo e Siasí, ʻoua naʻa nofo taha ai hoʻo tokangá ʻi ha founga ʻe mole ai meiate koe ʻa e leleí mo e fakaʻofoʻofá.

  • Mataʻā ki ha ngaahi fakaʻuhinga. ʻOku ʻikai tonu tatau ʻa e ngaahi fakaʻuhinga kotoa ʻo e ngaahi meʻa ne hoko he kuohilí. ʻOku fai ʻe he kakaí ha ngaahi fakamatala lahi fekauʻaki mo e hisitōlia ʻo e Siasí, ʻa e leleí mo e fakafeʻātungiá fakatouʻosi, ʻa ia ʻoku ʻikai ke nau lava ʻo aʻusia ʻa e ngaahi tuʻunga totonú, tuʻunga falalaʻangá, mo e tuʻunga tataú. ʻOku moʻoni ʻeni ʻi ha kuonga ʻe lava ke pulusi ai ʻe ha taha ʻenau ngaahi fakakaukaú ʻaki hano lomiʻi pē ha foʻi kī. Naʻe fakahinohino kitautolu ʻe he ʻEikí ke tau fekumi ki he potó “mei he ngaahi tohi lelei tahá.”2 ʻI hoʻo hoko ko ha tokotaha ako ʻo e hisitōlia ʻo e Siasí, te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi fakatouʻosi e ngaahi meʻangāue ʻo e feinga akó mo e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní.

Ngaahi potufolofola mahuʻingá: 1 Nīfai 11:17; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:118