ກອງ​ປະ​ຊຸມ​ໃຫຍ່​ສາ​ມັນ
ຖືກ​ຍົກ​ຂຶ້ນ​ເທິງ​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ
ກອງ​ປະ​ຊຸມ​ໃຫຍ່​ສາ​ມັນ ເດືອນ​ຕຸ​ລາ 2022


13:6

ຖືກ​ຍົກ​ຂຶ້ນ​ເທິງ​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ

ໃນ​ການ​ເປັນ​ຜູ້​ຕິດ​ຕາມ​ພຣະ​ເຢ​ຊູ​ຄຣິດ ບາງ​ເທື່ອ​ເຮົາ​ຕ້ອງ​ແບກ​ພາ​ລະ ແລະ ໄປ​ຫາ​ບ່ອນ​ທີ່​ຈຳ​ເປັນ​ຕ້ອງ​ເສຍ​ສະ​ລະ ແລະ ຄວາມ​ທຸກ​ທໍ​ລະ​ມານ​ທີ່​ຫລີກ​ລ້ຽງ​ບໍ່​ໄດ້.

ຫລາຍ​ປີ​ກ່ອນ, ຫລັງ​ຈາກ​ການ​ສົນ​ທະ​ນາ​ທີ່​ມະ​ຫາ​ວິ​ທະ​ຍາ​ໄລ​ກ່ຽວ​ກັບ​ປະ​ຫວັດ​ສາດ​ສາດ​ສະ​ໜາ​ຂອງ​ຊາວ​ອາ​ເມ​ຣິ​ກັນ, ເພື່ອນ​ນັກ​ຮຽນ​ຄົນ​ໜຶ່ງ​ໄດ້​ຖາມ​ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ວ່າ, “ເປັນ​ຫຍັງ​ໄພ່​ພົນ​ຍຸກ​ສຸດ​ທ້າຍ​ຈຶ່ງ​ບໍ່​ໃຊ້​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ​ຄື​ກັນ​ກັບ​ຊາວ​ຄຣິດ​ຄົນ​ອື່ນໆ ເພື່ອ​ເປັນ​ສັນ​ຍາ​ລັກ​ເຖິງ​ສັດ​ທາ​ຂອງ​ເຂົາ​ເຈົ້າ?”

ເຖິງ​ແມ່ນ​ຄຳ​ຖາມ​ກ່ຽວ​ກັບ​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ​ໄດ້​ຖືກ​ຖາມ​ເລື້ອຍໆ​ກ່ຽວ​ກັບ​ຄວາມ​ມຸ່ງ​ໝັ້ນ​ຂອງ​ເຮົາ​ຕໍ່​ພຣະ​ຄຣິດ, ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ໄດ້​ຕອບ​ລາວ​ທັນ​ທີ​ວ່າ ສາດ​ສະ​ໜາ​ຈັກ​ຂອງ​ພຣະ​ເຢ​ຊູ​ຄຣິດ​ແຫ່ງ​ໄພ່​ພົນ​ຍຸກ​ສຸດ​ທ້າຍ ຖື​ວ່າ​ການ​ເສຍ​ສະ​ລະ​ຊົດ​ໃຊ້​ຂອງ​ພຣະ​ເຢ​ຊູ​ຄຣິດ​ເປັນ​ສູນ​ກາງ​ຄວາມ​ຈິງ, ເປັນ​ຮາກ​ຖານ​ທີ່​ຈຳ​ເປັນ, ເປັນ​ຄຳ​ສອນ​ຫລັກ, ແລະ ເປັນ​ການ​ສະ​ແດງ​ຄວາມ​ຮັກ​ຈາກ​ສວັນ​ທີ່​ສູງ​ສຸດ ໃນ​ແຜນ​ອັນ​ຍິ່ງ​ໃຫຍ່​ຂອງ​ພຣະ​ເຈົ້າ​ສຳ​ລັບ​ຄວາມ​ລອດ​ຂອງ​ລູກໆ​ຂອງ​ພຣະ​ອົງ.1 ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ໄດ້​ອະ​ທິ​ບາຍ​ວ່າ ພຣະ​ຄຸນ​ທີ່​ຊ່ວຍ​ໃຫ້​ລອດ ຊຶ່ງ​ມີ​ໃນ​ການ​ກະ​ທຳ​ນັ້ນ​ຈຳ​ເປັນ ແລະ ປະ​ທານ​ໃຫ້​ກັບ​ຄອບ​ຄົວ​ມະ​ນຸດ ຈາກ​ອາ​ດາມ ແລະ ເອ​ວາ ຈົນ​ເຖິງ​ທີ່​ສຸດ​ຂອງ​ແຜ່ນ​ດິນ​ໂລກ.2 ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ໄດ້​ອ້າງ​ຄຳ​ເວົ້າ​ຂອງ​ສາດ​ສະ​ດາ​ໂຈ​ເຊັບ ສະ​ມິດ, ຜູ້​ໄດ້​ກ່າວ​ວ່າ, “ທຸກ​ສິ່ງ … ທັງ​ປວງ​ທີ່​ກ່ຽວ​ຂ້ອງ​ກັບ​ສາດ​ສະ​ໜາ​ຂອງ​ເຮົາ ເປັນ​ພຽງ​ສ່ວນ​ປະ​ກອບ​ເທົ່າ​ນັ້ນ” ຕໍ່​ການ​ຊົດ​ໃຊ້​ຂອງ​ພຣະ​ເຢ​ຊູ​ຄຣິດ.3

ແລ້ວ​ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ໄດ້​ອ່ານ​ສິ່ງ​ທີ່​ນີ​ໄຟ​ໄດ້​ຂຽນ 600 ປີ ກ່ອນ​ການ​ກຳ​ເນີດ​ຂອງ​ພຣະ​ເຢ​ຊູ: “ແລະ … ທູດ​ໄດ້​ກ່າວ​ກັບ​ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ … , ມີ​ຄວາມ​ວ່າ: ເບິ່ງ​ເຖີດ! ແລະ ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ໄດ້​ເບິ່ງ ແລະ ເຫັນ​ພຣະ​ເມ​ສາ​ນ້ອຍ​ຂອງ​ພຣະ​ເຈົ້າ, … [ຜູ້] ຖືກ​ຍົກ​ຂຶ້ນ​ເທິງ​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ ແລະ ຖືກ​ປະ​ຫານ​ເພື່ອ​ບາບ​ຂອງ​ໂລກ.”4

ດ້ວຍ​ຄວາມ​ກະ​ຕື​ລື​ລົ້ນ​ຫລາຍ​ທີ່​ຈະ “ຮັກ, ແບ່ງ​ປັນ, ແລະ ເຊື້ອ​ເຊີນ” ຂອງ​ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ, ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ຈຶ່ງ​ອ່ານ​ຕໍ່​ໄປ! ຕໍ່​ຊາວ​ນີ​ໄຟ​ໃນ​ໂລກ​ໃໝ່ ພຣະ​ຄຣິດ​ທີ່​​ຟື້ນ​ຄືນ​ພຣະ​ຊົນ​ແລ້ວ​ໄດ້​ກ່າວ​ວ່າ, “ພຣະ​ບິ​ດາ​ຂອງ​ເຮົາ​ໄດ້​ສົ່ງ​ເຮົາ​ມາ​ເພື່ອ​ວ່າ​ເຮົາ​ຈະ​ໄດ້​ຖືກ​ຍົກ​ຂຶ້ນ​ເທິງ​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ; … ເພື່ອ​ວ່າ​ເຮົາ​ຈະ​ໄດ້​ຊັກ​ນຳ​ຄົນ​ທັງ​ຫລາຍ​ມາ​ຫາ​ເຮົາ, … ແລະ ເປັນ​ດ້ວຍ​ເຫດ​ນີ້ ເຮົາ​ຈຶ່ງ​ຖືກ​ຍົກ​ຂຶ້ນ.”5

ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ກຳ​ລັງ​ຈະ​ອ້າງ​ເຖິງ​ຄຳ​ເວົ້າ​ຂອງ​ອັກ​ຄະ​ສາ​ວົກ​ໂປ​ໂລ ເມື່ອ​ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ໄດ້​ສັງ​ເກດ​ເຫັນ​ວ່າ ເພື່ອນ​ຂອງ​ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ເຫລືອດ​ຕາ​ໄປ​ບ່ອນ​ອື່ນ. ລາວ​ຫລຽວ​ເບິ່ງ​ໂມງ​ຂອງ​ລາວ​ຢ່າງ​ໄວ ເຕືອນ​ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ວ່າ ລາວ​ຕ້ອງ​ໄດ້​ໄປ​ບ່ອນ​ໃດ​ບ່ອນ​ໜຶ່ງ—ບ່ອນ​ໃດ​ກໍ​ຕາມ—ແລະ ລາວ​ກໍ​ຟ້າວ​ອອກ​ໄປ​ຫາ​ບ່ອນ​ນັດ​ໝາຍ​ສົມ​ມຸດ​ຂອງ​ລາວ. ການ​ສົນ​ທະ​ນາ​ຂອງ​ພວກ​ເຮົາ​ກໍ​ຈົບ​ລົງ​ຈັງ​ຊັ້ນ.

ໃນ​ເຊົ້າ​ມື້​ນີ້, ເປັນ​ເວ​ລາ 50 ປີ ຜ່ານ​ມາ​ແລ້ວ, ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ຕັ້ງ​ໃຈ​ທີ່​ຈະ​ອະ​ທິ​ບາຍ​ກ່ຽວ​ກັບ​ເລື່ອງ​ນັ້ນ—ເຖິງ​ແມ່ນ​ພວກ​ທ່ານ​ແຕ່​ລະ​ຄົນ, ທຸກ​ຄົນ​ເລີ່ມ​ເບິ່ງ​ໂມງ​ກໍ​ຕາມ. ຂະ​ນະ​ທີ່​ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ຈະ​ພະ​ຍາ​ຍາມ​ອະ​ທິ​ບາຍ​ວ່າ​ໂດຍ​ທົ່ວ​ໄປ​ແລ້ວ ເປັນ​ຫຍັງ​ເຮົາ​ຈຶ່ງ ບໍ່ ຍຶດ​ຖື​ຮູບ​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ, ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ຢາກ​ຂໍ​ສະ​ແດງ​ຄວາມ​ເຄົາ​ລົບ​ຢ່າງ​ເລິກ​ເຊິ່ງ ແລະ ຊົມ​ເຊີຍ​ຢ່າງ​ສຸດ​ຊຶ້ງ​ຕໍ່​ແຮງ​ຈູງ​ໃຈ​ທີ່​ເຕັມ​ດ້ວຍ​ສັດ​ທາ ແລະ ຊີ​ວິດ​ຂອງ​ຜູ້​ທີ່​ຍຶດ​ຖື.

ເຫດ​ຜົນ​ໜຶ່ງ​ທີ່​ພວກ​ເຮົາ​ບໍ່​ເນັ້ນ​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ​ວ່າ​ເປັນ​ສັນ​ຍາ​ລັກ​ທີ່​ມາ​ຈາກ​ຮາກ​ເຫງົ້າ​ໃນ​ພຣະ​ຄຣິສ​ຕະ​ທຳ​ຄຳ​ພີ​ຂອງ​ພວກ​ເຮົາ. ເພາະ​ວ່າ​ການ​ຄຶງ​ເປັນ​ການ​ປະ​ຫານ​ຊີ​ວິດ​ທີ່​ທໍ​ລະ​ມານ​ທີ່​ສຸດ​ຢ່າງ​ໜຶ່ງ ໃນ​ຈັກ​ກະ​ພົບ​ໂຣມ, ຜູ້​ຕິດ​ຕາມ​ພຣະ​ຄຣິດ​ລຸ້ນ​ເດີມ​ຫລາຍ​ຄົນ​ບໍ່​ຢາກ​ເນັ້ນ​ເຖິງ​ເຄື່ອງ​ມື​ແຫ່ງ​ຄວາມ​ທຸກ​ທໍ​ລະ​ມານ​ທີ່​ໂຫດ​ຮ້າຍ​ນັ້ນ. ຄວາມ​ໝາຍ​ຂອງ​ການ​ສິ້ນ​ພຣະ​ຊົນ​ຂອງ​ພຣະ​ຄຣິດ​ເປັນ​ສູນ​ກາງ​ຂອງ​ສັດ​ທາ​ຂອງ​ພວກ​ເຂົາ​ຢ່າງ​ແນ່​ນອນ, ແຕ່​ເປັນ​ເວ​ລາ​ປະ​ມານ 300 ປີ ທີ່​ພວກ​ເຂົາ​ພະ​ຍາ​ຍາມ​ຖ່າຍ​ທອດ​ເອ​ກະ​ລັກ​ພຣະ​ກິດ​ຕິ​ຄຸນ​ຜ່ານ​ທາງ​ວິ​ທີ​ອື່ນ.6

ເມື່ອ​ເຖິງ​ສັດ​ຕະ​ວັດ​ທີ​ສີ່ ແລະ ທີ​ຫ້າ, ໄມ້​ກາງ​ແຂນ​ໄດ້​ຖືກ​ນຳ​ມາ​ໃຊ້​ເປັນ​ສັນ​ຍາ​ລັກ​ຂອງ​ສາດ​ສະ​ໜາ​ຄຣິດ​ສະ​ຕຽນ​ໂດຍ​ທົ່ວ​ໄປ, ແຕ່​ຄວາມ​ເຊື່ອ​ຂອງ​ພວກ​ເຮົາ​ບໍ່​ຄື “ສາດ​ສະ​ໜາ​ຄຣິດ​ສະ​ຕຽນ​ໂດຍ​ທົ່ວ​ໄປ.” ພວກ​ເຮົາ​ບໍ່​ແມ່ນ​ໂບດ​ກາ​ໂຕ​ລິກ ຫລື ໂບດ​ໂປ​ເຕ​ສະ​ຕັງ, ແຕ່​ພວກ​ເຮົາ​ແມ່ນ​ໂບດ ທີ່​ຖືກ​ຟື້ນ​ຟູ, ແມ່ນ​ສາດ​ສະ​ໜາ​ຈັກ​ໃນ​ພຣະ​ຄຳ​ພີ​ໃໝ່ ທີ່​ຖືກ​ຟື້ນ​ຟູ. ດັ່ງ​ນັ້ນ, ຕົ້ນ​ກຳ​ເນີດ ແລະ ສິດ​ອຳ​ນາດ​ຂອງ​ພວກ​ເຮົາ​ຢ້ອນ​ຄືນ​ຫລັງ​ກັບ​ໄປ ກ່ອນ ເວ​ລາ​ຂອງ​ສະ​ພາ, ລັດ​ທິ​ຄວາມ​ເຊື່ອ, ແລະ ການ​ຍຶດ​ຖື.7 ໃນ​ຄວາມ​ໝາຍ​ນີ້, ການ​ບໍ່​ມີ​ສັນ​ຍາ​ລັກ​ທີ່​ໃຊ້​ກັນ​ເປັນ​ເວ​ລາ​ດົນ​ນານ​ກ່ອນ​ຈະ​ນຳ​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ​ມາ​ໃຊ້ ກໍ​ເປັນ​ຫລັກ​ຖານ​ຢ່າງ​ໜຶ່ງ​ວ່າ ສາດ​ສະ​ໜາ​ຈັກ​ຂອງ​ພຣະ​ເຢ​ຊູ​ຄຣິດ​ແຫ່ງ​ໄພ່​ພົນ​ຍຸກ​ສຸດ​ທ້າຍ ຄື​ການ​ຟື້ນ​ຟູ​ການ​ເລີ່ມ​ຕົ້ນ​ທີ່​ແທ້​ຈິງ​ຂອງ​ຊາວ​ຄຣິດ.

ອີກ​ເຫດ​ຜົນ​ໜຶ່ງ​ທີ່​ບໍ່​ໄດ້​ໃຊ້​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ​ເປັນ​ສັນ​ຍາ​ລັກ​ຄື ພວກ​ເຮົາ​ເນັ້ນ​ໃສ່​ທີ່​ການ​ອັດ​ສະ​ຈັນ​ອັນ​ສົມ​ບູນ​ຂອງ​ພາ​ລະ​ກິດ​ຂອງ​ພຣະ​ຄຣິດ—ການ​ຟື້ນ​ຄືນ​ພຣະ​ຊົນ​ທີ່​ຮຸ່ງ​ໂລດ ຕະ​ຫລອດ​ທັງ​ການ​ເສຍ​ສະ​ລະ​ຊົດ​ໃຊ້ ແລະ ການ​ສິ້ນ​ພຣະ​ຊົນ​ຂອງ​ພຣະ​ອົງ. ໃນ​ການ​ເນັ້ນ​ຄວາມ​ສຳ​ພັນ​ດັ່ງ​ກ່າວ, ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ສັງ​ເກດ​ຮູບ​ພາບ​ສອງ​ແຜ່ນ8 ທີ່​ຕິດ​ຢູ່​ຝາ​ຫ້ອງ​ບ່ອນ​ຝ່າຍ​ປະ​ທານ​ສູງ​ສຸດ ແລະ ກຸ່ມ​ອັກ​ຄະ​ສາ​ວົກ​ສິບ​ສອງ​ຮ່ວມ​ປະ​ຊຸມ​ສັກ​ສິດ​ໃນ​ພຣະ​ວິ​ຫານ​ທຸກ​ວັນ​ພະ​ຫັດ​ໃນ​ເມືອງ​ເຊົາ​ເລັກ. ຮູບ​ພາບ​ເຫລົ່າ​ນີ້​ເປັນ​ສິ່ງ​ຊ່ວຍ​ເຕືອນ​ໃຈ​ພວກ​ເຮົາ​ສະ​ເໝີ ເຖິງ​ຄ່າ​ທີ່​ຕ້ອງ​ຈ່າຍ ແລະ ເຖິງ​ໄຊ​ຊະ​ນະ​ຂອງ​ພຣະ​ອົງ​ຜູ້​ນັ້ນ ຊຶ່ງ​ພວກ​ເຮົາ​ເປັນ​ຜູ້​ຮັບ​ໃຊ້​ຂອງ​ພຣະ​ອົງ.

The Crucifixion [ການ​ຄຶງ], ໂດຍ ແຮ​ຣີ ແອນ​ເດີ​ສັນ
The Resurrection [ການ​ຟື້ນ​ຄືນ​ພຣະ​ຊົນ], ໂດຍ ແຮ​ຣີ ແອນ​ເດີ​ສັນ

ສິ່ງ​ທີ່​ຖືກ​ນຳ​ສະ​ເໜີ​ຕໍ່​ສາ​ທາ​ລະ​ນະ​ຫລາຍ​ກວ່າ​ກ່ຽວ​ກັບ​ໄຊ​ຊະ​ນະ​ສອງ​ສ່ວນ​ຂອງ​ພຣະ​ຄຣິດ​ແມ່ນ​ການ​ໃຊ້​ຮູບ​ພາບ​ຂອງ​ທ່ານ​ທໍ​ວາວ​ເຊັນ ເປັນ​ຮູບ​ພຣະ​ຄຣິດ​ທີ່​ຟື້ນ​ຄືນ​ພຣະ​ຊົນ​ແລ້ວ​ກຳ​ລັງ​ອອກ​ມາ​ຈາກ​ອຸບ​ມຸງ​ດ້ວຍ​ລັດ​ສະ​ໝີ​ພາບ ພ້ອມ​ດ້ວຍ​ຮອຍ​ແຜ​ຈາກ​ການ​ຄຶງ​ທີ່​ຍັງ​ປະ​ກົດ​ເປັນ​ຫລັກ​ຖານ.9

ເຄື່ອງ​ໝາຍ​ສາດ​ສະ​ໜາ​ຈັກ

ສຸດ​ທ້າຍ, ເຮົາ​ເຕືອນ​ໃຈ​ຕົວ​ເອງວ່າ ປະ​ທານ​ກໍ​ດອນ ບີ ຮິງ​ລີ ຄັ້ງ​ໜຶ່ງ​ເຄີຍ​ສິດ​ສອນ​ວ່າ, “ຊີ​ວິດ​ຂອງ​ຜູ້​ຄົນ​ຂອງ​ເຮົາ​ຈະ​ຕ້ອງ [ເປັນ] … ສັນ​ຍາ​ລັກ​ໃຫ້​ແກ່ [ສັດ​ທາ] ຂອງ​ເຮົາ.”10 ການ​ພິ​ຈາ​ລະ​ນາ​ເຫລົ່າ​ນີ້—ໂດຍ​ສະ​ເພາະ​ອັນ​ທີ​ຫລັງ—ນຳ​ພາ​ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ໄປ​ຫາ​ສິ່ງ​ທີ່​ອາດ​ສຳ​ຄັນ​ທີ່​ສຸດ​ໃນ​ຂໍ້​ພຣະ​ຄຳ​ພີ​ອ້າງ​ອີງ​ທັງ​ໝົດ​ເຖິງ​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ. ມັນ​ບໍ່​ກ່ຽວ​ຂ້ອງ​ກັບ​ກີ້​ສາຍ​ຄໍ ຫລື ເຄື່ອງ​ປະ​ດັບ, ກັບ​ຍອດ​ແຫລມ ຫລື ປ້າຍ​ຕ່າງໆ. ແຕ່​ມັນ​ກ່ຽວ​ຂ້ອງ​ກັບ​ຄວາມ​ຊື່​ສັດ​ອັນ​ແຂງ​ແກ່ນ ແລະ ຄວາມ​ເຊື່ອ​ທີ່​ໝັ້ນ​ຄົງ ຊຶ່ງ​ຊາວ​ຄຣິດ​ຄວນ​ນຳ​ມາ​ຫາ​ການ​ເອີ້ນ​ທີ່​ພຣະ​ຄຣິດ​ໄດ້​ກ່າວ​ກັບ​ສາ​ນຸ​ສິດ​ທຸກ​ຄົນ​ຂອງ​ພຣະ​ອົງ. ໃນ​ທຸກ​ແຜ່ນ​ດິນ ແລະ ທຸກ​ໄວ, ພຣະ​ອົງ​ໄດ້​ກ່າວ​ກັບ​ເຮົາ​ທຸກ​ຄົນ​ວ່າ, “ຖ້າ​ຊາຍ [ຫລື ຍິງ] ຢາກ​ຕາມ​ເຮົາ​ມາ, ໃຫ້​ຜູ້ນັ້ນ​ຕັດ​ສິດ​ຂອງ​ຕົນ, ແລະ ຮັບ​ແບກ​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ​ຂອງ​ຕົນ​ແລ້ວ​ຕິດ​ຕາມ​ເຮົາ​ມາ.”11

ສິ່ງ​ນີ້​ກ່າວ​ເຖິງ​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ​ທີ່​ເຮົາ​ແບກ ແທນ​ທີ່​ຈະ​ສວມ. ໃນ​ການ​ເປັນ​ຜູ້​ຕິດ​ຕາມ​ພຣະ​ເຢ​ຊູ​ຄຣິດ, ບາງ​ເທື່ອ​ເຮົາ​ຕ້ອງ​ແບກ​ພາ​ລະ—ຂອງ​ເຮົາ​ເອງ ຫລື ຂອງ​ຄົນ​ອື່ນ—ແລະ ໄປ​ຫາ​ບ່ອນ​ທີ່​ຈຳ​ເປັນ​ຕ້ອງ​ເສຍ​ສະ​ລະ ແລະ ຄວາມ​ທຸກ​ທໍ​ລະ​ມານ​ທີ່​ຫລີກ​ລ້ຽງ​ບໍ່​ໄດ້. ຊາວ​ຄຣິດ​ທີ່​ແທ້​ຈິງ​ບໍ່​ສາ​ມາດ​ຕິດ​ຕາມ​ພຣະ​ອາ​ຈານ​ໄດ້​ສະ​ເພາະ​ແຕ່​ໃນ​ເລື່ອງ​ທີ່​ເຂົາ​ເຫັນ​ດ້ວຍ​ເທົ່າ​ນັ້ນ. ບໍ່​ເລີຍ. ເຮົາ​ຕິດ​ຕາມ​ພຣະ​ອົງ​ໄປ​ທຸກ​ຫົນ​ທຸກ​ແຫ່ງ, ລວມ​ທັງ, ຖ້າ​ຈຳ​ເປັນ, ເຂົ້າ​ໄປ​ໃນ​ສະ​ໜາມ​ທີ່​ເຕັມ​ໄປ​ດ້ວຍ​ນ້ຳ​ຕາ ແລະ ບັນ​ຫາ, ບ່ອນ​ທີ່​ບາງ​ເທື່ອ​ເຮົາ​ອາດ​ຕ້ອງ​ຢືນ​ຢູ່​ຄົນ​ດຽວ.

ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ຮູ້​ຈັກ​ຜູ້​ຄົນ, ໃນ ແລະ ນອກ​ສາດ​ສະ​ໜາ​ຈັກ, ຜູ້​ທີ່​ກຳ​ລັງ​ຕິດ​ຕາມ​ພຣະ​ຄຣິດ​ຢ່າງ​ຊື່​ສັດ​ເຊັ່ນ​ນັ້ນ. ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ຮູ້​ຈັກ​ເດັກ​ນ້ອຍ​ທີ່​ຮ່າງ​ກາຍ​ພິ​ການ, ແລະ ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ຮູ້​ຈັກ​ພໍ່​ແມ່​ຜູ້​ດູ​ແລ​ພວກ​ເຂົາ. ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ເຫັນ​ທຸກ​ຄົນ​ທຳ​ງານ​ບາງ​ຄັ້ງ​ຈົນ​ໝົດ​ແຮງ, ສະ​ແຫວງ​ຫາ​ຄວາມ​ເຂັ້ມ​ແຂງ, ຄວາມ​ປອດ​ໄພ, ແລະ ຊ່ວງ​ເວ​ລາ​ທີ່​ມີ​ຄວາມ​ສຸກ​ຈັກ​ໜ້ອຍ​ໜຶ່ງ ທີ່​ບໍ່​ມາ​ເຖິງ​ໃນ​ທາງ​ອື່ນ. ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ຮູ້​ຈັກ​ຜູ້​ໃຫຍ່​ໜຸ່ມ​ຫລາຍ​ຄົນ ທີ່​ປາດ​ຖະ​ໜາ ແລະ ຄູ່​ຄວນ ສຳ​ລັບ​ຄູ່​ຄອງ​ທີ່​ມີ​ຄວາມ​ຮັກ, ການ​ແຕ່ງ​ງານ​ທີ່​ດີ, ແລະ ບ້ານ​ເຕັມ​ໄປ​ດ້ວຍ​ລູກໆ​ຂອງ​ເຂົາ​ເຈົ້າ​ເອງ. ບໍ່​ມີ​ຄວາມ​ປາດ​ຖະ​ໜາ​ໃດ​ທີ່​ຈະ​ຊອບ​ທຳ​ໄປ​ກວ່ານີ້, ແຕ່​ປີ​ແລ້ວ​ປີ​ເລົ່າ ຄວາມ​ໂຊກ​ດີ​ເຊັ່ນ​ນັ້ນ​ຍັງ​ບໍ່​ມາ​ເຖິງ. ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ຮູ້​ຈັກ​ຜູ້​ທີ່​ຕໍ່​ສູ້​ກັບ​ການ​ປ່ວຍ​ທາງ​ຈິດ​ຫລາຍ​ປະ​ເພດ, ທີ່​ອ້ອນ​ວອນ​ຂໍ​ຄວາມ​ຊ່ວຍ​ເຫລືອ ຂະ​ນະ​ທີ່​ເຂົາ​ເຈົ້າ​ອະ​ທິ​ຖານ ແລະ ທູນ​ຂໍ ແລະ ຄ່ຳ​ຄວນ ເພື່ອ​ແຜ່ນ​ດິນ​ແຫ່ງ​ຄຳ​ສັນ​ຍາ​ຂອງ​ຄວາມ​ໝັ້ນ​ຄົງ​ທາງ​ອາ​ລົມ. ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ຮູ້​ຈັກ​ຜູ້​ທີ່​ມີ​ຊີ​ວິດ​ຢູ່​ກັບ​ຄວາມ​ທຸກ​ຍາກ​ຢ່າງ​ຮ້າຍ​ແຮງ​ແຕ່, ຕ້ານ​ຄວາມ​ສິ້ນ​ຫວັງ, ຂໍ​ພຽງ​ແຕ່​ມີ​ໂອ​ກາດ​ທີ່​ຈະ​ເຮັດ​ໃຫ້​ຊີ​ວິດ​ຂອງ​ຄົນ​ທີ່​ເຂົາ​ເຈົ້າ​ຮັກ ແລະ ຄົນ​ອື່ນ​ທີ່​ຢູ່​ອ້ອມ​ຂ້າງ​ເຂົາ​ເຈົ້າ​ດີ​ຂຶ້ນ. ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ຮູ້​ຈັກ​ຫລາຍ​ຄົນ​ທີ່​ຕໍ່​ສູ້​ກັບ​ເລື່ອງ​ຍາກ​ຄື​ເລື່ອງ​ເອ​ກະ​ລັກ, ເພດ, ແລະ ເພດ​ສະ​ພາບ. ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ຮ້ອງ​ໄຫ້​ເພື່ອ​ພວກ​ເຂົາ, ແລະ ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ຮ້ອງ​ໄຫ້​ກັບ​ພວກ​ເຂົາ, ໂດຍ​ທີ່​ຮູ້​ວ່າ ຜົນ​ສະ​ທ້ອນ​ໃນ​ການ​ຕັດ​ສິນ​ໃຈ​ຂອງ​ພວກ​ເຂົາ​ຈະ​ສຳ​ຄັນ​ຫລາຍ​ພຽງ​ໃດ.

ສິ່ງ​ເຫລົ່າ​ນີ້​ເປັນ​ພຽງ​ແຕ່​ສອງ​ສາມ​ຢ່າງ​ຂອງ​ສະ​ຖາ​ນະ​ການ​ທ້າ​ທາຍ​ຢ່າງ​ຫລວງ​ຫລາຍ​ທີ່​ເຮົາ​ອາດ​ປະ​ເຊີນ​ໃນ​ຊີ​ວິດ, ເປັນ​ສິ່ງ​ເຕືອນ​ໃຈ​ຢ່າງ​ໜັກ​ແໜ້ນ​ວ່າ ການ​ເປັນ​ສາ​ນຸ​ສິດ​ທີ່​ແທ້​ຈິງ ມີ ຄ່າ​ໃຊ້​ຈ່າຍ. ກັບ ອາ​ໂຣ​ນາ, ຜູ້​ພະ​ຍາ​ຍາມ​ທີ່​ຈະ​ມອບ​ງົວ​ເຖິກ ແລະ ໄມ້​ສຳ​ລັບ​ໄວ້​ເຮັດ​ຟືນ​ໃຫ້​ເພິ່ນ​ຟຣີ, ກະ​ສັດ​ດາ​ວິດ​ໄດ້​ກ່າວ​ວ່າ “ບໍ່; ເຮົາ​ຈະ​ຈ່າຍ​ເງິນ​ໃຫ້​ເຈົ້າ. ເຮົາ​ຈະ [ບໍ່] ເອົາ​ສິ່ງ​ທີ່​ບໍ່​ໄດ້​ຊື້​ມາ​ຖວາຍ​ບູ​ຊາ​ແກ່ ພຣະ​ຜູ້​ເປັນ​ເຈົ້າ​ພຣະ​ເຈົ້າ​ຂອງ​ເຮົາ.”12 ເຮົາ​ກໍ​ຈະ​ເວົ້າ​ແບບ​ນັ້ນ​ຄື​ກັນ.

ເມື່ອ​ເຮົາ​ແບກ​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ​ຂອງ​ເຮົາ ແລະ ຕິດ​ຕາມ​ພຣະ​ອົງ​ໄປ, ຄົງ​ຈະ​ເປັນ​ເລື່ອງ​ໜ້າ​ເສົ້າ ຖ້າ​ຫາກ​ນ້ຳ​ໜັກ​ຂອງ​ການ​ທ້າ​ທາຍ​ຂອງ​ເຮົາ ບໍ່​ໄດ້​ເຮັດ​ໃຫ້​ເຮົາ​ຮູ້​ສຶກ​ເຫັນ​ອົກ​ເຫັນ​ໃຈ ແລະ ເອົາ​ໃຈ​ໃສ່​ຕໍ່​ພາ​ລະ​ຂອງ​ຄົນ​ອື່ນ​ຫລາຍ​ຂຶ້ນ. ມັນ​ເປັນ​ສິ່ງ​ຂັດ​ແຍ້ງ ທີ່​ແຂນ​ຂອງ​ພຣະ​ຜູ້​ຊ່ວຍ​ໃຫ້​ລອດ​ຖືກ​ກາງ​ອອກ​ກວ້າງ ແລະ ແລ້ວ​ຕອກ​ຕະ​ປູ​ລົງ​ທີ່​ນັ້ນ, ໂດຍ​ບໍ່​ໄດ້​ຕັ້ງ​ໃຈ ແຕ່​ຖືກ​ຕ້ອງ ວ່າ​ຊາຍ, ຍິງ, ແລະ ເດັກ​ນ້ອຍ​ທຸກ​ຄົນ​ໃນ​ຄອບ​ຄົວ​ມະ​ນຸດ​ທັງ​ໝົດ ບໍ່​ພຽງ​ແຕ່​ເປັນ​ທີ່​ຕ້ອນ​ຮັບ ແຕ່​ຖືກ​ເຊື້ອ​ເຊີນ​ໃຫ້​ມາ​ຫາ​ອ້ອມ​ກອດ​ທີ່​ໄຖ່ ແລະ ສູງ​ສົ່ງ​ຂອງ​ພຣະ​ອົງ.13

ເໝືອນ​ດັ່ງ​ການ​ຟື້ນ​ຄືນ​ພຣະ​ຊົນ​ທີ່​ຮຸ່ງ​ໂລດ​ຕິດ​ຕາມ​ການ​ຄຶງ​ອັນ​ເຈັບ​ປວດ, ພອນ​ທຸກ​ປະ​ການ​ຈະ​ຖອກ​ເທ​ລົງ​ມາ​ເທິງ​ຜູ້​ທີ່​ເຕັມ​ໃຈ, ດັ່ງ​ທີ່​ສາດ​ສະ​ດາ​ຢາ​ໂຄບ ໃນ​ພຣະ​ຄຳ​ພີ​ມໍ​ມອນ​ກ່າວ​ວ່າ, ຈົ່ງ “​ເຊື່ອ​ໃນ​ພຣະ​ຄຣິດ, ແລະ ເຫັນ​ແກ່​ການ​ສິ້ນ​ພຣະ​ຊົນ​ຂອງ​ພຣະ​ອົງ, ແລະ ທົນ​ຮັບ​ເອົາ​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ​ຂອງ​ພຣະ​ອົງ.” ບາງ​ເທື່ອ​ພອນ​ເຫລົ່າ​ນີ້​ຈະ​ມາ​ເຖິງ​ໄວ ແລະ ບາງ​ເທື່ອ​ຈະ​ມາ​ເຖິງ​ທີ​ຫລັງ, ແຕ່​ທ້າຍ​ສຸດ​ອັນ​ໜ້າ​ອັດ​ສະ​ຈັນ​ຕໍ່ via dolorosa [ເສັ້ນ​ທາງ​ທີ່​ຍາກ​ລຳ​ບາກ] ສ່ວນ​ຕົວ​ຂອງ​ເຮົາ14 ແມ່ນ​ຄຳ​ສັນ​ຍາ​ຈາກ​ພຣະ​ອາ​ຈານ​ເອງ ທີ່​ພອນ​ມາ​ເຖິງ ແລະ ຈະ​ມາ​ເຖິງ. ເພື່ອ​ຈະ​ໄດ້​ຮັບ​ພອນ​ເຊັ່ນ​ນັ້ນ, ຂໍ​ໃຫ້​ເຮົາ​ຈົ່ງ​ຕິດ​ຕາມ​ພຣະ​ອົງ—ຢ່າງ​ບໍ່​ທໍ້​ຖອຍ, ທັງ​ບໍ່​ລໍ​ຊ້າ ຫລື ໜີ, ບໍ່​ຫວັ່ນ​ໄຫວ​ໃນ​ວຽກ​ງານ, ບໍ່​ວ່າ​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ​ຂອງ​ເຮົາ​ຈະ​ໜັກ ຫລື ເບົາ, ບໍ່​ວ່າ​ເສັ້ນ​ທາງ​ຈະ​ມືດ​ໄປ​ຊົ່ວ​ໄລ​ຍະ​ໜຶ່ງ. ສຳ​ລັບ​ຄວາມ​ເຂັ້ມ​ແຂງ​ຂອງ​ທ່ານ, ຄວາມ​ຈົງ​ຮັກ​ພັກ​ດີ​ຂອງ​ທ່ານ, ແລະ ຄວາມ​ຮັກ​ຂອງ​ທ່ານ, ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ຂໍ​ສະ​ແດງ​ຄວາມ​ຂອບ​ໃຈ​ຢ່າງ​ຍິ່ງ​ເປັນ​ສ່ວນ​ຕົວ. ມື້​ນີ້ ຂ້າ​ພະ​ເຈົ້າ​ຂໍ​ສະ​ແດງ​ພະ​ຍານ​ຂອງ​ອັກ​ຄະ​ສາ​ວົກ​ເຖິງ​ພຣະ​ອົງ ຜູ້​ໄດ້ “ຖືກ​ຍົກ​ຂຶ້ນ”15 ແລະ ເຖິງ​ພອນ​ນິ​ລັນ​ດອນ​ທີ່​ພຣະ​ອົງ​ໄດ້​ປະ​ທານ​ໃຫ້​ແກ່​ຜູ້​ທີ່ “ຖືກ​ຍົກ​ຂຶ້ນ” ກັບ​ພຣະ​ອົງ, ແມ່ນ​ແຕ່​ອົງ​ພຣະ​ເຢ​ຊູ​ຄຣິດ​ເຈົ້າ, ອາ​ແມນ.

ແຫລ່ງ​ອ້າງ​ອີງ

  1. ເບິ່ງ Jeffrey R. Holland, Encyclopedia of Mormonism (1992), “Atonement of Jesus Christ,” 1:83.

  2. ແອມ​ມິວ​ເລັກ​ກ່າວ​ເຖິງ​ການ​ຊົດ​ໃຊ້​ຂອງ​ພຣະ​ຄຣິດ​ວ່າ​ເປັນ “ຄັ້ງ​ຍິ່ງ​ໃຫຍ່ ແລະ ຄັ້ງ​ສຸດ​ທ້າຍ,” ຊຶ່ງ​ມັນ “ບໍ່​ມີ​ຂອບ​ເຂດ ແລະ ນິ​ລັນ​ດອນ” (ແອວ​ມາ 34:10). ເພາະ “ຄົນ​ທັງ​ປວງ​ຕົກ ແລະ ຫລົງ​ທາງ​ໄປ, ແລະ ຕ້ອງ​ຕາຍ​ເວັ້ນ​ເສຍ​ແຕ່​ຈະ​ເປັນ​ໂດຍ​ທາງ​ການ​ຊົດ​ໃຊ້” (ແອວ​ມາ 34:9; ເບິ່ງ ຂໍ້​ທີ 8–12 ນຳ​ອີກ). ປະ​ທານ​ຈອນ ເທ​ເລີ ໄດ້​ກ່າວ​ວ່າ: “ໃນ​ທາງ​ທີ່​ເຂົ້າ​ໃຈ ແລະ ອະ​ທິ​ບາຍບໍ່​ໄດ້​ຕໍ່​ເຮົາ, [ພຣະ​ເຢ​ຊູ​] ໄດ້​ຮັບ​ແບກ​ນ້ຳ​ໜັກ​ຂອງ​ບາບ​ຂອງ​ທັງ​ໂລກ; ບໍ່​ພຽງ​ແຕ່​ຂອງ​ອາ​ດາມ, ແຕ່ຂອງ​ລູກ​ຫລານ​ຂອງ​ເພິ່ນ​ນຳ​ອີກ; ແລະ ໃນ​ການ​ເຮັດ​ເຊັ່ນ​ນັ້ນ, ໄດ້​ເປີດ​ອາ​ນາ​ຈັກ​ສະ​ຫວັນ, ບໍ່​ພຽງ​ແຕ່​ຕໍ່​ທຸກ​ຄົນ​ທີ່​ເຊື່ອ ແລະ ເຊື່ອ​ຟັງ​ກົດ​ຂອງ​ພຣະ​ເຈົ້າ​ເທົ່າ​ນັ້ນ, ແຕ່​ຫລາຍ​ກວ່າ​ເຄິ່ງ​ໜຶ່ງ​ຂອງ​ຄອບ​ຄົວ​ມະ​ນຸດ​ຜູ້​ໄດ້​ຕາຍ​ກ່ອນ​ພວກ​ເຂົາ​ເຖິງ​ກະ​ສຽນ​ວຸດ​ທິ​ພາ​ວະ, ຕະ​ຫລອດ​ທັງ [ຜູ້] ທີ່​ໄດ້​ຕາຍ​ໄປ​ປາດ​ສະ​ຈາກ​ກົດ, ຜ່ານ​ທາງ​ພຣະ​ຜູ້​ເປັນ​ກາງ​ຂອງ​ພຣະ​ອົງ, ຈະ​ຟື້ນ​ຄືນ​ຊີ​ວິດ​ປາດ​ສະ​ຈາກ​ກົດ, ແລະ ພິ​ພາກ​ສາ​ປາດ​ສະ​ຈາກ​ກົດ ແລະ ດັ່ງ​ນັ້ນ ຈະ​ມີ​ພາກ​ສ່ວນ … ໃນ​ພອນ​ຂອງ​ການ​ຊົດ​ໃຊ້​ຂອງ​ພຣະ​ອົງ” (An Examination into and an Elucidation of the Great Principle of the Mediation and Atonement of Our Lord and Savior Jesus Christ [1892], 148–49; Teachings of Presidents of the Church: John Taylor [2001], 52–53).

  3. Teachings of Presidents of the Church: Joseph Smith (2007), 49.

  4. 1 ນີ​ໄຟ 11:32–33.

  5. 3 ນີ​ໄຟ 27:14–15.

  6. ແນ່​ນອນ, ມີ​ການ​ອ້າງ​ອີງ​ເຖິງ​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ​ໃນ​ຄຳ​ສອນ​ຂອງ​ໂປ​ໂລ (ເບິ່ງ, ຍົກ​ຕົວ​ຢ່າງ, 1 ໂກ​ຣິນ​ໂທ 1:17–18; ຄາ​ລາ​ເຕຍ 6:14; ຟິ​ລິບ​ປອຍ 3:18), ແຕ່​ສິ່ງ​ເຫລົ່າ​ນີ້​ກ່າວ​ເຖິງ​ບາງ​ສິ່ງ​ທີ່​ຍິ່ງ​ໃຫຍ່​ກວ່າ​ໄມ້​ສອງ​ທ່ອນ ທີ່​ຕອກ​ເຂົ້າ​ກັນ ຫລື ສັນ​ຍາ​ລັກ​ທີ່​ນ້ອຍ​ກວ່າ​ເຊັ່ນ​ກັນ​ນັ້ນ. ສະ​ນັ້ນ ເມື່ອ​ໂປ​ໂລ​ກ່າວ​ເຖິງ​ໄມ້​ກາງ​ແຂນ, ເພິ່ນ​ໃຊ້​ຄຳ​ສອນ​ໃນ​ທາງ​ທີ່​ສັ້ນໆ​ເພື່ອ​ກ່າວ​ເຖິງ​ຄວາມ​ຍິ່ງ​ໃຫຍ່​ຂອງ​ການ​ຊົດ​ໃຊ້, ຊຶ່ງ​ເປັນ​ເວ​ທີ​ບ່ອນ​ທີ່​ໄພ່​ພົນ​ຍຸກ​ສຸດ​ທ້າຍ​ເຕັມ​ໃຈ​ເຂົ້າ​ຮ່ວມ​ກັບ​ເພິ່ນ ແລະ ອ້າງ​ເຖິງ​ເພິ່ນ.

  7. ຊາວ​ຄຣິດ​ໃນ​ສະ​ໄໝ​ກ່ອນ ແລະ ຕາມ​ປະ​ເພ​ນີ​ດັ່ງ​ເຊັ່ນ ອາ​ເດຣຍ ຄາ​ສະ​ຕາດ ເພື່ອນ​ຮ່ວມ​ງານ​ຂອງ​ມາ​ຕິນ ລູ​ເຕີ (1486–1541) ໄດ້​ໂຕ້​ຖຽງ​ໃນ​ຍຸກ​ສະ​ໄໝ​ກາງ​ວ່າ “ໄມ້​ກາງ​ແຂນ [ດ້ວຍ​ຕົວ​ມັນ​ເອງ] ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ພຽງ​ແຕ່​​ຄວາມ​ທຸກ​ທໍ​ລະ​ມານ​ຂອງ​ການ​ເປັນ​ມະ​ນຸດ​ຂອງ​ພຣະ​ຄຣິດ​ເທົ່າ​ນັ້ນ ແລະ ລະ​ເລີຍ​ທີ່​ຈະ​ສະ​ແດງ​ເຖິງ​ການ​ຟື້ນ​ຄືນ​ພຣະ​ຊົນ ແລະ [ອຳ​ນາດ] ແຫ່ງ​ການ​ໄຖ່​ຂອງ​ພຣະ​ອົງ” (ໃນ John Hilton III, Considering the Cross: How Calvary Connects Us with Christ [2021], 17).

  8. Harry Anderson, The Crucifixion; Harry Anderson, Mary and the Resurrected Lord.

  9. ເບິ່ງ Russell M. Nelson, “Opening the Heavens for Help,” Liahona, May 2020, 72–74.

  10. Gordon B. Hinckley, “The Symbol of Christ,” Ensign, May 1975, 92.

  11. ມັດ​ທາຍ 16:24.

  12. 2 ຊາ​ມູ​ເອນ 24:24.

  13. “ພຣະ​ຫັດ​ຂອງ​ພຣະ​ອົງ​ເດ່​ອອກ​ມາ​ຫາ​ຄົນ​ທັງ​ປວງ​ຜູ້​ທີ່​ຈະ​ກັບ​ໃຈ ແລະ ເຊື່ອ​ໃນ​ພຣະ​ນາມ​ຂອງ​ພຣະ​ອົງ” (ແອວ​ມາ 19:36; ເບິ່ງ 2 ນີ​ໄຟ 26:33; ແອວ​ມາ 5:33 ນຳ​ອີກ).

  14. Via dolorosa ແມ່ນ​ວະ​ລີ​ລາ​ຕິນ ແປ​ວ່າ “ເສັ້ນ​ທາງ, ທາງ​ເດີນ, ຫລື ປະ​ສົບ​ການ​ທີ່​ຍາກ​ລຳ​ບາກ” (Merriam-Webster.com Dictionary, “via dolorosa”). ສ່ວນ​ຫລາຍ​ມັນ​ກ່ຽວ​ຂ້ອງ​ກັບ​ການ​ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ຂອງ​ພຣະ​ເຢ​ຊູ​ຈາກ​ການ​ປະ​ນາມ​ທີ່​ມື​ຂອງ​ປີ​ລາດ ໄປ​ຈົນ​ເຖິງ​ການ​ຄຶງ​ຂອງ​ພຣະ​ອົງ​ທີ່​ພູ​ກະ​ໂຫລກ​ຫົວ.

  15. ເບິ່ງ 3 ນີ​ໄຟ 27:14–15.