2021
Importanting mga Panag-istoryahay
Mayo 2021


11:24

Importanting mga Panag-istoryahay

Dili kita makahulat alang sa pagkakabig nga mahitabo lamang ngadto sa atong mga anak. Ang wala damha nga pagkakabig dili baroganan sa ebanghelyo ni Jesukristo.

Nahibulong ba mo sukad nganong atong gitawag ang Primary og “Primary”? Samtang ang ngalan nagpasabot sa espiritwal nga pagkat-on nga madawat sa mga anak sa ilang unang mga tuig, ngari kanako kini usab pahinumdom sa usa ka gamhanan nga kamatuoran. Sa atong Langitnong Amahan, ang mga anak wala sukad mahimong ikaduha—sila sa kanunay ang “una.”1

Siya misalig kanato sa pagpangga, pagtahod, ug pagpanalipod kanila isip mga anak sa Dios. Kana nagpasabot nga dili gayod nato sila pasakitan sa pisikal, sa pulong, o sa emosyon sa bisan unsa nga paagi, bisan kon ang kaugtas ug mga pagpugos grabe. Hinoon atong mahalon ang mga anak, ug atong buhaton ang tanan sa pagbatok sa mga kadaotan sa pang-abuso. Ang ilang kaayohan una alang kanato––ingon man ngadto Kaniya.2

Usa ka batan-ong inahan ug amahan naglingkod sa lamesa sa ilang kusina nagtan-aw og balik sa ilang adlaw. Gikan sa silong sa balay, nadunggan nila ang usa ka hagsa. Nangutana ang inahan, “Unsa kadto?”

Dayon nadungog nila ang hinay nga hilak gikan sa kwarto sa ilang kwatro anyos nga batang lalaki. Midali sila og kanaog sa silong. Didto siya, naghigda sa sawog tupad sa iyang katre. Gialsa sa inahan ang gamay nga batang lalaki ug gipangutana siya unsa ang nahitabo.

Miingon siya, “Nahulog ko sa katre.”

Miingon ang inahan, “Nganong nahulog ka man sa katre?”

Gikihol ang abaga ug siya miingon, “Ambot. Tingali wala ko makasibog og igo ka layo ngadto sa taliwala.”

Mahitungod niining “wala ko makasibog og igo ka layo ngadto sa taliwala” nga ako gusto nga mamulong niining buntaga. Kini atong pribilehiyo ug responsibilidad sa pagtabang sa mga anak sa “pagsibog og igo ka layo ngadto sa taliwala” sa ebanghelyo ni Jesukristo. Ug dili gayod sayo pa kaayo sa pagsugod diha dayon.

Adunay talagsaong linain nga panahon sa mga kinabuhi sa mga anak nga sila panalipdan gikan sa impluwensya ni Satanas. Kini panahon nga sila inosente og walay sala.3 Kini sagrado nga panahon alang sa ginikanan ug sa anak. Ang mga anak kinahanglang pagatudloan, pinaagi sa pulong ug sa ehemplo, sa dili pa ug sa human nga sila “moab[o]t sa panuigon sa pagkamay tulubagon diha sa atubangan sa Dios.”4

Gitudlo ni Presidente Henry B. Eyring, “Kita adunay dako nga kahigay[o]nan uban sa mga batan-on. Ang labing maayo nga panahon sa pagtudlo mao ang sayo, samtang ang mga bata dili pa madutlan sa mga pagtintal sa mortal [nga] kaaway, ug sa dili pa ang mga pulong sa kamatuoran mahimong lis[o]d nilang mamatikdan tungod sa ilang kaugalingong mga problema.”5 Ang maong pagtudlo motabang kanila sa pag-amgo sa ilang balaan nga pagkatawo, sa ilang katuyoan, ug sa buhong nga mga panalangin nga naghulat kanila samtang sila naghimo og sagrado nga mga pakigsaad ug nagdawat og mga ordinansa subay sa dalan sa pakigsaad.

Dili kita makahulat alang sa pagkakabig nga mahitabo lamang ngadto sa atong mga anak. Ang wala damha nga pagkakabig dili baroganan sa ebanghelyo ni Jesukristo. Ang mahisama sa atong Manluluwas dili mahitabo sa sulagma nga paagi. Ang tinuyo nga pagmahal, pagtudlo, ug pagpamatuod makatabang sa mga bata sa pagsugod sa batan-ong edad nga mobati sa impluwensya sa Espiritu Santo. Ang Espiritu Santo importante ngadto sa pagpamatuod ug pagkakabig sa atong mga anak ngadto ni Jesukristo; nagtinguha kita kanila nga sa “kanunay mahinumdom kaniya, nga sila unta makabaton sa iyang Espiritu uban kanila ”6

Panag-istoryahay sa Pamilya

Hunahunaa ang bili sa mga panag-istoryahay sa pamilya mahitungod sa ebanghelyo ni Jesukristo, importanting mga panag-istoryahay, nga makadapit sa Espiritu. Kon kita aduna niana nga panag-istoryahay uban sa atong mga anak, nagtabang kita kanila sa pagmugna og sukaranan, “nga mao ang tinuod nga tukuranan, usa ka tukuranan diin kon [sila] magtukod dili sila mapukan.”7 Kon kita naglig-on sa usa ka bata, kita naglig-on og pamilya.

Kining importanting mga panaghisgot makagiya sa mga bata ngadto sa:

  • Pagsabot sa doktrina sa paghinulsol.

  • Pagbaton og hugot nga pagtuo diha ni Kristo, ang Anak sa buhing Dios.

  • Pagpili sa bunyag ug sa gasa sa Espiritu Santo kon walo ka tuig na ang panuigon.8

  • Ug pag-ampo ug “paglakaw nga matarong diha sa atubangan sa Ginoo.”9

Ang Manluluwas nag-awhag, “Busa Ako mohatag nganha kanimo og usa ka sugo, sa pagtudlo niini nga mga butang sa gawasnon nga paagi ngadto sa imong mga anak.”10 Ug unsa ang gusto Niya nga atong itudlo sa gawasnon kaayo nga paagi?

  1. Ang Pagkapukan ni Adan

  2. Ang Pag-ula ni Jesukristo

  3. Ang importansya nga matawo pag-usab11

Miingon si Elder D. Todd Christofferson, “Sigurado nga ang kaaway mahimuot kon ang mga ginikanan mopasagad sa pagtudlo ug pagbansay sa ilang mga anak nga makabaton og pagtuo kang Kristo ug matawo pag-usab sa espirituhanong paagi.”12

Sa kalahi, Ang Manluluwas buot kanato nga tabangan ang mga anak sa “pagbutang sa [ilang] pagsalig diha niana nga Espiritu nga naggiya sa pagbuhat og maayo.”13 Ang pagbuhat sa mao, makatabang kita sa mga anak sa pag-ila kon gibati nila ang Espiritu ug sa pag-ila kon unsa nga mga lihok ang makapabiya sa Espiritu. Sa ingon nagkat-on sila sa paghinulsol ug sa pagbalik ngadto sa kahayag pinaagi sa Pag-ula ni Jesukristo. Kini nagtabang sa pag-awhag og espiritwal nga kalig-on.

Malingaw kita sa pagtabang sa atong mga anak sa pagtukod og espiritwal nga kalig-on sa bisan unsa nga edad. Dili kinahanglan nga lisod o daghang oras ang magamit. Ang yano, mapinanggaong panag-istoryahay makagiya sa mga anak nga mahibalo dili lamang unsay ilang gituohan, apan labing importante, nganong sila nagtuo niini. Ang mapinanggaong mga panag-istoryahay nga mahitabo sa natural ug kanunay nga paagi, makagiya ngadto sa mas maayong pagsinabtanay ug mga pagtubag. Dili nato itugot ang kasayon sa elektronik nga mga himan sa pagpugong kanato sa pagtudlo ug sa pagpaminaw sa atong mga anak ug sa pagtan-aw ngadto sa ilang mga mata.

Panag-istoryahay sa inahan-ug-anak nga babaye

Dugang nga mga oportunidad alang sa importanting panag-istoryahay mahimong mahinabo pinaagi sa role-playing. Ang mga sakop sa pamilya maka-aksyon sa mga sitwasyon sa pagkanatintal o napugos sa paghimo og dili maayo nga pagpili. Ang ingon nga pagbansay makalig-on sa mga anak nga maandam sa usa ka mahagiton nga sitwasyon. Sama pananglit, atong maaksyon kini ug dayon maghisgot niini samtang atong pangutan-on ang mga anak unsay ilang buhaton:

  • Kon sila matintal sa paglapas sa Pulong sa Kaalam.

  • Kon sila mabantang ngadto sa pornograpiya.

  • Kon sila matintal sa pagpamakak, pagpangawat, o pagpanikas.

  • Kon sila makadungog og usa ka butang gikan a usa ka higala o magtutudlo sa eskwelahan nga molantugi sa ilang mga tinuohan o mga hiyas.

Samtang sila nag-aksyon niini ug dayon naghisgot niini, kay sa masakpan nga dili andam diha sa usa ka masinupakong sitwasyon sa ka-edad nga grupo, ang mga bata mahimong andamon uban “sa panagang sa hugot nga pagtuo diin [sila] makasagubang sa tanan nga nagdilaab nga mga pana sa da[o]tan.”14

Usa ka suod nga personal nga higala nakakat-on niining kinalisdan nga leksyon isip 18 anyos ang panuigon. Siya mipalista sa militar sa Estados Unidos atol sa away tali sa Estados Unidos ug sa Vietnam. Nabutang siya didto sa sukaranang pagbansay [basic training] sa pundok sa mga sundalo nga makiggubat nga maglakaw. Mipasabot siya nga ang pagbansay makaluya. Gihulagway niya ang iyang instruktor sa drill nga mabangis ug walay pagbati.

Usa ka piho nga adlaw ang iyang panon nagsul-ob og kompletong gamit sa panggubatan, naglakaw sa hilabihang kauga nga init. Ang instruktor sa drill sa kalit misinggit og mga sugo sa paghapa sa yuta ug sa dili paglihok. Nagbantay ang instruktor alang sa bisan nga kinagamyang lihok. Bisan unsa nga lihok moresulta sa seryosong mga sangpotanan sa kaulahian. Giantos sa panon ang labaw sa duha ka oras diha sa kainit nga nagtubo ang kasuko ug pagbatok ngadto sa ilang lider.

Daghang mga bulan ang milabay ang among higala naggiya sa iyang panon ngadto sa mga kalasangan sa Vietnam. Kini tinuod na, dili lamang pagbansay. Ang mga buto misugod nga madunggan gikan sa ibabaw diha sa naglibot nga mga kahoy. Ang tibuok panon sa mga sundalo diha-diha dayon mihapa sa yuta.

Unsa ang gipangita sa kaaway? Paglihok. Bisan unsa nga lihok modani og pamusil. Ang akong higala misulti nga samtang siya naghapa nga nagkasingot ug walay lihok diha sa yuta sa kalasangan, naghulat sa kangitngit sulod sa daghang dugay nga mga oras, ang iyang hunahuna mianinag og balik sa sukaranang pagbansay. Nahinumdoman niya ang iyang grabe nga kalagot sa iyang instruktor sa drill. Karon gibati niya ang grabeng pasalamat––alang sa unsay iyang gitudlo kaniya ug giunsa niya pag-andam siya alang niining malisod nga sitwasyon. Ang instruktor sa drill maalamong misangkap sa among higala ug sa iyang panon uban sa abilidad nga mahibalo kon unsa ang buhaton kon ang gubat nagkakusog. Siya, sa tinuod, miluwas sa kinabuhi sa among higala.

Unsaon nato pagbuhat sa sama alang sa atong mga anak sa espiritwal nga paagi? Dugay pa kaayo sa dili pa sila mosulod sa panggubatan sa kinabuhi, unsaon nato nga mas hingpit nga maningkamot sa pagtudlo, paglig-on, ug pag-andam kanila?15 Unsaon nga kita makadapit kanila sa “pagsibog og igo ka layo ngadto sa taliwala”? Dili ba hinoon maayo nga sila atong “pasingoton” diha sa luwas nga kahimtang sa pagkat-on sa panimalay kay sa magkadugo diha sa mga panggubatan sa kinabuhi?

Sa akong pagbalik og tan-aw, dihay mga panahon nga ang akong bana ug ako mibati sama sa instruktor sa drill sa among paninguha sa pagtabang sa among mga anak nga magpuyo sa ebanghelyo ni Jesukristo. Si propeta Jacob ingon og mitingog og sama niini nga mga pagbati sa dihang siya miingon: “Ako matinguhaon alang sa kaayohan sa inyong mga kalag. Oo, ang akong kahingawa hilabihan alang kaninyo; ug kamo sa inyong kaugalingon nasay[o]d nga kini mao sukad.”16

Samtang ang mga anak nagkat-on ug nag-uswag, ang ilang mga tinuohan pagahagiton. Apan ingon nga sila nasangkapan og husto, sila makatubo diha sa hugot nga pagtuo, kaisog, ug pagsalig, bisan taliwala sa kusog nga oposisyon.

Gitudlo ni Alma kanato sa “pag-andam sa mga hunahuna [sa] mga anak.”17 Kita nag-andam sa nagtubo nga henerasyon nga mahimong umaabot nga mga tigpanalipod sa hugot nga pagtuo, sa pagsabot “nga [sila] gawasnon sa paglihok alang sa [ilang mga kaugalingon]––sa pagpili sa agianan sa walay katap[o]san nga kamatayon o sa agianan sa kinabuhi nga dayon.”18 Ang mga bata angay nga pasabton niining importanting kamatuoran: ang kahangtoran kinahanglan nga dili kita masayop.

Hinaot nga ang atong importante apan yano nga panag-istoryahay uban sa atong mga anak nagtabang kanila nga “motagamtam sa mga pulong sa kinabuhi nga dayon” karon, aron nga sila makapahimulos og “kinabuhi nga dayon sa kalib[o]tan nga moab[o]t, gani ang imortal nga himaya.”19

Samtang kita nag-amuma ug nag-andam sa atong mga anak, nagtugot kita sa ilang kabubut-on, gihigugma nato silang tanan sa tibuok natong kasingkasing, nagtudlo kita kanila sa mga sugo sa Dios ug sa Iyang gasa sa paghinulsol, ug kita dili gayod, bisan kanus-a, mobiya kanila. Bisan pa, dili ba kini ang pagbuot sa Ginoo alang kanatong tanan?

“Mopadayon kita sa unahan uban ang pagkamakanunayon diha ni Kristo,” nasay[o]d nga kita makabaton sa “usa ka hingpit nga kahayag sa pagla[o]m”20 pinaagi sa atong mahigugmaong Manluluwas.

Mopamatuod ako nga Siya mao ang kanunay nga tubag. Sa sagradong ngalan ni Jesukristo, amen.

Mubo nga mga Sulat

  1. Tan-awa sa 3 Nephi 17:23–24.

  2. Tan-awa sa Michaelene Grassli, “Behold Your Little Ones,” Ensign, Nob. 1992: “Ngari kanako, ang pulong nga tan-awa makahuluganon. Kini nagpasabot og labaw pa kay sa ‘tutoki ug hunahunaa.’ Sa dihang ang Ginoo mitudlo sa mga Nephite sa pagtan-aw sa ilang gagmay nga mga bata, nagtuo ako nga siya misulti kanila sa paghatag og pagtagad ngadto sa ilang mga anak, sa pagsud-ong kanila, sa pagtan-aw lapas sa karon ug sa paghunahuna sa ilang mahangturong mga kahimoan.”

    Tan-awa sa Russell M. Nelson, “Listen to Learn,” Ensign, Mayo 1991, 22: “Ang pagmando sa mga bata pinaagi sa pamugos mao ang paagi ni Satanas, dili sa Manluluwas. Dili, dili kita tag-iya sa atong mga anak. Ang atong pribilehiyo sa pagka-ginikanan mao ang paghigugma kanila, ang paggiya kanila, ug buhian sila ”

  3. Tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 29:46–47.

  4. Doktrina ug mga Pakigsaad 20:71.

  5. Henry B. Eyring, “The Power of Teaching Doctrine,” Liahona,, Hulyo 1999, 85.

  6. Doktrina ug mga Pakigsaad 20:79.

  7. Helaman 5:12.

  8. Tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 68:25; tan-awa usab sa Mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo 1:4.

  9. Doktrina ug mga Pakigsaad 68:28.

  10. Moises 6:58.

  11. Tan-awa sa Moises 6:59; tan-awa usab sa Doktrina ug mga Pakigsaad 20:29–31.

  12. D. Todd Christofferson, “Ngano nga Kaminyoon, Ngano nga Pamilya?,” Liahona, Mayo 2015, 52.

  13. Tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 11:12–13; tan-awa usab sa Doktrina ug mga Pakigsaad 93.

  14. Doktrina ug mga Pakigsaad 27:17; tan-awa usab sa Marion G. Romney, “Home Teaching and Family Home Evening,” Improvement Era, Hunyo 1969, 97: “Si Satanas, ang atong kaaway, naghimo og hingpit nga pag-atake sa pagkamatarong. Ang iyang maayo nga pagkahan-ay nga mga pwersa dagko nga mga panon. Ang atong mga kabataan ug mga kabatan-onan mao ang mga tumong sa iyang labing kusog nga duslak. Sila anaa bisan asa naulipon sa daotan ug mahilayon nga propaganda. Sa tanang dapit nga sila molingi, sila gikuso-kuso uban sa daotan, maliputong paagi sa paglingla ug pagdaot sa tanang sagrado nga butang ug tanang matarong nga baruganan. … Kon ang atong mga anak nagkinahanglan sa igo nga kalig-on sa pagbarog batok niining sinatanas nga pagdasmag, kinahanglan gayod nga sila pagatudloan ug pagabansayon diha sa panimalay, ingon nga gitudlo sa Ginoo.”

  15. Tan-awa sa Russell M. Nelson, “Children of the Covenant,” Ensign, Mayo 1995, 32:

    “Sa mga katuigang milabay isip usa ka batan-ong estudyante sa pagkadoktor nakita ko ang daghang mga pasyente nga gitakbuyan og mga sakit nga sa karon mapugngan na. Karon mahimo na sa pag-injection sa mga tawo batok sa mga sitwasyon nga sa kaniadto makuyaw––gani makamatay. Usa ka medikal nga paagi nga ihatag aron dili matakdan mao ang pagbakuna [inoculation]. Ang pulong nga inoculate makadani. Kini nagagikan sa duha ka Latin nga mga pulong: in, nagpasabot og ‘sulod sa’; ug oculus, nagpasabot og ‘mata.’ Busa, ang verbo nga inoculate, sa tinuod nagpasabot og ‘pagbutang og mata sa sulod’—aron sa pagpaniid batok sa kadaot.

    “Ang usa ka sakit sama sa polio makabakol o makadaot sa lawas. Ang sakit sama sa sala makabakol o makadaot sa espiritu. Ang mga kadaotan sa polio mahimo na karon nga mapugngan pinaagi sa pagbakuna, apan ang mga kadaot sa sala nagkinahanglan og ubang mga paagi sa pagpugong. Ang mga doktor dili makahimo sa pagbakuna batok sa pagkadaotan. Ang espiritwal nga panalipod moabot lamang gikan sa Ginoo––ug sa iyang kaugalingong paagi. Nagpili si Jesus sa dili pagpaniid batok sa sakit, apan sa pagtudlo. Ang iyang pamaagi wala maggamit og bakuna, kini naggamit sa pagtulon-an sa balaang doktrina––usa ka nagdumala nga ‘mata sa sulod’—aron sa pagpanalipod sa mahangturong mga espiritu sa iyang mga anak.”

  16. 2 Nephi 6:3.

  17. Alma 39:16.

  18. 2 Nephi 10:23.

  19. Moises 6:59.

  20. 2 Nephi 31:20.