2021
Ang Personal nga Panaw sa usa ka Anak sa Dios
Mayo 2021


14:50

Ang Personal nga Panaw sa usa ka Anak sa Dios

Isip mga anak sa pakigsaad sa Dios, kita mohigugma, motahod, moalima, manalipod, ug mohangop nianang mga espiritu nga nagagikan sa kinabuhi sa wala pa dinhi sa kalibotan.

Ang matag usa kanato naapektohan sa tibuok kalibotan nga pandemya, samtang ang pamilya ug mga higala wala damha nga mipanaw latas sa mortalidad. Tugoti ko nga mohisgot og tulo nga atong gihandom sa dakong pagmahal, nagrepresentar niadtong atong gimahal pag-ayo.

Brother ug Sister Banza

Kini si Brother Philippe ug Sister Germaine Nsondi. Si Brother Nsondi nagserbisyo isip nga patriarka sa Brazzaville Republic of Congo Stake dihang siya namatay. Usa siya ka doktor sa pagpanambal kinsa mipakigbahin sa iyang mga talento sa buhong nga paagi ngadto sa uban.1

Clara Ruano de Villareal

Kini mao si Sister Clara Ruano de Villareal taga Tulcán, Ecuador. Siya midawat sa gipahiuli nga ebanghelyo sa edad nga 34 ug usa siya ka minahal nga lider. Ang iyang pamilya nanamilit nga nagkanta sa iyang paborito nga himno, “Buhi ang Manunubos Ko, Niini Nasay[o]d Ako.”2

Ray Tuineau ug iyang pamilya

Kini si Brother Ray Tuineau taga Utah, uban sa iyang matahom nga pamilya. Ang iyang asawa, si Juliet, miingon, “Gusto nako ang [akong mga anak nga lalaki] nga [makahinumdom nga ang ilang papa] kanunay nga naningkamot nga unahon ang Dios.”3

Ang Ginoo miingon, “Kamo magpuyo nga maghiusa sa gugma, sa ingon nga kamo magbakho tungod sa pagkawala kanila nga namatay.”4

Samtang kita nagbakho, kita usab nagmaya sa mahimayaong Pagkabanhaw sa atong Manluluwas. Tungod Kaniya, ang atong mga minahal ug mga higala magpadayon sa ilang mahangtorong panaw. Sa gipasabot ni Presidente Joseph F. Smith: “Kita dili makalimot kanila; kita dili mohunong sa paghigugma kanila. … Sila nag-una; kita nagpadayon; kita nagtubo sama nga sila mitubo.”5 Si Presidente Russell M. Nelson miingon, “Ang atong mga luha sa kaguol … mahimong mga luha sa mahinamon nga pagpaabot.”6

Kita Nahibalo mahitungod sa Kinabuhi sa dili pa Matawo

Ang atong mahangturong panglantaw dili lamang makapadako sa atong pagsabot niadtong kinsa nagpadayon sa ilang panaw latas sa mortalidad apan usab moabli sa atong pagsabot niadtong bag-ohay pa lang sa ilang panaw ug karon pa lang nagsugod sa mortalidad.

Ang matag tawo kinsa moanhi sa kalibotan usa ka talagsaong anak sa Dios.7 Ang atong personal nga panaw wala magsugod diha sa pagkahimugso. Sa wala pa kita matawo, nag-uban kita didto sa usa ka kalibotan sa pagpangandam diin kita “midawat sa [atong] unang mga leksyon didto sa kalib[o]tan sa mga espiritu.”8 Si Jehova misulti kang Jeremias, “Sa wala ko pa ikaw buhata diha sa tagoangkan sa imong inahan ug sa wala pa ikaw matawo, gigahin ko na ikaw alang sa usa ka balaan nga katuyoan.”9

Ang uban tingali mangutana kon ang kinabuhi magsugod ba, diha sa pagkaporma sa usa ka binhi, dihang ang kasingkasing magsugod sa pagpitik, o sa dihang ang bata mahimo nang mabuhi sa gawas sa tagoangkan, apan alang kanato, walay pagduda nga ang espiritu nga mga anak sa Dios nga babaye ug lalaki anaa sa ilang tinagsa nga mga panaw paingon sa yuta aron makadawat og usa ka lawas ug makasinati sa mortalidad.

Isip mga anak sa pakigsaad sa Dios, kita mohigugma, motahod, moalima, manalipod, ug mohangop nianang mga espiritu nga nagagikan sa kinabuhi sa wala pa dinhi sa kalibotan.

Ang Talagsaon nga Kontribusyon sa Kababayen-an

Alang sa usa ka babaye, ang pagpanganak mahimong usa ka dakong sakripisyo sa pisikal, emosyonal, ug sa pang-ekonomiya nga paagi. Gihigugma ug gitahod nato ang talagsaong mga babaye niini nga Simbahan. Gamit ang pangutok, ug kaalam, kamo nagpas-an sa mga palas-anon sa inyong pamilya. Kamo naghigugma. Kamo nagserbisyo. Kamo nagsakripisyo. Kamo nagpalig-on sa pagtuo, nangalagad niadtong kinsa nanginahanglan, ug dako kaayo og natampo sa katilingban.

Ang Sagradong nga Responsibilidad sa Pag-amping sa Kinabuhi

Daghang katuigan na ang milabay, mibati og bug-at nga kabalaka sa daghang mga aborsiyon sa kalibotan, si Presidente Gordon B. Hinckley namulong ngadto sa mga kababayen-an sa Simbahan gamit ang mga pulong nga may kalabotan kanato karon. Siya miingon: “Kamo nga mga asawa ug mga inahan mao ang mga kalig-onan sa pamilya. Kamo ang tigpanamkon. Pagkadako ug pagkasagrado niana nga responsibilidad. … Unsa ang nahitabo sa atong pagkamapasalamaton sa kabalaan sa tawhanong kinabuhi? Ang aborsiyon dautan, madagmalon ug tinuod nga law-ay nga buhat, nga mikatap sa tibuok yuta. Mohangyo ko sa kababayen-an niini nga Simbahan sa pagsalikway niini, sa paglikay niini, ug sa pagpalayo gikan sa makakompromiso nga mga sitwasyon nga mohimo niini nga madanihon. Tingali adunay pipila lamang ka mga sitwasyon diin kini mahimong mahitabo, apan limitado kaayo kini.10 … Kamo ang mga inahan sa mga anak sa Dios nga mga lalaki ug mga babaye, kinsang mga kinabuhi sagrado. Ang pagpanalipod kanila usa ka balaanon nga responsibilidad nga dili mabaliwala.”11

Si Elder Marcus B. Nash mipakigbahin kanako sa istorya sa usa ka minahal nga 84 anyos nga babaye kinsa, atol sa iyang interbyu sa bunyag, “miangkon nga nakahimo og aborsiyon [sa milabayng katuigan].” Sa kinasingkasing nga emosyon, siya miingon: “akong gipas-an ang kabug-at sa pagpalaglag og bata sa matag adlaw sa akong kinabuhi sulod sa kwarenta y sayis ka tuig. … Walay butang nga akong gihimo nga nakapawala sa kasakit ug pagkakonsensya. Nawad-an ko sa paglaom hangtod nga natudloan ko sa tinuod nga ebanghelyo ni Jesukristo. Nakakat-on ko kon unsaon sa paghinulsol … ug sa kalit lang napuno ko sa paglaom. Sa kataposan nakat-on ko nga mahimo kong mapasaylo kon tinud-anay ko nga maghinulsol sa akong mga sala.”12

Mapasalamaton kaayo kita sa balaanon nga mga gasa sa paghinulsol ug kapasayloan.

Unsa ang Atong Mabuhat?

Unsa ang atong responsibilidad isip malinawon nga mga disipolo ni Jesukristo? Sundon nato ang mga sugo sa Dios, itudlo nato kini sa atong mga anak, ug ipakigbahin nato kini ngadto sa uban kinsa andam nga maminaw.13 Ipakigbahin nato ang atong lawom nga mga pagbati kabahin sa pagkabalaan sa kinabuhi ngadto niadtong kinsa mohimo og mga desisyon sa katilingban. Tingali dili kaayo sila makadayeg kon unsa ang atong gituohan, apan mag-ampo kita nga sila mas makasabot pag-ayo ngano nga, alang kanato, kini nga mga desisyon mahimong makaayo pa kay sa unsa ang gusto sa usa ka tawo alang sa iyang kaugalingong kinabuhi.

Kon gipanamkon ang usa ka bata nga wala damha, ipakita nato ang gugma, pagdasig, ug, kon gikinahanglan, pinansyal nga tabang, sa pagpalig-on sa usa ka inahan nga tugotan ang bata nga matawo ug magpadayon sa iyang panaw dinhi sa mortalidad.14

Ang Kaanindot sa Pagsagop

Sa among pamilya, dako kaayo ang among panalangin nga sa duha ka dekada ang milabay, usa ka 16 anyos nga batan-on nahibalo nga siya nagsabak. Siya ug ang amahan sa bata wala maminyo, ug nakita nila nga walay purohan nga magpadayon sa panag-uban. Ang batan-ong babaye nagtuo nga ang kinabuhi nga iyang gidala bililhon. Nanganak siya og usa ka batang babaye ug mitugot sa usa ka matarong nga pamilya sa pagsagop kaniya isip ilang kaugalingon. Alang ni Bryce ug ni Jolinne, siya usa ka tubag sa ilang mga pag-ampo. Ginganglan nila siya og Emily ug gitudloan siya nga mosalig sa iyang Langitnong Amahan ug sa Iyang Anak, si Jesukristo.

Emily ug Christian

Si Emily midako. Malipayon kaayo kami nga si Emily ug ang among apo nga lalaki, si Christian, nagkahigugmaay ug naminyo sulod sa balay sa Ginoo. Si Emily ug si Christian karon adunay ilang kaugalingong gamayng anak nga babaye.

Emily uban ang anak nga babaye

Si Emily bag-ohayng misulat: “Sa tibuok siyam ka mga bulan nga pagmabdos, aduna koy higayon sa pagpamalandong sa mga hitabo [sa] akong kaugalingong pagkahimugso. Akong gihunahuna ang akong tinuod nga inahan, kinsa 16 anyos pa lang. Samtang akong nasinati ang mga pagsakit ug mga kausaban nga dala sa pagmabdos, wala nako mapugngi ang paghanduraw kon unsa kadto kalisod sa linghod nga edad nga 16. … Ang mga luha motulo gani hangtod karon samtang maghunahuna ko sa akong tinuod nga inahan, kinsa nasayod nga dili niya mahatag ang kinabuhi [nga gitinguha niya alang kanako ug sa walay pagtagad sa iyang kaugalingon mipahiluna] kanako alang sa pagsagop. Dili nako matugkad kon unsa kaha ang iyang gisinati nga mga kalisod niadtong siyam ka mga bulan—nga gitan-aw sa mahusgahon nga mga mata samtang ang iyang lawas nausab, ang mga kasinatian sa kabatan-on iya pa gayod nga nalabyan, nasayod sa kataposan niining paghago sa inahanon nga pagmahal, nga iyang ihatag ang iyang anak ngadto sa laing mga kamot. Malipayon kaayo ko sa iyang pagpili nga wala ra niya gihunahuna ang iyahang kaugalingon, nga wala niya gamita ang iyang kaugalingong kabubut-on sa paagi nga di ko mahimugso og mahikawan ako sa akong kaugalingong pagpili.” Si Emily mitapos, “Mapasalamaton kaayo ko sa balaang plano sa Langitnong Amahan, sa akong talagsaong mga ginikanan kinsa [nagmahal ug nagpangga] kanako, ug sa mga templo diin kita mahimong mabugkos sa atong mga pamilya sa kahangtoran.”15

Koleksyon sa mga Litrato

Ang Manluluwas “[mikuha sa] usa ka bata ug gipatindog sa ilang atubangan. Giagbayan niya ang bata ug miingon siya kanila, Ang modawat sa usa ka bata nga sama [niini] tungod kanako, modawat usab kanako.”16

Kon ang Matarong nga mga Tinguha Wala pa Matuman

Akong ipadayag ang akong gugma ug kalooy sa matarong nga managtiayon kinsa nagminyo ug wala makabaton og anak nga mahinamon nilang gipaabot ug niadtong kababayen-an ug kalalakin-an kinsa walay kahigayonan nga maminyo sumala sa balaod sa Dios. Ang wala matuman nga mga damgo sa kinabuhi lisod sabton kon lantawon lamang gikan sa panglantaw sa mortalidad. Isip sulugoon sa Ginoo, ako mosaad kaninyo nga samtang kamo magmatinud-anon ngadto ni Jesukristo ug sa inyong mga pakigsaad, kamo makadawat sa bayad nga mga panalangin niini nga kinabuhi ug sa inyong matarong nga mga tinguha niining mahangturon nga latid sa panahon sa Ginoo.17 Mahimong adunay kalipay diha sa panaw sa mortalidad bisan kon ang atong tanang matarong nga mga gilaoman wala matuman.18

Human sa pagkahimugso, ang mga bata padayon nga magkinahanglan sa atong tabang. Ang uban labing nanginahanglan niini. Matag tuig pinaagi sa mapinanggaong mga bishop ug sa inyong buhong nga mga kontribusyon sa halad sa puasa ug makitawhanon nga mga pundo, ang mga kinabuhi sa minilyon nga mga bata napalanginan. Ang Unang Kapangulohan bag-ohay lang mipahibalo sa dugang nga 20 milyones ka dolyar nga gitabang sa UNICEF sa ilang tibuok kalibotan nga mga paningkamot sa paghatag og duha ka bilyones nga mga bakuna.19 Ang kabataan gihigugma sa Dios.

Ang Sagradong Desisyon nga Makabaton og Anak

Makabalaka nga bisan sa ubang malamboon nga mga nasod sa kalibotan, nagkadyutay ang mga bata nga natawo.20 “Ang sugo sa Dios alang sa Iyang mga anak sa pagdaghan ug pagpuno sa yuta nagpabilin nga ipatuman.”21 Kon kanus-a gustong magkaanak ug pila kabuok anak mga pribado nga desisyon nga himoon tali sa bana ug asawa ug sa Ginoo. Uban sa pagtuo ug pag-ampo, kining sagrado nga desisyon mahimong usa ka maanindot, makahatag og pagpadayag nga mga kasinatian.22

Akong ipakigbahin ang istorya kabahin sa pamilyang Laing sa Habagatang California. Si Sister Rebecca Laing nagsulat:

Pamilyang Laing

“Sa ting-init niadtong 2011, ang kinabuhi sa among pamilya daw ingon og hingpit. Malipayon ang among kaminyoon uban sa upat namo ka mga anak—nag-edad og 9, 7, 5, ug 3. …

“Ang akong mga pagmabdos ug mga pagpanganak [kanunay nga] risgo kaayo… [ug] among gibati nga [dako kaayo] ang among panalangin nga nagkaanak og upat, [naghunahuna] nga kompleto ang among pamilya. Niadtong Oktubre samtang naminaw sa kinatibuk-ang komperensiya, gibati nako ang dili malalis nga pagbati nga kinahanglan mi nga manganak og usab. Samtang si LeGrand ug ako namalandong ug nag-ampo, … kami nasayod nga ang Dios adunay plano alang kanamo nga lahi kay sa among plano.

“Human sa laing malisod nga pagmabdos ug pagpanganak, napanalanginan mi og usa ka matahom nga batang babaye. Amo siyang ginganlan og Brielle. Usa siya ka milagro. Human sa iyang pagkatawo, samtang didto pa [sa lawak-panganakan], nabati nako ang usa ka dili malalis nga tingog sa Espiritu: ‘Naa pay usa.’

“Paglabay sa tulo ka tuig, laing milagro, si Mia. Si Brielle ug Mia mga dagkong kalipay sa among pamilya.” Siya mitapos, “Ang tinguha sa pagpamati ngadto sa giya sa Ginoo ug ang pagsunod sa Iyang plano alang kanato kanunay nga modala og mas dakong kalipay kay sa … pagsalig sa [atong] kaalam.”23

Brielle ug Mia Laing

Gihigugma sa Manluluwas ang matag bililhon nga bata.

“Siya mikuha sa ilang gagmay nga mga bata, sa tinagsa, ug mipanalangin kanila. …

“Ug … sila mipunting sa ilang mga mata paingon sa langit, … ug sila nakakita sa mga anghel nanaog gikan sa langit … sa taliwala sa kalayo; ug [ang mga anghel] … gialirongan kadtong gagmay nga mga bata, … ug ang mga anghel nangalagad ngadto kanila.”24

Ako mopamatuod nga ang imong kaugalingon nga panaw isip anak sa Dios wala magsugod alang kanimo samtang ang unang huyop sa hangin gikan sa yuta misulod sa imong baga ug kini dili matapos sa imong kataposang gininhawa sa mortalidad.

Nga kita unta kanunay nga mahinumdom nga ang matag espiritu nga anak sa Dios moabot sa yuta sa iyang kaugalingong personal nga panaw.25 Nga kita unta mohangop kanila, manalipod kanila, ug kanunay nga mohigugma kanila. Samtang kamo modawat niining bililhong mga anak sa ngalan sa Manluluwas ug motabang kanila diha sa ilang mahangtorong panaw, ako mosaad nga ang Ginoo manalangin kaninyo ug mobubo sa Iyang gugma ug pag-uyon diha kaninyo. Sa ngalan ni Jesukristo, amen.

Mubo nga mga sulat

  1. Personal nga pagsinulatay.

  2. Personal nga pagsinulatay. Tan-awa sa “Buhi ang Manunubos Ko, Niini Nasayud Ako,” Mga Himno, nu. 80.

  3. Personal nga pagsinulatay.

  4. Doktrina ug mga Pakigsaad 42:45.

  5. Joseph F. Smith, sa Conference Report, Abr. 1916, 3.

  6. Sa Trent Toone, “‘A Fulness of Joy’: President Nelson Shares Message of Eternal Life at His Daughter’s Funeral,” Church News, Ene. 19, 2019, thechurchnews.com.

  7. Tan-awa sa “Ang Pamilya: Usa ka Pamahayag ngadto sa Kalib[o]tan,” ChurchofJesusChrist.org.

  8. Doktrina ug mga Pakigsaad 138:56.

  9. Jeremias 1:5. Ang Bag-ong tugon naghisgot sa usa ka wala pa matawo nga si Juan Bautista nga milihok sulod sa tagoangkan samtang si Elisabet nakahimamat ni Maria (see Lucas 1:41).

  10. Ang Opisyal nga baroganan sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw:

    “Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nagtuo sa kabalaan sa tawhanong kinabuhi. Busa, ang Simbahan supak sa tinuyo nga pagpakuha sa bata alang sa personal ug sosyal nga kasayon, ug makigtambag sa mga miyembro nga dili mosunod, mohimo, mo-awhag, mobayad, o mopahigayon alang sa mao nga matang sa aborsiyon.

    “Ang Simbahan motugot sa posibli nga mga eksepsiyon alang sa mga miyembro niini kon:

    “Ang pagmabdos miresulta tungod sa paglugos o incest [pagpakighilawas sa duol nga kabanay], o

    “Ang usa ka batid nga doktor motino nga ang kinabuhi o panglawas sa inahan anaa sa kakuyaw, o

    “Ang usa ka batid nga doktor motino nga ang fetus [bata diha sa tiyan] adunay grabe nga mga depekto nga dili motugot sa bata nga mabuhi human matawo.

    “Ang Simbahan nagtudlo sa mga miyembro nga bisan kini nga mga eksepsiyon dili makahatag og katarongan sa awtomatik nga aborsiyon. Ang aborsiyon usa ka seryoso kaayo nga butang ug kinahanglan nga ikonsiderar lamang human ang mga tawo nga responsable nakakonsulta sa ilang mga lokal nga mga lider sa simbahan ug mibati pinaagi sa personal nga pag-ampo nga ang ilang desisyon eksakto.

    “Ang Simbahan wala mopabor o mosupak sa mga sugyot sa paghimo og balaod o sa mga demonstrasyon kabahin sa aborsiyon” (“Abortion,” Newsroom, newsroom.ChurchofJesusChrist.org; tan-awa usab sa Kinatibuk-ang Tamdanan nga Basahon: Pagserbisyo diha sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, 38.6.1, ChurchofJesusChrist.org).

  11. Gordon B. Hinckley, “Walking in the Light of the Lord,” Ensign, Nob. 1998, 99; Liahona, Ene. 1999, 117.

    Si Presidente Gordon B. Hinckley miingon:

    “Ang aborsiyon usa ka ngil-ad nga butang, usa ka butang nga makapaubos sa kalidad sa pagkatawo, usa ka butang nga siguradong modala og kahasol ug kagul-anan ug pagmahay.

    “Samtang kita nanghinaway niana, kita molugway og pagsabot sa pihong mga kahimtang sama kon ang pagmabdos mao ang resulta sa pakighilawas sa duol nga kabanay o paglugos, kon ang kinabuhi o panglawas sa inahan gihukman sa batid nga awtoridad sa mediko nga namiligro, o kon ang bata sa tiyan nahibaloan sa batid nga awtoridad sa mediko nga adunay malisod nga mga depekto nga dili motugot sa masuso nga mabuhi lapas sa pagkahimugso.

    “Apan ang mao nga mga kahimtang talagsa ra kaayo, ug kuli ra kaayo nga kini mahitabo. Niini nga mga kahimtang kadtong nag-atubang sa maong pangutana hangyoon sa pagpakigkonsulta sa ilang lokal nga mga eklesyastikal nga mga lider ug sa pag-ampo diha sa dakong pangamuyo, nga makadawat og pagtugot pinaagi sa pag-ampo sa dili pa mopadayon” (“What Are People Asking about Us?,” Ensign, Nob. 1998, 71; Liahona, Ene. 1999, 83–84).

  12. Tan-awa sa Neil L. Andersen, The Divine Gift of Forgiveness (2019), 25.

    Sa usa ka higayon didto sa France, atol sa usa ka interbyu sa bunyag, usa ka babaye misulti nako kabahin sa iyang pagpa-laglag sa daghang katuigan nga milabay. Mapasalamaton ko sa iyang kaayo nga nabuhat sa iyang kinabuhi bisan pa man nakahimo siya sa pagpalaglag. Siya nabunyagan. Mga usa ka tuig human niadto, nakadawat ko og usa ka tawag sa telepono. Kining talagsaong babaye niana nga tuig human nga siya nabunyagan natudloan pinaagi sa Espiritu Santo. Mitawag siya, nagbakho: “Nakahinumdom ka ba nga ako kang gisultihan mahitungod sa usa ka aborsiyon sa daghang mga tuig nang milabay? Gibati nako ang kasubo sa akong nabuhat. Apan [kining] milabay nga tuig nakausab kanako. … Ang akong kasingkasing napunting ngadto sa Manluluwas. … Nasakitan kaayo ko sa kagrabe sa akong sala nga walay purohan nga akong mapahiuli.”

    Akong gibati ang dakong gugma sa Manluluwas alang niini nga babaye. Si Presidente Boyd K. Packer miingon: “Ang pagpahiuli unsay dili nimo mapahiuli, pag-ayo sa samad nga dili nimo maayo, pag-ayo nianang imong naguba, ug dili nimo maayo mao ang katuyoan gayod sa pag-ula ni Kristo. Kon lig-on ang inyong tinguha ug andam kamo nga mobayad hangtod sa ‘katap[o]sang sintabo’ [tan-awa sa Mateo 5:25–26], ang balaod sa pag-uli wala nay pulos. Ang [inyong] obligasyon nabalhin ngadto sa Ginoo. Siya ang mobayad sa inyong mga utang” (“The Brilliant Morning of Forgiveness,” Ensign, Nob. 1995, 19–20). Akong gipaniguro kaniya ang gugma sa Manluluwas. Ang Ginoo wala lamang mikuha sa sala gikan kaniya; Siya milig-on ug milimpyo sa iyang espiritu. (Tan-awa sa Neil L. Andersen, The Divine Gift of Forgiveness, 154–56.)

  13. Tan-awa sa Dallin H. Oaks, “Panalipdi ang mga Bata,” Liahona, Nob. 2012, 43–46.

  14. Ang pagpanalipod sa mga kinabuhi sa anak nga babaye o anak nga lalaki sa Dios katungdanan usab sa amahan. Ang matag amahan adunay emosyonal, espiritwal, ug pinansyal nga katungdanan sa paghangop, paghigugma, ug pag-atiman alang sa bata nga matawo sa kalibotan.

  15. Personal nga pagsinulatay.

  16. Marcos 9:36–37.

  17. Tan-awa sa Neil L. Andersen, “A Compensatory Spiritual Power for the Righteous” (Brigham Young University devotional, Ago. 18, 2015), speeches.byu.edu.

  18. Tan-awa sa Dallin H. Oaks, “The Great Plan of Happiness,” Ensign, Nob. 1993, 75; tan-awa usab sa Russell M. Nelson, “Choices,” Ensign, Nob. 1990, 75.

  19. Tan-awa sa “Bishop Caussé Thanks UNICEF and Church Members for COVID-19 Relief,” Newsroom, Mar. 5, 2021, newsroom.ChurchofJesusChrist.org.

  20. Sama pananglit, kon ang Estados Unidos nagmintinar pa sa gidaghanon sa batang ipanganak niadtong 2008, 13 lang katuig ang milabay, nadugangan na unta og 5.8 milyones ka mga bata nga buhi karon (tan-awa sa Lyman Stone, “5.8 Million Fewer Babies: America’s Lost Decade in Fertility,” Institute for Family Studies, Peb. 3, 2021, ifstudies.org/blog).

  21. Ang Pamilya: Usa ka Pamahayag ngadto sa Kalib[o]tan,” ChurchofJesusChrist.org. Ang mga kasulatan nagtala nga “ang mga anak gasa gikan sa Ginoo” (Mga Salmo 127:3). Tan-awa sa Russell M. Nelson, “How Firm Our Foundation,” Liahona, Hulyo 2002, 83–84; tan-awa usab sa Dallin H. Oaks, “Kamatuoran ug ang Plano,” Liahona, Nob. 2018, 27.

  22. Tan-awa sa Neil L. Andersen, “Mga Bata,” Liahona, Nob. 2011, 28.

  23. Personal nga pagsinulatay, Mar. 10, 2021.

  24. 3 Nephi 17:21, 24.

  25. “Sa pagkatinuod, kitang tanan mga tigpanaw—gani mga tigsiksik sa pagka-mortal. Wala kita makapahimulos sa nangagi nga personal nga kasinatian. Kinahanglan gayod nga moagi kita ibabaw sa mga pangpang ug masamok nga sulog sa atong kaugalingong panaw dinhi sa yuta” (Thomas S. Monson, “Tulo ka mga Taytayan,” Liahona, Abr. 2008, H2).