2022
Here, fa’a’ite, ani manihini
Me 2022


13:3

Here, fa’a’ite, ani manihini

’Ia here, ’ia fa’a’ite, ’e ’ia ani manihini ana’e tātou, tē ’āmui ra ïa tātou i roto i te reira ’ohipa rahi ’e te hanahana ’o tē fa’aineine i te fenua nei nō te ho’ira’a mai o tōna Mesia.

’A feruri na nā muri iho iā’u, mā’a taime iti, i te ti’ara’a i ni’a i te hō’ē mou’a i Galilea, te ’itera’a i te nehenehe ’e te hanahana o te Fa’aora tei ti’afa’ahou, e fārerei nei i tāna ma pipi. ’Auē ia te fa’ahiahia ’ia feruri ’ia fa’aro’o tino roa i teie mau parau, tāna i fa’a’ite atu ia rātou, tāna fa’auera’a hanahana, ’ia « haere ’outou e fa’ariro i te mau fenua ato’a ’ei pipi, ’a bāpetizo atu ai ia rātou i roto i te i’oa o te Metua, ’e nō te Tamaiti, ’e nō te Vārua Maita’i ».1 Pāpū maita’i ē, e hōro’a mai teie mau parau i te mana ia tātou, e fa’auru ’e e fa’a’oto ia tātou tāta’itahi, mai tei tupu nō tāna mau ’āpōsetolo. ’Oia mau, ’ua ha’amo’a rātou i te toe’a o tō rātou orara’a nō te rave pāpū i te reira.

Te vāhi fa’ahiahia, e ’ere ’o te mau ’āpōsetolo ana’e tei ha’afaufa’a i te mau parau a Iesu. Te mau melo mātāmua o te ’Ēkālesia, mai te mau melo ’āpī tae roa atu i te mau melo tahito, ’ua ’āmui rātou i roto i te fa’auera’a rahi a te Fa’aora, te fa’a’itera’a i te parau ’āpī maita’i o te ’evanelia i te feiā tā rātou e fārerei ’e i mātau. ’Ua tauturu te tūtavara’a ’ia fa’a’ite i tō rātou ’itera’a pāpū nō Iesu Mesia i tāna ’Ēkālesia i ha’amau-’āpī-hia ’ia tupu i te rahi.2

Tātou ato’a, ’ei mau pipi nā te Mesia, ’ua anihia ia tātou ’ia ha’apa’o i tāna fa’auera’a i teie mahana, mai te huru ra ē, tei reira roa tātou i ni’a i taua mou’a ra i Galilea, i te fa’a’ite-mātāmua-ra’a ’oia i te reira. ’Ua ha’amata fa’ahou te reira fa’auera’a i te matahiti 1830, i te taime ’a fa’ata’a ai Iosepha Semita i tōna taea’e ia Samuela ’ei misiōnare mātāmua nō te ’Ēkālesia a Iesu Mesia.3 Mai te reira mai tau, ’ua hau i te hō’ē milioni ’e te āfa mau misiōnare tei rātere nā te ao ato’a nei, i te ha’api’ira’a i te mau nūna’a ato’a ’e i te bāpetizora’a i te feiā e fāri’i i te parau ’āpī maita’i o te ’evanelia i fa’aho’i-fa’ahou-hia mai.

Teie tā tātou ha’api’ira’a tumu. Tō tātou hina’aro rahi roa.

Mai tā tātou mau tamari’i ’āpī a’e ’e tae atu i te mea pa’ari a’e i rotopū ia tātou, tē ti’aturi nei tātou i te taime e ti’a ai ia tātou ’ia ha’apa’o i te pi’ira’a a te Fa’aora ’e ’ia fa’a’ite i te ’evanelia i te mau nūna’a ato’a o te ao nei. ’Ua pāpū iā’u ē, ’ua fāri’i ato’a ’outou te feiā ’āpī tamāroa ’e tamāhine i te hō’ē ā huru tītaura’a mai roto mai i tō tātou peropheta inanahi ra, ’a ani mai ai ’oia ia ’outou ’ia fa’aineine nō te ’ohipa misiōnare rave tāmau, mai tā te Fa’aora i nā reira i tāna mau ’āpōsetolo.

Mai te mau mā’ona horo i ni’a i te poito fa’arevara’a, tē tīa’i rū nei tātou i te anira’a mana, ma te tu’urimahia ’e te peropheta, e fa’a’itera’a i te fa’arevara’a o te horora’a ! E hia’ai hanahana teie ’e te fa’auru ; terā rā, e hi’o ana’e tātou i teie uira’a : nō te aha ’aita tātou pā’āto’a e ha’amata i teienei ?

E ui paha ’outou ē, « nāhea e ti’a ai iā’u ’ia riro ’ei misiōnare ma te tāreta i’oa ore ? » ’Aore rā e parau tātou ia tātou iho ē, « ’ua fa’ata’ahia te mau misiōnare nō te rave i teie ’ohipa. Tē hina’aro nei au e tauturu terā rā e tīa’i ri’i paha, ’ia topa ri’i te hau i roto i te orara’a ».

E te mau taea’e ’e te mau tuahine, e mea ’ōhie roa ! ’Aua’e pa’i, e nehenehe e fa’aoti i te fa’auera’a rahi a te Fa’aora nā roto i te mau parau tumu ’ōhie ’e te māramarama ’ia ’apo mai, tei ha’api’ihia ia tātou tāta’itahi mai te ’aru’arura’a mai ā : here, fa’a’ite, ’e ani manihini.

Here

Te ’ohipa mātāmua tā tātou e rave ’o te here ïa mai tā te Mesia i here.

Tē teimaha nei tō tātou ’ā’au i te māuiui o te ta’ata ’e te mau pe’ape’a tā tātou e ’ite nei nā te ao ato’a nei i teie mau taime ’ārepurepu. Terā rā, e nehenehe ato’a tātou e fa’auruhia nō te māni’ira’a aroha ’e te tauturura’a i te ta’ata tei fa’a’itehia ’e te mau ta’ata nā te ao ato’a nei, nā roto i tā rātou mau tauto’ora’a nō te toro i te rima i te feiā i tu’uhia i te hiti—’o rātou tei fa’aāteahia i tō rātou mau fa’aeara’a, fa’ata’a-’ē-hia i tō rātou ’utuāfare ’aore rā ’o tē fārerei nei i te tahi atu mau huru ’oto ’e te hepohepo rahi.

’Aita i maoro a’e nei, tē fa’a’ite ra te mau parau ’āpī e mea nāhea te hō’ē pupu metua vahine i Poronia, i te vaiihora’a i te mau pere’o’o tūra’ira’i tamari’i ineine maita’i, i te vāhi tāpe’ara’a pere’o’o auahi, ma te ’ana’i-maita’i-hia, ’ua ineine ’e tē tīa’i ra i te mau metua vahine ’e te mau tamari’i tītīhoria ’o tē hina’aro i te reira mau pere’o’o nō te haerera’a nā taua ’ōti’a fenua ra, ’a pou mai ai rātou i rāpae i te pere’o’o auahi. Pāpū roa ē, e ’ata’ata mai tō tātou Metua i te ao ra i mua i te mau ’ohipa aroha hōro’a noa mai teie te huru, nō te mea, ’ia amo ana’e tātou i te mau hopoi’a a te tahi ’e te tahi, tē rave ra ïa tātou « i te ture a te Mesia ».4

I te mau taime ato’a e fa’a’ite tātou i te here huru Mesia i tō tātou ta’ata tupu, tē poro ra ïa tātou i te ’evanelia—noa atu ē, ’aita tātou e fa’ahiti hō’ē noa a’e parau.

’Ua riro te here nō vetahi ’ē ’ei fa’a’itera’a pāpū nō te piti o te ture rahi ’ia here i tōna ta’ata tupu ;5 tē fa’a’ite ra te reira i te tāmāra’a a te Vārua Maita’i i roto i tō tātou vairua. Nā roto i te fa’a’itera’a i te here o te Mesia ia vetahi ’ē, e nehenehe tātou e fa’atupu i te hina’aro i roto i te feiā e ’ite ra i tā tātou mau ’ohipa maita’i ’ia « ha’amaita’i i tō [tātou ] Metua i te ao ra ».6

Tē rave nei tātou i te reira ma te tīa’i ’ore i te fa’aho’ira’a.

Tō tātou ti’aturira’a, ’oia ho’i ’ia fāri’i rātou i tō tātou here ’e tā tātou poro’i, noa atu ē tei ia rātou te fa’aotira’a nāhea ’ia fāri’i i te reira.

Te ’ohipa tā tātou e rave nei ’e ’o vai tātou, e mea pāpū te reira.

Nā roto i te here huru Mesia nō vetahi ’ē, e poro tātou i te mau ti’ara’a hanahana ’e te tauira’a o te orara’a i te ’evanelia a te Mesia, ’e tē ’āmui-pāpū-ra’a tātou i roto i te fa’atupura’a i tāna fa’auera’a rahi.

Fa’a’ite

Te piti o te ’ohipa tā tātou e nehenehe e rave ’o te fa’a’itera’a ïa.

I roto i te mau ’āva’e mātāmua o te ma’i pe’e COVID-19, ’ua tupu te mana’o i roto i te taea’e Wisan nō Thaïlande, ’ia fa’a’ite i tōna mau ferurira’a ’e tōna mau mana’o nō ni’a i te mau mea tāna i ha’api’i mai i roto i tāna tuatāpapara’a i te Buka a Moromona i ni’a i tāna ’āfata tūreiara’a tōtiare. I roto i te hō’ē o tāna mau poro’ira’a ta’a ’ē nāna iho, ’ua fa’ati’a ’oia i te ’ā’amu o nā misiōnare e piti o te Buka a Moromona, ’o Amuleka ’e ’o Alama.

Noa atu te pa’ari o tōna taea’e ’o Winai i roto i tōna mau ti’aturira’a fa’aro’o, ’ua putapū roa tōna ’ā’au i taua poro’i ra, ’e ’ua pāhono ’oia, nā roto i te hō’ē anira’a mana’o-’ore-hia, « e nehenehe ānei au e fāri’i i te reira buka nā roto i te reo thaï ? »

’Ua ’imi a’era Wisan i te rāve’a ’ia hōro’ahia te hō’ē buka a Moromona e nā tuahine misiōnare, e ha’amata ra i te ha’api’i i tōna taea’e.

’Ua ’āmui atu Wisan i roto i te mau ha’api’ira’a nā ni’a i te natirara, i reira tōna fa’a’itera’a i tōna mau mana’o nō ni’a i te buka a Moromona. ’Ua ha’api’i mai Winai ’ia pure ’e ’ia tuatāpapa ma te vārua ’imi mau, ’ia fāri’i ’e ’ia pāturu i te parau mau. Tau ’āva’e i muri iho, ’ua bāpetizohia Winai !

I muri a’e ’ua parau Wisan, « e hōpoi’a nā tātou ’ia riro ’ei mauiha’a i roto i te rima o te Atua, ’e e ti’a ia tātou ’ia vai ineine noa i te mau taime ato’a nō te rave i tāna ’ohipa ’ia au i tāna fa’anahora’a nā roto ia tātou ». ’Ua tae mai tā rātou temeio ’utuāfare nō te mea ’ua fa’a’ite noa Wisan i te ’evanelia ma te ’ōhie ’e te au mau.

Tē fa’a’ite nei tātou pā’āto’a i te tahi mau mea ia vetahi ’ē. Pinepine tātou i te rave i te reira. Tē fa’a’ite nei tātou i te mau hōho’a teata ’e te mā’a auhia e tātou, te mau mea ’ārearea tā tātou e ’ite nei, te mau vāhi tā tātou e haere nei e māta’ita’i, te ’ohipa rima’i auhia e tātou, te mau fa’ahitira’a parau tei fa’auru ia tātou.

Nāhea e ti’a ai ia tātou ’ia tu’u ’ōhie atu i ni’a i te tāpura o te mau mea tā tātou i fa’a’ite a’ena, i te mau mea tā tātou e au nō ni’a i te ’evanelia a Iesu Mesia ?

’Ua fa’ata’a mai ’o Elder Dieter F. Uchtdorf : « Mai te mea e ui mai hō’ē ta’ata ia ’outou i te huru o tō ’outou hope’a hepetoma, ’eiaha e ’ōti’ati’a ’ia parau nō ni’a i te mau mea tā ’outou i fāri’i i te fare purera’a. ’A parau nō ni’a i te mau tamari’i na’ina’i ’o tei ti’a i mua i te ’āmuira’a ’a hīmene ai ma te ’ana’anatae e mea nāhea rātou i te tāmatara’a ’ia riro mai ia Iesu te huru. ’A parau nō ni’a i te pupu feiā ’āpī tei hōro’a i te taime nō te tauturu i te feiā ruhiruhiā i roto i te mau pū fa’afa’aeara’a nō te pāpa’i i tō rātou iho mau ’ā’amu ».7

Fa’a’itera’a e ’ere ïa te « ho’ora’a » i te ’evanelia ’Aita e tītauhia ia ’outou ’ia pāpa’i i te hō’ē a’ora’a ’aore rā ’ia fa’atītī’aifaro i te mau ’itera’a hape o te hō’ē ta’ata.

Nō ni’a i te ’ohipa misiōnare, ’aita te Atua e hina’aro ia ’outou ’ia riro ’ei muto’i nōna ; e ani mai rā ’oia ’ia riro ’outou ’ei ta’ata fa’a’ite nōna.

Nā roto i te fa’a’itera’a i tō tātou mau ’itera’a rau maita’i i roto i te ’evanelia ia vetahi ’ē, tē ’āmui ra ïa tātou i roto i te fa’atupura’a i te fa’auera’a rahi a te Fa’aora.

Ani manihini

Te toru o te ’ohipa tā ’outou e nehenehe e rave ’o te ani-manihini-ra’a ïa.

E mea ’āpī roa te fa’afāriura’ahia te tuahine Mayra nō Equateur ’Ua mara’a tā’ue noa tōna ’oa’oa i roto i te ’evanelia i muri noa mai i tōna bāpetizora’a, ’a ani manihini ai ’oia i tōna mau hoa ’e i tei herehia e ’ana nā roto i te mau rāve’a tūreiara’a tōtiare. E rave rahi mau melo o te ’utuāfare ’e mau hoa tei ’ite i tāna mau poro’i, tei pāhono mai nā roto i te mau uira’a. ’Ua paraparau Mayra ia rātou, ma te ani manihini pinepine ia rātou ’ia haere mai i tōna fare nō te fārerei ’āmui i te mau misiōnare.

’Ua bāpetizohia te nā metua o Mayra, tōna mau taea’e ’e mau tuahine, tōna tatie, tōna nā taea’e feti’i e piti ’e e rave rahi o tōna mau hoa, nō te mea ’ua ani manihini ’oia ia rātou ma te itoito ’ia « haere mai ’e e hi’o », « haere mai ’e e tāvini » ’e « haere mai ’e e riro mai ». Nā roto i tāna mau ani-manihini-ra’a ’ōhie ’e te au mau, ’ua hau i te 20 ta’ata tei fāri’i i tāna anira’a ’ia bāpetizohia ’ei melo nō te ’Ēkālesia a Iesu Mesia. ’Ua tupu te reira nō te mea ’ua ani manihini ’ōhie te tuahine Mayra ia vetahi ’ē ’ia ’ite i te ’oa’oa tāna i fāri’i ’ei melo nō te ’Ēkālesia.

Te tuahine Mayra ’e te feiā tāna i ani manihini ’ia ora i te ’oa’oa o te ’evanelia

E rave rahi hānere ani-manihini-ra’a e nehenehe tātou e fa’atae ia vetahi ’ē. E nehenehe tātou e ani manihini ia vetahi ’ē ’ia « haere mai ’e e hi’o » i te hō’ē purera’a ’ōro’a, i te hō’ē fa’a’oa’oara’a nā te pāroita, i te hō’ē video nā ni’a i te natirara ’o tē fa’ata’a ra i te ’evanelia a Iesu Mesia. « Haere mai ’e e hi’o » e nehenehe e riro ’ei hō’ē ani-manihini-ra’a ’ia tai’o i te Buka a Moromona ’aore rā e māta’ita’i i te hō’ē hiero ’āpī i te taime o te ’ōpani ’īriti hou tōna ’ōro’a ha’amo’ara’a. I te tahi taime te ani-manihini-ra’a, ’o te hō’ē ïa mea tā tātou e fa’atae i roto—hō’ē ani-manihini-ra’a ia tātou iho, te hōro’ara’a ia tātou i te ’itera’a ’ā’au ’e te ’ōrama nō te mau mau rāve’a e ’āua ha’ati nei ia tātou ’ia fa’a’ohipa i te reira.

I tō tātou nei ’anotau roro uira, pinepine te mau melo i te fa’a’ite i te mau poro’i nā roto i te mau rāve’a tūreiara’a tōtiare. E rave rahi hānere, ’aore rā tauatini mau ’ohipa fa’ateitei tā ’outou e ’ite ē, e ti’a ’ia fa’a’ite. Tē hōro’a nei teie parau i te mau ani-manihini-ra’a ’ia « haere mai ’e e hi’o », « haere mai ’e e tāvini » ’e « haere mai ’e e riro mai ».

’Ia ani manihini ana’e tātou ia vetahi ’ē ’ia ha’api’i hau atu mai nō ni’a i te ’evanelia a Iesu Mesia, tē ’āmui ra ïa tātou i roto i te pi’ira’a a te Fa’aora ’ia fa’aō i roto i te ’ohipa tāna i fa’aue mai.

Pū’ohura’a

E au mau taea’e e au mau tuahine here, i paraparau iho nei tātou i teie mahana e toru ’ohipa ha’iha’i—e mau ’ohipa ’ōhie—tā te mau ta’ata ato’a e nehenehe e rave. Te mau ’ohipa e ti’a ia ’outou ’ia rave ! Penei a’e tē rave nei ’outou i te reira—ma te ’ite ’ore pāpū paha i te reira !

Tē ani manihini atu nei au ia ’outou ’ia feruri i te mau rāve’a e nehenehe ai ia ’outou ’ia here, ’ia fa’a’ite ’e ’ia ani manihini. Mai te mea e nā reira ’outou, e fāri’i ’outou i te hō’ē fāito ’oa’oa i te ’itera’a ē, tē ha’apa’o nei ’outou i te mau parau a tō tātou Fa’aora here.

E ’ere i te hō’ē fa’anahora’a ’āpī tā’u e fa’aitoito atu nei ia ’outou ’ia rave. ’Ua faʼaroʼo aʼena ʼoutou i teie mau parau tumu nā mua a’e nei. E ’ere teie i te « mau mea rarahi nō a muri a’e » tā te ’Ēkālesia e ani nei ia ’outou ’ia rave. E pū’oira’a noa teie nau ’ohipa e toru nō tō tātou ti’ara’a ’ei mau pipi nā Iesu Mesia.

’Aita e tītauhia te tāreta i’oa ’aore rā te hō’ē rata.

’Aita e tītauhia te hō’ē pi’ira’a mana.

’A riro marū noa ai teie nau ’ohipa e toru ’ei tuha’a nō tō tātou huru ’e nō tō tātou orara’a, ’e riro mai te reira ’ei fa’a’itera’a fa’ahepo ’ore nō te hō’ē here mau.

Mai te mau pipi a te Mesia tei ha’aputuputu nō te ha’api’i mai nā roto mai iāna i Galilea a 2000 matahiti i ma’iri nā, e nehenehe ato’a tātou e fāri’i i te fa’auera’a a te Fa’aora ’e ’ia haere nā te ao nei nō te porohaere i te ’evanelia.

’Ia here, ’ia fa’a’ite, ’e ’ia ani manihini ana’e tātou, tē ’āmui ra ïa tātou i roto i te reira ’ohipa rahi ’e te hanahana ’o tē fa’aineine i te fenua nei nō te ho’ira’a mai o tōna Mesia.

Tē pure nei au ’ia ti’a ia tātou ’ia pāhono i te pi’ira’a a te Fa’aora ’e ’ia fa’aitoito ’ia fafau ia tātou i roto i tāna ’ohipa rahi, i te i’oa o Iesu Mesia ra, ’āmene.

Fa’ata’ara’a

  1. Mataio 28:19.

  2. E aha te tumu o te tupura’a rahi o te ’Ēkālesia mātāmua ? Tē parau ra te hō’ē ta’ata tuatāpapa ’ā’amu : « Te ’ohipa mātāmua ’o te fa’atupu i te hō’ē tuatāpapara’a pāpū nō ni’a i te huru o te fa’aro’o ’o te fārerei-tino-roa-ra’a ïa ’e te tahi atu mau ta’ata ti’aturi i te Atua … Te orara’a ’e te ’ohipara’a i pīha’i iho i te feiā tei pe’e ia Iesu, te ’itera’a fātata roa i tā rātou peu ’e te fa’aro’ora’a ia rātou ’ia paraparau i te ’evanelia i roto i tā rātou mau ’ohipa mātarohia i te mau mahana ato’a, ’o te fa’arurura’a ïa i te hō’ē tauira’a pāpū o te orara’a. Tē aura’a ra, te mana huti o te fa’aro’o keretetiano e ’ere ïa tei roto i te mau fa’ahitira’a parau i mua i te ta’ata a tōna mau ti’a teitei, tei roto rā i te mau fa’a’itera’a māmū a te mau tāvini a Iesu i te fa’a’itera’a i te ti’ara’a mau o tō rātou fafaura’a nā roto i tō rātou parauti’a, tō rātou vai-tāmau-ra’a, ’e tō rātou vai-mahora-raa ia vetahi ’ē » (Ivor J. Davidson, The Birth of the Church: From Jesus to Constantine, AD 30–312 [2004], 108–9).

  3. Hi’o Lucy Mack Smith, History, 1845, ’api 169, josephsmithpapers.org.

  4. Galatia 6:2.

  5. Hi’o Mataio 22:39.

  6. Mataio 5:16.

  7. Dieter F. Uchtdorf, « ’Ohipa Misiōnare : Fa’a’ite te mea e vai ra i roto i tō ’oe māfatu », Liahona, Mē 2019, 17.