« ’Ei reira e fa’ariro vau i te mau mea paruparu ’ei mea ’eta’eta nō rātou »
’A fa’aha’eha’a ai tātou ia tātou iho ’e ’ia fa’a’ohipa i te fa’aro’o ia Iesu Mesia, e fa’ati’a te aroha o te Mesia ’e tāna tusia tāra’ehara hope ’ore ’ia taui ia tātou.
I te hō’ē mahana ’ua fa’ati’a mai te peresideni Thomas S. Monson i te ’ā’amu o te upo’o fa’atere fare tāpe’ara’a ’o Clinton Duffy. « I te mau matahiti 1940 e 1950, ’ua mātau-maita’i-hia [te ta’ata i te [upo’o fa’atere Duffy], nō tāna mau tautora’a ’ia ha’amaita’i i te orara’a o te mau ta’ata i roto i tāna fare tāpe’ara’a. ’Ua parau te tahi ta’ata fa’ahapa ē, ‘’aita ’oe i ’ite ē, e nemera (léopard) noa iho ā te nemera !’
« Pāhono atu ra te upo’o fa’atere Duffy ē, ‘’Ua ’ite ho’i ’oe ’aita vau e ’ohipa nei ’e te mau nemera. Tē ’ohipa rā vau ’e te mau ta’ata ’e i te mahana ato’a, e taui te ta’ata’ ».1
Hō’ē o te mau ha’avare rahi a’e a Sātane ’oia ho’i, e’ita te tāne ’e te vahine e nehenehe e taui. ’Ua pau te fa’ahiti-pinepine-ra’a i teie parau ha’avare nā roto i te mau ravera’a rau, ’a parau ai ho’i te ao nei ē, e’ita tātou e nehenehe e taui—’aore rā ’ino roa atu, e’ita roa tātou e taui. ’Ua ha’api’ihia tātou ē, nā tō tātou huru orara’a e fa’a’ite ’o vai mau tātou. E ti’a ia tātou « ’ia fāri’i ’o vai mau tātou », te parau ïa a tō te ao, « ’e ’ia riro mau i tō tātou iho huru mau ».
E nehenehe tātou e taui
’Oia mau, e mea maita’i ’ia ora iho ā i tō tātou huru mau, e ti’a rā ia tātou ’ia fa’atura i tō tātou iho huru mau, ’ei mau tamaiti ’e e mau tamāhine nā te Atua ma te nātura ’e te hope’ara’a hanahana, ’ia riro mai iāna te huru.2 Mai te mea tā tātou fā ’ia riro mau mai teie nātura ’e mai teie hope’ara’a hanahana, e ti’a roa ia tātou pā’āto’a ’ia taui. Te ta’o o te pāpa’ira’a mo’a nō te taui, ’o te tātarahapa ïa. « E rave rahi ta’ata », tē ha’api’i nei te peresideni Russell M. Nelson, « e feruri nei i te tātarahapa ’ei utu’a—e ’ohipa e ti’a ’ia ’ape atu, ’eiaha rā nō te hape teimaha roa […] ’A ani ai Iesu ia ’outou ’e iā’u ’ia ‘tātarahapa’, tē ani nei ïa ’oia ia tātou ’ia taui ».3
Te mau tītaura’a a te Atua
E fa’a’ohipa te feiā hāmani rāve’a anotāireuira roro uira i te mau parau tītaura’a nō te parau i te mau mātini roro uira i te ’ohipa e rave. I te tahi taime teie taua mau fa’ahitira’a parau, mai te mea–nō reira. Mai teie, mai te mea ’ua ti’a x e rave ïa y.
Tē ’ohipa ato’a nei te Fatu nā roto i te mau tītaura’a : Mau tītaura’a nō te fa’aro’o, mau tītaura’a nō te parauti’a, mau tītaura’a nō te tātarahapa. E rave rahi mau hi’ora’a nō te mau fa’ahitira’a parau tītaura’a a te Atua ra ’oia ho’i :
« Mai te mea e ha’apa’o ’oe i tā’u mau fa’auera’a ’e e itoito noa e tae noa atu i te hope’a e noa’a [ïa] ia ’oe te ora mure ’ore, ’o te hōro’a hau a’e te reira i te mau hōro’a ato’a a te Atua ».4
’Aore rā, « ’ia ui atu ’outou ma te ’ā’au hina’aro mau, ma te mana’o pāpū, ’e ma te fa’aro’o i te Mesia, nāna [ïa] e fa’a’ite mai i te parau mau ia ’outou nā roto i te mana o te Vārua Maita’i ».5
’Oia ato’a te here o te Atua, noa atu e mea mure ’ore ’e te maita’i roa, tei raro a’e ato’a te reira i te mau tītaura’a.6 ’Ei hi’ora’a :
« I haʼapa’o ʼoutou i tā’u ra parau, [inaha] e vai herehia atu ā ’outou e au ; mai iā’u i haʼapa’o i te parau a tāʼu Metua ra, ʼe tē vai herehia nei ā vau e āna ».7
’Ua fa’ata’a pāpū mai ’o Elder D. Todd Christofferson i teie parau mau o te ’evanelia ’a ha’api’i ai ’oia : « ’Ua mātau vetahi i te parau ē, ‘’ua here te Fa’aora iā’u mai tā’u i riro mai, ’e e parau pāpū iho ā. Terā rā e’ita ’oia e nehenehe e ’āfa’i i te hō’ē o tātou i roto i tōna bāsileia mai tā tātou i riro mai, « ’aore ho’i te mea vi’ivi’i e pārahi i reira, ’e ’aore ato’a e pārahi i mua iāna » [Mose 6:57]. Tītauhia ’ia tātā’i nā mua i tā tātou mau hara ».8
E nehenehe te mau mea paruparu e riro mai ’ei mea pūai
Te ha’amaita’ira’a nō te fāri’i i te mana o te Atua nō te tauturu ia tātou ’ia taui, e tītaura’a ato’a. ’Ua ha’api’i, te Fa’aora, ’a paraparau ai nā roto i te peropheta Moroni i roto i te Buka a Moromona : « ’E ’ia tae mai te ta’ata iā’u nei, e fa’a’ite atu ai au ia rātou i tō rātou paruparu. Tē hōro’a noa ra vau i te paruparu i te ta’ata, ’ia tupu tō rātou ha’eha’a ; ’e e au maita’i tō’u aroha i te mau ta’ata ato’a i fa’aha’eha’a ia rātou iho i mua iā’u ra ; ’ia fa’aha’eha’a ho’i rātou ia rātou iho i mua iā’u ra, ’e ’ia fa’aro’o iā’u, ’ei reira e fa’ariro vau i te mau mea paruparu ’ei mea ’eta’eta nō rātou ».9
’Ia hi’o maita’i ana’e tātou i te mea tā te Fatu i ha’api’i ia tātou i’ō nei, e ’ite tātou ē nā mua roa, tē parau nei ’oia ē, tē hōro’a nei ’oia i te paruparu i te tāne ’e te vahine, tei riro ’ei tuha’a nō tō tātou ’itera’a rau i te tāhuti nei ’ia riro ’ei ta’ata hi’a ’aore rā ’ei ta’ata tino. ’Ua riro mai tātou ’ei tāne ’e ’ei vahine tino nei nā roto i te hi’ara’a o Adamu. Nā roto rā i te tāra’ehara a Iesu Mesia, e nehenehe tātou e upo’oti’a i ni’a i tō tātou paruparu ’aore rā tō tātou nātura hi’a.
I muri iho tē parau nei ’oia ē, e au maita’i tōna aroha ’e ’ia fa’aha’eha’a tātou ia tātou iho ’e ’ia vai te fa’aro’o iāna, ’ei reira e « fa’ariro ’oia i te mau mea paruparu ’ei mea ’eta’eta nō [tātou] ». ’Oia ho’i, ’a taui ai tātou nā mua roa i tō tātou nātura hi’a, tō tātou mau paruparu, i reira e ti’a ai ia tātou ’ia taui i tō tātou huru ta’ata, tō tātou mau paruparu.
Te mau tītaura’a nō te tauira’a
E hi’o ana’e i te mau tītaura’a nō te taui, ’ia au i te hōho’a a te Fatu :
’A tahi, e ti’a ia tātou ’ia fa’aha’eha’a ia tātou iho. Te tītaura’a a te Fatu nō te tauira’a ’o te ha’eha’a ïa. « ’Ia fa’aha’eha’a ho’i rātou ia rātou iho i mua iā’u », 10 tāna ïa i parau. Te parau pāto’i o te ha’eha’a ’o te te’ote’o ïa. Tē vai mau nei te te’ote’o ’ia mana’o ana’e tātou ē, e mea ’ite a’e tātou—’ia mana’o ’ana’e tātou ’aore rā ’ia putapū i te hō’ē mea ’ia nā ni’a a’e i te mea tā te Atua e mana’o ra ’aore ra e putapū ra.
’Ua ha’api’i te ari’i Beniamina ē, « nō te mea te ta’ata tino nei ’o te ’enemi ïa o te Atua […] ’e e ’enemi ho’i a muri ’e a’muri noa atu, ’āre’a […] ’ia fa’aru’e i te mau peu a te ta’ata tino nei, ’e ’ia riro ’ei ta’ata mo’a nā roto i te tāra’ehara a te Mesia ra te Fatu, ’e ’ia riro ho’i mai te tamari’i ra i te marū, ’e i te māmahu, ’e i te ha’eha’a ».11
Nō te taui, e ti’a ia tātou ’ia fa’aru’e i te mau peu a te ta’ata tino nei, ’e ’ia ha’eha’a ’e ’ia marū. E ti’a ia tātou ’ia nava’i te ha’eha’a nō te pe’e i te hō’ē peropheta ora. ’Ia nava’i te ha’eha’a nō te rave ’e nō te ha’apa’o i te mau fafaura’a o te hiero. ’Ia nava’i te ha’eha’a nō te tātarahapa i te mau mahana ato’a. E ti’a ia tātou ’ia nava’i te ha’eha’a nō te hina’aro ’ia taui, ’ia « riro tō [tātou] ’ā’au i te Atua ».12
Te piti, e mea ti’a ’ia vai tō tātou fa’aro’o ia Iesu Mesia. Teie fa’ahou ā te mau parau a te Fa’aora : « ’Ia fa’aha’eha’a ho’i rātou ia rātou iho i mua iā’u ra, ’e ’ia fa’aro’o iā’u »,13 e hōro’a mai ’oia ia tātou i te mana nō te upo’oti’a i ni’a i tō tātou mau paruparu. ’Ia ’āpiti-ana’e-hia te ha’eha’a i te fa’aro’o ia Iesu Mesia, e ti’a ïa ia tātou ’ia fāri’i i te mana fa’atupu o tōna aroha ’e i te ’īra’a o te mau ha’amaita’ira’a e vai ra maoti tōna tāra’ehara.
’Ua ha’api’i mai te peresideni Nelson ē, « e ha’amata te tātarahapara’a mau nā roto i te fa’aro’o ē, e mana tō Iesu Mesia ’ia tāmā, ’ia fa’aora, ’e ’ia ha’apūai ia tātou […] Nā tō tātou fa’aro’o e tātara i te mana o te Atua i roto i tō tātou orara’a ».14
Te toru, nā roto i tōna aroha e nehenehe tāna e fa’ariro i te mau mea paruparu ’ei mea ’eta’eta. Mai te mea e fa’aha’eha’a tātou ia tātou iho ’e e fa’aro’o ia Iesu Mesia, e tauturu ïa tōna aroha ia tātou ’ia taui. ’Oia ho’i, e ha’apūai ’oia ia tātou ’ia taui. E tupu mau te reira nō te mea, mai tāna i parau ra, « e au maita’i tō’u aroha i te mau ta’ata ato’a ».15 E hōro’a mai tōna aroha fa’aitoito ’e te fa’atupu ia tātou i te mana nō te upo’oti’a i ni’a i te mau fifi ato’a te mau tāmatara’a ato’a ’e te mau paruparu ato’a ’a ’imi ai tātou ’ia taui.
E nehenehe tō tātou paruparu rahi roa a’e e riro mai ’ei pūai rahi roa a’e nō tātou. E nehenehe tātou e tauihia ’e « e riro mai ’ei ta’ata fa’a’āpīhia ».16 E nehenehe te mau mea paruparu « e riro ’ei mea ’eta’eta nō [tātou] ».17
’Ua ha’a te Fa’aora i tōna tāra’ehara hope ’ore ’e te mure ’ore ’ia ti’a ia tātou ’ia taui, ’ia tātarahapa ’e ’ia riro ’ei ta’ata maita’i a’e. E nehenehe mau tātou e fānau-fa’ahou-hia. E nehenehe tātou e upo’oti’a i ni’a i te mau peu, te mau hia’ai maha ’ore, ’e ’oia ato’a te « hina’aro i te rave i te ’ino ».18 ’Ei mau tamaiti ’e ’ei mau tamāhine nā te hō’ē Metua here i te ao ra, tei roto ia tātou te mana nō te taui.
Te mau hi’ora’a nō te taui
’Ua ’ī te mau pāpa’ira’a mo’a i te mau hi’ora’a nō te mau tāne ’e te mau vahine tei taui.
’O Saula, e ta’ata pharisea hāmani ’ino pūai i te ’ēkalesia keretetiano mātāmua,19 ’ua riro mai ’o Paulo, ’ei ’āpōsetolo nā te Fatu Iesu Mesia.
’Ua riro Alama ’ei tahu’a i roto i te aora’i o te ari’i ’ino ’o Noa. ’Ua fa’aro’o ’oia i te mau parau a Abinadi, ’ua tātarahapa hope roa, ’e ’ua riro mai ’ei hō’ē o te mau misiōnare rahi o te Buka a Moromona.
Tāna tamaiti o Alama, i tōna ’āpīra’a, ’ua ’imi ’oia ’ia ha’amou i te ’Ēkālesia. Tei rotopū ’oia i te « te mau ta’ata hara faufau roa »20 tae roa i te taime ’a tupu ai te hō’ē tauira’a o te ’ā’au ’e ’ua riro mai ’ei misiōnare pūai hope roa.
’Ua fa’a’amuhia Mose i roto i te ’utuāfare o Phara’o ’e ’ua ora i roto i te hō’ē orara’a fana’o mai te hō’ē tamaiti huiari’i nō Aiphiti. Terā rā, i tōna ’itera’a ē ’o vai mau ’oia, ’e tōna ’itera’a i tōna hope’ara’a hanahana, ’ua taui ’oia, ’e ’ua riro mai ’ei peropheta auaha ture rahi o te faufa’a tahito.21
’Ua vai noa te māere rahi i roto iā’u nō ni’a i te pāpā rū’au o tā’u vahine, ’o James B. Keysor, nō ni’a i te tauira’a rahi o tōna ’ā’au.22 ’Ua fānauhia ’oia e te mau hua’ai pionie feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei ha’apa’o maita’i, i roto i te peho nō Roto Miti i te matahiti 1906, ’ua pohe tōna metua vahine i tōna ’āpī-roa-ra’a, ’e ’ua tūtava pūai ’oia i te roara’a o tōna ’āpīra’a. I roto i tōna mau matahiti feiā ’āpī ’e te taure’are’a pa’ari ’āpī, ’ua vai ’oia i rāpae i te ’Ēkālesia ; e tau i reira tōna fāri’ira’a i te tahi mau peu ’ī’ino. Terā rā, ’ua fārerei ’oia ’e ’ua fa’aipoipo i te hō’ē vahine ha’apa’o maita’i ’e ’ua fānau mai rāua e pae tamari’i.
I te matahiti 1943, i muri a’e i te mau matahiti o te topatarira’a rahi ’e i roto i te tama’i rahi piti o te ao nei, ’ua fa’aru’e Bud, te i’oa ïa tā tōna mau hoa ’e te ’utuāfare i pi’i iāna, ia Utaha ’e ’ua haere i Los Angeles, California, nō te ’imi i te ’ohipa. I taua taime ra ’a ātea ai ’oia i te ’utuāfare, ’ua ora ’oia i pīha’i iho i tōna tuahine ’e tāna tāne, e tāvini ra ’ei ’episekōpo nō tā rātou pāroita.
Ma te here ’e te fa’aurura’a a tōna tuahine ’e tōna taote ho’ovai, ’ua ha’amata ’oia i te fa’aoraora fa’ahou i tōna ’ana’anatae nō te ’Ēkālesia ’e ’ua ha’amata i te tai’o i te Buka a Moromona i te mau pō ato’a hou ’a ta’oto ai.
I te hō’ē pō, ’a tai’o ai ’oia i te Alama pene 34, ’ua putapū roa tōna ’ā’au i tōna tai’ora’a i teie mau parau :
« ’Oia ïa, ’ua hina’aro vau ’ia haere mai ʼoutou, ʼe ’ia ʼore ʼoutou ’ia faʼa’eta’eta ā i tō ʼoutou ʼāʼau […]
« Inaha ho’i, tei teie nei orara’a te taime ’ia fa’aineine te ta’ata ’ia fārerei i te Atua ; ’oia ïa, ’o te mahana ïa, te mahana o teie nei orara’a, ’ia rave te ta’ata i tā rātou ’ohipa ».23
’A tai’o ai ’oia i teie nā ’īrava, ’ua tupu mai ra te hō’ē mana’o pūai i roto iāna, ’e ’ua ’ite a’era ’oia ē, ’ua tītauhia iāna ’ia taui, ’ia tātarahapa, ’e ’ua ’ite ’oia e aha tei tītauhia iāna ’ia rave. ’Ua ti’a mai ’oia nā ni’a mai i tōna ro’i ’e ’ua tūturi i raro ’e ’ua ha’amata a’era i te pure, ma te tāparu i te Fatu ’ia fa’a’ore mai i tāna hapa ’e ’ia hōro’a mai iāna i te pūai e tītauhia iāna, nō te rave i te mau tauira’a i roto i tōna orara’a. ’Ua pāhonohia mai tāna pure, ’e mai te reira taime ’aita roa ’oia i hi’o fa’ahou i muri. ’Ua tāmau noa Bud i te tāvini i roto i te ’Ēkālesia ’e ’ua vai noa ’ei feiā mo’a ha’apa’o maita’i ’e te fafau ē hope noa atu tōna orara’a. ’Ua tauihia ’oia i te mau vāhi ato’a. Tōna ferurira’a, tōna ’ā’au, tāna mau ’ohipa, tōna huru ta’ata ato’a ’ua tauihia.
E te mau taea’e ’e te mau tuahine, tō tātou hope’ara’a ’e te fā hanahana ’o te rirora’a ïa mai tō tātou Metua i te ao ra ’e te Fa’aora ’o Iesu Mesia. E rave tātou i te reira mai te mea e taui tātou ’aore rā e tātarahapa tātou. E « fāri’i [tātou] i te hōho’a [o te Fa’aora] i roto i [tō tātou] mata ».24 E riro mai tātou ’ei mea ’āpī, ’ei mea mā, ’ei mea ta’a ’ē, ’e e tāmau noa tātou i te rave i te reira i te mau mahana ato’a. I te tahi taime e au ra ē, e piti ta’ahira’a i mua ’e hō’ē ta’ahira’a i muri, terā rā e tāmau noa tātou i te haere i mua ma te ha’eha’a i roto i te fa’aro’o.
’E mai te mea e fa’aha’eha’a tātou ia tātou iho ’e e fa’a’ohipa i te fa’aro’o ia Iesu Mesia, e fa’ati’a te aroha o te Mesia ’e tāna tusia tāra’ehara hope ’ore, ’ia taui ia tātou.
Tē fa’a’ite pāpū nei au ē, ’o Iesu Mesia mau tō tātou Fa’aora ’e tō tātou tāra’ehara. ’Oia mau, e nava’i noa tōna aroha. ’Ua parau ’oia ē ’o ’oia « te ’ē’a, ’e te parau mau, ’e te ora »25 I te i’oa o Iesu Mesia, ’āmene.