Itulau o le lotoifale
Kosi a le Ola-Tutoatasi mo Tupe a le Tagata Lava Ia
Ina ua amata e Nepote Hingano le kosi a le ola-tutoatasi mo tupe a le tagata lava ia, sa pau lona faamoemoe, ia faaleleia ai le gafatia o lona aiga e paketi ma sefe. Na te le’i faamoemoeina e lusi ai e lona tino le silia ma le 20kk ma faaleleia ai lana sootaga ma lona toalua.
“E le na o se isi polokalama”, sa ia saunoa ai, “o se auala o le ola. O le auala lea e finagalo le Alii tatou te ola ai ma o le a aafia atili ai nai lo na o lau paketi.”
I le mavae ai o le tele o talanoaga, sa iu loa ina auai Napote i se vasega mo tupe a le tagata lava ia ma sa vave lava ona faananau i ai.
“Sa ou iloaina e manaoamia e le matou aiga,” sa ia fai mai ai, “sa na o ni mea lava e tali a’i o matou manao e pei ona sa i ai.”
I le uunaia ai e le manao e seti se faataitaiga i lona valaauga ma i lona aiga, sa faatino ai e Nepote ma lona toalua o Masina mataupu faavae o le kosi, ma amata i le “Tuliloaina o Tupe Faaalu.” Sa sologa lelei lava aafiaga e sili atu i mea sa latou faamoemoeina.
“O le tele o a matou tupe soona faaalu sa alu i meaai le lelei (junk) ma meaai faleaiga,” sa fai mai ai Masina. “Sefululima tala mo se pizza e foliga mai e le telē tele, ae e faaopoopo mea uma i le vaiaso atoa. O le vaaia ai la i luga o pepa sa pupula ai ma’ua mata.”
Sa 160kk Nepote ina ua ia amataina le kosi. Ua ia lusiina le silia ma le 20kk i le taimi nei, i le na o le tipiina i lalo o le faaaluina o tupe i meaai le lelei e le manaomia.
E pei ona i ai i mea ua faaleleia faaletino ma faaletupe, ua lagona foi e le aiga o Hingano se faatelega i le malosiaga faaleagaga a o latou iloaina o le malaga i le ola-tutoatasi faaletino, e sili i lo mea uma, o se malaga faaleagaga lava.
“O lesona o le ‘O Lo’u Faavae’ sa fesoasoani ia te au ia iloa faaleagaga, o lenei [kosi] o le a aoga pe afai e ia te i matou le faatuatua ma tuu i ai lo matou faalagolago.”
A o faatinoina e le ulugalii le faatuatua na manaomia e faatino ai mea na la’ua aoaoina i vasega, sa la lagonaina le faamalosia o le la’ua sootaga ma le Alii, faapea ai foi ma le la’ua sootaga ma le tasi ma le isi.
“O se vaega o le polokalama na ma aoao ai ia avea ma ‘Paaga o Faatinoga’,” “Ma te tuliloaina lava le tasi ma le isi ma ‘siaki’ tupe faaalu ma mea tautupe. O lenei la ua ou lagonaina e pei lava maua o ni Paaga o Faatinoga e Faavavau. Ma te siakia lava e le na o mea tautupe ae mo mea uma i le olaga. Ua fesoasoani ia i maua ia tuputupu ae vavalalata atili o se ulugalii ona o loo ma fesootai i le tele o taimi.”
E ala i le faaaogaina o mataupu faavae o le kosi o tupe a le tagata lava ia, ua mafai ai e le au Hingano ma le la fanau e toalima ona tuu ese se teugatupe faalemasina faapea ai foi ma le lava o le tupe mo se tafaoga a le aiga e aunoa ma le tau manaomia o se nonogatupe.
“E fou lenei mea ia i maua,” sa saunoa ai Nepote. “Sa le’i tele faapea muamua se ma tupe teu ma sa le’i faapea ona o se siitaga o se totogi po o se galuega lona lua, ae ua na o le faaaogaina lava o mataupu faavae mai le kosi.”
Sa foliga mai na oo mai le kosi i le taimi sa’o, ona sa maliu le tama o Nepote ae le’i leva ona faamaea e Nepote le kosi. O le sau mai se aiga o le Atu Pasefika, o le avega mamafa o le faia o se maliu faatelē ma tupe faaalu uma e fai ai lena mea o se luitau. O le faaaogaina o mataupu faavae sa aoaoina i le kosi, sa mafai ai ona latou puleaina mea na faamoemoeina e le aiga ma taofia ai tupe faaalu o le maliu i totonu o le latou paketi.
Ua uunaia e le au Hingano soo se tasi o loo saili mo se fesoasoani ia ave le kosi. “E te lua manaomia ona i ai faatasi i le kosi ina ia aoga ai,” sa saunoa ai Masina, “ae matua tauia lava. O lenei kosi e le mo na o i latou e manaomia le fesoasoani i a latou tupe faaletagata lava ia; e mo soo se tasi lava.”