‘Inisititiuti
Vahe 28: ʻAlamā 23–29


Vahe 28

ʻAlamā 23–29

Talateú

ʻI hono aleaʻi ʻe he kau akó ʻa e ʻAlamā 23–29, te nau lava ʻo mamata ai ki he ngaahi meʻa ʻoku kātekina ʻi he fakaului moʻoní, naʻa mo e taimi ʻoku hangē ka taulōfuʻu ai ʻa e ngaahi faingataʻa ʻo e moʻuí. ʻE lava ke nau ako mei he sīpinga ʻa e kakai ʻAnitai-Nīfai-Lihaí, ʻa ia naʻa nau fakahā te nau tauhi moʻoni ki he ngaahi fuakava naʻa nau faí, ʻo aʻu pē ki he tuʻunga ʻe mole ai ʻa ʻenau moʻuí. ʻOku fakahaaʻi ʻe he ngāue fakafaifekau ʻa ʻAlamā mo e ngaahi foha ʻo Mōsaiá ko e taimi ʻoku tau ului moʻoni aí, ʻoku tau loto fiemālie ke moʻui ʻaki ʻa e ongoongoleleí pea tau loto fiemālie foki ke mate koeʻuhi ko ia. ʻI heʻetau ului moʻoní, ʻoku tau maʻu ʻa e melino ʻoku tupu mei hono maʻu ʻo ha fakamoʻoni ki he ʻofa ʻa e ʻOtuá mo ʻEne palani maʻatautolú. ʻOku tau aʻusia foki ha fiefia lahi ʻi heʻetau foaki kakato ʻa ʻetau moʻuí ki he ngāue ʻa e ʻEikí mo vahevahe ʻetau fakamoʻoní mo e niʻihi kehé.

Ngaahi Tokāteline mo ha Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni

  • ʻOku kau ʻi he fakauluí ʻa e hoko ko e ākonga ʻo tuʻuloá (vakai, ʻAlamā 23–24).

  • ʻOku tāpuakiʻi ʻe he ʻEikí ʻa ʻEne kau tamaioʻeikí ʻi heʻenau ngaahi ngāue fakafaifekaú (vakai, ʻAlamā 26).

  • ʻOku tupu mei he anga māʻoniʻoní ʻa e fiefia taʻengatá (vakai, ʻAlamā 28).

  • ʻOku ʻomi ʻe hono talaki ʻo e ongoongoleleí ʻa e fiefiá (vakai, ʻAlamā 29).

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

ʻAlamā 23–24. ʻOku Kau ʻi he Fakauluí ʻa e Hoko ko e Ākonga ʻo Tuʻuloá

Vahevahe ʻa e fakamatala ko ʻeni mei he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá:

“ ʻOku kau ʻi he fakauluí ha fili ʻi he ʻilo lelei ke liʻaki ʻa e ngaahi founga motuʻá kae liliu ʻo hoko hoko ko ha ākonga ʻa Kalaisí.

“ ʻOku kakato ʻa e fakauluí ʻi he fakatomalá, papitaiso ki he fakamolemoleʻi ʻo e ngaahi angahalá, ko hono maʻu ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi he hilifaki ʻo e nimá, mo e hokohoko atu ʻo e tui ki he ʻEiki ko Sīsū Kalaisí. ʻE liliu ʻa e tangata fakakakanó ki ha tangata foʻou kuo fakamāʻoniʻoniʻi pea haohaoa, kuo toe fanauʻi foʻou ʻia Sīsū Kalaisi (2 Kolinitō 5:17; Mōsaia 3:19)” (Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Fakauluí, Uluí,” scriptures.lds.org). Fakatokangaʻi ange ko e Mōsaia 3:19 ko ha veesi fakataukei folofola ia .

  • Ko e hā ʻoku hoko ai e liliu fakatāutahá ko ha konga mahuʻinga ʻo e fakauluí?

  • ʻOku tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe he ngaahi ouau ʻo e ongoongoleleí ke tau fakahoko ha ngaahi liliu peheé?

Fakaafeʻi ha vaeua ʻo e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 23. Fakaafeʻi e vaeua ʻe tahá ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 24:6–27. Kole ange ke nau kumi ʻa e ngaahi liliu ko ia naʻe hoko ʻi he kau Leimaná pea nau fakakaukau ki he meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi liliu ko iá ʻo kau ki he ului ʻoku tuʻuloá.

  • Ko e hā ha meʻa naʻá ke ʻilo ʻokú ne talamai naʻe ului moʻoni e kau Leimaná?

ʻE ala kau ʻeni he ngaahi talí: ko kinautolu naʻe uluí “naʻe ʻikai ke nau toe hē” (ʻAlamā 23:6); naʻa nau toʻo kiate kinautolu ha hingoa foʻou “koeʻuhí ke fakaʻilongaʻi ʻa kinautolu mei honau kāingá” (vakai, ʻAlamā 23:16–17); naʻa nau tuku hifo “ ʻa e ngaahi mahafu tau naʻa nau angatuʻu ʻakí” pea tanu kinautolu “ ʻo loloto ʻi he kelekelé” (vakai, ʻAlamā 23:7–13; 24:15–18).

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakalaulauloto ki he ongo fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ʻe lava ke ke fai ke kei hokohoko atu ai pē hono fakaloloto hoʻo uluí?

  • Fakakaukau angé ki he sīpinga ʻa e kau ʻAnitai-Nīfai-Līhaí ʻi heʻenau tanu “ ʻa e ngaahi mahafu tau naʻa nau angatuʻu ʻakí.” ʻOku ʻi ai nai ha faʻahinga meʻa ʻi hoʻo moʻuí ʻoku fie maʻu ke “tanu”? Kapau ʻoku ʻi ai, ko e hā leva hoʻo meʻa ʻe faí?

ʻAlamā 26. ʻOku Tāpuakiʻi ʻe he ʻEikí ʻa ʻEne Kau Tamaioʻeikí ʻi Heʻenau Ngaahi Ngāue Fakafaifekaú

Kole ki he kau akó ke nau fakamatala ki ha ngaahi taimi ne nau mamata ai ʻi hono faitāpuekina ʻe he ʻEikí ʻa e kakai ʻoku nau vahevahe ʻEne ongoongoleleí mo e niʻihi kehé.

Hili hono ʻoange ha taimi feʻunga ke tali ai ʻe he kau akó e fehuʻí, vahevahe tatau ʻa e ʻAlamā 26:1–31 ʻiate kinautolu. Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻenau veesi pe ngaahi veesi ne vahe angé, ʻo kumi e ngaahi tāpuaki naʻe maʻu ʻe ʻĀmoni mo hono kāingá lolotonga ʻenau ngāue fakafaifekau ki he kau Leimaná. Hili ʻenau lau iá pea poupouʻi kinautolu ke nau vahevahe ʻa e meʻa ne nau maʻú.

  • ʻOku faitatau fēfē ʻa e ngaahi meʻa ʻoku fakamatala ki ai ʻi he ʻAlamā 26:29–30 mo e ngaahi meʻa ʻoku aʻusia ʻe he kau faifekau ʻo onopōní?

  • ʻE anga fēfē hano tokoniʻi ʻo e kau faifekaú ʻe he ngaahi folofola ʻa e ʻEikí ʻi heʻAlamā 26:27–28 ke nau fakaʻehiʻehi mei he ongoʻi loto foʻí?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau kumi hake ki he T&F 84:87–88. ʻAi ke lau ʻe ha taha ako e ngaahi veesi ko ʻení.

  • Ko e hā ʻoku tau momou ai he taimi ʻe niʻihi ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí mo e niʻihi kehé? ʻE ʻomi fēfē ʻe he ngaahi veesi ko ʻení, fakataha mo e fakamoʻoni ʻa ʻĀmoní, ha mālohi mo ha loto toʻa ke tau vahevahe ʻa e ongoongoleleí mo e niʻihi kehé?

Kole ki ha toko taha ako ke ne lau ʻa e ʻAlamā 26:37.

  • Fakatatau ki he veesi ko ʻení, ʻoku fakamoʻoniʻi fēfē ʻe he ngāue fakafaifekaú ʻa e ʻofa ʻa e ʻOtuá ki Heʻene fānaú?

Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi fakamoʻoni ki he ngāue fakafaifekaú pea mo e ngaahi tāpuaki ko iaʻoku maʻu ʻe kinautolu ʻoku ngāue ki hono fakamoʻui ʻo e niʻihi kehé.

ʻAlamā 28. ʻOku Tupu ʻa e Fiefia Taʻengatá mei he Anga Māʻoniʻoní

Lau mo e kau akó ʻa e ʻAlamā 28:1–6.

  • Ko e hā e meʻa ne hoko ʻi he lotolotonga ʻo e kau Nīfaí mo e kau Leimaná ke tupu ai ʻa e “tangilāulau lahí”?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku ʻaukai mo lotu ai ʻa e kakaí hili e mate ʻa ha kau mēmipa ʻo e fāmilí?

  • Ko e hā ha meʻa kuó ke fai pe fai ʻe ha kakai ʻokú ke ʻiloʻi ke maʻu ai ha mālohi fakalaumālie hili e mate ʻa ha taha ʻoku nau ʻofa ai?

Tohiʻi he palakipoé ʻa e “Pea ko ia ʻoku mahino mai kiate kitautolu .” Fakamatalaʻi ange naʻe faʻa ngāue ʻaki ʻe Molomona ʻa e kupuʻi lea ko ʻení kimuʻa peá ne vahevahe mai ha ngaahi lēsoni ʻe lava ke tau ako mei he ngaahi talanoa ʻi he Tohi ʻa Molomoná. Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 28:10–12. Kole ange ke nau fakalaulauloto ki he ngaahi veesi ko ʻení pea fakakaukauʻi e founga ke fakakakato ʻaki e sētesi he palakipoé. Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe mai ʻenau ngaahi fakakaukaú.

Hili hono vahevahe ʻe he kau akó ʻenau ngaahi fakakaukaú, lau ʻa e ʻAlamā 28:13–14 ke mou sio ki he anga hono fakakakato ʻe Molomona ʻa e sētesí.

Vahevahe ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Lāsolo M. Nalesoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá. ʻOku maʻu foki ʻi he DVD ʻoku ʻomai fakataha mo ʻení A. (Kapau ʻokú ke fie maʻu ke lau ʻe he kau akó, hanga ʻo ʻai ʻi ha milemila ki ha mīsini fakaʻata lahi pe ʻi ha laʻipepa tufa ke nau ako mei ai.)

“ ʻOku tau moʻui ke tau mate pea ʻoku tau mate ke tau moʻui—ʻi he maama ʻe taha. Kapau te tau mateuteu lelei, he ʻikai hoko ʻa e maté ia ko ha meʻa fakalilifu. ʻI heʻetau vakai taʻengata ki aí, ʻoku hoko taimi hala maʻu pē ʻa e maté ia kiate kinautolu ʻoku ʻikai mateuteu ke feʻiloaki mo e ʻOtuá.

“Ko e taimi pē ʻeni ke tau teuteu aí. Pea ʻi he taimi ʻoku hoko mai ai ʻa e maté, ʻe lava ke tau laka atu ki he nāunau fakasilesitiale kuo teuteuʻi ʻe he Tamai Hēvaní maʻa ʻEne fānau faivelengá. Ka ki he ngaahi ʻofaʻanga loto mamahi ʻoku ʻi he māmaní … ʻoku fakanonga e ngaahi huhu ʻo e maté ʻe he tui taʻeueʻia kia Kalaisí, ʻa ia ko ha ʻamanaki lelei haohaoa, ko ha ʻofa ki he ʻOtuá mo e kakai kotoa pē, pea mo ha loto holi moʻoni ke tokoniʻi kinautolu” (ʻi he Conference Report, Apr. 2005, 18; pe Liahona, Mē 2005, 18).

  • Fakatatau ki he lea ʻa ʻEletā Nalesoní, ko e hā ʻokú ne toʻo atu ʻa e manavahē ki he maté?

  • Ko e hā ʻokú ne fakanonga e huhu ʻo e maté kiate kinautolu ʻoku kei moʻuí?

Fai hoʻo fakamoʻoní ʻoku teuteuʻi kitautolu ʻe he moʻui anga māʻoniʻoní mo e tui kia Kalaisí ki ha ʻitāniti ʻo e fiefia.

ʻAlamā 29. ʻOku ʻOmi ʻe Hono Talaki ʻo e Ongoongoleleí ʻa e Fiefiá

Fakaafeʻi e kau akó ke nau vahevahe mai ha ngaahi meʻa naʻa nau fakaʻānaua ki ai.

  • Ko e hā naʻá ke fai ai e ngaahi fakaʻānaua ko iá?

Talaange ki he kau akó ʻoku hiki ʻi he ʻAlamā 29 ha fakaʻānaua ʻa ha faifekau maʻongoʻonga. Fakaafeʻi ha toko taha ako ke ne lau ʻa e ʻAlamā 29:1–2.

  • Ko e hā e fakaʻānaua ʻa ʻAlamaá?

  • Fakatatau ki he ongo veesi ko ʻení, ko e hā naʻe fakaʻamu ai ʻa ʻAlamā ke ne hoko ko ha ʻāngeló?

Kole ki he kau akó ke nau lau fakalongolongo pē ʻa e ʻAlamā 29:3–8, pea kumi e ngaahi ʻuhinga naʻe fakatokangaʻi ai ʻe ʻAlamā naʻe ʻikai fie maʻu ke tali ʻene fakaʻamú. Hili oano ʻoange ha taimi feʻunga, fakaafeʻi e kau akó ke nau vahevahe ʻenau ngaahi talí, ʻa ia ʻe ala kau ai ʻeni:

  • Naʻá ne ʻiloʻi naʻe totonu ke ne fiemālie pē ʻi he ngaahi tāpuaki ko ia kuó ne ʻosi maʻú (vakai, veesi 3).

  • Naʻá ne ʻiloʻi ʻoku foaki ʻe he ʻEikí “ki he tangatá ʻo fakatatau mo ʻenau holí, … ʻo fakatatau ki honau ngaahi lotó” (veesi 4).

  • Naʻá ne fakatokangaʻi ko hono fatongiá pē ke “fai ʻa e ngāue kuo ui [ia] ki aí” (veesi 6).

  • Naʻá ne ʻiloʻi ʻe fakahoko ʻe he ʻEikí ha founga ke maʻu ai ʻe he ngaahi puleʻanga kotoa pē ʻa e “meʻa kotoa pē ʻokú Ne ʻafioʻi ʻoku ʻaonga ke nau maʻú” (veesi 8).

Tokoni ki he kau akó ke nau fakatokangaʻi ʻa e maʻongoʻonga ʻo ʻAlamaá. Ko ʻene fakaʻamú ke toe lelei ange ʻene tauhi ki he ʻOtuá, ka naʻá ne fakatokangaʻi ʻi heʻene loto fakatōkilaló naʻe totonu ke ne tali pē ʻa e ngaahi tūkunga naʻe tuku ia ai ʻe he ʻOtuá.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau ʻa e ʻAlamā 29:9–17, pea kumi ʻa e meʻa naʻe fiefia ai ʻa ʻAlamaá. (Te ke lava ʻo ʻai ke lau tautau toko ua ʻe he kau akó ʻa e potufolofola ko ʻení.)

  • Ko e hā e meʻa naʻe fiefia ai ʻa ʻAlamaá?

  • Naʻe faitatau fēfē ʻa e fiefia ʻa ʻAlamaá mo e fiefia ʻa ʻĀmoní? (Vakai, ʻAlamā 26:11–13, 35–37.)

  • Fakatatau ki he ʻAlamā 29:10, ʻoku lava fēfē ke fakamanatu mai ʻe he ngāue fakafaifekaú ʻa e ngaahi ʻaloʻofa ʻa e ʻEikí kiate kitautolú?

Vahevahe ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Lisiate G. Sikoti ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá (ʻoku maʻu foki ʻi he DVD ʻoku ʻomai fakataha mo ʻení B):

“ ʻOku siʻisiʻi ha ngaahi meʻa ʻi he moʻuí ʻoku nau ʻomi kiate kitautolu ha fiefia ʻo tatau mo e fiefia ʻoku maʻu mei he tokoni ki ha taha kehe ke fakaleleiʻi ʻene moʻuí. ʻOku tupulaki ʻa e fiefiá he taimi ʻoku hanga ai ʻe he ngaahi ngāue ko ʻení ʻo tokoniʻi ha taha ke mahino kiate ia ʻa e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí pea fakakaukau ʻa e tokotaha ko iá ke ne talangofua ki ai, pea ului mo kau ki Hono Siasí. ʻOku hoko ai ha fiefia lahi ʻi he taimi ʻoku fakamālohia ai ʻa e tokotaha ului foʻoú lolotonga ʻene liliu ki ha tōʻonga moʻui foʻoú, peá ne maʻu ha fakamoʻoni mālohi ki he moʻoní peá ne maʻu ʻa e ngaahi ouau kotoa ʻo e temipalé fakataha mo e talaʻofa ʻo e ngaahi tāpuaki kotoa ʻo e moʻui taʻengatá” (ʻi he Conference Report, Oct. 1997, 45–46; pe Liahona, Sān.1998, 42).

  • Naʻe talamai ʻe ʻEletā Sikoti ha lēvolo ʻe tolu ʻo e tupulaki ʻa e fiefiá ʻi heʻetau vahevahe ʻa e ongoongoleleí mo e niʻihi kehé. Ko e hā e lēvolo ko ʻeni ʻe tolú?

  • ʻE tokoniʻi fēfē kitautolu ʻe heʻetau manatuʻi e lea ko ʻení ke tau manatuʻi e taumuʻa ʻo e ngāue fakafaifekaú?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakamoʻoni ki he fiefia ko ia naʻa nau ongoʻi ʻi heʻenau moʻui ʻaki e ongoongoleleí pea vahevahe ia mo e niʻihi kehé. Fakalotolahiʻi kinautolu ke nau fekumi ʻi he uike hoko maí ki ha founga te nau ongoʻi ai ʻa e fiefia tatau mo ia naʻe maʻu ʻe ʻĀmoni mo ʻAlamaá.

Paaki