‘Inisititiuti
Vahe 31: ʻAlamā 36–39


Vahe 31

ʻAlamā 36–39

Talateú

ʻI he ngaahi vahe ko ʻení, ʻoku fai ai ʻe ʻAlamā ʻene faleʻi fakaʻosi ki hono ngaahi foha ko Hilamani, Sipiloni, mo Kolianitoní. ʻOku kau ʻi he ngaahi faleʻi ʻa ʻAlamaá ha ngaahi akonaki ongo moʻoni felāveʻi mo e fakamolemole ʻo e ngaahi angahalá, ko e mālohi fai fakaului ʻo e folofolá, tuʻu maʻú, mo hono mamafa ʻo e ngaahi maumaufono fakasekisualé. Hangē pē ko Hilamani, Sipiloni, mo Kolianitoní, ʻe lava lelei ange hono fakahoko ʻe he kau akó ʻa e ngāue ʻa e ʻEikí ʻi he mahino kiate kinautolu mo ʻenau moʻui ʻaki e ngaahi tokāteliné ni. ʻI heʻenau ako mo aleaʻi e faleʻi ko ʻení, kae tautautefito ki he fono ʻo e angamaʻá, tokanga ke ʻoua naʻá ke tuku ke nau fakamatala ki heʻenau ngaahi maumaufono fakatāutahá.

Ngaahi Tokāteline mo ha Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni

  • ʻI he taimi ʻoku tau fakatomala aí, ʻoku toʻo atu ʻe he Fakaleleí ʻa e ʻahu ʻo e mamahí kae ʻomai ʻa e fiefia lahi (vakai, ʻAlamā 36:12–21).

  • ʻOku ʻave kitautolu ʻe he ngaahi folofola ʻa Kalaisí ki he moʻui taʻengatá (vakai, ʻAlamā 37).

  • ʻOku ʻomi ʻe he tuʻu maʻu [taʻeueʻiá] mo e faivelengá ʻa e ngaahi tāpuaki maʻongoʻonga (vakai, ʻAlamā 38).

  • ʻOku fakalielia ʻa e angahala fakasekisualé ʻi he ʻao ʻo e ʻEikí (vakai, ʻAlamā 39:1–11).

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

ʻAlamā 36–39. Vakai Fakalūkufuá

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukauloto ki ha taimi he kahaʻú te nau fie maʻu ai ke tuku ʻenau faleʻi mo e fakamoʻoni fakaʻosí maʻa ʻenau fānaú.

  • Ko e hā e faleʻi te ke vahevahe mo kinautolú?

  • Ko e hā ha ngaahi fakatokanga te ke fai?

Hiki e ngaahi tali ʻa e kau akó he palakipoé. Fakamatalaʻi ange ʻe ako mo aleaʻi ʻe he kau akó he ʻahó ni ʻa e ngaahi lea mo e fakamoʻoni fakaʻosi ʻa ʻAlamā ki hono ngaahi foha ʻe toko tolú.

Kole ki he kau akó ke nau lau ha niʻihi ʻo e ngaahi ʻuluaki lea ʻa ʻAlamā ʻo faleʻi hono ngaahi fohá takitaha: ʻAlamā 36:1–3; 38:1, 5; 39:1.

  • Ko e hā naʻe fakamamafaʻi ai ʻe ʻAlamā ʻa e mahuʻinga hono tauhi ʻo e ngaahi fekaú mo e falala ʻe tokoni mai ʻa e ʻOtuá?

  • ʻOku kaunga fēfē ʻa e faleʻi ʻa ʻAlamā ʻi he ngaahi veesi ko ʻení kiate kitautolu he ʻaho ní?

  • Hili pē ha ngaahi taʻu siʻi hono maʻu ʻo e faleʻi ko ʻení, naʻe taki ʻe Hilamani e ngaahi foha ʻo e kau ʻAnitai-Nīfai-Līhaí ki he taú (vakai, ʻAlamā 53:14–19). ʻOkú ke pehē naʻe mei tokoniʻi fēfē ia ʻe he faleʻi ʻa ʻene tamaí ʻi he fatongiá ni?

Fakamatalaʻi ange ko e ʻuhinga ʻe taha naʻe vahevahe ai ʻe ʻAlamā ʻa ʻene fakamoʻoní ke tokoni ke mahino ki hono ngaahi fohá naʻe ʻikai ko ʻene faleʻi kinautolú ʻaki hono poto pē ʻoʻoná ka ʻi he ueʻi ia ʻe he Laumālié mo e fakahā mei he ʻOtuá (vakai, ʻAlamā 36:4–5; 38:6). Ko e konga ʻo e faleʻi ʻa ʻAlamā ki hono ngaahi fohá ʻa ʻene fakamatala ki hono fakaului iá pea vahevahe ʻene fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisí (vakai, ʻAlamā 36:3–22; 38:6–9; 39:15). Ko e liliuʻanga ʻo e moʻui ʻa ʻAlamaá ʻa e taimi naʻá ne manatuʻi ai ʻa e akonaki ʻa ʻene tamaí ʻo kau kia Sīsū Kalaisí pea mo ʻene tafoki ʻo kole tokoni ki he Fakamoʻuí. Naʻe ʻikai ke fiefia ʻa ʻAlamā ka ne taʻe ʻoua ʻene tafoki ki he Fakamoʻuí.

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke fanongo e fānaú ki hono fai ʻe heʻenau mātuʻá ʻenau fakamoʻoní?

Fakamatala ange ko e taimi ko ē naʻe fai ai ʻe ʻAlamā ʻa e talanoa ki hono fakauluí, naʻá ne vahevahe ai ha ngaahi tokāteline loloto mo ongo ʻa ia ne nau faitāpuekina e moʻui ʻa hono ngaahi fohá. ʻE lava foki ke faitāpuekina ʻetau moʻuí ʻe he ngaahi akonaki ko ʻení—te nau lava ʻo fakalahi e mahino ʻoku tau maʻu ʻo fekauʻaki mo e Fakaleleí. Ko hono ʻuhinga ʻeni ʻe nofo taha ai ʻa e konga lahi ʻo e lēsoni ko ʻení ʻi he meʻa ʻoku tau ako ʻo kau ki he Fakaleleí mei he ngaahi meʻa ne aʻusia ʻe ʻAlamaá.

ʻAlamā 36:12–21. ʻI he Taimi ʻOku Tau Fakatomala aí, ʻOku Toʻo Atu ʻe he Fakaleleí ʻa e ʻAhu ʻo e Mamahí Kae ʻOmai ʻa e Fiefia Lahi

Talaange ko e taimi ko ē naʻe talanoa ai ʻa ʻAlamā ki hono fakaului iá, naʻá ne fakamatalaʻi ʻa e mamahi naʻá ne foua ʻi he taimi naʻe lea ange ai e ʻāngeló kiate iá. ʻOange ha taimi feʻunga ki he kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 36:12–21.

  • Ko e hā ʻa e ngaahi lea mo e ngaahi kupuʻi lea naʻe fakaʻaongaʻi ʻe ʻAlamā ke fakamatalaʻi ʻaki ʻene mamahiʻiá?

  • Ko e hā ʻe lava ke tau ako mei he ngaahi kupuʻi lea ko ʻení ʻo kau ki he ngaahi ola ʻo e faiangahalá?

Ke tokoni ki he kalasí ke nau sio naʻe ʻi ai pē ʻa e ola lelei ʻo e mamahiʻia ʻa ʻAlamaá—mo tokoniʻi kinautolu ke nau sio ʻe lava pē ke maʻu ʻa e ngaahi ola lelei mei heʻenau ngaahi ongoʻi halaiá—fai e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā e taumuʻa ʻo e mamahiʻia fakasinó ʻi heʻetau moʻuí? (Hiki fakanounou pē ʻa e ngaahi talí he palakipoé.)

  • ʻE lava fēfē ke ʻomi ʻe he mamahiʻia ʻo e laumālié ha taumuʻa tatau pē?

  • Ko e hā e ola ʻo e mamahiʻia ʻa e laumālie ʻo ʻAlamaá? Ko e hā ʻe lava ke tau ako mei he sīpinga ʻa ʻAlamaá ʻi he taimi ʻoku mamahiʻia ai hotau laumālié?

Ke fai hano fakamamafaʻi ʻo e fealeaʻaki kimuʻá, ʻai ke lau ʻe ha toko taha ako ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Poiti K. Peeka ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

“ ʻOku ʻi ai ha meʻa fakatokanga ʻoku fokotuʻu ʻi ho sinó mo e laumālié fakatouʻosi. ʻI ho sinó ko e mamahiʻia; ʻi ho laumālié ko e ongoʻi halaia —pe mamahi ʻo e laumālié. Neongo ʻoku ʻikai lelei ʻa e mamahiʻiá pe ongoʻi halaiá, pea ʻe fakatupu ʻauha ka fuʻu lahi ha taha ʻo kinaua, ka ko e ongo meʻa maluʻi fakatouʻosi, he ʻokú na ʻomi ʻa e fakatokanga ke ʻ ʻOua ʻe toe fai ia!’

“Fakahoungaʻi fakatouʻosi kinaua. … Ako ke ke fakatokangaʻi ʻa e leʻo ʻo e fakatokanga fakalaumālie ʻi loto ʻiate koé” (ʻi he Conference Report, Apr. 1989, 72; pe Ensign, May 1989, 54, 59).

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau ʻa e lea ʻa Palesiteni Sipenisā W. Kimipolo he peesi 267 ʻi he tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó. Kole ange ke nau fekumi ki he fatongia ʻo Sīsū Kalaisi ʻi heʻetau fakatomalá.

  • Fakatatau ki he lea ʻa Palesiteni Kimipoló, ko e hā e founga ʻoku maʻu ai ʻe he tokotaha maumaufono kotoa ʻa e fakafiemālié?

  • Te ke fakamatala fēfē ʻa e fehokotaki ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí mo e ongoʻi fiemālie ʻa ʻAlamaá?

  • Ko e hā e ngaahi founga ʻoku ʻomi ai ʻe he fakatomalá ʻa e fiefiá?

Ke tokoniʻi e kau akó ke nau maʻu ha toe mahino lahi ange kau ki he fatongia ʻo Sīsū Kalaisi ʻi heʻetau fakatomalá, fakaafeʻi ha toko taha ako ke ne lau ʻa e lea ʻa Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoni he peesi 267 ʻi he tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó.

  • Fakatatau ki he lea ʻa Palesiteni Penisoní, ko e hā e faikehekehe ʻi he fakafoʻoú mo e fakatomalá?

Lau e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá (ʻoku toe maʻu foki ʻi he DVD ʻoku ʻomai fakataha mo ʻení A):

“ ʻOku haʻu ʻa e fiefia ko ia ʻoku muimui mai hili hono fakamolemoleʻi ʻo e ngaahi angahalá mei he Laumālie ʻo e ʻEikí (vakai, Mōsaia 4:3, 20). Ko hono fakahoko ia ʻo e talaʻofa ʻa e ʻEikí ‘Te u foaki kiate koe mei hoku Laumālié, … ʻa ia ʻe fakafonu ʻa ho laumālié ʻaki ʻa e fiefia’ (T&F 11:13). Hangē ko e akonaki ʻa e ʻAposetolo ko Paulá, ‘Ko e fua ʻo e Laumālié ko e ʻofa, mo e fiefia, mo e melino’ (Kalētia 5:22). ʻOku hoko ki he tokotaha kotoa pē ʻi he founga tatau—ki he tuʻumālié mo e masivá, ki he ongoongoá mo e taʻeʻiloá. ʻOku ʻikai filifilimānako ʻa e ʻOtuá ki he kakaí, he ʻokú Ne foaki ʻa e meʻaʻofa maʻongoʻonga taha ʻo e ʻaloʻofá ʻo fakafou ʻi he Fakaleleí” (ʻi he Conference Report, Oct. 1991, 103–4; pe Ensign, Nov. 1991, 75).

Tokoniʻi e kau akó ke mahino kiate kinautolu ko e meʻaʻofa maʻongoʻonga taha naʻe lava ke foaki ʻe he Tamaí kiate kitautolú ko e feilaulau fakalelei ʻa Hono ʻAló, ʻa ia naʻe malava ai ke maʻu ʻa e fiefia ko iá. ʻE lava ke ke fai hoʻo fakamoʻoní ki he fiefia ʻoku ʻomi ʻe he Fakaleleí ʻi he taimi ʻoku tau fakatomala aí.

ʻAlamā 37. ʻOku taki Kitautolu ʻe he Ngaahi Folofola ʻa Kalaisí ki he Moʻui Taʻengatá

Hiki e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ʻení he palakipoé (ʻikai kau ai e fakamatala ʻoku haʻi atú):

ʻAlamā 37:5–9 (ʻOku fakahoko ʻe he fanga kiʻi meʻa iiki mo faingofuá ʻa e ngaahi fuʻu meʻa lalahi; ʻoku totonu ke fakatolonga e ngaahi folofolá he ʻoku nau ʻomai ki he kakaí ʻa e ʻilo ki he ʻOtua ko e Tamaí mo Sīsū Kalaisi pea ʻoku tataki atu ia ki he fakamoʻuí. Fakatokangaʻi ange ko e veesi 6–7 ko ha ongo veesi fakataukei folofola kinaua .)

ʻAlamā 37:34–37 (ʻOua naʻa teitei fiu ʻi he ngaahi ngāue leleí; ako ʻa e potó ʻi hoʻo kei siʻí—ako ke tauhi e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá; fealeaʻaki mo e ʻEikí ʻi he meʻa kotoa pē te ke faí, pea te Ne fakahinohinoʻi koe ʻi he meʻa ʻoku leleí. Fakatokangaʻi ko e veesi 35 ko ha veesi fakataukei folofola ia .)

ʻAlamā 37:38–47 (ʻE lava ke tau maʻu ʻa e fakahinohino ʻa e ʻEikí ʻo fakafou ʻi he folofolá ʻi he taimi ʻoku tau faivelenga ai mo ngāue mālohí, ʻo hangē pē ko e maʻu fakahinohino ʻa e fāmili ʻo Līhaí ʻo fakafou ʻi he Liahoná ʻi he taimi naʻa nau faivelenga mo ngāue mālohi aí.)

Vahevahe e kalasí ki he kulupu ʻe tolu. ʻAi ke ako ʻe he kulupu takitaha ʻa e ngaahi konga folofola ko ʻení ke nau fekumi ai ki he ngaahi fakakaukau kau ki he founga ʻe lava ke tau maʻu ai e ngaahi folofola ʻa Kalaisí.

Hili hono ʻoange ha taimi feʻunga ke ako ai ʻe he ngaahi kulupú ʻenau ngaahi vahé, tuku ke fili ʻe he kulupu takitaha haʻanau tokotaha lea ke ne vahevahe mo e kalasí ʻa e ngaahi meʻa naʻa nau maʻú.

ʻAlamā 38. ʻOku ʻOmi ʻe he Tuʻu Maʻu [Taʻeueʻiá] mo e Faivelengá ʻa e Ngaahi Tāpuaki Maʻongoʻonga

Fakamatala ange ʻe lava ke tau ako ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni mahuʻingá ʻi heʻetau fakafehoanaki ʻa Sipiloni mo Kolianitoní.

ʻAi ke lau ʻe he kau akó ʻa e ʻAlamā 38:2–3 pea laineʻi e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻoku nau fakamatalaʻi e ʻulungāanga ʻo Sipiloní. Hili iá pea ʻai ke lau ʻe he kau akó ʻa e ʻAlamā 39:1–5 pea laineʻi ʻa e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea ʻoku nau fakamatalaʻi e ʻulungāanga ʻo Kolianitoní.

Tokoni ki he kau akó ke mahino kiate kinautolu naʻe tupu mei he tuʻu maʻu taʻeueʻia mo e faivelenga ʻa Sipiloní ʻa ʻene mateuteu ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki fungani ʻa e ʻEikí. Neongo naʻe siʻisiʻi e fakamatala naʻe hiki ʻo kau kia Sipiloní, ka ko ha sīpinga ia ʻo e tui faivelengá.

  • Ko e hā e ngaahi faingataʻa naʻe lava ke kātekina ʻe Sipiloni koeʻuhi ko ʻene tuí?

Kole ki he kau akó ke nau lau ʻ a e ʻAlamā 63:1–2.

  • Ko e hā e meʻa ʻoku fakahā ʻe he ngaahi veesi ko ʻení ʻo kau ki he tuʻu maʻu taʻeueʻia ʻa Sipiloni ʻi he kotoa ʻene moʻuí?

Kole ki he kau akó ke nau fakamatalaʻi ha kakai ʻoku nau ʻiloʻi ʻoku nau tatau mo Sipiloni—ha Kāingalotu tui faivelenga ʻoku siʻisiʻi ha meʻa kuo tohi pe ha fakamatala kau kiate kinautolu. Fakaafeʻi e kau akó ke nau vahevahe mai e meʻa ʻoku nau saiʻia ai kau ki he kakaí ni.

ʻE ʻaonga ke fakamanatu ki he kau akó naʻe iku ʻo fakatomala ʻa Kolianitoni pea foki ʻo ngāue maʻá e ʻEikí (vakai, ʻAlamā 49:30; 63:1–2). ʻOku fie maʻu ke mahino ki he kau akó, naʻa mo kinautolu ʻoku ʻi ai ʻenau angahala mamafá ʻe lava pea ʻoku totonu ke nau fakatomala. ʻOku fie maʻu foki ke fakamanatu kiate kinautolu ʻa e lahi fau ʻo e totongi ki he faiangahala ʻa Kolianitoní, ʻo fakatou tatau pē kia Kolianitoni pea mo kinautolu naʻe uesia ʻe heʻene hoko ko e faʻifaʻitakiʻanga koví.

ʻAlamā 39:1–11. ʻOku Fakalielia ʻa e Angahala Fakasekisualé ʻi he ʻAo ʻo e ʻEikí

Lau ki he kau akó ʻa e ʻAlamā 39:1–4, pea tuku ke nau muimui pē ʻi heʻenau ngaahi folofolá, pea ʻiloʻi ʻa e ngaahi fehālaaki ʻa Kolianitoni naʻe tupu mei ai ʻene fakahoko ʻa e angahala fakasekisualé. Hiki e ngaahi tali ʻa e kau akó he palakipoé. ʻE ala kau ʻi he ngaahi talí ʻa e pehē ko e ngaahi meʻa ʻeni naʻe fai ʻe Kolianitoní:

  1. ʻIkai ke ne muimui ʻi he sīpinga ʻa hono tokouá (veesi 1).

  2. ʻIkai ke ne tokanga ki he ngaahi lea ʻa ʻene tamaí (veesi 2).

  3. Pōlepole ʻi hono iví mo hono potó (veesi 2).

  4. Liʻaki ʻa e ngāue fakafaifekaú—mavahe mei he feituʻu naʻe malú (veesi 3).

  5. ʻAlu ki Sailoni, ko ha feituʻu ʻo e ʻahiʻahí (veesi 3).

  6. Muimui ʻi ha niʻihi kehe ʻo faiangahala (veesi 4).

ʻEke ange ki he kau akó pe naʻe fakatupu fēfē ʻe he ngaahi fehālaaki takitaha ko ʻení ʻa hono fai ʻe Kolianitoni ʻa e angahala fakasekisualé. Aleaʻi mo e kau akó ʻa e founga ʻe lava ke fakatupu ai ʻe he ngaahi fehālaaki tatau pē ʻa e faiangahalá he ʻahó ni.

ʻAi ke lau ʻe he kau akó ʻa e ʻAlamā 39:5–8.

  • Ko e hā e taumuʻa ʻa ʻAlamaá ʻi heʻene akoʻi e ngaahi meʻa ko ʻení kia Kolianitoní?

Vahe e kau akó ke nau tautau toko ua ʻo ako ʻa e ʻAlamā 39:9–14. ʻAi ke hiki ʻe he kau akó ha ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻe akoʻi ʻe ʻAlamā kia Kolianitoni ke tokoniʻi ia ke ne fakatomala mei heʻene ngaahi angahalá. Tuku ke fakamatalaʻi ʻe ha ngaahi hoa ʻa e ngaahi meʻa naʻa nau maʻú ki he kalasí.

Kole ki he kau akó ke nau fakamatalaʻi ʻi heʻenau lea pē ʻanautolú ʻa e ʻuhinga ʻo e ngaahi fakamatala ko ʻení mei he veesi 9:

  • “ ʻIkai toe muimui ʻi he ngaahi holi ʻa ho matá.”

  • “Fakafisi koe mei he ngaahi meʻá ni kotoa pē.” (Vakai, 3 Nīfai 12:29–30 mo e Mātiu 16:24 ki ha toe tokoni fekauʻaki mo e fakamatalá ni.)

ʻOku ʻomai ʻe he lēsoni ko ʻení ha faingamālie lelei ke fai ai ha lau ki he palopalema ʻo e ponokalafí ʻa ia kuo lahi ʻene mafolá. Lau pea aleaʻi ʻa e ngaahi lea he peesi 272–74 ʻi he tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó ke fakamamafaʻi ʻa hono mahuʻinga ke fakaʻehiʻehi mei he ponokalafí. Mahalo te ke fie vahevahe foki mo e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá (ʻoku toe maʻu foki ʻi he DVD ʻoku ʻomai fakataha mo ʻení B):

“Fai ho tūkuingatá ke fakaʻehiʻehi ʻaki mei he ponokalafí. … ʻOua naʻá ke teitei fakavaivai ki ha momoʻi fakatauele ʻe taha. Fakaʻehiʻehi mei he faiangahalá pea mo hono ngaahi nunuʻa fakaʻauhá. Ko ia, tāmateʻi ia! Hanga kehe! Fakaʻehiʻehi mei ai ki he taupotu tahá. Tataki hoʻo fakakaukaú ki he ngaahi hala ʻoku leleí. … ʻOua naʻá ke fakavaivai ki he ponokalafí. ʻOua naʻá ke fakaʻaongaʻi ho mālohi fakataú ke ke poupouʻi ʻaki e tuʻunga māʻulalo fakaeangamaʻa ko ʻení. Pea ʻe kau finemui, kātaki ʻo ʻiloʻi kapau te ke vala taʻefeʻunga, te ke fakalahiʻi ʻa e palopalemá ni ʻaki hoʻo hoko ko e ʻata ʻo e ponokalafí ki he niʻihi ʻo e kau tangata ʻoku mamata atú” (ʻi he Conference Report, Apr. 2005, 95; pe Liahona, Mē 2005, 90).

  • Naʻe fakahā ʻe ʻAlamā kia Kolianitoni ke “fealeaʻaki mo [hono] ngaahi taʻoketé ʻi he ngaahi meʻa te [ne] faí” (ʻAlamā 39:10). Ko e hā ka tokoni ai ʻeni kia Kolianitoni? Ko hai ha kakai ʻi hotau kuongá ni te nau lava ʻo tokoniʻi ha mēmipa ʻo e Siasí ʻokú ne fie maʻu ke fakatomala mei he angahala fakasekisualé?

  • ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e “tafoki ki he ʻEikí ʻaki ho ʻatamaí, iví, mo e mālohí kotoá”? (ʻAlamā 39:13). ʻOku tokoniʻi fēfē heni kitautolu ke tau lavaʻi ʻa e ʻahiʻahí? Ko e hā e meʻa ʻe hokó kapau naʻe ʻikai tafoki kakato ʻa e loto ʻo Kolianitoní ki he ʻEikí?

  • ʻOku tokoni fēfē ʻa e vete mo fakahā ʻo e angahalá ʻi he fakatomalá? (Vakai, ʻAlamā 39:13.)

Fakamamafaʻi ʻa e fakatupu ʻauha pea mo hono mamafa ʻo e angahala fakasekisualé. Fakamoʻoni ki hono moʻoni ʻo e faleʻi ʻa ʻAlamā ke fakaʻehiʻehi pea fakatomala mei he faiangahalá.

ʻOku fakataumuʻa ʻa e fakakaukau ke akoʻi ko ʻení ke tokoniʻi koe ʻi hono akoʻi ʻo e ngāue ʻa e feohi fafale fakaesinó ʻi he palani ʻo e fakamoʻuí.

Hiki ʻeni ʻi he palakipoé: Kuo tuʻutuʻuni ʻe he ʻEikí ke toki fakahoko pē ʻa e feohi fafale fakaesinó ʻe ha tangata mo hano uaifi ʻi loto ʻi he ngaahi haʻi ʻo e malí. Fakaafeʻi e kau akó ke nau kumi hake ki he fakamatala kau ki he fono ʻo e angamaʻá he peesi 271 ʻi he tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó. Kole ki ha toko taha ako ke ne lau.

Kole ki ha toko taha ako ke ne lau ʻa e ʻAlamā 39:3–6, pea fakaafeʻi e kau akó ke nau hiki e ngaahi angahala mamafa ʻe tolu ʻoku talamai ʻi he ngaahi vēsí ni. (Kapau ʻe ʻeke ʻe he kau akó hono ʻuhinga ʻo e fakaʻikaiʻi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, ʻai ke nau sio ki he lea ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá he peesi 272–73 ʻi he tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó.)

Ke tokoniʻi e kau akó ke mahino kiate kinautolu hono ʻuhinga ʻoku fuʻu mamafa pehē ai ʻa e angahala fakasekisualé, fakaafeʻi kinautolu ke huke ki he peesi 272–73 ʻi he tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó pea lau ʻa e lea ʻuluaki ʻa ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá (ʻoku toe maʻu foki ʻi he DVD ʻoku ʻomai fakataha mo ʻení C). Mahalo te ke fie maʻu ke toe lau pē mo e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Hōlaní:

[“ ʻI he fuʻu tokanga mamafa pehē ʻa e ʻOtuá ki ha faʻahinga holi fakatuʻasino ʻoku ʻinasi kotoa ai e ʻunivēsí, ko e hā e meʻa ʻokú Ne feinga ke fakahā mai kiate kitautolu fekauʻaki mo Hono tuʻunga ʻi Heʻene palani maʻá e kakai tangata mo e kakai fefine kotoá? ʻOku ou talaatu, ko e meʻa tofu pē ia ʻokú Ne fakahokó—ko ʻEne fakamatala ʻo kau ki he palani ʻo e moʻuí. ʻOku mahino ʻa e kau ʻi he ngaahi meʻa ʻokú Ne hohaʻa lahi taha ki aí ʻa e founga ʻoku haʻu ai ha taha ki he māmaní pea mo e founga ʻoku mavahe ai ha taha mei aí. Kuó Ne ʻosi fokotuʻu ha ngaahi fakangatangata pau ki he ngaahi meʻá ni”]” (ʻi he Conference Report, Oct. 1998, 99; pe Ensign, Nov. 1998, 76).

  • Ko e hā ʻoku fuʻu mahuʻinga ai ki he ʻEikí ʻa e fanauʻi mai ki he māmaní?

Toe fakamamafaʻi ʻa e meʻa ne lea ʻaki ʻe ʻEletā Hōlani ʻo kau ki he “founga ʻoku haʻu ai ha taha ki he māmaní” (hono fāʻeleʻí) mo e “founga ʻoku mavahe ai ha taha mei aí” (maté.) Fakamatalaʻi ange ko e angahala mamafa ia ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá ke kaunoa ʻi he fāʻeleʻi maí pe maté. Vahevahe ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Hōlaní:

[“ Ko e tokotaha ko ia ʻokú ne fakaʻaongaʻi ʻa e sino ʻo ha taha kehe kuo foaki ʻe he ʻOtuá taʻefakangofua fakalangí, ʻokú ne ngaohikovia ʻa e laumālie ʻo e tokotaha ko iá, ngaohikovia ʻa e tefitoʻi taumuʻa mo e founga ʻo e moʻuí”] (ʻi he Conference Report, Oct. 1998, 99; pe Ensign, Nov. 1998, 76).

ʻOku fakataumuʻa e fakakaukau ke akoʻi ko ʻení ke tokoniʻi koe ʻi hono akoʻi ʻa e vā fetuʻutaki ʻi he vahaʻa ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí mo e feohi fafale fakaesinó.

Fakamatala ange ko e fetuʻutaki ko ia ʻi he vahaʻa ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí mo ʻetau fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi mālohi ʻo e fakatupú, ko e taha ia ʻo e ngaahi ʻuhinga toputapu taha ke tau moʻui ʻaki ʻa e fono ʻo e angamaʻá. Kole ki ha toko taha ako ke ne lau e lea hono ua ʻa ʻEletā Hōlani he peesi 272 ʻi he tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó (ʻoku toe maʻu foki ʻi he DVD ʻoku ʻomai fakataha mo ʻení D). Kimuʻa pea lau e tokotaha akó, kole ki he kau akó kātoa ke nau fakafanongo ki he ngaahi tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení (ʻe lava pē ke hiki e ngaahi fehuʻí he palakipoé kapau te ke fie maʻu):

  • Ko e hā e fehokotaki ʻa e mahuʻinga ʻo e ngaahi laumālié mo e Fakaleleí?

  • Ko e hā e ngaahi foʻi lea naʻe fakaʻaongaʻi ʻe ʻEletā Hōlani ke fakamatalaʻi ʻaki ʻa hono mamafa ʻo e moʻui angaʻulí?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā hono ʻuhinga ʻo e “toe tutuki foʻou ʻo Kalaisí” ʻi he lea ko ʻení?

Hili hono lau ʻe he kau akó ʻa e leá, ʻeke kiate kinautolu ʻa e ngaahi tali naʻa nau maʻu ki he ngaahi fehuʻí.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau ʻa e 1 Kolinitō 6:19–20.

  • Ko e hā e totongi naʻe fai ʻe Sīsū Kalaisi maʻaú?

  • Ko e hā e meʻa ʻoku talamai ʻe he totongi ko ʻení ʻo kau ki ho mahuʻingá?

Vavevahe ʻa e ngaahi fakakaukau ko ʻení ʻi hoʻo lea pē ʻaʻaú: ʻOku ʻa e ʻOtuá kitautolu ʻo ʻikai koeʻuhí pē ko ʻEne fānau kitautolu, ka koeʻuhí he kuo huhuʻi kitautolu ʻe Hono ʻAlo Tofu Pē ʻe Taha Naʻe Fakatupú—“he kuo fakatau [kitautolu] ʻaki ha totongi.” ʻOku fingangalo ʻa e ʻOtuá ke fakafoki kitautolu kiate Ia. Ko e kakai ʻoku nau moʻua he angahala fakasekisualé ʻoku nau ngaohikovia honau sinó mo e sino ʻo e niʻihi kehé. ʻOku nau ʻai ke ʻi ha tuʻunga fakatuʻutāmaki ʻaupito honau faingamālie ke foki ki ʻapi kiate Iá.

ʻAlamā 39:13. “Tafoki ki he ʻEikí … ʻo Fakamoʻoniʻi ʻa e Ngaahi Meʻa hala ʻa ia Kuó Ke Faí”

Kapau te ke fili ke akoʻi e konga ko ʻeni ʻo e lēsoní, ʻai ke ke ʻiloʻi ʻoku lahi ange ʻa e nofo taha ʻa e lēsoni hokó ʻi he fakatomalá mo e fakamolemolé.

Fakaafeʻi e kau akó ke lau ʻa e lea ʻa ʻEletā Lisiate G. Sikoti he peesi 274–75 ʻi he tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó. ʻOku maʻu foki ʻi he DVD ʻoku ʻomai fakataha mo ʻení E.

  • Ko e hā e ngaahi sitepu ki he fakatomalá ʻoku lau ki ai ʻa ʻEletā Sikoti he lea ko ʻení?

  • Fakatatau ki he lea ʻa ʻEletā Sikotí, ko e hā ʻoku fie maʻu ai ke kau ha pīsope ʻi he taimi ʻoku fai ai ʻa e fakatomala mei he ngaahi maumaufono fakasekisualé?

Fakaafeʻi e kau akó ke lau e lea ʻa ʻEletā Sefilī R. Hōlani he peesi 275 ʻi he tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó.

  • Ko e hā e ngāue ʻa e Fakamoʻuí ʻi he taimi ʻoku fakahoko ai e fakatomalá?

  • Ko e hā e ngāue ʻa e tokotaha maumaufonó?

Fakapapauʻi ange ki he kau akó neongo ʻoku faingataʻa ʻa e hala ki he fakamolemoleʻi ʻo e maumaufono fakasekisualé, ka ʻoku ʻikai taʻelava ʻe he mālohi faifakamoʻui ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Vahevahe hoʻo ngaahi ongó mo hoʻo fakamoʻoní ʻo kau ki he mālohi ʻo e Fakaleleí. Ke tokoniʻi e kau akó ke nau teuteu ki hono ako mo aleaʻi ʻo e ʻAlamā 40–42, fakamatala ange ne hoko atu hono akoʻi ʻe ʻAlamā kia Kolianitoni ʻa e ngaahi tokāteline mahuʻingá ke tokoni kiate ia ke ne fakatomala mei heʻene ngaahi maumaufonó pea tui faivelenga.

Paaki