‘Inisititiuti
Vahe 53: Molonai 1–6


Vahe 53

Molonai 1–6

Talateú

ʻOku fakamatala ʻa e ʻuluaki vahe ʻe ono ʻo e tohi ʻa Molonaí ki he ngaahi ouau mo e ngaahi ngāue ʻa e Siasí ʻi he ʻaho ʻo Molonaí: ʻa e papitaisó, hilifakinimá mo e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, foaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí mo e fakanofo ki he ngaahi tuʻunga ʻi he lakanga fakataulaʻeikí, ko e sākalamēnití, fakafeohi ki he kāingalotu foʻoú, mo hono tataki ʻo e ngaahi fakatahaʻanga ʻa e Siasí. Mahalo ʻe pehē ʻe ha kau faiako ia ʻe niʻihi ke nau hiki fakalaka ʻi he ngaahi vahe ko ʻení he kuo ʻiloʻi lelei ʻe he Kāingalotu mālohí ia ʻa e ngaahi meʻa ʻoku ʻi aí. Ka naʻe fakakau ʻe Molonai e ngaahi akonaki ko ʻení he naʻá ne ongoʻi “heiʻilo naʻa ʻaonga ʻapē ia ki [hono] kāingá, ko e kau Leimaná, ʻi ha ʻaho ʻamui” (Molonai 1:4). Te ke lava ʻo tokoniʻi e kau akó ke nau sio ʻoku ʻaonga ʻa e ngaahi akonakí ni ki he kakai kotoa pē he ʻaho ní.

Ngaahi Tokāteline mo ha Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni

  • ʻOku mahuʻinga ʻa e ngaahi ouau ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻi he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí (vakai, Molonai 2–6).

  • ʻOku tau maʻu ʻa e sākalamēnití ke fakafoʻou e ngaahi fuakava mo e ʻEikí (vakai, Molonai 4–5).

  • ʻOku taki ʻe he fakatomalá ki he papitaisó (vakai,Molonai 6:1–3).

  • Kuo pau ke tau fetauhiʻaki mo fefafangaʻaki ʻa e folofola ʻa e ʻOtuá (vakai, Molonai 6:4–9).

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Molonai 1. “Ko au, Molonai, ʻE ʻIkai Te u Fakaʻikaiʻi ʻa Kalaisi”

Kole ki he kau akó ke nau fakapapauʻi pe ko e hā hono fuoloa ʻa e moʻui ʻa Molonaí hili ʻa e tau fakaʻosi ʻoku hiki ʻi he Tohi ʻa Molomoná. ʻAi ke nau sio ki he Molomona 6, pea kole ange ke nau kumi ʻa e ʻahó ʻi he tafaʻaki ki lalo ʻo e pēsí pe ʻi he ʻuluʻi fakamatala ʻo e vahé (T.S. 385). Hili ia pea kole ange ke nau kumi ʻa e ʻahó ʻi he peesi fakaʻosi ʻo e Tohi ʻa Molomoná pe ʻi he ʻuluʻi fakamatala ʻo e vahé ki he Molonai 10 (T.S. 421). (Naʻe moʻui ʻa Molonai ʻi he taʻu ʻe 36 nai hili ʻa e tau fakaʻosí.)

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo ʻa e Molonai 1.

  • Ko e hā ʻoku talamai ʻe he vahe ko ʻení ʻo kau ki he ngaahi taʻu fakaʻosi ʻo e moʻui ʻa Molonaí?

  • ʻOkú ke pehē naʻe kei tauhi fēfē ʻe Molonai ʻa ʻene tuí lolotonga ʻa e taimi faingataʻa ko ʻení?

Vahevahe ʻa e lea ko ʻeni ʻa Sisitā Sūsana E. Tena, ʻa ia naʻe hoko ko e palesiteni lahi ʻo e Kau Finemuí (ʻoku toe maʻu foki ʻi he DVD ʻoku ʻomai fakataha mo ʻení A):

“ ʻOku ou ʻiloʻi ʻoku ʻi ai hotau tokolahi ʻoku nau ongoʻi he taimi ʻe niʻihi ʻoku ʻikai ke ʻi ai hanau kaungāmeʻa pea nau nofo tukuhāusia ʻi ha māmani faiangahala. ʻOku pehē ʻe hatau niʻihi ʻoku ʻikai ke tau ʻiloʻi ha “potu ke [tau] ʻalu ki ai’ ʻi heʻetau fepaki mo e ngaahi ʻahiʻahí. Ka ko kitaua, he ʻikai ngata pē ʻi haʻata moʻui, ka te ta ikuna foki, ʻo hangē ko Molonaí, ʻi heʻetau feinga ke taukaveʻi ʻa e moʻoní ʻi he ngaahi kuonga fakatuʻutāmakí. Ko e hā ʻa e meʻa naʻá ne fai ʻi heʻene fehangahangai mo ha māmani fakataʻelata mo fakafilí? Naʻá ne faivelenga ʻo talangofua ki he fakahinohino ʻa ʻene tamaí ke hiki fakakakato e fakamatala he ʻū lauʻi peleti koulá. Naʻá ne ako ke ke ʻilo fekauʻaki mo e ngaahi tohi ʻa e kau palōfitá. Ka ko e meʻa tēpuú, ko ʻene feinga ke taʻofi ʻene ongoʻi loto foʻí ʻaki ʻene pīkitai ki he ngaahi talaʻofa ʻa e ʻEikí ki he kahaʻú. Naʻá ne pīkitai ki he ngaahi fuakava kuo fai ʻe he ʻEikí mo e fale ʻo ʻIsilelí ke Ne tāpuakiʻi ʻa kinautolu ʻo taʻengata” (“Ko ha Ongoongo Fakafiefia mei Komola,” Liahona, Mē 2005, 105).

Kole ki he kau akó ke nau toe lau ʻa e Molonai 1:3.

  • Ko e hā e meʻa ʻoku ongo kiate koe kau ki he ngaahi lea ʻa Molonai ʻi he veesi ko ʻení?

  • Te tau lava fēfē ʻo fakatupu ha fakamoʻoni ʻoku mālohí mo ha ʻulungāanga tatau mo e ʻulungāanga ʻo Molonaí?

Molonai 2–6. ʻOku Mahuʻinga ʻa e Ngaahi Ouau ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí ʻi he Ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí

Vahevahe fakakulupu e kalasí. Fakaafeʻi e ngaahi kulupú ke nau ako taimi nounou pē ʻa e Molonai 2–6 mo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:37–39, 46–60, 68–79, ʻo kumi ʻa e ngaahi meʻa ʻoku faitatau ai ʻa e Siasí ʻi he ʻaho ʻo Molonaí mo e Siasí ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní (ʻe lava ke ke hiki e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola he palakipoé). Hili hano ʻoange hanau taimi feʻunga, kole ki ha taha ʻo e ngaahi kulupú ke nau talamai ha meʻa ʻe taha ʻokú na faitatau ai. Hiki ʻenau ngaahi talí he palakipoé. Kole leva ki he ngaahi kulupu kehé ke nau talamai taha taha e ngaahi meʻa ʻokú na faitatau ai. Hiki e ngaahi talí he palakipoé. Hoko atu mei he kulupu ki he kulupu kae ʻoua pē kuo ʻikai toe ʻi ai ha ʻilo ʻa ha taha ke vahevahe fekauʻaki mo e tefitó.

  • Ko e hā hoʻo fakakaukaú ʻi hoʻo vakai naʻe ʻi he Siasi ʻo e ʻEikí ʻa e ngaahi ouau mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni tatau pē he ngaahi taimi kehekehe ʻi he hisitōlia ʻo māmaní?

  • Naʻe ʻaonga fēfē nai e ngaahi vahe ko ʻení kia Siosefa Sāmita ʻi hono toe fakafoki mai ʻe he ʻEikí ʻa e Siasí ʻiate iá?

Tokoniʻi e kau akó ke mahino kiate kinautolu ʻa e fatongia mahuʻinga ʻoku fai ʻe he ngaahi ouau ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻi he Siasi ʻo e ʻEikí. ʻE ala tokoni atu ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻ ení:

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ʻa e ngaahi ouaú ki he kāingalotu ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní? (ʻE lava ke ke fakaafeʻi e kau akó lolotonga ʻenau aleaʻi e fehuʻi ko ʻení ke nau lau ʻa e lea ʻa Palesiteni Poiti K. Peeka mo ʻEletā Tāleni H. ʻOakesí he peesi 438–39 ʻi he tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó. Kole ange ke nau kumi ke ʻiloʻi ha ʻuhinga ʻe ua pe lahi ange ʻoku mahuʻinga ai ʻa e ngaahi ouaú. ʻOku toe maʻu foki e ongo lea ʻa Palesiteni Pēká ʻi he DVD ʻoku ʻomai fakataha mo ʻení B C.)

  • Ko e hā ʻoku fie maʻu ai ʻa e mafai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ki hono fakahoko ʻo e ouau kotoa peé?

  • ʻOku kaunga fēfē nai ʻa e fakataipé ki he natula toputapu ʻo e ngaahi ouaú?

Tokoni ki he kau akó ke mahino kiate kinautolu ko e tefitoʻi taumuʻa ʻo e Tohi ʻa Molomoná ke tokoniʻi kitautolu ke tau haʻu kia Kalaisi. ʻOku fakamatalaʻi ʻi he Molonai vahe 2–6 ʻa e ngaahi ouau ʻokú ne tokoniʻi kitautolu ke tau haʻu kia Kalaisí.

Molonai 10:4–5. ʻOku Tau Maʻu ʻa e Sākalamēnití ke Fakafoʻou e Ngaahi Fuakava mo e ʻEikí

ʻOku ʻi he Molonai 4 mo e 5 ha lekooti ʻo e ongo lotu tāpuakiʻi ʻo e sākalamēnití ʻa ia naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ki Hono Siasí ʻi he ongo ʻAmeliká ʻi he kuonga muʻá. Kuo fakahā ʻe he ʻEikí ʻa e ongo lotu tatau pē ʻi he ngaahi ʻaho kimui ní (vakai, T&F 20:77, 79). Fakamahinoʻi ange ʻokú na mahulu atu ʻi heʻena hoko ko ha lotú—ko e konga kinaua ʻe ua ʻo ha ouau toputapu. ʻOku fie maʻu ʻa e kau faiouaú ke nau lea ʻaki ʻa e ngaahi lea tatau he taimi kotoa pē ʻi ha ngaahi ouau ʻe niʻihi.

ʻOange ke taki taha ʻe he kau akó ha laʻipepa. Kole ange ke nau sio pe te nau lava ʻo hiki ʻa e lotu tāpuakiʻi ʻo e maá ʻi he sākalamēnití kae ʻikai sio ki he folofolá. Kole ange ke nau fai ʻa e meʻa tatau ki he lotu tāpuakiʻi ʻo e vaí ʻi he sākalamēnití.

Lau leʻolahi e ongo lotu tāpuakiʻi ʻo e sākalamēnití kae sio e kau akó pe naʻe tonu e meʻa naʻa nau hikí. Kole ange leva ke nau fakakaukau fakalongolongo pē ki he ngaahi fehuʻí ni:

  • ʻE anga fēfē haʻo fakafuofuaʻi ʻa hoʻo ʻulungāanga ʻapasia ʻi he taimi ʻokú ke maʻu ai ʻa e sākalamēnití?

Hili hono ʻoange ha taimi feʻunga ke fakalaulauloto ai e kau akó ki he fehuʻí ni, fakakaukauʻi hano tataki ʻo ha fealēleaʻaki ʻo makatuʻunga ʻi he ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ʻe lava ke tau fai ke teuteuʻi ai kitautolu ke maʻu ʻa e sākalamēnití ʻi he uike takitaha?

  • ʻOku fakamanatu fēfē mai kiate kitautolu ʻe he ongo lotu ʻo e sākalamēnití ʻa ʻetau ngaahi fuakava ʻi he papitaisó?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakafekauʻaki ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:37 mo e Mōsaia 18:8–10 pea mo e Molonai 4–5. Fokotuʻu ange ke nau hiki ʻenau ngaahi fakakaukau ʻo kau ki he papitaisó mo e sākalamēnití ʻi he ngataʻanga takatakai ʻo ʻenau ngaahi folofolá.

  • Ko e hā e ngaahi founga ʻe lava ke fakamālohia ai ʻe heʻetau moʻui taau ke maʻu ʻa e sākalamēnití ʻa ʻetau fuakavá ʻi hotau vā mo ʻetau Tamai Hēvaní pea mo Sīsū Kalaisí?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki he fealēleaʻaki ne nau toki fai ʻo kau ki he sākalamēnití. Kole ange ke nau vahevahe ha meʻa ʻe taha naʻa nau ako pe ha ʻilo ʻe taha naʻa nau maʻu.

Molonai 6:1–3. ʻOku Tataki ʻe he Fakatomalá ki he Papitaisó

Fakaafeʻi ha toko taha ako ke ne lau ʻa e Molonai 6:1.

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ʻa hono fakahā ʻe ha taha ʻa e fua ʻoku feʻungá ʻa ia ʻoku taau ai ke papitaiso kinautolú?

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo ʻa e Molonai 6:2–3 ke tokoni ki heʻenau tali e fehuʻi ko ʻení. Poupouʻi kinautolu ke fakaʻilongaʻi ʻi heʻenau ngaahi folofolá ʻa e meʻa naʻe pehē e Molonai ko e “fua” naʻá ne fakahā kuo mateuteu ʻa e kakaí ke papitaiso ʻa kinautolu.

  • ʻOku felāveʻi fēfē ʻa e fakatomalá mo e uluí?

  • ʻOku felāveʻi fēfē ʻa e fakatomalá mo tauhi kia Kalaisi ʻo aʻu ki he ngataʻangá?

Fakamatala ange kuo tatau maʻu ai pē ʻa e ngaahi tefitoʻi fie maʻu kae kau ki he Siasí: ko e tui kia Sīsū Kalaisí, fakatomala, mo e loto fiemālie ke toʻo kiate kitautolu ʻa e huafa ʻo Sīsū Kalaisí pea tauhi kiate Ia. ʻOku kei hokohoko atu pē hono fie maʻu ʻo e ngaahi meʻá ni kiate kitautolú, ʻo aʻu pē ki ha hili ange hono papitaiso mo hilifakinima kitautolú.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakalaulauloto ki heʻenau ngaahi feinga ko ia ke ngāue ʻaki ʻa e tuí, fakatomala mei heʻenau ngaahi angahalá, toʻo kiate kinautolu ʻa e huafa ʻo Sīsū Kalaisí, mo ngāue faivelengá. ʻOange ha taimi feʻunga ke hiki ai ʻe he kau akó ʻenau ngaahi fakakaukaú.

Molonai 6:4–9. Kuo Pau ke Tau Fetauhiʻaki mo Fefafangaʻiʻaki ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá

Fakamatala ange ʻoku akonaki ʻaki ʻe Molonai ʻi he Molonai 6:4 ʻa e fatongia ʻo e kāingalotu ʻo e Siasí ke tokangaʻi ʻa e kau ului foʻoú.

Lau mo e kau akó ʻa e Molonai 6:4. Kole ki he kau akó ke talamai ʻa e meʻa naʻe fai ʻe he Siasí ʻi he taimi ʻo Molonaí ke tokoniʻi ʻaki e kau ului foʻoú.

  • Naʻe pehē ʻe Molonai, ʻi he taimi naʻe kau ai ʻa e kakaí ki he Siasí, “naʻe lau ʻa kinautolu … pea naʻe tohi ʻa honau ngaahi hingoá.” Fakatatau ki he Molonai 6:4, ko e hā naʻe mahuʻinga ai ke tauhi ha lekooti ʻo e hingoa ʻo e kakaí?

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ʻa hono fafanga ʻaki ha taha “ ʻa e folofola lelei ʻa e ʻOtuá”? Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke tau fetokoniʻaki ai ke tau nofo “ ʻi he hala totonú”?

Lau e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Kōtoni B, Hingikelií (1910–2008), ko e Palesiteni hono 15 ʻo e Siasí (ʻoku maʻu foki ʻi he DVD ʻoku ʻomai fakataha mo ʻení D):

“ ʻI he hili ʻo haʻatau maʻu mo papitaiso ha tokotaha ului foʻou, ʻoku ʻi ai leva haʻatau tukupā ke [fakafeohi kiate ia] mo fakamālohia ʻene fakamoʻoni ki he moʻoni ʻo e ngāué ni. ʻOku ʻikai totonu ke tau tuku ia ke hū mai pē ʻi he matapā ʻi muʻá pea toe hū ki tuʻa ʻi he matapā [ʻi] muí. Ko ha meʻa ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ʻete kau ki he Siasí. ʻOku toʻo ai ʻe he tokotaha ului kotoa pē kiate ia ʻa e huafa ʻo Kalaisí mo haʻane palōmesi te ne tauhi ʻEne ngaahi fekaú. Ka ʻe toe lava pē foki ʻete hū mai ki he Siasí ʻo hoko ko ha meʻa fakatupu lotosiʻi. Kapau he ʻikai ha ngaahi nima ʻofa mo mālohi ke talitali ʻa e tokotaha uluí, kapau he ʻikai ke ʻi ai ha ʻofa mo ha tokanga, ʻe kamata ke kiʻi veiveiua ʻi he meʻa ko ʻeni kuó ne fakahokó. Kapau he ʻikai ha ngaahi nima anga fakakaumeʻa mo ha ngaahi loto fiefia ke talitali ia pea mo taki ia ʻi he fonongá, ʻe lava pē ke toe tō atu ia ki he tafaʻakí.

“ʻOku ʻikai moʻoni ke ʻi ai hano ʻaonga ʻona ʻo e ngāue fakafaifekaú, tuku kehe kapau te tau lava ʻo pukepuke hono ngaahi fuá. Kuo pau ke ʻoua naʻa mavahevahe ʻa e ongo meʻá ni. ʻOku mahuʻinga fau ʻa e kau uluí ni. He ko e tokotaha ului kotoa pē ko ha foha pe ʻofefine ia ʻo e ʻOtuá. Ko e tokotaha ului kotoa pē ʻoku hoko ia ko ha fatongia lahi mo kāfakafa. ʻOku mātuʻaki mahuʻinga ke tau tokangaʻi kinautolu kuo nau hoko ko e konga ʻo ʻetau moʻuí” (“Kumi ʻa e Fanga Lamí, Fafanga ʻEku Fanga Sipí,” Liahona, Siulai 1999, 121–22).

Toe fakahoko ange ʻa e lea ʻa Palesiteni Hingikelī “ ʻoku ʻikai moʻoni ke ʻi ai hano ʻaonga ʻona ʻo e ngāue fakafaifekaú, tuku kehe kapau te tau lava ʻo pukepuke hono ngaahi fuá.”

  • Ko e hā hono ʻuhinga ʻo e fakamatala ko ʻení kiate koé?

  • Ko e hā ʻoku faingataʻa ai ki ha kau ului ʻe niʻihi ke nau kei faivelenga mo ngāue mālohi hili hono papitaiso mo hilifakinima kinautolú?

Vahevahe ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Hingikelií (ʻoku maʻu foki ʻi he DVD ʻoku ʻomai fakataha mo ʻení E):

“ ʻOku fie maʻu ʻe he tokotaha ului kotoa pē ha meʻa ʻe tolu:

“1. Ko hano kaungāmeʻa ʻi he Siasí ʻe lava maʻu pe ʻo tafoki ki ai, ha taha ʻe lue ʻi hono tafaʻakí, te ne tali ʻene ngaahi fehuʻí, ha taha ʻe mahino ki ai siʻene ngaahi palopalemá.

“2. Ko ha meʻa ke ne fai. Ko e ngāué ko e poto ia ʻo e Siasí. Ko e founga ia ʻoku tau tupulaki aí. … Ko e moʻoni pē ia he ʻikai ʻiloʻi ʻe he tokotaha ului foʻoú ʻa e meʻa kotoa pē. Pea ʻoku ngalingali te ne fai ha ngaahi fehālaaki. Ko e hā hano kovi? ʻOku tau fehālaaki kotoa pē. Ko e meʻa mahuʻingá ʻa e faʻahinga tupulaki ʻe tupu mei heʻene ngāué. …

“3. Kuo pau ke fafanga e tokotaha ului kotoa pē ʻaki e folofola lelei ʻa e ʻOtuá’ (Molo. 6:4)” (“Kumi ʻa e Fanga Lamí, Fafanga ʻa e Fanga Sipí,” Liahona, Siulai 1999, 122).

  • ʻOku tokoniʻi fēfē ʻe he ngaahi meʻa ko ʻeni ʻe tolú ha taha ke kei mālohi ʻi he Siasí?

  • Ko e hā ʻe lava ke ke fai ke tokoni ʻi hono ʻoange ʻo e ngaahi meʻa ko ʻení ʻe tolu ki he kau mēmipa foʻou ʻo homou uōtí, ʻo tatau ai pē pe ko e toki papitaiso pe toki hiki mai?

Kapau naʻe kau mai ha kau ako ki he Siasí ʻi heʻenau kei taʻu hongofulu tupú pe kuo nau lalahi, kole ange ke nau vahevahe angé ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻa ne nau aʻusia ko e kau ului foʻoú. Poupouʻi kinautolu ke nau talanoa ki he ngaahi faingataʻa ne nau fetaulaki mo e fakafeohi naʻe fai ange kiate kinautolú. ʻE lava pē ke ke fakaafeʻi ha toko taha ako ke ne lau ʻa e talanoa naʻe fai ʻe Palesiteni Hingikelī he peesi 442 ʻi he tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó (ʻoku toe maʻu foki ʻi he DVD ʻoku ʻomai fakataha mo ʻení F).

  • Ko e hā e ngaahi founga ʻe lava ke tau tokoni fakatāutaha ai ke fakalata mo fakafiefia ʻa e hū mai ʻa e kau ului foʻoú ʻo ngāue mālohi he Siasí?

Tokoni ki he kau akó ke mahino kiate kinautolu ʻoku tau fie maʻu kotoa pē ke fafangaʻi fakalaumālie mo tokangaʻi kitautolu, ʻo tatau ai pē pe ko ha kau ului foʻou kitautolu pe ʻikai. Fakaafeʻi ha toko taha ako ke ne lau ʻa e Molonai 6:5–9.

  • Ko e hā ʻoku fie maʻu ai ke tau faʻa fakatahá? Ko e hā e ngaahi founga kuo tokoniʻi ai koe ʻe he ngaahi fakatahaʻanga, ngaahi kalasi, mo e ngaahi ʻekitivitī faka-Siasí? Naʻe fēfē haʻo mamata ki hono maʻu ʻe ha niʻihi kehe ʻa e mālohi ʻi heʻenau ngāue mālohi ʻi he Siasí?

  • Kuo faitāpuekina fēfē koe ʻe he ngaahi fakatahaʻanga ʻa ia naʻe “tataki … ʻo fakatatau ki he anga ʻo e ngaahi fakahinohino ʻa e Laumālié, pea ʻi he mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní”?

Vahevahe hoʻo fakamoʻoní ki he ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu ʻe he kāingalotu kotoa ʻo e Siasí ʻi heʻetau fefakafeohiʻakí. Poupouʻi e kau akó ke nau fekumi ki ha ngaahi founga te nau fetokoniʻaki ai ke nau haʻu kia Kalaisi pea nofo “ ʻi he hala totonú.” Poupouʻi kinautolu ke nau mātuʻaki tokanga ki he ngaahi founga ʻe lava ke nau tokoniʻi ʻaki ʻa e kau ului foʻoú.

Paaki