Ngaahi Tohi Lēsoni Palaimelíi mo e Taimi Fevahevaheʻakí
Lēsoni 14: Ko Sīsū Kalaisi pea mo e ʻAho Sāpaté


Lēsoni 14

Ko Sīsū Kalaisi pea mo e ʻAho Sāpaté

Taumuʻá

Ke tokoniʻi ʻa e fānaú taki taha ke nau feinga ke fai e ngaahi meʻa ʻi he ʻaho Sāpaté ke fakaʻapaʻapaʻi pea manatua ai ʻa Sīsū Kalaisi pea mo e Tamai Hēvaní.

Teuteú

  1. Ako ʻi he faʻa lotu ʻa e Sione 5:2–16, Mātiu 12:1–13, Luke 13:11–17, 14:1–6, Ko e Liliu ʻe Siosefa Sāmita ʻa e Maʻake 2:26–27, Sēnesi 2:1–3, ʻEkesōtosi 20:8–11, pea mo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 59:9–14. Hili iá peá ke ako ʻa e lēsoní mo ke fili pe ʻe anga fēfē hoʻo fiemaʻu ke akoʻi ki he fānaú ʻa e fakamatla ʻa e folofolá (vakai, “Teuteuʻi Hoʻo Lēsoní,” vi, pea mo e “Faiaki mei he Folofolá,” viii).

  2. Laukonga ʻoku tānaki atu: Maʻake 2:23–28, 3:1–6, pea mo e Luke 6:1–11.

  3. Fili ʻa e ngaahi fehuʻi ke aleaʻí pea mo e ngaahi ʻekitivitī fakatupulaki ko ia ʻe fakakau mai ki ai ʻa e fānaú, mo tokoni lelei taha kia kinautolu ke nau aʻusia ʻa e taumuʻa ʻo e lēsoní.

  4. Nāunau ʻoku fie maʻú:

    1. Tohi Tapu pe Fuakava Foʻou ke taki taha ʻa e fānaú.

Fokotuʻu ki he Founga Fai ʻo e Lēsoní

Fakaafeʻi ha taha ke ne fai ʻa e fua lotú.

Fakaafeʻi ʻa kinautolu ko ia ʻo e fānaú ʻa ē ʻoku nau fie maʻu ke tala mai ʻa e founga naʻa nau lava ke fakahā ʻa e ʻofa mo e ngāue tokoni ki he niʻihi kehé. Tuku ke nau talanoa ki he ngaahi meʻa ne hoko kia kinautolú.

ʻEkitivitī ke Takiakiʻi ʻAki e Tokangá

Kole ki he fānaú ke hiki honau nimá kapau ʻoku nau ʻilo ʻa e tali ki he kiʻi tupuʻa ko ʻení:

ʻEkitivitī ke Takiakiʻi ʻAki e Tokangá

  • ʻOku toutou fakamatalaʻi ʻi ha ngaahi taimi ʻe niʻihi ʻi he folofolá.

  • ʻOku folofola ʻa e Tamai Hēvaní pea mo Sīsū ʻoku fuʻu mahuʻinga ia.

  • ʻOku toputapu ia.

  • Ko e kakai ko ia ʻoku nau tauhi ke toputapú ʻoku nau fakahā ʻoku nau ʻofa ki he Tamai Hēvaní pea mo Sīsū.

  • Ko e taha ia mei he fitu.

  • ʻOku faikehekehe ia mei he ngaahi meʻa kehe ʻe onó.

  • ʻOku tau mālōlō ʻo hū ki he Tamai Hēvaní pea tau mālōlō mei he ngaahi ngāué.

  • Ko e ʻaho ia ʻi he uiké.

Ko e talí: ʻAho Sāpaté

Fakamatala ʻa e folofolá

Akoʻi ʻa e fakamatala ʻa Sīsuú’ ʻi heʻene fai fakamoʻui ʻi he ʻaho Sāpaté ʻo hangē ko ʻene ha ʻi he konga ʻo e “Teuteú.” (Ko e fokotuʻu ki hono founga akoʻi ʻo e folofolá, vakai, “Faiako mei he Folofolá,” viii.)

ʻI he taimi te ke akoʻi ai ʻa e ngaahi fakamatala ko ʻení, tokoniʻi ke mahino ki he fānaú ko e kau Siu ko ia ʻi he kuonga ʻo Sīsuú’ naʻe ʻikai ke nau moʻuiʻaki ʻa e Sāpaté ʻo hangē ko hono fekauʻi kinautolú. Kuo nau fokotuʻu ha ngaahi lao fefeka ʻoku ʻikai ke tokoni ki heʻenau lotu ki he Tamai Hēvaní. ʻO hangē ko ʻení, ko ha foʻi fakapona ʻe lava ke vete ʻe ha nima pe ʻe taha ʻoku ʻikai ke ngofua ke haʻi ia ʻi he ʻaho Sāpaté, pea kapau ʻe fie maʻu ke vete ʻa e fakaponá ʻe ha nima ʻe ua, ʻoku ʻikai ke ngofua ia. “Ko hono tutu pe tāmateʻi ha afi ʻi he ʻaho Sāpaté ʻoku [ʻikai ke fakalao]. ʻOku tapu ʻaupito ia … ke faitoʻo ha fasi, pe fakatau ʻo ha hui ʻoku homo … Ka ʻi ai ha taha ʻoku tanu hifo ʻi he haʻahaʻa ʻo e kakai maté ʻi he ʻaho Sāpaté, ʻe lava ke keli ʻo toʻo ki tuʻa, pea kapau ʻoku moʻui, pea ʻo kapau ʻoku mate, ʻe tuku ai pe ia ʻi he feituʻu naʻe ʻi aí, kae ʻoua ke ʻosi ʻa e Sāpaté” ( Sēmisi E. Talamesi, Jesus the Christ, pp. 215–16).

Naʻe akoʻi ʻe Sīsū ʻa e kakai Sīú ʻoku hala ʻa e ngaahi laó ni. Naʻá ne fakahā ʻi heʻene ngaahi tā sīpingá ko e ʻaho Sāpaté ko ha ʻaho ia ke fakahā ʻa ʻetau fakaʻapaʻapa kiate ia pea mo e Tamaí ʻaki ʻetau fai ʻa e ngaahi ngāue lelei mo ʻaonga, ʻo hangē ko e tokoni ki he kakaí.

Ngaahi Fehuʻi ke ʻAleaʻi pea mo Fakaʻaongaʻí

Ako ʻa e ngaahi fehuʻi mo e ngaahi fakamoʻoni folofola ko ʻení ʻi he teuteuʻi hoʻo lēsoní. Peá ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi fehuʻi ko ia ʻokú ke ongoʻi ʻe tokoni lelei taha ki he fānaú ke mahino kia kinautolu ʻa e folofolá pea mo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻi heʻenau moʻuí. ʻE tokoni haʻo lau mo aleaʻi mo kinautolu ʻa e folofolá koeʻuhí ke nau maʻu ha ʻilo fakafoʻituitui ʻoku lahi angé.

Ngaahi Fehuʻi ke ʻAleaʻi pea mo Fakaʻaongaʻí

  • Ko e hā e meʻa kuo ʻosi fekauʻi ke tau fai ʻi he ʻaho Sāpaté? (ʻEkesōtosi 20:8–11.) Ko e hā kuo fekauʻi ai ke tau fai ʻení? (Sēnesi 2:1–3.)

  • Ko e hā e meʻa naʻe fai ʻe Sīsū ʻi he ʻaho Sāpaté ke fakamoʻuiʻaki ʻa e tangata naʻe mamateá? (Sione 5: 6, 8); ko e taha naʻe mate hono nimá? (Mātiu 12:13); ko e fefine naʻe ʻi ai ʻa e laumālie mahamahakí? (Luke 13:13); ko ha tangata naʻe fulavai? (Luke 14:4. Fakamatalaʻi ko e fulavaí ko ha māhaki ia ʻokú ne fakatupunga ʻa e fepulopulasi ʻi he sinó.) ʻE lava ʻo tali ke fakahoko ʻa e ngaahi ʻekitivitií ni ʻi he ʻaho Sāpaté? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • Ko e hā hono ʻuhinga naʻe paki koane ai ʻa e kau ākongá ʻi he ʻaho Sāpaté? (Mātiu 12:1.) Ko e hā ha ngaahi meʻa ʻoku mahuʻinga ke fakahoko ʻi he ngaahi ʻaho taki taha, ʻo aʻu pe ki he Sāpaté?

  • Naʻe anga fēfē hono tauhi ʻe Sīsū ʻa e ʻaho Sāpaté? Naʻe anga fēfē hono tauhi ia ʻe he kau Siú. (Tokoniʻi ʻa e fānaú ke mahino kia kinautolu naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Sīsū ʻa e Sāpaté ke ne tokoni ki he kakaí pea ʻokú ne fakahā ʻa ʻene fakaʻapaʻapa ki he Tamai Hēvaní.)

  • Ko e hā e ongo foʻi ʻuhinga naʻe ʻita ai ʻa e taki ʻo e kau Siú kia Sīsuú? (Sione 5:18.)

  • Ko hai naʻá ne ngaohi ʻa e fono ʻo fekauʻaki mo e ʻaho Sāpaté ʻi he kamataʻanga ʻo e māmaní? (Mātiu 12:8; Sēnesi 2:1–3. Toe fakamanatu ki he fānau naʻe fakatupu ʻe Sīsū ʻa e māmaní tuʻunga ʻi he fakahinohino ʻa e Tamai Hēvaní.) Ko e hā haʻo fakakau ki he ongo naʻe maʻu ʻe Sīsuú ʻi heʻene mamata ki hono liliu ʻe he kau Siú ʻa e ngaahi fono naʻá ne fakatupú?

  • Ko e hā haʻo fakakaukau ki he ongo naʻe maʻu ʻe he tangata mamateá ʻi he vai ʻo Petesetá, ʻa e fefine ko ē naʻe ʻiate ia ʻa e laumālie māhakí, pea mo e tangata fulavaí ʻi he taimi naʻe fakamoʻui ai ʻa kinautolú? (Luke 13:13.) Naʻe anga fēfē ʻa e fakaʻapaʻapa ʻa Sīsū ki heʻene Tamaí ʻaki ʻene fakahoko ʻa e ngāué ni ʻi he ʻaho Sāpaté?

  • Ko e hā haʻo fakakaukau ki he ʻuhinga ʻa Sīsū ʻi heʻene pehē ʻoku ngofua ke fai lelei ʻi he ʻaho Sāpaté? (Mātiu 12:12.) ʻE anga fēfē haʻo ʻiloʻi ʻa e meʻa ʻoku lelei ke fai ʻi he ʻaho Sāpaté? (ʻEkesōtosi 20:8–11; T&F 59:9–14.)

  • Ko e hā e ngaahi meʻa ʻoku ʻikai ke totonu ke tau fai ʻi he ʻaho Sāpaté? Aleaʻi ʻa e kupuʻi lea ko ʻení mei he Kau Palesitenisī ʻUluakí: “ ʻOku totonu ke tau fakaʻehiʻehi mei he fai fakatau ʻi he ʻaho Sāpaté pea pehē ki he kau ʻi he ngaahi fakafiefia kehé pea mo e ngaahi ʻekitivitī sīpotí” (Ensign, Jan. 1993, p. 80).

Aleaʻi ʻa e kupuʻi lea ko ʻení meia Palesiteni Sipenisā W. Kimipolo: “Ko e tauhi ʻo e Sāpaté ko ha fakaʻilonga ia e lahi ʻo ʻetau ofa ki he Tamai Hēvaní” (The Teachings of Spencer W. Kimball, p. 218). Tuku ki he fānaú ke nau aleaʻi ʻa e ngaahi founga totonu ʻa ia ʻe lava ke fakahā ʻa ʻenau ʻofa ki he Tamai Hēvaní ʻi he ʻaho Sāpaté, ʻo hangē ko e maʻu lotú, lau ʻa e folofolá, hiki ʻa ʻenau ngaahi tohi noá, ʻaʻahi ki honau ngaahi kāingá pea mo e kau māhakí, fiefia ʻi ha ngaahi hiva leleí, ʻalu ki he lotú, tokoni ki he niʻihi kehé, pea mo kau ʻi ha ngaahi ʻekitivitī ʻoku mālōlō feʻunga ki ai ʻa e fāmilí. Pea kapau ʻe fakakau mai ki ai ha kiʻi ʻekitivitī tali fehuʻi, kole ki he fānaú ke nau fakakaukauʻi angé kapau ʻe hoko ia ko ha founga lelei ke fakahāʻaki ʻa ʻenau ʻofa pea mo e fakaʻapaʻapa ki he Tamai Hēvaní pea mo Sīsū pē ʻe lelei ange ke toki fakahoko ia ʻi ha ʻaho kehe.

ʻEkitivitī Fakatupulakí

Te ke lava ke fakaʻaongaʻi ha taha pe lahi ange ʻo e ngaahi ʻekitivitií ni ʻi ha faʻahinga taimi pē lolotonga ʻa e lēsoní, pe ko hano fakamanatu, fakamatala fakanounou, pē ʻi hono tukupaá.

  1. Tuku ki he fānaú ke nau ako ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá 59:9–23 pea hiki mai ha niʻihi ʻo e ngaahi ʻekitivitī kuo ʻosi fekauʻi ʻe he ʻEikí ke tau fai ʻi he ʻaho Sāpaté pea mo e ngaahi tāpuaki kuó ne ʻosi talaʻofa maiʻaki ʻi hono tauhi ʻa e ngaahi fekaú.

  2. Tuku ki he fānaú ke nau tala mai ha niʻihi ʻo e ngaahi ʻekitivitī kuo nau mamata kuo fai ʻe he kakaí ʻi he ʻaho Sāpaté. Fili kapau ʻoku feʻunga ke fakahoko ʻa e ngaahi ʻekitivitií ni ʻi he ʻaho Sāpaté ʻaki haʻo fakahoko ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

    ʻE tokoni kiate au ke u fakaʻapaʻapa ki he Tamai Hēvaní pea mo Sīsū Kalaisí?

    ʻOku kau nai ia ʻi he ngaahi fekau kuo foaki mai ʻe he Tamai Hēvaní kia kitautolu ki he ʻaho Sāpaté?

    ʻOku hoko nai ia ko ha mālōlōʻanga lelei?

    ʻOku hoko nai ʻo tokoni ki ha taha?

    Fakatukupaaʻi ʻa e fānaú ke fokotuʻu ha ngaahi palani ke tauhi ʻa e ʻaho Sāpaté ke māʻoniʻoni.

  3. Aleaʻi ʻa e kupuʻi lea ko ʻení mei he ʻUluaki Kau Palesitenisií: “ ʻOku mau naʻinaʻi kia kinautolu hono kotoa pē e Kāingalotu ʻo e Sīasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ke vaheʻi ʻa e ʻaho toputapú ni ke makehe mei he ngaahi ʻekitivitī ʻo e māmaní pea fakatapui ʻa kinautolu ʻaki ʻenau kau ʻi he laumālie ʻo e lotú, fakafetaʻí, ngāue tokoní, pea mo ha ngaahi ʻekitivitī ʻoku fakatefito ki ai ʻa e mālōlō ʻa e fāmilí ʻi he ʻaho Sāpaté. ʻI he feinga ko ia ʻa e kau mēmipa ʻo e Siasí ke ngaohi ʻa ʻenau ngaahi ʻekitivitī ʻo e ʻaho Sāpaté ke hoa pea nofoʻia ʻe he Laumālie ʻo e ʻEikí, ʻe fakafonuʻaki ʻa ʻenau ngaahi moʻuí ʻe he fiefiá pea mo e mēlinó” (Ensign, Jan. 1993, p. 80).

  4. Tuku ki he fānaú ke nau hiki ʻa e ngaahi lea ko e Te u tauhi ʻa e ʻaho Sāpaté ke māʻoniʻoni ʻi ha laʻi pepa pea valivaliʻaki ia ha kala pe ngaahi peni valivali.

Fakaʻosí

Fakamoʻoní

Fai hoʻo fakamoʻoní ki hono mahuʻinga ʻo e tauhi ʻa e ʻaho Sāpaté ke māʻoniʻoní ʻaki ʻetau fai ha ngaahi ngāue lelei mo ʻaonga pea ko hono olá ko e ngaahi tāpuaki ko ia te tau maʻú. Poupouʻi ʻa e fānaú ke nau fai ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ke fakaʻapaʻapaʻi ʻa e Tamai Hēvaní pea mo Sīsū Kalaisi ʻi he ʻaho Sāpaté.

Laukonga ʻoku Fokotuʻu Atu ke Fai mei ʻApi

Fokotuʻu ke nau ako ʻa e Sione 5:2–16 ʻi ʻapi ke hoko ia ko ha fakamanatu ʻo e lēsoni ko ʻení.

Fakaafeʻi ha taha ke ne fai ʻa e lotu tukú.

Paaki