Ngaahi Tohi Lēsoni Palaimelíi mo e Taimi Fevahevaheʻakí
Lēsoni 26: Ko e Talanoa Fakatātā ʻo e Tufa Talēnití


Lēsoni 26

Ko e Talanoa Fakatātā ʻo e Tufa Talēnití

Taumuʻá

Ke tokoniʻi ʻa e fānaú ke nau maʻu ha holi ke fakaʻaongaʻi honau ngaahi tālenití ke ʻaonga ki he niʻihi kehé pea mo kinautolu foki.

Teuteu

  1. Ako ʻi he faʻa lotu ʻa eMātiu 25:14–30 pea mo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 60:2–3, 82:3. Hili iá peá ke ako ʻa e lēsoní mo ke fili pe ʻe anga fēfē haʻo fiemaʻu ke akoʻi ʻa e ngaahi fakamatala ʻa e folofolá. (Vakai, “Teuteu Hoʻo Lēsoní,” vi, pea mo e “Faiako mei he Folofolá,” viii.)

  2. Fili ʻa e ngaahi fehuʻi ke aleaʻí pea mo e ngaahi ʻekitivitī ʻa ia ʻe fakakau mai ki ai ʻa e fānaú pea tokoni lelei taha kia kinautolu ke nau aʻusia ʻa e taumuʻa ʻo e lēsoní.

  3. Nāunau ʻoku fie maʻú:

    1. Tohi Tapu pe Fuakava Foʻou ke taki taha ʻa e fānaú.

    2. Hiki ʻi he ʻū laʻi pepa taki taha ha foʻi tāleniti, ʻo hangē, “ ʻOkú ke maʻu ʻa e tāleniti ke ke hoko ko ha taha hele vālingi lelei,” “Hoko ko ha taha fakafeohi lelei,” “Hoko ko ha taha lea lelei,” “Vaʻinga soka lelei,” “Hoko ko ha taha faʻa fakalelei,” “Hoko ko ha faifekau lelei,” “Hoko ʻo fakafiefiaʻi ʻa e niʻihi kehé,” pea mo e alā meʻa pehē. Hanga ʻo pelupelu ʻa e ʻū laʻi pepá pea fakapipiki kinautolu ʻi ha feituʻu ʻi he lokí ʻa ē ʻe lava ke ʻilo ai ʻe he fānaú ki muʻa ke nau hū mai ki he loki akó. ʻOua naʻa tuku pau ʻa e ngaahi tālenití ʻoku maʻu ia ʻe ha foʻi tokotaha ʻo e fānaú.

Fokotuʻu ki he Founga Fai ʻo e Lēsoní

Fakaafeʻi ha taha ke ne fai ʻa e fua lotú.

ʻEkitivitī ke Takiakiʻi ʻAki e Tokangá

Tala ange ʻoku ʻi ai ha ngaahi pōpoaki mahuʻinga ʻaupito ʻoku fūfuuʻi takai ʻi he lokí. Kole ki ha taha ʻo e fānaú ke ne kumi mai ha taha ʻo e ngaahi pōpoakí pea lau leʻo lahi mai ia ki he kalasí. Hili iá peá ke fehuʻi ki he kiʻi tamasiʻí pe taʻahiné ko e hā ha meʻa te ne lava ʻo fai ke fakalakalaka ai ʻa e foʻi tāleniti ko iá. ʻOange ha faingamālie ki he fānaú kotoa, pea poupouʻi ʻa e toenga ʻo e kalasí ke nau fakakaukauʻi mai ha ngaahi founga ʻe lava ke tupulaki ai ʻa e foʻi tāleniti taki taha. Fakamatalaʻi ʻe akoʻi kinautolu ʻe he lēsoni ko ʻení ʻo kau ki hono mahuʻinga hono fakatupulaki ʻo e tālenití.

Fakamatala ki he Folofolá

Vakaiʻi ʻa e ʻuhinga ʻo e tala fakatātaá mei he lēsoni 25. Akoʻi ki he fānaú ʻa e ngaahi talanoa fakatātā ʻo e ngaahi tālenití mei he Mātiu 25:14—30. (Ko e fokotuʻu ki hono founga akoʻi ʻo e folofolá,” viii.) ʻOku hā ʻi he talanoa fakatātaá, ʻoku ʻuhinga ʻa e ngaahi tālenití ki he ngaahi konga paʻangá. Ka kia kitautolú ʻoku ʻuhinga ʻa e tālenití ia ki ha faʻahinga poto ʻoku tau lava ke fakatupulaki ke tāpuekinaʻaki pea mo tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé.

Ngaahi Fehuʻi ke Aleaʻi pea mo Fakaʻaongaʻí

Ako ʻa e ngaahi fehuʻí pea mo e ngaahi fakamoʻoni folofola ko ʻeni ʻi he teuteu hoʻo lēsoní. Fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi fehuʻi te ke ongoʻi ʻe tokoni lelei taha ki he fānaú ke mahino kia kinautolu ʻa e folofolá pea fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi heʻenau moʻuí. Ko hoʻo lau ko ia ʻa e ngaahi fakamoʻoni mo kinautolu ʻi he kalasí ʻe tokoni ia ke nau maʻu ha ʻilo fakafoʻituitui ʻoku toe lahi angé.

Ngaahi Fehuʻi ke Aleaʻi pea mo Fakaʻaongaʻí

  • Ko e hā hono ʻuhinga naʻe hanga ai ʻe he ʻEikí ʻo tufa ʻo kehekehe e lahi ʻo e tālenití ki heʻene kau tamaiʻoʻeikí. (Mātiu 25:15.) Ko e hā ʻoku kehe ai ʻa ho tālenití mei he tāleniti ho kaungāmeʻá? mei he tāleniti e kau mēmipa ho fāmilí? Ko e hā hono ʻuhinga kuo foaki mai ai ʻe he Tamai Hēvaní ha meʻaʻofa kehekehe maʻatautolu taki tahá? (T&F 46:12.) ʻE anga fēfē ʻetau fakahā ʻetau loto houngaʻi ki he Tamai Hēvaní ki he meʻaʻofa naʻe fakatautautefito ʻene foaki mai maʻatautolú? (T&F 46:11.)

  • Ko e hā e meʻa naʻe fakaʻaongaʻi ki ai ʻa e paʻanga ʻa e ongo tamaiʻoʻeiki naʻe foaki ange ʻe he ʻeikí ʻa e tāleniti ʻe nimá pea mo ia naʻe uá? (Mātiu 25:16–17.) Ko e hā hoʻo fakakaukau ki heʻena malava ke toe liunga ua ʻa ʻena paʻangá? ʻOku anga fēfē ʻa e hoko ʻa e ngāue mālohí ko ha tāpuaki ia kia kitautolú?

  • Ko e hā e meʻa naʻe fai ʻaki e paʻanga ʻa e tamaioʻeiki naʻe foaki kiate ia ʻa e tālenti ʻe tahá? (Mātiu 25:18.) Ko e hā haʻo fakakaukau ki he ʻuhinga naʻá ne fai ai ʻa e meʻa ko ʻení? (Mātiu 25:24–25.) Ko e hā hoʻo fakakaukau ki he ʻuhinga ʻoku ʻikai ke fakatupulaki ai ʻe he niʻihi ʻo e kakaí honau ngaahi tālenití? Ko e hā e meʻa ʻe hoko ki he tāleniti ʻo e kakaí kapau he ʻikai pe te nau fakaʻaongaʻí?

  • ʻI he taimi naʻe foki mai ʻa e ʻeikí peá ne fehuʻi ki he tamaioʻeikí ke ne fai ʻene fakamatalá, ko e hā e meʻa naʻá ne tala ange kiate ia naʻá ne maʻu ʻa e tāleniti ʻe nimá? (Mātiu 25:21.) Ko e hā e meʻa naʻá ne tala ange kiate ia naʻá ne maʻu ʻa e tāleniti ʻe uá? (Mātiu 25:23.) ʻOku anga fēfē hono tāpuekina ʻa kitautolu ʻoku ngāue mālohi ke fakatupulaki ʻa e ngaahi tālenití? ʻOku anga fēfē hano tāpuekina koe ʻe he ngaahi tālenití pe poto ʻo ha niʻihi kehe?

  • Ko e hā hono ʻuhinga naʻe foaki ai ʻe he ʻeikí ʻa e pale tatau pē ki he tamioʻeiki naʻá ne maʻu ʻa e tāleniti ʻe nimá pea mo ia naʻá ne maʻu ʻa e uá? (Mātiu 25:21, 23.)

  • Ko e hā e meʻa naʻe tala ʻe he ʻeikí ki he tamaioʻeiki naʻe ʻoange ki ai ʻa e tāleniti ʻe tahá? (Mātiu 25:26–27.) Ko e hā naʻe ʻita ai ʻa e ʻeikí ki he tamaioʻeikí ni? Ko e hā hono tauteá ʻi heʻene fūfū ʻa e tālenití? (Mātiu 25:28, 30.) Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ʻa e founga ʻo ʻetau fakaʻaongaʻi hotau potó pea mo hotau tālenití ʻi he lahi ʻo e ngaahi tāleniti ʻoku tau maʻú pea ko e hā ʻa e ngaahi tāleniti ko iá?

  • ʻOkú ke pehē ko hā ko e hono ʻuhinga naʻe foaki ange ai pē ʻe he ʻeikí ʻa e tāleniti ʻe taha ki he toko taha ko ia naʻe hongofulu hono tālenití? ʻOkú ke pehē naʻe sai pē ʻeni? Ko e hā hono ʻuhingá? Fakamatalaʻi ko e lahi ange ʻetau fakaʻaongaʻi hotau ngaahi tālenití, ko e toe fakatupulaki ange ia ʻo e tāleniti te tau maʻú. Kapau he ʻikai te tau fakaʻaongaʻi, ʻe mole atu ia meiate kitautolu. (Vakai, Mātiu 25:29; T&F 60:2–3.) Tokoniʻi ke mahino ki he fānaú ko kinautolu ʻoku hangē ʻoku siʻisiʻi ange honau tālenití te nau maʻu ʻa e tāpuaki kotoa pē ʻo kapau te nau fakaʻaongaʻi ia ki he lelei taha te nau ala lavá.

  • Ko e hā haʻo fakakaukau ki he ʻuhinga ʻo e feinga ʻa Sīsū ke akoʻiʻaki kitautolu ʻa e talanoa fakatātā ʻo e tufa tālenití? Tokoniʻi ke mahino ki he fānaú naʻe foaki mai ʻe he ʻEikí kia kitautolu ʻa e ngaahi tālenití, potó pea mo e ngaahi faingamālié (ʻo hangē ko e kau ki hono siasí). ʻOkú ne fie maʻu ke tau fakaʻaongaʻi kotoa ʻa e ngaahi meʻá ni ke ngaohiʻaki ʻetau moʻuí ke toe lelei ange pea tokoni foki ki he niʻihi kehé. ʻOkú ne toe fie maʻu foki ke tau fakahā ʻetau loto houngaʻí ʻaki hono fakatupulaki hotau ngaahi tālenití?

  • Ko e hā ʻa e ngaahi meʻa ʻoku tānaki mai ʻi he ngaahi meʻa ʻoku fie maʻu ʻe he ʻEikí meiate kitautolú koeʻuhí ko e kau mēmipa ʻa kitautolu ʻo hono Siasí? (T&F 82:3.)

  • ʻOku anga fēfē hono fevahevaheʻaki ʻe he kakai Siasí honau ngaahi tālenití? ʻOku anga fēfē ʻa e hoko ʻetau tali ʻa e ngaahi fatongiá pea mo e ngaahi uiuiʻi ʻi he Siasí ke ne tokoniʻi kitautolu ke toe fakalakalaka ange ai hotau ngaahi tālenití? (Vakai, ʻekitivitī fakatupulaki 5.)

  • Ko e fē e taimi pea ko hai te tau ʻoange ki ai e fakamatala ʻo fekauʻaki mo e meʻa naʻa tau fai ki he ngaahi meʻaʻofa pea mo e tāleniti naʻe ʻomi kia kitautolú? Ko e hā e meʻa ʻokú ke fie maʻu ke fai ki ai hoʻo fakamatalá? Ko e hā ha ongo te ke maʻu kapau ʻe folofola atu ʻa e ʻEikí kiate koe, “Mālō, ko e tamaioʻeiki lelei mo anga-tonu” (Mātiu 25:21)?

ʻEkitivitī Fakatupulakí

ʻE lava pē ke ke fakaʻaongaʻi ha taha pe lahi ange ʻo e ngaahi ʻekitivitií ni ʻi ha faʻahinga taimi pe lolotonga ʻo e lēsoní, pe ko hano toe fakamanatu, fakamatala fakanounou, pē ʻi hono tukupaá.

  1. Kole ki he fānaú ke nau fakahā atu ʻi he lahi taha ʻo e ngaahi tāleniti te nau ala lavá; hiki ʻa e ngaahi tāleniti te nau fakahā atú ʻi he palakipoé. Poupouʻi kinautolu ke fakakau ʻa kinautolu ʻi he talanoá ʻo hangē ko ha toko taha fakafanongo leleí, ʻofa ki he niʻihi kehé, moʻui fiefia, pea mo e alā meʻa.

  2. ʻOange ke taki taha ʻa e fānaú ha laʻi pepa mo ha peni ke nau hiki mai ai honau tālenití. Kole ke ʻoua naʻa ʻai ke sio ha taha ʻi heʻenau lisí. Hili iá peá ke kole ange ke nau taki taha ʻomai ha foʻi tāleniti ʻo e kiʻi tamasiʻi taki taha ʻi he kalasí. Hili hono fakahā mai e tāleniti ʻo e tamasiʻi taki taha, fokotuʻu ange ke tānaki atu ki he lisi ʻa e kiʻi tamasiʻí pe taʻahiné ha faʻahinga tāleniti pē naʻe lave ki ai ʻa e niʻihi ʻo e fānaú ʻa ē naʻe ʻikai ke ʻasi ʻi he palakipoé. Peá ke fakahoko ange ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

    • Kapau ʻe ʻomi ʻe ha mēmipa ʻo e kalasí ha faʻahinga meʻa kau kiate koe ʻoku ʻikai ke ʻasi ʻia ʻi hoʻo pepá, ʻe anga fēfē haʻo fakatupulaki ʻa e tāleniti ko iá?

    • Kapau naʻe ʻikai lave ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ki ha meʻa naʻá ke hikí, ʻe anga fēfē haʻo fakatupulaki ʻa e foʻi tāleniti ko iá?

    Fakatukupaaʻi ke nau fili ha taha e tāleniti ʻo e kiʻi tamasiʻí pe taʻahiné pea fakapapauʻi e founga ʻe lava ke fakatupulaki ai iá pe ko hano fakaʻaoangaʻi ʻi he uike ka hoko maí.

  3. Fai ange ʻa e talanoa ʻo Palesiteni Hiipa J. Kalanité:

    “ ʻI he taimi naʻá ku kau ai ki ha kalapu peisipolo, ko e fānau tangata ko ia ʻi hoku toʻú pea toe kiʻi matuʻotuʻo ange aí naʻa nau kau kinautolu ia ʻi he ʻuluaki toko hivá [ko e lelei tahá ʻa kinautolu]; naʻe kau ʻi he kulupu hono uá ʻa kinautolu naʻe toe iiki ange ʻiate aú, ka ko e kulupu hono tolú ʻa ia naʻá ku kau aí naʻa nau toe fuʻu iiki ange ʻa kinautolu ia. Ko e taha ʻo e ngaahi ʻuhinga ʻo ʻeku kau ʻi he kulupu ko ʻení ko e ʻikai te u lava ke lī ke aʻu ʻa e pulú mei he tuʻunga ʻe tahá ke aʻu ki he tahá. Ko hono toe ʻuhinga ʻe tahá naʻe ʻikai te u maʻu ha ivi lahi ke leleʻi pe taaʻi lelei ʻa e pulú. Ko e taimi naʻá ku toʻo hake ai ʻa e foʻi pulú, naʻe faʻa kaikaila mai ʻa e fānau tangatá: ‘Lī mai ki heni loto foʻi!’

    “Naʻe maʻu e fiefia ʻa hoku ngaahi hoá koeʻuhí ko au, naʻá ku fai ha tukupā ke u vaʻinga ʻi he ʻuluaki toko hivá pea mālohi foki ʻi he feʻauhi ki he hau ʻo e Vahefonua ʻIutaá.

    “ … Kuo maʻu ʻeku taha ʻi he peisipoló. Naʻá ku fakamoleki ha ngaahi houa lahi ke tolo ʻa e foʻi pulú ʻi he fale tauhiʻanga uite ʻo Pīsope ʻEtuini D. Uilí … naʻe ʻikai te u maʻu ha mohe lelei ʻi he poʻulí koeʻuhí ko e felangalangai ʻa hoku umá. Ka naʻe kei hokohoko atu pē ʻa ʻeku ngāué pea faifai ʻo u kau ʻi he kulupu hono ua ʻo e toko hiva ʻi he kalapú. Ka ki muí ni mai aí naʻá ku kau ki ha kulupu ʻoku toe lelei angé, pea faifai pē kuó u kau ʻi he toko hiva naʻa mau ikunaʻi ʻa e hau ʻo e vahefonuá” (Gospel Standards, pp. 342–43).

  4. Ko e taha ʻeni ʻo e ngaahi kupuʻi lea ʻiloa naʻe fai ʻe Palesiteni Hiipa J. Kalanité. Mou aleaʻi mo e fānaú ʻa hono ʻuhingá, pea poupouʻi ke nau ako maʻu loto ia.

    “Ko e ngaahi meʻa ko ia ʻoku tau pehē ʻe tolongá ʻe toe faingofua ange kia kitautolu hono faí; ka ʻoku ʻikai ko hono natulá ke liliu, ka ke toe fakalahi ʻa hotau mālohí ke fakahoko ia” (Gospel Standards, p. 355).

  5. Kole ange ke nau fakakaukau muʻa ki ha niʻihi ʻo e ngaahi fatongia ʻoku ʻoange ki he kakai ʻi he Siasí. ʻOange ha ngaahi laʻi pepa mo ha peni vahevahe pea tuku ke nau hiki mai ha fatongia pe ko ha ngāue ʻoku vaheʻi ke nau fai (ʻe lava pē ke ne hiki mai ke lahi ange ʻi he tahá). Tuku ke nau faʻo ʻa e ngaahi laʻi pepá ʻi ha kiʻi puha pe ha foʻi hina. Hili iá kole ange ke nau haʻu tahataha ʻo toho ha laʻi pepa mei he puhá pea fakahā mai ko e hā e ngaahi tāleniti te nau lava ke fakatupulaki ʻaki ʻenau fai ʻa e ngāue ko ʻení pe ko e faingamālié ni. Hiki ʻa e ngaahi tālenití ʻi he palakipoé ke ke sio pe ko e hā hono lahi ʻe lava ke ʻiloʻi ʻe he fānaú.

  6. Hivaʻi pe lau ʻa e ngaahi lea ʻo e “I’m Thankful to Be Me” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, p. 11).

Fakaʻosí

Fakamoʻoní

Fai hoʻo fakamoʻoní ki he fiefia ʻoku maʻu ʻi he taimi ʻoku tau fakaʻaongaʻi ai ʻa e ngaahi talēniti kuo foaki mai ʻe he ʻOtuá ke ʻaonga kia kitautolu pea mo e niʻihi kehé. Fakahā ange ʻa e lahi ʻo e fiefia ʻokú ke maʻu ʻi hoʻo foki ki he Tamai Hēvaní ʻo hangē tofu pe ko ia ʻokú ne fakaʻaongaʻi lelei hono tālenití.

Laukonga ʻoku Fokotuʻu Atu ke Fai mei ʻApi

Fokotuʻu ke nau ako ʻa e Mātiu 25:14–30 ʻi ʻapi ke hoko ia ko hano toe fakamanatu ʻo e lēsoni ko ʻení.

Fakaafeʻi ha taha ke ne fai ʻa e lotu tukú.

Fakatokangaʻi angé: Ko e ʻekitivitī fakatupulaki ki he lēsoni 27 ʻoku fie maʻu ke kole ki ha taha ʻo e kau mēmipa ʻo e kau palesiteni Fineʻofá pe kau pīsopelikí ke haʻu ʻo lea ki he fānaú ʻo kau ki he founga ʻo e ngāue ʻofá. Kapau te ke fie maʻu ke fakaʻaongaʻi ʻa e ʻekitivitií ni, tomuʻa kole ki he taha ko iá peá ke fakamatalaʻi ange ʻa e meʻa ʻokú ke fie maʻu ke ne lea aí.

Paaki