Kumwail Mwasamwasahn, oh Kapakap Ahnsou Koaros
Rahnwet, I men peusehla ei pekipek ong aramas koaros sang wehi koaros en sampah en iang kapakap.
Riei ohl oh lih ako, ni lahs en wihk me E ketin wiewiahki Sapwellime doadoahk, Sises padahkiong Sapwellime Wahnpoaron ko “kumwail mwasamwasahn, oh kapakap ahnsou koaros, pwe kumwail en kak warohng pitsang mepwukat koaros me pahn wiawi, oh uh mwohn Nein-Aramas.”1
Nan pwungen “mehpwukat me pahn wiawi” mwohn Sapwellime Ketdo Keriahu o iei “mahwen oh rongen mahwen[,] … lehk lapalap, oh soumwahu keper, oh rerrer en sahpw akan, pahn wiawi wasa tohto.”2
Nan Doctrine and Covenants Sounkomouro mahsanih, “Oh mehkoaros pahn pingida; … aramas koaros pahn masepwehkada.”3
Mehlelete, me kitail momour nan ahnsou ehu me mehkoaros wie pingiping. Aramas tohto masak dahme kokohdo, oh tohto me sohpeisangehr arail pwoson Koht oh Sapwellime Iehros, Sises Krais.
Wasahn Rohng kan dirikihla koasoipen mwekid suwed kan. Mwekid en wiewia suwed kan kin kohda pohn internet. Nan sementerio, imwen sarawihkan, wasahn sarawi en muslim, imwen sarawi tikitik kan, oh wasa sarawi teikan olahr.
Soumwahu keper me doupesengehr nin keimw en Sampah—aramas rar kei iangadahr soumwahu wet, oh kidalap en aramas mehkilahr. Kesepwil en skuhl, sarawi, kapwopwoud, doadoahk en misneri, oh soahng teikan me kesempwal kan ong mour papahn misineri kan oh soang kesempwal teikan koaros ong mour solahr kak pweida. Patehng, kidalap en aramas kelehpwlahr oh tohrohrlahr sang aramas teikan.
Olahn pai en wehi kahpwaliala aramas tohto, ahpw mehlel Sapwellimen Koht Sahm seri me keieu apwal kan.
Kitail pil kilangehr aramas akan me kin ngoangki kasalehda ar pwuhng en uhwong, ni meleilei oh kitail pil kilang aramas lingeringer kan ar moromorada.
Ni ahnsouwohte, kitail pil kilikilangte pingiping kan me wiewiawi wasa koaros nin sampah.
I kin kalap medemedewei kumwail me kin mihmi nan lokolok, pwunod, saloh, de kelekelehpw. I men kamehlelehiong emen emen kumwail me Kauno mwahngih ihs kumwail, E mwahngih amwail kapwunod oh lokolok kan, oh E ketin poakpoakei kumwail—ni mehlel, ong emen emen, me loal oh poatopoat.
Pwohng koaros ni ei kin kapakap, I kin peki Kauno en ketin kapaiada me toutoukilahr arail kahpwal akan, medek, me kin kelekelehpw kan, oh me kin nsensuwed kan. I ese me kaun teikan en Mwomwohdiso wet pil kin wia soangen pekpekohte. Aht mohngiong kan, audaudki pepehm en poakeikumwailla, oh se kin kapakap kin kumwail ong Koht.
Nan pahr nekiero I mihmiki rahn kei ni paliepeng en palimese en US pwarpwarek mehn Amerika kan oh wasahkan me poadopoad en Mwomwohdisoh mihie. I kin towehda mihting en misineri kan oh neitail tohn mwomwohdiso, oh I pil tuhwong kaun kan en koperment oh pesines kei.
Rahn Sarawio, Oaktohpe 20, I padahk ong pokon kalaimwon ehu limwahn Boston, Massachusetts. Ni ei wie padapadahk, I pehm me I anahne nda, “I peki ni ngidingid ong kumwail … en kapakapki wehiet, atail sounkaweid kan, neitail aramas akan, oh peneinei kan me kin kousoan nan wehi kaselel wet me Koht ketin koasoanehdier.”4
I pil koasoia me Amerika oh wehi tohto en sampah, duwen me wiawier mahs, lelehr ni alosop keper oh re anahne atail kapakap kan.5
Ei pekipeko sohte mi nan ei kapahrek me I ntingidio. Lepin mahsen ko kohdohngie ni ei kehn Ngehn Sarawi eh sairie ien luke irail ako me patoh wasao irail en kapakapki arail wehi oh arail kaun kan.
Rahnwet, I men peusehla ei pekipek ong aramas koaros sang wehi koaros en sampah en iang kapakap. Mendahte mwomwen ohmw kin kapakap de ihs me komw kin kapakapohng, menlau kasalehda omw pwoson—mehnia pelien lamalam—oh kapakapki omw wehi oh omw kaun en wehi kan. Duwen me I nda nan Massachusetts, kitail kesikesihnen ni alosop kesempwal nan poadopoad en sampah, oh wehi en sampah kan uhdahn anahne kamarain oh kaweid sang Koht. Met sohte pid politik kan de koasoandi kan. Met pid meleilei oh kamwahu kan me pahn kohdohng pali ngehn en aramas akan pil duwehte ngehn en wehi kan—kahnihmw kan, dawn, oh kousapw kan—sang rehn Nahnmwarki en Popohl oh poahsoan en kamwahuiala soahng koaros, iei Kaun Sises Krais.
Nan sounpwong pwukat I ahneki pepehm ehu me kodohng ie me pid duwen dahme kak sewese irair en sampah ahnsou wet iei aramas koaros en koapworopworki Koht oh sohpeiong ih sang ni kapakap mehlel. Atail aktikitikla oh rapahki kamarain sang nanleng pwe kitail en dadaurete de powehdi dahme mi mwohtail ih me pahn keieu mwahu ong kitail pwe kitail en wonlahte mwowe nan ahnsou apwal pwukat.
Iren pwuhk sarawi kan kasalehda Sapwellimen Sises kapakap kan pil duwehte Sapwellime padahk kan me pid duwen kapakap ni eh ketiket pohn sampah. Kumwail pahn tamataman Sapwellimen Kauno Kapakapo:
“Samat me ketiket nanleng, Mwaromwi en sarawihla.
“Mweimwi en pweida. Kupwuromwi en wiawi nin sampah, duwehte nanleng.
“Ketkihdo rahnwet at tungoal me itar.
“Komw ketin mahkikihong kiht dipat akan, duwen aht kin mahkohng koaros me kin wia dihp ong kiht.
“Komw dehr kahlwaikiht ong nan kasongsong kan, komw nekid kiht sang me suwed kan: pwe mweimwihte mwehi, oh manaman, oh lingan, kohkohlahte. Ahmen.”6
Kapakap kaselel wet, me kin kapwukapwurehiong nan pelien lamalam en Souleng kan, kin sansal ong kitail me e konehng en peki rehn “Samat me ketiket nanleng” pwehn ale pasapengpen atail kapwunod kan. Eri, kitail en kapakapki kaweid en nanleng.
I peki kumwail en kin kapakap ahnsou koaros.7 Kapakapki amwail peneinei kan. Kapakapki kaun en wehi kan. Kapakapkin irail me eimah kan me mihmi mwohtail iang uhpaliki mwekid en mour pahrek en kitail, wasahn kousoan, pelien politik, oh pwunod en soumwahu kan me aramas koaros nin sampah lipwalipwkihda, me kepwehpwe oh semwehmwe, me pwulopwul oh me mah.
Sounkomouro padahkiong kitail en deh itehte ihs me kitail en kapakapki. E ketin mahsanih, “Kumwail poakohng amwail imwintihti kan, kapaiada irail me kin keriaikumwail, wia mwahu ong me kin kailongkin kumwail, oh kapakapki me kin wie suwed ong kumwail, oh me kin kalokei kumwail.”8
Pohn lohpwu en Kalpweri, wasa me Sises ketin pwoukihla ie dipatail kan, E ketin kapwaiada dahme e ketin padahngkio ni Eh kapakap mahsanih, “Semei, mahkohng irail; pwe irail sohte wewehki dahme irail wiewia.”9
Kapakapkin irail akan me kitail kin wiahki atail imwintihti kin kasalehda atail kamehlele me Koht kak wekidala atail mohngiong oh mohngiong en mehteikan. Soangen kapakap kan pahn kakehlakahda atail ngoangki wekidala wasa kan me konehng nan atail mour, mour en atail peneinei kan, oh nan kousoan kan.
Sohte lipilipil wasa kumwail kin patpatoh ie, de lokaia dah me kumwail kin patohki de soangen kahpwal kan me kumwail kin mih loalle, Koht pahn ketin karongei kumwail oh nin duwenSapwellime ansou. Pwehki atail wia Sapwellime seri, kitail peki Sapwellime sawas, en kaloalamwahuih, oh en kakapwahla atail ineng en wekidala sampah ong ni me mwahu.
Kapakapki pwuhng pahrek, meleilei, me semwehmwe, oh me soumwahu kan sohte itar. Mwurin atail kelipwikihdi ni kapakap, kitail anahne kesihnenda oh wia uwen atail kak en sawas—pwehn sewese pein kitail oh metei kan.10
Pwuhk Sarawi kan direki karasaras en aramas pwoson me kin kapatepene kapakap oh wiewia pwehn wekidala arail mour oh mour en mehteikan. Ni karasepe, nan Pwuhk en Mormon, kitail wadek duwen Enos. E sansalehr me “kereniong riakis-siluh en nah pwuhk en soai mwotomwot kan koasoia duwen kapakap, de irekdien kapakap, oh luhwehko koasoia dahme e wia oh pasapeng ko me e alehdi.”11
Mie karasaras tohto duwen kesempwalpen kapakap nan poadopoad en Mwomwohdiso, e tepkihda en Sosep Smith tepin kapakap ngihl laud me e wia nanwelo karanih ihmw en eh nohno pahpa nan pahr 1820. Ni eh men ale lapwapen dipe kan oh kaweid ni palingen, en Sosep eh kapakap ritingada nanleng. Rahn wet, kitail koaros paikihla Soukohp Sosep oh Souleng poadidi en Imwin Rahn-akan ohl oh lih me kapakap oh mwekidada pwehn koasoanehdi Mwomwohdiso en Sises Krais en Sounleng en Imwin Rahn-akan.
I kin kalap medemedewe kapakap en lih poadidi ko duwehte Mary Fielding Smith, me sang ni sawas en Koht, eh kahluwa eh peneinei sang kalokolok en Illinois kohdo lel ni soanamwahu en wahu wet wasa me eh peneineio pweida ni palingen oh paliwar. Mwurin eh kapakap ngidingid, e ahpw doadoahk laud pwehn powehdi eh kahpwal kan oh kapaiahda eh peneinei.
Kapakap pahn kakehlaikitailda oh kihkitailpene nin duwen emenemen, peneinei, Mwomwohdiso, oh sampah ehu. Kapakap pahn sewese saintis kan pwe re en kak diar wini en silasil kan oh soangen wini teikan me pahn kamwahwiala soumwahu keper wet. Kapakap pahn kaloalamwahwih ihr akan me tohn ar peneinei mehsang. E pahn kaweid kitail en ese dahme kitail pahn wia pwehn sinsile kitail.
Riei ko, I koangoangehkin kumwail en loalopwoatohng kapakap. I koangoangehkin kumwail en kin kapakap nan amwail pere kan, ni amwail kin alialu, nan imwamwail kan, amwail ward kan, oh, ahnsou koaros, nan mohngiongimwail kan.12
Nin duwen weliepen sounkaweid kan en Mwomwohdiso en Sises Krais en Souleng en Imwin Rahn-akan, I kalahngankiong kumwail amwail kin kapakapkin kiht. I ngidingidkiong kumwail en uselahte kapakap pwe kitail en alehdi kamarain oh kaudiahl pwehn kaweid Mwomwohdiso nan ahnsou apwal pwukat.
Kapakap kak wekidala atail mour kan. Ni atail kin mwekidki kapakap mehlel, kitail kak kamwahwiala pein kitail oh sewese meteikan en pil wia soangohte.
I pein esehla duwen manaman en kapakap. Me keren I kelkelehpw nan ahi ohpiso. I apwtehn tuhong toahkte pwehn koadoahke apali peiet. E toalidi, mpwospeseng, oh e kamedek. Ni ei wie mwomwohd ni ei tehpelo, I sohte medemedewe ire kesempwal kan me mi mwohi pwehki medeko.
I kelepwikihdi oh peki rehn Kauno en sewesei ie pwe I en kak kanekehla ei doadoahk. I ahpw uhda oh pwurala ni doaropwe kan ni ei tehpelo. Kereniong ahnsowohte, e sansal nan moageiet oh I solahr pwunod, oh I kakehr kanekehla doadoahk karuaru kan mwohi.
Mweinele liseliping en sampah ahnsou wet me nohn apwal ni atail kin medemedewe ire kan oh kahpwal akan. I kadehdehki me ma kitail pahn kapakap oh peki rehn Sahm Nanleng kapai oh kaweid me kitail anahne, kitail ahpw pahn diarada ia mwomwen atail kak kapaiahda atail peneinei kan, mehn mpatail kan, atail kousoan kan, oh pil wehi kan me kitail mihmi loale.
Sounkomouro kapakap oh E ahpw “ketin wiahda me mwahu”13 sang ni eh kamwenge me semwehmwe, kakehlakahla oh utungada irail akan me anahn, oh kasalehda limpoak, mahk, popohl, oh kakommoalehdi irail koaros me pahn kodohng Reh. E kin uselahte eh kin sewese kitail.
I luke tohn Mwomwohdiso wet koaros, pil mehn mpetail kan oh kempoakepetail kan en lamalam teikan en sampah, en pil wia nin duwen Sounkomouro Ah peneu ong Sapwellime woahnpoaron ko: “Kumwail Mwasamwasahn, oh kapakap ahnsou koaros”14 ong meleilei, kaloaloamwahu, silasil mwahu, oh kapakapki ahnsou mwahu en papah pene.
Ia uwen kehlail en manamanan en kapakap oh anahnepen atail kapakap kan en pwoson Koht oh Sapwellimehu nan sampah rahnpwukat! Kitail anahne tamataman oh kesempwaliki manaman en kapakap. Ni mwaren Sises Krais, amen.