Tiepene Lap
Wehi Koaros, Keinek Koaros, oh Lokaia Koaros
Kapokon Lap en Oaktohpe 2020


Wehi Koaros, Keinek Koaros, oh Lokaia Koaros

Kitail kak wiahla, kisehn pweidahn Sapwelimen Kauno kokohp oh inou—kisehn kapai en sapwelime rongamwahu nan sampah.

Riei ohl oh lih ako, I ahpwtehn ahniki ansou mwahu en wia ehu kasarawi en katengtengpene nan tehnpas sarawi, pahnangin iren kaweid me pid COVID-19. Pwutak oh serepein me pahn pwoupwoud koaros neksangehr ara doadoahk en misineri. Ara pahpa oh nohno kan, iangahki riara koaros pil iang. Met sohte mengei. Lih me pahn pwoupwoudo wia seri kaduwemen nanpwungen seri ehk. Rie duwemeno mwohndipene, irekdi sang me keieun laud lel me keieun pwulopwul.

Peneineio kin ansou koaros nantieng wia aramas mwahu kei wasa koaros me irail kin mihmi ie. Ahpw, tohn ehu wasa me irail kousoan ie rahn teieu soik irailla pwehki arail nohno ndahda me re wia tohn Mwomwhodiso en Sises Krais en Souleng en Imwin Rahn Akan.

Peneineio kin nantiheng kadek ong koaros pwe en kak mie koampoakepahrail nan sukuhl, re kin patehng oh sawas, ahpw e sohte pweida. Peneineio kalapw kapakapki pwe mohngiong en aramas ako en muterehkala.

Ehu pwohngo, peneineio kehnda me arail kapakap kan pasapengla, ahpw ni wiepe ieu me re sohte kasik. Imwarailo lulda pwon. Ahpw ehu mehkot pil pwarada. Kisinieio kamweterekala en aramas ako arail mohngiong kan.

Mehn mperail kan oh tohn sukuhl ko kihpene likou, suht, oh soahng teikan me peneineio anahne, pwe neirail dipwisou koaros ohla. Kadek ahpw kahreda wehwepene. Ahn peneineio arail kapakap sohte pasapengla duwen irail kasik de koapwoaropwoarki. Ahpw, irail kalahnganki dahme re esehla sang irair en kahpwal oh pasapeng kapwuriamweio.

Mehlel, ohng irail akan me pwoson oh marrain, manaman en Kauno kin sansal nan arail kapwal kan. Sang ni atail kin nantiheng powehdi kahpwal kan oh ahneki tohmetei e kin wahdo kapai kan sang nanleng. Nan mour wet, ekei pak kitail kin sohte pweida oh anahne ahniki kanengamah, ahpw ni imwilaho kitail pahn diar dahme keieun kesempwal. 1 Met iei Sapwellime inouo. 2

Neitail Ketemen Ke-Riepwiki en Kalohk Ehu ong Sampah tepkihdi inou me “Koht ketin poakohng Sapwellime seri kan nan wehi koaros en Sampah.” 3 Ong emen emen kitail nan wehi koaros, keinek koaros, oh lokaia koaros, 4 Koht ketin inoukihda oh kin ketin luke kitail en ale Sapwellime popohl oh limpoak poatopwoat.

Sapwellimen Koht limpoak ong aramas koaros kin sansal nan pwuhk sarawi kan. 5 Limpoak wet kin sansel ni inou en Abraham, kupwuropwurpenehn Sapwelime seri me salongalahkan, 6 oh sapwelime pilahn en peren nan atail mour.

Nan Mwomwodihso en Krais, sohte emen me mwomwen mehn liki, 7 sohte me kapwehpwe de semwehwe, 8 sohte me “tohrohr sang.” Nin duwen atail wia “sapwellimen Koht mehn pilipil kei,” 9 E kin ketin luke kitail en kamwahuihala sampah, sang mas loale lel mas liki, rehn emen emen aramas, ehu ehu peneinei, oh ehu ehu kousapw.

Met kin wiawi ni atail kin momouriki oh ehukiong aramas rongamwahuo. Ni tepidahn mwei wet, Soukohp Joseph Smith alehdi kaudiahl kapwuriamwei ehu duwen Samatail Nanleng E ketin kupwuriki aramas koaros nan wasa koaros en diarada Sapwellime limpoak oh kehn Sapwellime manaman en keirda oh weliakapw.

Kilel
Ihmwen Peneinei en Smid

Kaudiahlo alahldi wasa kiset, nan imwen peneinei en Smith nan Palmyra, New York. 10

Kilel
Elder oh Sister Gong nan ihmwen Peneinei en Smid

Imwen peneinei en Smith pil ehu kokouda nan pahr 1998 pohn poahsoan en ihmwarailo en mahs. Pere me mih ni keriau en posokeh me tehlap ki piht eisek waluh (18), reireiki piht silihsek (30) oh ileilehki piht eisek (10) iei wasahohte me Moronai, me wia Sapwelimen Kauno menin keder, pwarehng Joseph ni soutik en Septempe 21, 1823. 11

Mwein kumwail tamataman dahme Sokohp Joseph mahsanih:

“[Moronai] koasoaia me … Koht Sapwellimaniki doadoahk ehu me a pahn ketkihong ie ien wia; oh edei pahn lohki seli ni me mwahu oh ni me suwed nan wehi koaros en sampah, rehn keinek, oh lokaia koaros. …

“[Moronai] koasoaia me mie pwuhk ehu me seripidi, … me audaudkihla kaimwesek pen Rongamwahu poatopoato.” 12

Met kitail en uhdi ansou kis. Kitail kin kaudok ong Koht Sahm Nanleng oh Sapwellime Iehros, Sises Krais, kaidekin Jospeh Smith de emen aramas tohrohr.

Ahpw medewe mahs duwen sapwellimen Koht kokohp kan me E kin ketkiong Sapwellime soun papah kan ah kin pweida. 13 Ekei kin pweida mwadang, ekei pwand, ahpw koaros kin pweida. 14 Ni atail kin karonge Sapwellimen Kauno ngehn en kokohp, pein kitail kin kak wia kisehn pweidahn kokohpo oh inou kan—kisehn kapai en sapwelime rongamwahu nan sampah.

Nan pahr 1823, Jospeh wia mwanakapw soh dehde me sounpahrte 17, nan kousapw tikitik, nan ehu wehi me kapw. Ma e sohte mehlel, dahme e pahn ndahki me e pahn wiahla dipwisou en doadoahk nan limen Koht pwehn kawehwehdi poadopoad sarawi sang ni Sapwellimen Koht kisakias oh manaman, me pahn lohkseli wasa koaros?

Aphw, pwehki e mehlel, komwi oh ngehi kak kasawi me kokohpo wie pwepweida, oh E pil luke kitail en iang kapwaiada.

Maing riei ko, wasa koaros nan sampah, emen emen kitail me ieiang Kapokon Lap en Oaktohpe 2020 wet, kitail me kisehn wehi, keinek, oh lokaia me kokohpdahr ko.

Rahn wet, towe kan en Mwomwodisho en Sises Krais en Souleng en Imwin Rahn Akan kin mihmi nan wehi 196, mie sideik 3,446 nan wehi 90. 15 Kitail kipehdier sampah pwon oh kitail pil kehlail wasa tohto.

Nan pahr 1823, ihs me pahn kak kasik me nan pahr 2020 pahn mie wehi siluh me sipelesang ehr tohn Mwomwohdiso rar ni ehu ehu—wehin Amerika, Mexico, oh Brazil.

De wehi rieisek siluh koaros me tohtohkihehr tohn Mwomwohdiso 100,000—wehi siluh nan North America, eisek pahiou nan Central oh South America, ehu nan Europe, pahiou nan Asia, oh ehu nan Africa? 16

Presiden Russell M. Nelson kin ekerki Pwuhk en Mormon “ehu manaman kapwuriamwei.” 17 Sounkadehde en pwuhko kadehdehda, “E pahn kohieng wehi koaros, keinek koaros, lokaia koaros, oh aramas koaros” 18 Rahn pwukat, Kapokon Lap kin kawehwehdi ni lokaia 100. Presiden Nelson kadehdehier duwen Sises Krais oh Sapwellime rongamwahu kopwurapwurdo nan wehi 138, oh e pil saik nek.

Nan pahr 1830 mie Pwuhk en Mormon me 5,000, ah met Pwuhk en Mormon me 192,000,000 samwa me kawehwehdiehr ni lokaia 112. Tohtohn kawehwepen Pwuhk en Mormon pil kak alahldi nan inderned. Kawehwehpen Pwuhk en Mormon rahn pwukat audaudki pali laud en lokaia 23 me aramas 50,000,000 kin doadoangki, lokaia ko koaros patpene me aramas 4.1 billion kin doadoangki. 19

Sang ni wiewia tikitik—me kitail koaros pil kak iang wia—mehkot kapwuriamwei kin pwieda.

Ni karasepe, nan ehu kapokon lap en sideik nan Monroe, Utah, tohn wasao me 2,200, ngehi kalelapak ihs rehrail me ianger wia arail misin. Kereniehng irail koaros pa kauada pehrail ko. Rahn pwukat, sang sideiko ohte, misineri 564 papahier nan sideid koaros nan Amerika oh nan wehi 53—nan sahpw koaros pohn sampah, ihte Antarctica me sohte iang.

Koaskoasoaia duwen Antarctica, pil nan Ushuaia me mihmi ni palikapi en Argentina, I kilangada kohkohp wie pwepweida sang neitail misineri kan arail kalohkiseli rongamwahu en Sises Krais nan ehu wasa me kahdahiki “ihd en sampah” 20

Kilel
Mahlen me wia kilen pwuhk pahieu en Saints

Ni kilen pwuhk pahieu en Saints 21 mie kilel ehu me kin kasalehda wahn Rongamwahu kohkohieng sounleng kan wasa koaros. Poadopoad en atail Mwomwohdihso poahsonkihda kadehde en towe kan koaros, iangahki Mary Whitmer, lih loaloapwoat men me Moronai kasaleihong pleit ko en Pwuhk en Mormon. 22

Kilel
Makasihn kahpw kan en Mwomwohdiso

Kohkohdo nan Seneweri 2021, atail makasihn kapw siluho—me ahdaniki Friend, For the Strength of Youth,oh Liahonaluke emen emen kitail en iang oh kihda atail kadehde nan peneinei en mwomwohdiso wet. 23

Maing riei ko, kitail kin iang kuwpwaiada kokohp wet ni atail kin kalaudehla atail pwoson Samatail Nanleng oh Sises Krais, alehda kapai kan me kohsang momouriki rongamwahuo oh inou sarawi kan, oh onop, dondorpwe, oh ehukiong mehteikan rongamwahuo.

Kitail wekwekidala pein kitail oh sampah wet sang ni koasoandi en rongamwahuo me kin kapaiada aramas koaros ni wasa kan koaros.

Emen lih mehn Africa dene, “Pwehki ahi pwoudo kin wia doadoahk en prihstud e kin kak ahniki kanengamah oh kadek. Oh ngehi pil kin nantiheng wia nohno oh lih pwoud mwahu men.”

Emen soun pisnis wadawad nan Central America dene mwohn ah diarada Sapwellimen Koht Rongamwahu kopwuropwurdohu, e mwomwen kokohseli mwahl. Met ih oh ah peneinei diarehr ihs irail, ia kahreparail oh re kehlailkihda marain wet.

Emen pwutak pwulopwul nan South America kin apwali malek oh netkihla kutohr pwehn sewese pwaida wenihmw ong ihmw me ah peneinei wiwiahda. E kin kihda nah meirong mahs. E pahn pein kilang wenihmw en nanleng ritpeseng.

Nan Four Corners, iei kahnihmw ehu ni palikapi en Amerika, mie peneinei ehu me wia pwilidak en mehn Amerika kin poadok wahnrohs nan sapwtehno, me wia kilelpen pwoson oh uhtor.

Emen sounpei en mahs mehn palieir en Eisia kin ahniki pahtou laud pwehki e sehse ia kahrepen mour wet. E diarada koapworoapwoar ni e ouramanda duwen emen ienge tohn sukuhl en mahs me wia kolokol dahl en kamadipw sarawi oh kadehdeh duwen tiahk sarawi kan oh Tomw en Sises Krais.

Samatail Nanleng kin luke kitail koaros en kehn Sapwellime limpoak, keirda nan sukuhl oh loalokongala, pweida nan doadodahk, uhtohr oh papah mehteikan, oh keirda sang ni koasoandi pwung oh kaperen me dierek nan Sapwellime Mwomwohdiso kopwurpwurdohu.

Ni atail kin likih Koht, ekei pak sang ni kapakap nan roht, loaloaid, oh irair apwal kan, kitail kin esehla me e ketin mwangih kitail oh kin ketin poakpoake kitail laudsang kitail kin ese de kak poakpoake pein kitail.

Pwehki met kitail anahne Sapwellimen Koht sawas pwehn wiahda pwung oh meleilei nan imwatail kan oh wehi kan. Kitail kin ese ia wasa kitail konehng mihmi ie ansou me kitail kin kehn Sapwellimen Koht limpoak, rapahki kalahngan oh manaman sang ni Tomw en Sapwellime Iehros, oh wiahda nanpwungmwahu sang ni inou sarawi kan.

Kamwahu pen rongamwahu me inenen kesempwal nan mwehi kepingaping pwukat. Ia duwen atail pahn kak ipwsapahl, kakehlailih, oh kansenamwahuih ngehnatail kan? 24

Kilel
Poadok tuhke nan Haiti
Kilel
Poadok tuhke nan Haiti
Kilel
Poadok tuhke nan Haiti

Poadokehdi tuhke kan nan wehin Haiti wia ehute wiepe rehn wiepe epwiki kei me aramas kak ehukipene pwen wia mwahu. Aramas en wasao, iangahki tohn atail mwomwohdiso 1,800, pokon pene pwehn poadok tuhke 25,000. 25 Erein pahr tohto mwekid wet poadokehr tuhke 121,000. Irail kaskasik me re pahn pil poadokehdi tuhke nen kei.

Mwekid wet kin wiahda mwete, kasoutikih pwel, oh kerempwe lapake. Met kin kelingana kousapw, kamwahuiahla wasahn kouson, kapwaiada menmwenge, oh pil kamwenge palingehn. Ma ke pahn idek ihs me pahn doulung sang tuhke ko, re kin nda, “Mehmen me men mwenge.”

Kerenihong persent 80 en aramas pohn sampah kin iang ehu pelien lamalam. 26 Aramas en mwomwohdiso kan kin iang sawas mwurin melimel kan, oh pil sewese kihda anahn en mwenge, ihmw, sukuhl, kaskuhl pen wadwadek, oh kaiahn en doadoahk. Nan sampah pwon, towe kan, kempoakepatail kan, oh Mwomwohdiso kin sewese kousapw akan en utungada me semwehwe kan oh kin kihda pihl, mehn kamwakel, peidaidi, oh sawas en kilang—rehn emen emen aramas, nan ehu ehu wasa, oh sang ehu ehu tuhke. 27 Wasa koaros, kitail kin nantiheng wia pahpa oh nohno oh tohn kousapw mwahu kei, sewese mehn mpatail kan, pil sang ni meirong kan en Mwomwohdiso. 28

Koht kin ketkiong kitail saledek en pilipil—oh kalokepen atail pilipil suwed kan. Kauno ketin mahsanih, “Neghi, Kauno Koht, me ketkihong kumwail saledek, eri kumwail en saledekla.” 29 Ni eh mahsanih “saledek ong me lohdi kan,” 30 Kauno inoukihda me Sapwellime Tomwo oh ahl en Rongamwahuo kak kapit kitaila ni paliwar oh palingehn. 31 Ni kalahngan, saledek en komour wet pil kin kohieng me mehlahr akan.

Pahr kei samwalahro, pahdire mehn nan Central Amerika padahkieng ie me e kin onopiki duwen Mwomwohdiso wet atail kin pepdaisih me melahr akan. “E mwomwen pwung,” pahdireo kosoia, “me Koht pahn ketkiong aramas koaros ansou mwahu en pepdaisla, sohte lipilip ansou de wasa me irail momourie, ihte serihkan kelehpw me sohte pahn pepdais pwe re momourki Krais.’ 32 Pahdireo pil kapataieng me “Wahnpoaron Pohl mahsanih duwen me mehlahr akan me awiawi pepdais oh iasada.” 33 Tiahk sarawi en nan Tehnpas Sarawi kin inoukiong “wehi koaros, keinek koaros, oh lokaia koaros” me sohte emen anahne “wiahte lidu en mehla, en ehl, de en arail sousou.” 34

Ni atail songosong en diar ihs Koht, ekei pak pasapeng kan me sohte kasikpe kin kahreikitail sang nan ahl kan, kaluwahkitaillahng mehn mpatail kan, kihsang rotorot nan palingenatail kan, oh kahreiheng kitail en diar meleilei oh ehupene nan Sapwellime inou kan oh Sapwellime limpoak soutuk.

Mwekid kesempwal kan kin tepsang mehkot tikitik, ahpw Sapwellimen Koht manaman kin sansal rahn koaros. Kitail inenen kalahnganki kisakis en Ngehn Sarawi, Tomw en Sises Krais, oh kaudiahl kan, tiahk sarawi kan, oh inou sarawi kan me dierek nan Sapwellime Mwomwohdiso, me ede kohsang ni Mware.

Kitail en alehda ni popohl Sapwellimen Koht luk en sewese kapwaiada Sapwellime inou kan nan ehu ehu wehi, keinek, oh lokaia, met iei ahi kapakap, ni mwar sarawi en Sises Krais, ahmen.

Nting