Au Gadreva Meu Lako ki na Valetabu
E sega ni vakataotaka na nona via lako ki na valetabu na kai Brazil oqo, e dua na vakacalaka, vodo basi ena siga kei na bogi, vodo waqa vakabalavu kei na kena sau levu na veilakoyaki.
E yadra vakasauri o José Gonçalves da Silva ni ra kacivi koya tiko eso. Sa buto ka sega ni kila na vanua e sa tu kina.
“Au a moce tu ena gauna sa toso kina na basi,”nanuma lesu o José na vakacalaka ena mataka lailai ni Janueri 2008. “E sega ni dua ena raici au baleta niu a tiko ena mua imuri ni basi ka bikai au tu e levu sara na iusana. Eso vei ira na turaga era kunei au ni ra sa mai lavelave yani na ibinibini kato ni isulu.
Na gauna sa sega ni lewa rawa tale kina na draiva na cici ni basi ena tolo ni sala qiqo tatakelokelo ena loma ni veikau veiosoosoti ena ceva kei Venezuela, o José kei na so tale na Yadodonu Edaidai mai Manaus, Brazil eratou sa veimamataka yani na tolu na siga ni kena lakovi na Valetabu e Caracas Venezuela. E a mavoa ga vakalailai o José ia eso tale na turaga kei na marama era sa laki curu sara ga e valenibula.
“Sa kena gauna mo sa biuta na lako ki na valetabu,”era tukuna vei José na wekana ka sa yabaki 80 ena gauna e yaco kina na vakacalaka. Sega ni lomalomarua o koya ni tukuna yani, “Au vinakata meu lako ki na valetabu. Kevaka sa vakadonuya na Turaga, au na lesu tale.”
Sa tekivu maroroi ilavo tale me lesu tale ki Caracas ena ikava ni gauna, ka a lako kina ena itekivu ni yabaki 2009. O Baraca Gonçalves da Silva, na 40-na auwa ni vodo basi e rawarawa sara ni vakatauvatani kei na tolu na tirivu ka a sa cakava oti mai na Valetabu e São Paulo Brazil. Na Valetabu e São Paulo ka tiko ena vica na udolu na maile ena ceva ni tokalau kei Manaus sa ikoya na valetabu ka voleka duadua ki na korolevu qo ka tiko kina e rauta ni rua na milioni na tamata, ena vualiku kei Amazonas. Ena yabaki 2005, sa wili mai o Manaus ki na Valetabu ena Tikina o Caracas Venezuela.
Ena veiyabaki ni dau lako ki São Paulo, “ keimami dau vodo waqa e Manaus ka na taura e va na siga ka yaco ki Pôrto Velho” na koroturaga kei Rondônia State, tukuna o José. “Ka keimami sa qai vodo basi tale me va na siga qai yaco ki São Paulo. E sega ni lewe ni Lotu na watiqu, kau a gole ki na valetabu ena imatai ni gauna ena yabaki 1985, au a lako duadua. Au a moce ena ikelekele ni basi mai Pôrto Velho, baleta niu a bera mai ka sa sega na basi. Au sa qai naulu yani ki Sãn Paulo ena mataka ka tarava. Dua na ilakolako totoka, ia au a yaco vata yani na wawale ni yago.”
Tolu taucoko na siga ni nona veiqaravi ena valetabu ni bera ni qai tauri koya tale e walu na siga me lesu ki vale. E taura e dua na yabaki me vakabula kina na ilavo mai na nona peniseni me sauma rawa na isau ni nona ilakolako ki na valetabu.
“Sa ka ga ni yalo na lako, ia sa veirauti vinaka ga,” kaya o Baraca Gonçalves da Silva ka ni sa levu sara na cakacaka ni nona matavuvale sa cakava rawa.“ Au vakila e dua na yalo vakacegu ena siga au a papitaiso kina baleti tamaqu, ka dua tale e papitaiso me baleti tinaqu, kei na noqu tu meu sosomitaki tamaqu ena gauna erau sa vauci kina. Sa dua na ka vinaka. Era sa lako kece na tuakaqu kei na taciqu, ia au sa cakava na cakacaka kece me baleti ira ena gauna au a lako kina ki na valetabu.”
E vakabauta o José ni solibula ka salavata na lako sara tiko vakayawa ki na valetabu ena vukei ira na Yalododonu Edaidai e Manaus me ra vakavinavinakataka na siga sa na mai dua kina na valetabu e kea.“Au na marautaka na siga o ya,” kaya o koya.
Dua tikoga na taba ni lotu lailai ka tiko kina e 20 na lewenilotu ena gauna e curu kina me lewe ni Lotu ena 1980.Tekivu mai o ya sa buroro sara na Lotu ka yacova na 50,000 na lewena ka ra bula tiko ena walu na iteki.
“Ni sa mai kacivaki na tara ni valetabu e Manaus ena 2007,” kaya o José, “au a tagi sara ga ena levu ni noqu marau kau masulaka me na vakabalavutaka tiko na Turaga na noqu bula meu na raica na kena vakasobu duru,” ka a yaco ni oti e dua na yabaki. Oqo sa nona masu ni na bula tiko me raica na valetabu ni sa vakacavari ka me papitaiso na watina ka me rawa ni rau vauci vata.
“Eda sega ni kila na noda mate, ia sa dodonu ga meda vakarau ka marautaka na gauna o ya ni sa yaco mai,” a kaya o Baraca Gonçalves da Silva. “Au sa vakanamata meu lesu tale Vua na Tamada Vakalomalagi kei na noqu iVakabula o Jisu Karisito. Na noqu dau tiko ena Valetabu ena vakarautaki au meu vakavakarau me baleta na siga o ya.”
iMawi: itaba ni Valetabu e Caracas Venezuela © IRI; ena imawi e cake kei na imatau e cake: veitaba o Michael R. Morris
Na Valetabu e Caracas Venezuela.
E cake: Na Rio Negro, na vanua e tekivutaka kina o José Gonçalves da Silva na nona ilakolako walu na siga ki na Valetabu e São Paulo Brazil.
E ra: Baraca Gonçalves da Silva ni vodo basi tiko ka taura e 40 na auwa me yaco ki na Valetabu e Caracas Venezuela Kaya o koya ni na veiqaravi ena vale ni Turaga sa veiraurau sara ga kei na ka e soli me rawa kina na lako ki na valetabu