សាសនា និង រដ្ឋាភិបាល
ដោយ អែលឌើរ វៀលហ្វឺដ ដបូលយូ អាន់ឌើរសិន
នៃពួកចិតសិបនាក់
សាសនា និង រដ្ឋាភិបាល ធ្វើដំណើរខុសគ្នា ប៉ុន្តែនៅលើផ្លូវដែលស្របគ្នា ។ ពួកគេអាចទទួលបានជោគជ័យបំផុត និង មានប្រសិទ្ធិភាពបំផុត ពេលពួកគេការពារ និង លើកទឹកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក ។
រចនារូបថតដោយ ដាវីឌ ស្តូឃឺ
សាសនា និង រដ្ឋាភិបាល គឺដូចជាគូស្វាមីភរិយា ដែលពេលខ្លះមានការលំបាកក្នុងរស់នៅជាមួយគ្នា ប៉ុន្តែជាអ្នកដែលរកឃើញថា ពួកគេពុំអាចរស់នៅដាច់ចេញពីគ្នាបានឡើយ ។ សាសនា និង រដ្ឋាភិបាល ទាំងពីរត្រូវការភាពឯករាជ្យរបស់ខ្លួន ដើម្បីរីកលូតលាស់ឡើង ប៉ុន្តែប្រវត្តិសាស្ត្របានបង្ហាញថា ការបែកបាក់គ្នាទាំងស្រុងពុំល្អសម្រាប់ភាគីណាមួយឡើយ ។ ពួកគេធ្វើដំណើរខុសគ្នា ប៉ុន្តែនៅលើផ្លូវដែលស្របគ្នា ។ ពួកគេអាចទទួលបានជោគជ័យបំផុត និង មានប្រសិទ្ធិភាពបំផុត ពេលពួកគេការពារ និង លើកទឹកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក ។
រដ្ឋាភិបាលដើរតួយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងការការពារ និង ថែរក្សាសេរីភាពខាងសាសនា និង នៅក្នុងការបីបាច់តួនាទីរបស់សាសនាចក្រនានានៅក្នុងសង្គម ។ សំណាងល្អ រដ្ឋាភិបាលភាគច្រើនបំផុតនៅក្នុងពិភពលោកនៅសព្វថ្ងៃនេះ យ៉ាងហោចណាស់ទទួលស្គាល់ដល់កម្រិតខ្លះនៃសេរីភាពខាងសាសនា ហើយធានាឲ្យបាននូវសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនក្នុងការថ្វាយបង្គំ និង អនុវត្តសាសនារបស់ខ្លួនទៅតាមការណែនាំនៃសម្បជញ្ញៈផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេ ។ វាមិនមែនតែងតែជាករណីនោះទេ ។
ជំនាន់ជាច្រើនបានឃើញពីការបាត់បង់សេរីភាពដែលត្រូវឃាត់ឃាំង ដែលកើតឡើងនៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលចេញបទបញ្ជាឲ្យមានសាសនាតែមួយដូចគ្នា ។ អ្នកផ្សេងទៀតបានជួបបទពិសោធន៍នៃការធ្លាក់ចុះខាងសីលធម៌ ដែលអមទៅនឹងការឃាត់ឃាំងរបស់រដ្ឋាភិបាលអំពីការជួបជុំខាងសាសនា ។ យើងមានអំណរគុណដែលរដ្ឋធម្មនុញនៃប្រទេសនានាមួយភាគធំបំផុត នៅក្នុងពិភពលោកសព្វថ្ងៃនេះ នឹកនៅក្នុងចិត្តនូវសង្គមមួយដែលជំនឿ និង ការប្រតិបត្តិខាងសាសនា ទោះនៅផ្សេងពីរដ្ឋាភិបាលក្ដី ក៏គួរត្រូវបានគាំពារ និង ការពារទាស់នឹងការបៀតបៀនដែរ ។១
រដ្ឋាភិបាលដែលទទួលការបំផុសពីស្ថានសួគ៌ ដែលត្រូវបានពិពណ៌នានៅក្នុងព្រះគម្ពីរមរមន បានមានលទ្ធភាពផ្ដល់នូវសេរីភាពខាងជំនឿ និង ការអនុវត្តខាងសាសនាដល់ប្រជាជនរបស់ខ្លួន ។
« ឥឡូវនេះ បើមនុស្សចង់បម្រើព្រះ នោះគឺជាសិទ្ធិរបស់អ្នកនោះ ឬ និយាយម្យ៉ាងទៀតថា បើអ្នកនោះជឿព្រះ នោះគឺជាសិទ្ធិរបស់គេក្នុងការបម្រើទ្រង់ ប៉ុន្តែបើគេមិនជឿទ្រង់ទេ គឺគ្មានច្បាប់ឯណាមកធ្វើទោសដល់អ្នកនោះឡើយ ។ …
« ព្រោះមានច្បាប់មួយថា មនុស្សត្រូវទទួលការជំនុំជម្រះទៅតាមទោសរបស់គេ ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ គង់តែគ្មានច្បាប់ឯណាដែលទាស់នឹងជំនឿរបស់មនុស្សនោះឡើយ » ( អាលម៉ា ៣០:៩, ១១ ) ។
ក្នុងនាមជាប្រជាជននៃសេចក្ដីជំនឿ យើងគប្បីមានអំណរគុណចំពោះការការពាររបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលអនុញ្ញាតឲ្យយើងក្រសោប និង អនុវត្តជំនឿសាសនារបស់យើងតាមដែលយើងប្រាថ្នា ។
តួនាទីយ៉ាងចាំបាច់របស់សាសនា
វាប្រហែលជាមិនសូវជាក់ស្ដែងទេចំពោះមនុស្សមួយចំនួន ដែលថា សាសនា និង សីលធម៌ដើរតួយ៉ាងចាំបាច់នៅក្នុងការរក្សា និង ជំរុញឲ្យមានរដ្ឋាភិបាលល្អ និង មានប្រសិទ្ធិភាព ។ ដំណោះស្រាយពិតតែមួយចំពោះបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរទាំងឡាយដែលកំពុងប្រឈមនៅក្នុងពិភពលោកយើងសព្វថ្ងៃនេះ គឺខាងវិញ្ញាណ មិនមែនខាងនយោបាយ ឬ សេដ្ឋកិច្ចនោះទេ ។ ឧទាហរណ៍ ពូជអំបូរនិយម អំពើហឹង្សា និង បទឧក្រិដ្ឋដែលកើតឡើងដោយការស្អប់ខ្ពើម គឺជាបញ្ហាខាងវិញ្ញាណ ហើយដំណោះស្រាយពិតតែមួយគត់របស់វាគឺខាងឯវិញ្ញាណ ។ អែលឌើរ ដាល្លិន អេក អូកស៍ នៃកូរ៉ុមនៃពួកសាវកដប់ពីរនាក់បានបង្រៀនថា ៖
« ការលូតលាស់ខាងសីលធម៌ដ៏សំខាន់បំផុតជាច្រើន នៅក្នុងសង្គមលោកខាងលិច ត្រូវបានជំរុញចិត្តដោយគោលការណ៍ទាំងឡាយខាងសាសនា ហើយបានទាក់ទាញនូវការទទួលយកជាផ្លូវការដោយការផ្សាយនៅវេទិកា ។ ឧទាហរណ៍ទាំងឡាយរួមមានការលុបចោលនូវការដោះដូរទាសករនៅប្រទេសអង់គ្លេស និង សេចក្ដីប្រកាសផ្ដល់សេរីភាពដល់ទាសករនៅក្នុង [ សហរដ្ឋ ] ។ ដូចគ្នានេះដែរក៏ពិតចំពោះចលនាសិទ្ធិពលរដ្ឋនៅកន្លះសតវត្សចុងក្រោយនេះ » ។២
សង្គមទាំងឡាយពឹងផ្អែកមួយផ្នែកធំទៅលើសាសនា និង ព្រះវិហារនានា ដើម្បីបង្កើតនូវរបៀបរៀបរយខាងសីលធម៌ ។ រដ្ឋាភិបាលមិនដែលអាចសង់ពន្ធនាគារឲ្យគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីដាក់ពួកឧក្រិដ្ឋជនដែលមកពីសង្គមមួយដែលខ្វះសីលធម៌ ចរិតលក្ខណៈ និង សេចក្ដីជំនឿបានឡើយ ។ លក្ខណៈទាំងនេះត្រូវបានលើកកម្ពស់បានប្រសើរជាងតាមរយៈការប្រតិបត្តិខាងសាសនា ជាជាងតាមរយៈច្បាប់នីតិបញ្ញត្តិ ឬ កងកម្លាំងខាងប៉ូលីស ។ វាពុំអាចធ្វើទៅបានទេ សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលដែលទៅគ្រប់គ្រងចរិតលក្ខណៈ បំណងប្រាថ្នា និង សេចក្ដីសង្ឃឹមដែលដុះចេញពីដួងចិត្តមនុស្សលោកនោះ ។ តែទាំងនេះគឺជាគ្រាប់ពូជដែលដុះលូតលាស់ទៅក្នុងការប្រព្រឹត្ត ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែធ្វើឲ្យបានរៀបរយ ។
អ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រ និង រដ្ឋបុរសជនជាតិបារាំង លោក អែឡិចស្សិស ឌឺ ថូហ្គើវីល បានសរសេរថា « លទ្ធិផ្តាច់ការនិយមអាចនឹងគ្រប់គ្រងដោយគ្មានសេចក្ដីជំនឿ ប៉ុន្តែលទ្ធិសេរីនិយមមិនអាចទេ » ។៣ ហើយសូម្បីតែលទ្ធិផ្តាច់ការនិយមក៏ពុំអាចគ្រប់គ្រងដោយគ្មានសេចក្ដីជំនឿជារៀងរហូតដែរ ។ ដូចជា បូរីស យែលថ៍ស៊ីន ជាប្រធានធិបតីទីមួយរបស់សហភាពរុស្សី បានអង្កេតឃើញថា « អ្នកអាចសង់បល្ល័ង្កមួយជាមួយនឹងចំពុះទុង ប៉ុន្តែ វាពិបាកនឹងអង្គុយលើវាណាស់ » ។៤
នៅក្នុងទេសនកថានៅលើភ្នំ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទបានប្រៀបធៀបនូវភាពផ្ទុយគ្នានៃច្បាប់ដែលត្រូវបានសរសេរនៅលើសៀវភៅ និងច្បាប់ដែលត្រូវបានសរសេរនៅក្នុងដួងចិត្ត ។
« អ្នករាល់គ្នាបានឮសេចក្ដីដែលសម្ដែងដល់មនុស្សពីបុរាណថា កុំឲ្យសម្លាប់មនុស្សឲ្យសោះ បើអ្នកណាសម្លាប់មនុស្ស នោះក្រែងត្រូវជាប់ជំនុំជម្រះហើយ
« តែខ្ញុំប្រាប់អ្នករាល់គ្នាដូច្នេះវិញថា សូម្បីតែអ្នកណាដេលខឹងនឹងបងប្អូន នោះក្រែងត្រូវជាប់ជំនុំជម្រះដែរ » ( ម៉ាថាយ ៥:២១–២២ ) ។
ខណៈដែលរដ្ឋាភិបាលទាំងឡាយដាក់ចេញនូវច្បាប់ដែលត្រូវបានចែងនៅក្នុងសៀវភៅ នោះសាសនាបង្រៀន និង លើកទឹកចិត្តដល់ការអនុវត្តន៍ដោយខ្ជាប់ខ្ជួនចំពោះច្បាប់ដែលត្រូវបានសរសេរនៅក្នុងដួងចិត្ត ។ ពួកអ្នកទាំងឡាយដែលកាន់តាមច្បាប់ទីពីរ នឹងកម្រប្រព្រឹត្តល្មើសច្បាប់ទីមួយណាស់ ។ ដូចដែលយើងអាន គោលលទ្ធិ និង សេចក្ដីសញ្ញា ថា « អ្នកណាដែលកាន់តាមក្រិត្យវិន័យទាំងឡាយនៃព្រះ នោះមិនត្រូវបំបាក់ក្រិត្យវិន័យទាំងឡាយនៃដែនដីទេ » ( ៥៨:២១ ) ។
ប៉ុន្តែ ពេលដែលបញ្ហាខាងដួងចិត្តមិនត្រូវបានគិតដល់ នោះគោលការណ៍ និង ប្រព័ន្ធខាងច្បាប់ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយរដ្ឋាភិបាល នឹងត្រូវធ្លាក់កប់ភក់ នៅទីបំផុត ។ សេចក្ដីគួរសមនៅក្នុងសង្គមសម្រេចទៅបាន នៅពេលដែលមនុស្សភាគច្រើនធ្វើនូវអ្វីដែលមានសីលធម៌ដោយសារពួកគេជឿថាពួកគេគួរធ្វើដូច្នោះ ពុំមែនដោយសារពួកគេត្រូវបានបង្ខិតបង្ខំដោយច្បាប់ ឬ ដោយកម្លាំងប៉ូលីសនោះទេ ។
រដ្ឋាភិបាលមើលខុសត្រូវលើការប្រព្រឹត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ។ រដ្ឋាភិបាលព្យាយាមឲ្យពួកគេប្រព្រឹត្តនៅក្នុងរបៀបមួយដែលសមរម្យ និង មានសីលធម៌ ។ ផ្ទុយទៅវិញ សាសនាព្យាយាមឲ្យមនុស្ស មានបំណងប្រាថ្នា ប្រព្រឹត្តនៅក្នុងរបៀបមួយដែលសមរម្យ និង មានសីលធម៌ ។ ប្រធាន អ៊ែសរ៉ា ថាហ្វ ប៊ែនសឹន ( ឆ្នាំ ១៨៩៩–១៩៩៤ ) ជាសមាជិកគណៈរដ្ឋមន្ត្រីនៅក្រោមប្រធាន ដ្វិកថ៏ ឌី អ៊ីសិនហូវើរ បានបង្រៀនពីភាពខុសគ្នាដ៏សំខាន់បំផុតនេះ ៖
« ព្រះអម្ចាស់ធ្វើការពីខាងក្នុងដួងចិត្តមកក្រៅ ។ លោកិយធ្វើការពីខាងក្រៅទៅក្នុង ។ លោកិយនឹងយកមនុស្សចេញពីភាពកខ្វក់ ។ ព្រះគ្រីស្ទយកភាពកខ្វក់ចេញពីមនុស្ស ហើយបន្ទាប់មកពួកគេយកខ្លួនឯងចេញពីភាពកខ្វក់នោះ ។ លោកិយនឹងសូនមនុស្សដោយការផ្លាស់ប្ដូរបរិយាកាសរបស់ពួកគេ ។ ព្រះគ្រីស្ទផ្លាស់ប្ដូរមនុស្ស ដែលបន្ទាប់មកមនុស្សនោះផ្លាស់ប្ដូរបរិយាកាសរបស់ខ្លួន ។ លោកិយនឹងសម្រួចសម្រាំងឥរិយាបទរបស់មនុស្ស ប៉ុន្តែព្រះគ្រីស្ទអាចផ្លាស់ប្ដូរធម្មជាតិរបស់មនុស្សបាន » ។៥
ក្នុងអំឡុងពេលដ៏យូរ នៅទីបំផុត រដ្ឋាភិបាលសេរីទាំងអស់ត្រូវតែពឹងផ្អែកលើសេចក្ដីល្អ និង ការគាំទ្រដ៏ស្ម័គ្រចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន ។ ក្នុងនាមជារដ្ឋបុរសដ៏ល្បីល្បាញ និង ជាទស្សនវិទូនយោបាយ អែដម៉ាន់ដ៍ ប៊ើក បានមានប្រសាសន៍ថា « វាត្រូវបានតែងតាំងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញនៃអ្វីៗដែលនៅអស់កល្បជានិច្ច ថាមនុស្សដែលមានគំនិតហួសប្រមាណ ពុំអាចបានសេរីភាពទេ ។ ចំណង់របស់ពួកគេបង្កើតច្រវាក់ដាក់ខ្លួនឯង » ។៦
សម្រាប់គោលបំណងនោះ រដ្ឋាភិបាលដ៏ល្អការពារសាសនា និង ពង្រឹងការពារដល់សេរីភាពខាងសាសនា ។ ហើយសាសនាល្អជំរុញឲ្យមានប្រជាពលរដ្ឋល្អ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់ច្បាប់នៃដែនដី ។
រដ្ឋាភិបាលល្អពុំត្រូវលម្អៀងទៅខាងណាមួយឡើយ ។ រដ្ឋាភិបាលពុំត្រូវពង្រឹងការពារ ឬ យោគយល់ដល់សាសនាមួយជាងសាសនាមួយទៀតឡើយ ។ អ្នកតំណាងរបស់រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែមានសេរីភាពក្នុងការជឿ និង អនុវត្តតាមការណែនាំនៃសម្បជញ្ញៈផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេ ។ ដូចគ្នានោះដែរ សាសនាល្អមិនគួរប្រកាសចុះចូល ឬ ប្រឆាំងនឹងគណៈបក្ស ឬ បេក្ខជននយោបាយណាមួយឡើយ ។ ហើយអ្នកជឿរបស់សាសនាត្រូវតែមានសាសនាត្រូវតែមានសេរីភាព និង សូម្បីតែត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឲ្យចូលរួមនៅក្នុងដំណើរការនយោបាយ និង គាំទ្រដល់គណៈបក្ស ឬ បេក្ខជនណាដ៏ដោយដែលពួកគេគិតថាល្អបំផុត ។
បញ្ចេញសំឡេងរបស់អ្នកឲ្យគេឮ
ខណៈដែលសាសនាចក្រ ដែលជាស្ថាប័នមួយ បានអះអាងដដែលៗពីអព្យាក្រឹតភាពខាងនយោបាយរបស់ខ្លួន នោះពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឲ្យចូលរួមក្នុងដំណើរការនយោបាយ ហើយបន្ថែមសំឡេងរបស់ពួកគេទៅក្នុងការជជែកជាសាធារណៈ ។ វាជាផ្នែកនៃសាសនារបស់យើង ដើម្បីធ្វើជាពលរដ្ឋល្អនៅគ្រប់ទីកន្លែងដែលយើងរស់នៅ ។
ក្បួនខ្នាត ភាគ២ ៖ ការគ្រប់គ្រង់សាសនាចក្រ ចែងថា « ស្របទៅតាមច្បាប់នៃរដ្ឋាភិបាលរបស់ពួកគេ សមាជិកត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឲ្យចុះឈ្នោះបោះឆ្នោត ដើម្បីសិក្សាអំពីបញ្ហា និង បេក្ខជនដោយយកចិត្តទុកដាក់ ហើយត្រូវបោះឆ្នោតទៅឲ្យបុគ្គលដែលពួកគេជឿថា នឹងធ្វើកិច្ចការដោយសេចក្ដីសុចរិត និង មានការវិនិច្ឆ័យល្អ ។ ពួកបរិសុទ្ធថ្ងៃចុងក្រោយមានកាតព្វកិច្ចជាពិសេសមួយ ដើម្បីស្វែងរកបោះឆ្នោតឲ្យ និង លើកតម្កើងដល់ពួកអ្នកដឹកនាំដែលស្មោះត្រង់ ល្អ និង ឈ្លាសវៃ ( សូមមើល គ. និង ស. ៩៨:១០ ) » ។៧
ថ្ងៃមួយព្រះអង្គសង្គ្រោះនឹងយាងមកម្ដងទៀត ។ វាគឺជាសិទ្ធិរបស់ទ្រង់ក្នុងការគ្រប់គ្រង និង គ្រងរាជជាស្ដេចនៃអស់ទាំងស្ដេច និង ជាសង្ឃជាន់ខ្ពស់ដ៏អស្ចារ្យរបស់យើង ។ បន្ទាប់មក ដំបងពេជ្រនៃរដ្ឋាភិបាល និង អំណាចនៃបព្វជិតភាពនឹងបញ្ចូលគ្នាជាមួយ ។
ទម្រាំដល់ថ្ងៃនោះ នោះសាសនា និង រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែដើរតាមផ្លូវនៃប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សដោយកាន់ដៃគ្នា — ដោយគោរពឯករាជ្យភាពរបស់គ្នាទៅវិញទៅមក អបអរចំពោះការចូលរួមចំណែកដ៏ចាំបាច់របស់គ្នាទៅវិញទៅមក ។