Karekean Mwaakan te Atua rinanon Berita ae Tabu

Iroun Unimwaane Dale G. Renlund

Man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman

Ngkai ko nakonako iaon kawain te berita, man te bwabetito nakon te tembora ao rinanon nako te maiu, I berita nakoim te mwaaka n kona ni kaitarai baika a kakaraoaki ae taneiai te aba iai.

N Nobembwa ae e nako, I anganaki tibwangau bwa na katabua te Belém Brazil Tembora. Bon te kakukurei te bootaki ma membwa aika tabu n te Ekaretia i Brazil meang. N te tai anne, I reiakinna bwa Belém bon te matabaiawa n te karaanga ae rangi ni korakora n te aonaaba, ae te Amazon River.

E ngae ngke e rangi ni korakora te karaanga, uatai n te ririki ae riki te bwai ae kamiimi ae aki ririki. Ngkana taai, namwakaina, ao te aonaaba a bane ni kaineti ni booraoi, e roko te nao ae korakora ni waerake inanon te karaanga, ni kaitaraa butin te ran. Te nao ae 6 te miita rietana¹ e buti n te raroa ae 50 te kiromita² ni waerake ae e a tia n tauaki mwiina. Te bwai ae riki aei, ae e tabangaki ataakina bwa te tidal bore, a arana kaain te tabo bwa pororoca, ke “te bekorara ae korakora” ibukina bwa e karika te rongoaa ae korakora. E kona n eti motikana ae te karaanga naba ae korakora ae te Amazon e riai n ongeaba nakon mwaakan karawa.

N aron te Amazon, iai waaki aika a irereke ma maiura; ti iriira bwaai aika a bon ririki. N aron te Amazon, man te ibuobuoki mai ikarawa ti kona ni karaoi bwaai aika a taraa ni aki kona ni karaoaki. Ni koauana, e kangaanga ae tia bon nanorinano naba, nimamannei, ke ni kukurei ni katikui nanora nakon te Atua. E ngae n anne bon ti man karaoan aei ae ti kona iai n onikaki, n oki ni maeka imatan te Atua, ao ni karokoira n tokin kawaira ae akea tokina.

Tiaki n aron te Amazon, ti kona n rineia bwa ti na kairaki man mwaakan karawa ke “ni kakaraoi bwaai aika e taneiai te aba iai.”³ Kaitaraakin bwaai aika e taneiai te aba iai e na bae ni kangaanga. Ma ngkana ti ongo “nakon ana wirikiriki te Tamnei ae Tabu” ao ni katinanikua te aro n aomata n tinanikubeka,⁴ ti kona ni karekea mwaakan te Tia Kamaiu ni bitii maiura, te mwaaka ni karaoi bwaai aika kangaanga.

E reireiniira Beretitenti Russell M. Nelson aron karaoan aei. E berita, “Te aomata are e karaoa ana berita aika tabu n te nei ni bwabetito ao n te tembora—ao ni kawakinii—e karikirakea ana konaa ni karekea mwaakan Iesu Kristo …. [n tabekirarake] man katikitikin te aonaaba ae bwaka aei.”⁵ N taekana riki teuana, ti kona ni karekea mwaakan te Atua, ma ti ngkana ti reitaki ma Ngaia rinanon berita aika tabu.

Imwaain karikan te aonaaba, te Atua e katea ana berita bwa kanga te kawai are ngaira, aika Natina, ti na kona ni katiteuanaira iai ma Ngaia. Ni kaineti ma te tua ae akea tokina, ae aki bibitaki, E katea te kawai ae ti aki kona n urua are ti bitaki iai, kamaiuaki iai, ao ni karietataaki iai. N te maiu aio, ti karaoi berita aikai man karaoan otenanti n te nakoanibonga ao ni berita bwa ti na karaoa are e tua te Atua bwa ti na karaoia, ao boona, e berita te Atua kakabwaia aika onoti nakoira.⁶

Te berita ae tabu bon te tuea ae ti riai n tauraoi nako iai, ae ti mataata raoi iai, ao n bon karinea.⁷ Karaoan te berita ae tabu ma te Atua e kaokoro ma karaoan te berita ae aki iangoaki raoi. Te moan, e kainanoaki te kariaia n te nakoanibonga. Te kauoua, te berita ae manrerei e aki toma ma te korakora n tabekiirarake man katikitikin karaoan bwaai aika e taneiai te aba iai. Ti karaoa te berita ae tabu ti ngkana ti bon nanonna ni katabua nanora bwa ti na kakoroi nanoia.⁸ Ti riki bwa naati ni berika iroun te Atua ao ni bwaibwai n Abanueana, e moamoa riki ngkana ti kaotiira bwa a bane nanora n te berita ae tabu.

Te taeka ae kawain te berita ae tabu e kananonaaki nakon berita nako ake a uotiira nakon Kristo ao n reitaki Nakoina. Rinanon te kabaeaki n te berita aei, e reke iroura te kona ni karekea Mwaakana ae akea tokina. Te kawai aei e moanaki ma te onimaki iroun Iesu Kristo ao te rairannano, n rimwiiaki ma te bwabetito ao karekean te Tamnei ae Raoiroi.⁹ Iesu Kristo E kaotia nakoira bwa e kanga aron te rin iaon te kawai ngkana ti bwabetitoaki.¹⁰ Ni kaineti ma te euangkerio n te Nutetemanti n ana rongorongo Mareko ao Ruka, Tamara are i Karawa e taetaenakon Iesu n tain Ana bwabetito, ni kangai. “Natiu ae Ko tangiraki Ngkoe; I kakatonga i Roum.” Ngkana ti mwananga iaon kawain te berita ae tabu rinanon te bwabetito, I kona ni iangoia ae Tamara are i Karawa e taekina naba anne nakoira: “Natiu ae ko tangiraki ngkoe ae I kukurei roum. Teimatoa mwananga.”¹¹

N tain te bwabetito ao ngkana ti kana te toa,¹² ti kakoauaa bwa ti kukurei ni katokaa iaora aran Iesu Kristo.¹³ N te rongorongo aio, ti a iangoa raoi te tua n te O Tetemanti, “Ko na tai atonga aran Iehova ae Atuam ni bakanrereia.”¹⁴ N ara kakauongo ni boong aikai, e taekinaki bwa kanga katabuakin kabonganaan aran te Uea n aki karinea. Te tua e kaairaki ma anne, ma nanona riki ae matoa ae e aki riai ni karaoaki e bon rangi n nano. Rairan te taeka n Ebera ae “take” nanona “tabekiarake” ke “uotia” n aron ae temanna e uota te baanna ni kaota reitakin ma aomata tabeman ke te kurobu.¹⁵ Rairan te taeka ae “vain” nanona “akea kanoana” ke “mwamwanaaki”¹⁶ Te tua ae ko na aki bakanrerea aran te Uea e kona n nanonaki, “Ko na aki kaotiko bwa ana reirei Iesu Kristo ma ti ngkana ko bon nanonna bwa ko na tei Ibukina ni koaua.”

Ti riki bwa Ana reirei ao n tei Ibukina ni koaua ngkana ti bon nanona ao teutana imwiin teutana ti katoka iaora aran Iesu Kristo rinanon berita ae tabu. Ara berita ae tabu e anganiira te korakora n tiku iaon kawain te berita ibukina bwa reitakira ma Iesu Kristo ao Tamara are i Karawa e bitaki. Ti reitaki ma Ngaiia man kabaeakira n te berita ae tabu.

E kairiira kawain te berita nakon otenanti n te tembora, n aron te entaumente n te tembora.¹⁷ Te entaumente bon Ana bwaintangira te Atua ni berita aika tabu are e reitiira n ae bwanin ma Ngaia. Inanon te entaumente, ti berita, bwa te moan, ti na keiaki ni kawakinii Ana tua te Atua; te kauoua, ti rairi nanora ma te nano ae uruaki ao te tamnei ae raraoma; te katenua, ni maiuakina ana euangkerio Iesu Kristo. Ti karaoa aei man kamwakuran te onimaki Irouna, ao ni karaoi berita ma te Atua ngkai ti karekei otenanti ibukin te kamaiuaki ao te karietataaki, ni kawakin berita akanne rinanon nako maiura, ao ni kekeiaki ni maiuakin tuua ake uoua aika korakora n tangira te Atua ao kaain rarikira. Ti berita, bwa te kauua, ni kawakina tuan te itiaki ao, te kanimaua, ni katabui maiura ao bwaai ni kabane are E a tia te Uea ni kakabwaiaira iai ni karikirakea Ana Ekaretia.¹⁸

Man karaoan ao kawakinan berita aika tabu n te tembora, ti reiakina ae bati riki iaon ana kantaninga te Uea ao ni karekea bwaninin te Tamnei ae Raoiroi.¹⁹ Ti karekei kairiiri ibukin maiura. Ti nano ni ikawai riki n arora ni iriira Iesu n te aro are ti aki tiku bwa, naati aika ti bangabwai.²⁰ Irarikina, ti maeka ma te taratara ae akea tokina ao e kaonaki nanora n ae korakora ni buoka te Atua ao aomata tabeman. Ti karekea te rikirake n ara konabwai ni kakoroa bukin te kantaninga ibukira n te maiu ae mamate aei. Ti kamanoaki man te buakaka,²¹ ao ti karekea te mwaaka ae korakora n totokoa te kariri ao n rairi nanora ngkana ti bwaka.²² Ngkana ti tibanako, uringakin ara berita ae tabu ma te Atua e buokiira n oki nakon te kawai. Man reitakira ma mwaakan te Atua, ti riki bwa pororoca, ni kona n kaitarai waaki aika e taneiai te aba iai, rinanon maiura ao n te tai ae akea tokina. Inanon taina, tokin kawaira a bitaki ibukina bwa kawain te berita ae tabu e kairi nakon te karietataaki ao te maiu ae akea tokina.²³

Kawakinan berita ake ti karaoi n te nei ni bwabetito ao inanon te tembora a anganiira naba te korakora n totokoi kakatai ao rawawata n nano n te maiu aei.²⁴ Taian reirei ake a irekereke ma berita aikai a kabebetea kawaira ao n anganiira te kantaninga, te mweraoi, ao te rau.

Tibu ae Lena Sofia ao Matts Leander Renlund a karekea mwaakan te Atua rinanon aia berita n te bwabetito ngke a kaaina te Ekaretia n 1912 i Finland. A rangi ni kukurei n riki bwa kaain te moan mwaanga n te Ekaretia i Finland.

E mate Leander man te kangenge nimaua te ririki imwiina ngke e bikoukou Lena n aia katengaun n nati. Te teei anne, ae tamau, e bungiaki uoua te namwakaina imwiin maten Leander. N tokina e a tia Lena n tauna tiaki ti kainabana ma itiman naba mai ibuakoia natina ake tengaun. Ngkai te aine ngaia ae akea buuna, ao e korakai. Inanon 20 te ririki e aki rereke motirawana ae tau n te tairiki. Inanon te ngaina, e inimaki ni katauraoa te amwarake ibukiia ana utu. N te tairiki, e tararuaia kaain ana utu aika a mate. E matoatoa iangoana bwa e kanga ni karaoa anne.

E teimatoa ni waaki Lena ibukina bwa e ataia ae kainabana are e mate ao natina a na bon riki bwa raona n te maiu ae akea tokina. Te reirei n te kakabwaia n te tembora, ni ikotaki ma te utu ae akea tokina, e anganna te rau ibukina bwa e kakoaua te mwaaka n te kabaebae. Inanon ana tai ni maiu, e aki karekea ana entaumente ke ni kabaeaki nakon Leander, ma e teimatoa Leander bwa te kakairi ae kakawaki ni maiuna ao bon mwakoron ana kantaninga ae korakora ibukin taai aika a na roko.

N 1938, e kanakoi rekooti Lena bwa e aonga ni karaoaki otenanti n te tembora ibukiia ana utu ake a tia ni mate, tabeua ake a moan kanakoaki bon mai Finland. Imwiin matena, a karaoaki otenanti n te tembora irouia tabeman ibukina, Leander, ao natina ake a tia ni mate. Man karaoan te onomwii, e a karaoaki te entaute ibukina, Lena ao Leander a kabaeaki imarenaia, ao natiia ake a tia ni mate ao tamau naba a kabaeaki nakoia. N aroia naba tabeman, Lena e “mate inanon te onimaki, n tuai ni karekei kakabwaia, ma e norii bwa a na reke, … [e] kairoroaki ibukiia, ao e butimwaai.”²⁵

E maiu Lena n aron ae e a kaman karaoi berita aikai inanon maiuna. E ataia ae ana bwabetito ao ana berita n te toa a katomaa nakon te Tia Kamaiu. E “kariaia bwa te kariaria ae tamaroa n ana tabo ae tabu te [Tia Kabooi Maiura] e uota te kantaninga nakon [nanona] ae maroa.”²⁶ E taraia Lena bwa bon teuana man ana akoi ae korakora te Atua ae e reiakinna iaon te utu ae akea tokina imwaain rinanoan te kangaanga inanon maiuna. Rinanon te berita ae tabu, e karekea mwaakan te Atua n teimatoa ao n tokanikai iaon te bwaranano ni katikitikin ana kakaewenako ao kangaanga.

Ngkai ko nakonako iaon kawain te berita, man te bwabetito nakon te tembora ao rinanon nako te maiu, I berita nakoim te mwaaka n kona ni kaitarai baika a kakaraoaki ae taneiai te aba iai—te mwaaka n reiakin bwaai, te mwaaka n rairanano ao ni kaitiakaki, ao te mwaaka ni kunea te kantaninga, te mweraoi, ao bon te kukurei ngkai ko kaitarai kakaewenako n te maiu aei. I berita iaom ao am utu te kamanoaki ni kaitara ana kairoro te tia kakaitara, riki ngkana ko karika te tembora bwa boton am iango inanon maium.

Ngkai ko nakon Kristo ao n reitaki Nakoina ao Tamara are i Karawa n te berita ae tabu, e na riki te bwai ae aki bati n ririki. Ko bitaki ao n riki ni kororaoi iroun Iesu Kristo.²⁷ Ko riki bwa natin te Atua ni berita ao te tia maeka n Abanueana.²⁸ I kona ni iangoia ngke E kangai nakoim, “Bon ngkoe natiu ae ko tangiraki ae I kukurei roum. Kaaraki nakon mweengam N aran Iesu Kristo, amen.