Суралцах

Дээд талын хугацаа: 60 минут

1. Ашиг, бэлэн мөнгөний гүйлгээ хоёрын ялгаа

Унш:

Бизнест амжилт гаргахад өдөр бүр бүртгэл хөтлөх хэрэгтэй гэдгийг та мэдэж авсан. Бизнест орж ирсэн, төлбөр хийсэн бүх мөнгөө бүртгэлдээ тусгасан байх хэрэгтэй. Та мөн хэсэг хугацаанд бизнесийнхээ ашиг (алдагдлыг) хураангуйлан үзүүлдэг орлогын тайланг гаргаж сурсан.. Ашиг гэдэг нь зарлагаа орлогоосоо хассаны дараа бизнест үлддэг мөнгийг хэлнэ.

Ашиг бол чухал хэмжигдэхүүн. Энэ нь бизнес эрхлэгчийн анхааралдаа авах цорын ганц хэмжүүр биш юм. Бэлэн мөнгөний гүйлгээ нь өдөр бүр бизнес рүү тань орж, гардаг мөнгөний хөдөлгөөний хугацаан дээр төвлөрдөг хэмжигдэхүүн. Бэлэн мөнгөний гүйлгээ бол таны бизнесийн эх булаг юм. Таны бизнест бэлэн мөнгө байвал та өргөжин тэлэх, хөрөнгө оруулалт хийх, гэнэтийн асуудал эсвэл онцгой байдлын үед зориулан мөнгө хуримтлуулах боломжтой болдог.

Орлогын тайланд таны бизнес ашигтай мэт харагдаж болох ч төлбөрөө төлөх хангалттай бэлэн мөнгө байхгүй бол дампуурдаг. Бэлэн мөнгөний гүйлгээний асуудал бол бизнесийн уналтын гол шалтгаануудын нэг юм.

Үйл ажиллагаа (10 минут)

Бүлгээрээ хамтдаа энэ үйл ажиллагааг гүйцэтгэ. Зохицуулагчтай нэгдэх бүлгийн хоёр гишүүнийг сонго.

Зохицуулагч: Өнөөдөр бид бэлэн мөнгөний гүйлгээний талаар ярилцана. Бэлэн мөнгөний гүйлгээ гэж таны бизнест орж, гардаг мөнгөний хугацаа, хэмжээг хэлнэ. Энэ нь төвөгтэй байж болно. Бид хоёр бизнесийг авч үзэн, тэднийг бэлэн мөнгөний гүйлгээгээ хэрхэн зохицуулж байгааг харцгаана. Бизнес бүрийн талаар суралцахдаа, тэдний бэлэн мөнгөний гүйлгээнд нөлөөлж байна гэж үзэж байгаа гол зүйлсийн доогуур зур.

1 дэх бизнесийн эзэн: Миний бизнесийн борлуулалт сайжирч, маш хурдацтай өсөж байна. Бид ханган нийлүүлэгчидтэйгээ сайн харилцаатай болохын тулд төлбөрөө хурдан төлдөг. Манай үйлчлүүлэгчид азнаж байгаад л төлдөг болохоор төлбөрийг нь аваагүй байгаа нэхэмжлэхүүд маань яг л банкинд байгаа мөнгөтэй адил.

2 дахь бизнесийн эзэн: Миний бизнес тийм ч хурдан өсөхгүй байгаа. Манай борлуулалт хэлбэлздэг. Сайн байх өдөр ч бий, муу байх өдөр ч бий. Бид үнийн нэхэмжлэх хүлээн авснаасаа хойш 3-4 долоо хоногийн дотор ханган нийлүүлэгчдэдээ төлбөрөө төлөхийг хичээдэг. Бид бас төлөгдөөгүй байгаа нэхэмжлэхүүддээ анхаарлаа хандуулж, үйлчлүүлэгчдээсээ цагт нь төлбөрөө авахаар хичээж ажилладаг.

Зохицуулагч: Одоо энэ хоёр бизнест тулгарч байгаа асуудлыг тодорхойлоод, тэдний бизнес хэрхэн явагдахыг бүлгээрээ ярилцъя. (Тайлбар: Б асуудлыг уншиж, ярилцахынхаа өмнө А асуудлыг уншиж, ярилцана уу.)

А асуудал: Борлуулалт өссөн тул дараагийн дөрвөн сарын дотор ажилтныхаа тоог 2 дахин нэмэгдүүлэх хэрэгтэй. Бэлэн мөнгөний гүйлгээ талаас харахад, аль нь энэ хэрэгцээг илүү сайн хангаж чадах вэ? Яагаад?

Б асуудал: Бизнест нь ирээдүйтэй зах зээл рүү орж өргөжих гэнэтийн боломж бий. Бэлэн мөнгөний гүйлгээ талаас харахад, аль нь энэ хэрэгцээг илүү сайн хангаж чадах вэ? Яагаад?

• Эдгээр бизнесийн аль нь ханган нийлүүлэгчидтэйгээ илүү сайн харилцаатай вэ?

• “Төлөгдөөгүй байгаа үнийн нэхэмжлэхүүд” “банкинд байгаа мөнгөтэй” адилхан уу?

• Энэ хоёр бизнесийн аль нь урт хугацаанд амжилттай явагдах вэ? Яагаад?

2. Бэлэн мөнгөний гүйлгээг ойлгох

Унш:

Хоёр төрлийн бэлэн мөнгөний гүйлгээ байдаг.

Эерэг мөнгөн гүйлгээ нь тодорхой цаг хугацаанд таны бизнест орж ирэх бэлэн мөнгөний нийт дүн таны бизнесээс гарч буй бэлэн мөнгөний нийт дүнгээс их байхыг хэлнэ. Та өөрийн мөнгөний эргэлтийг эерэг гүйлгээтэй байлгахыг хүсэх ёстой.

Сөрөг мөнгөн гүйлгээ нь тодорхой цаг хугацаанд таны бизнест орж ирэх бэлэн мөнгөний нийт дүн таны бизнесээс гарч буй бэлэн мөнгөний нийт дүнгээс бага байхыг хэлнэ. Энэ нь эрсдэлтэй, хүсмээр зүйл биш бөгөөд аль болох хурдан хугацаанд бэлэн мөнгө хуримтлуулж, зардлаа багасгах арга хэмжээ авч шийдвэрлэх ёстой.

Бэлэн мөнгөний гүйлгээний дарамтыг мөн бизнес эрхлэгч тэдгээрийг хэрхэн шийдвэрлэж болохыг ойлгохын тулд гурван өөр жишээг авч үзэцгээе. Бизнесээ тухайн сард 300 бэлэн мөнгөтэй эхлүүлж байна гэж төсөөлөн бод. Бизнес нь ихэвчлэн даваа гараг бүр 200, лхагва гараг бүр 200-г хүлээн авдаг. Мөн баасан гараг бүр 300-г төлдөг. Доорх А жишээн дээр гурван долоо хоногийн туршид орж гарсан бэлэн мөнгөний гүйлгээний эргэлтийг харуулсан. Бизнест орж, гардаг мөнгөний загварыг урьдчилан харж болно.

А жишээ: Хамгийн сайн бэлэн мөнгөний гүйлгээ

Хамгийн сайн бэлэн мөнгөний гүйлгээ

Харамсалтай нь бүх бизнест гэнэтийн бэрхшээл тохиолдож, зогсоход хүрч болдог. Доорх Б жишээн дээр бизнес нь сөрөг мөнгөн гүйлгээнд бэлэн бус байвал юу болохыг үзүүлдэг. Энэ тохиолдолд хоёр үйлчлүүлэгч төлбөрөө төлөөгүйгээс болж авлага (мөн муу өр ч гэж нэрлэдэг) 400-д хүрсэн. Бизнес эрхлэгч ажилчдынхаа цалинг энэ мөнгөөр төлнө гэж найдаж байлаа. Үүнээс гадна бизнест яаралтай төлөх хэрэгтэй гэнэтийн зардал гарсан байв.

Б жишээ: Сөрөг мөнгөн гүйлгээ—бэлтгэлгүй байх

Сөрөг мөнгөн гүйлгээ: Бэлтгэлгүй байх

Доорх В жишээ нь Б жишээтэй адил гэнэтийн бэрхшээл тохиолдож, зогсонги байдалд орсныг харуулна. Гэхдээ энд бизнес эрхлэгч нь бэлтгэлтэй байгаа. Тэр бизнесийн үйл ажиллагаагаа зогсоохгүйн тулд зээлийн шугамаа ашигладаг. Тэр мөнгө орж ирэнгүүт зээлийн шугамынхаа балансыг нөхөн төлдөг.

Д жишээ: Сөрөг мөнгөн гүйлгээ—бэлтгэлтэй байх

Сөрөг мөнгөн гүйлгээ рүү орж болзошгүй

Ярилц:

Эдгээр жишээ нь мөнгөний гүйлгээг зохицуулахад гарч ирдэг бэрхшээлүүдийн талаар юу зааж байна вэ?

Унш:

Бизнес эрхлэгчид бэлэн мөнгөний гүйлгээний асуудалд орох нь элбэг тохиолддог. Тэдгээр асуудлын заримыг оруулав.

• Шинэхэн бизнесийн хувьд, зээлээр авах, төлбөр төлөхөд хүндрэл учирдаг.

• Өргөжин тэлэх боломж нь боломжит бэлэн мөнгөний хэмжээг багасгадаг.

• Бараа, бүтээгдэхүүнтэй байх нь бэлэн мөнгийг түгждэг.

• Үйлчлүүлэгчид зээлээр төлөх нь орж ирэх бэлэн мөнгийг хойшлуулдаг.

• Зээлээр төлбөр хийдэг бизнесүүдэд борлуулах нь орж ирэх мөнгийг хойшлуулдаг.

• Улирлын шалтгаанаар борлуулалтын хэмжээ хэлбэлзэх нь бэлэн мөнгөний тань хэмжээг хамгийн дээд, эсвэл хамгийн доод цэгт аваачдаг.

• Гэнэтийн зардал

• Үйлчлүүлэгч төлбөрөө төлөхгүй байх (муу өр)

Ярилц:

Таны бизнесийн бэлэн мөнгөний гүйлгээнд ямар бэрхшээл тулгарч болзошгүй гэж та бодож байна вэ?

3. Бэлэн мөнгөний гүйлгээг сайжруулах стратеги

Унш:

Эерэг бэлэн мөнгөний гүйлгээний эргэлтийг бий болгож, гэнэтийн бэрхшээл, зогсонги байдалд бэлтгэлтэй байхын тулд та олон зүйл хийх болно. Жишээлбэл, та салбарынхаа стандарт төлбөрийн нөхцөл юу болохыг судалж болно. Зарим салбарт борлуулагчид 90 болон үүнээс дээш хугацаа өнгөрсний дараа төлбөр төлдөг. Харин зарим салбарт 30 хоногийн дотор төлбөр төлөхийг шаарддаг. Салбарынхаа стандарт төлбөрийн нөхцөлийг ойлгосон бол өөрийн бизнест илүү сайн тохирсон нөхцөлийг хэлцэн тохирч болно.

Үйл ажиллагаа (15 минут)

1-р алхам: Бүлгээрээ бизнесийнхээ бэлэн мөнгөний гүйлгээг сайжруулах дараах арга замыг авч үз. Хэсэг бүрийн дараа түр зогсоод, тэдгээр стратегийн давуу болон сул талуудыг тодорхойл.

Төлбөрөө хурдан авах

• Хугацаанаасаа өмнө төлсөн үйлчлүүлэгчдэд урамшуулал олго.

• Хугацаа хэтрүүлэн төлсөн төлбөрт торгууль ноогдуул.

• Зээлээр төлөх үйлчилгээ үзүүлэхгүй байх эсвэл зээлийн нөхцөлөө чангаруул.

• Кредит картаар төлбөрийг ав.

• Нэхэмжлэхийг цаг тухайд нь гаргаж өг.

• Авлагын дансанд (А/Д) хяналт тавих төлөвлөгөө боловсруулан гарга.

• Үйлчлүүлэгчдэд автомат төлөлтийн үйлчилгээ санал болго.

Бэлэн мөнгөө гамнах

• Тогтмол зардал багатай бизнес эрхэл.

• Шаардлагагүй зардлыг хас.

• Бараа материалыг зохицуулж, хяна.

• Нэхэмжлэхийн төлбөрийг төлөх өдөр болохоос хэд хоногийн өмнө төлбөрийг төл.

• Шаардлагатай бол төлбөрийг хойшлуулах нөхцөлийг ханган нийлүүлэгчидтэй тохиролц.

Гүйлгээг зохицуулах

• Бэлэн мөнгөний нөөцийг хадгал.

• Бэлэн мөнгөний гүйлгээ тогтворгүй болох үед зориулан зээл эсвэл зээлийн шугам ав.

2-р алхам: Дор бүрнээ дараах асуултуудад хариулж бич.

Та өөрийн бизнест орж ирэх бэлэн мөнгөний гүйлгээг хурдасгахын тулд ямар арга хэмжээ авах вэ?

Та өөрийн бизнесээс гарах бэлэн мөнгөний гүйлгээг удаашруулахын тулд ямар арга хэмжээ авах вэ?

Ярилц:

Ихэвчлэн бизнес эрхлэгчид бэлэн мөнгийг аль болох хурдан авч, цуглуулах мөн бэлэн мөнгө гаргахаа аль болох хойшлуулахыг хүсдэг. Өнгөцхөн харахад энэ нь Аврагчийн “Та нар хүмүүсийг өөрсдөдөө хэрхэн хандаасай гэж хүссэнээрээ л өөрсдөө ч тийнхүү тэдэнд ханд” (Maтай 7:12) гэсэн сургаалтай зөрчилдөж байгаа мэт санагдаж болно. Бизнес эрхлэгчийн хувьд та эдгээр зарчмыг хэрхэн дагаж болох вэ?

Унш:

Та өөрийн бизнест эерэг бэлэн мөнгөний гүйлгээний эргэлтийг бий болгохын төлөө ажиллахдаа үйл ажиллагаагаа зөв шударга явуулах нь чухал. Салбарын тань төлбөрийн нөхцөл юу болохыг ойлгохыг хичээх хэрэгтэй. Төлбөрийн стратегиа хэрэгжүүлэхдээ ухаалаг бай. Бизнестээ ашигтай төлбөрийн нөхцөлийг бий болго. Төлбөрийн стратегиа гаргасныхаа дараа өөрийн хүлээлтийг тодорхой ойлгуулж, өгсөн бүх амлалтаа биелүүл.

4. Бэлэн мөнгөний гүйлгээгээ идэвхтэй зохицуулах

Унш:

Бизнесийн дансаа үе үе шалгаж, байгаа мөнгөө хүрэлцэнэ байх гэж найдах нь хангалтгүй. Та бизнесийнхээ бэлэн мөнгөний гүйлгээг бас идэвхтэй зохицуулах хэрэгтэй.

Амжилттай бизнес эрхлэгчийн хувьд та ямар ч үед танай бизнест байх боломжтой бэлэн мөнгөний хэмжээг мэддэг байх ёстой. Бэлэн мөнгөний гүйлгээг зохицуулахдаа банкны тайланд бүү найд. Таны банкин дахь дансны үлдэгдэлд ханган нийлүүлэгч рүү гарч, үйлчлүүлэгчдээс орж ирж буй төлбөр тусгагддаггүй.

Та бэлэн мөнгөний гүйлгээний төлөвлөгөө гаргаж, байнга шинэчилдэг байх хэрэгтэй. Өмнө нь тайлбарласнаар, бэлэн мөнгөний гүйлгээ бол тодорхой хугацаанд бизнест орж, гарсан бэлэн мөнгөний хугацаа, хэмжээ юм. Таны төлөвлөгөө дараагийн хэдэн сард хэр хэмжээний бэлэн мөнгөний гүйлгээг хүлээж байгааг тань харуулах ёстой. Таны төлөвлөгөө 100 хувь зөв байхгүй. Гэхдээ та сарын орлого, хувьсах болон тогтмол зардлаа багаар тооцоолж сурах нь нэн чухал.

Бизнесийн эерэг мөнгөн гүйлгээ нь аяндаа болчихдог зүйл биш юм. Шаргуу хөдөлмөрлөж, нягт нямбай төлөвлөж байж үүнд хүрдэг. Хэрэв та бэлэн мөнгөний одоогийн байдал мөн ирээдүйн төлөвлөлтөө мэдэж байвал бизнесээ амжилтад хүргэж, өргөжүүлэн тэлэхэд туслах шийдвэрүүдийг гаргаж чадна. Амжилттай бизнес эрхлэгчид гэнэтийн зардалд зориулан мөнгөн сан үүсгэдэг бөгөөд ихэвчлэн төлөвлөгөөнд тусгагдсан бэлэн мөнгөний гүйлгээний хэрэгцээн дээрээ үндэслэн зээл авдаг.

Үйл ажиллагаа (15 минут)

Багаараа доорх бүх нөхцөлийг нэг бүрчлэн унш. Дараагийн нөхцөлийг уншихынхаа өмнө эхний дүр зургийн асуултуудыг ярилц.

А нөхцөл: Та өөрийгөө Халловины хувцас зардаг бизнес эхлүүллээ гэж төсөөлөн бод. Та 6-р сард үйлдвэрээс 300 хувцас худалдаж авав. Та үйлчлүүлэгчдэд хамгийн сайн тохирох янз бүрийн хэмжээтэй хувцаснууд худалдаж авсан байлаа. Үүнд та бизнесийнхээ бараг бүх бэлэн мөнгийг зарцуулав. Таны борлуулалт 7; 8-р сараас бага багаар эхэлсэн ч 9-р сараас сайжирчээ. Хоёр хувцас нь илүү хурдан зарагдаж байсан ба үйлчлүүлэгчдээс захиалга ирсээр байгааг та анзаарав. Харин бараан дунд сайн зарагдахгүй олон хувцас байлаа. Та хамгийн их эрэлттэй байгаа хоёр хувцаснаас нэмж авах гэсэн ч худалдан авахад хүрэлцэх хангалттай мөнгөтэй болтол хүлээвэл хувцаснууд нь Халловинаас өмнө ирж, зарж борлуулж чадахгүй юм байна гэдгээ ухаарав.

• Энэ нөхцөлд таны бэлэн мөнгөний гүйлгээний асуудалд ямар хүчин зүйл нөлөөлсөн бэ?

• Та ирэх жил бэлэн мөнгөний гүйлгээ болон бизнесээ ерөнхийд нь амжилттай болгон сайжруулахын тулд юуг өөрчлөх вэ?

Б нөхцөл: Та цэцэрлэгжүүлэлтийн компанитай гэж төсөөлөн бод. Та байнга усалгааны систем хийж, суурилуулдаг. Та саяхан хоёр шинэ ажилтан авсан ба энэ нь хоёр суурилуулах баг ажиллуулна гэсэн үг юм. Бэлэн мөнгөний гүйлгээ тань хангалтгүй байгаа ч хоёр баг ажиллуулснаар та олон шинэ ажил орж ирнэ гэдэгт итгэлтэй байгаа.

Зарим ажлыг хийгээд дуусчихсан байхад төлбөрөө цагтаа төлдөггүй олон үйлчлүүлэгч байдаг. Нэг үйлчлүүлэгч тань санхүүгийн асуудалд орсон ба төлбөр төлөх хугацааг хойшлуулж өгөөч гэж гуйж байгаа. Бас нэг үйлчлүүлэгчид шинээр суурилуулсан систем таалагдахгүй байгаа. Тэр нэлээн их ажил нэмж хийлгэх хүсэлтэй байгаа ч сэтгэлд нь нийцэх хүртэл төлбөрөө төлөхгүй гэсэн байна. Одоо та дараагийн хэдэн долоо хоногт ажилчдынхаа цалинг тавьж өгч чадахгүй гэж санаа зовж байгаа.

• Энэ нөхцөлд таны бэлэн мөнгөний гүйлгээний асуудалд ямар хүчин зүйл нөлөөлсөн бэ?

• Та энэ бизнесээ өргөжүүлэхийн зэрэгцээ эерэг мөнгөн гүйлгээний эргэлттэй байхын тулд юуг өөрөөр хийх байсан бэ?