Mo Tudei e na Dina de o na Vakacalai

Me da vakamuria na savasava kei na dina ni ivakavuvuli ni kosipeli i Jisu Karisito ka tovolea mo levea na lasu kei na nodra cala na daulasu.

Tukuni e na Bula i Joseph F. Smith

Ni se qai lima ga na vula na nona tiko e vale o Joseph F. Smith mai na nona kaulotu e Igiladi sa kacivi koya tale o Peresitedi Brigham Young me kaulotu tale i Hawaii me ikarua ni gauna ni nona lesi kina yanuyanu oya. E baleta tale tikoga na nona kila vinaka na vosa vakaHawaii e kerei koya kina o Peresitedi Young me laki vakavakadewa vei Elder Ezra T. Benson kei Lorenzo Snow, rau lewe tiko ni Le Tinikarua. E na dua na vula itubutubu ni 1864 se yabaki 24 o Joseph F. Smith eratou lako yani kina yanuyanu o Hawaii.

E tukuna vakaoqo o Joseph F. Smith e na ilesilesi oqo: “Na inaki ni neitou lako sobu i Hawaii me keitou tarova na cakacaka ni veivakaisini e vakayacora tiko e keya e dua na dauniveivakaisini … e sa lasutaki ira … tiko na itaukei ni vanua ka ra lewe ni lotu, e sega walega ni baleta na ivakavuvuli ni Lotu, e baleta tale tiko ga na nona lasutaka tiko na nona kaukaua kei na lewa e tiko vua. E sa tauyavutaka tale na tamata oqo e dua na ituvatuva vou ni Lotu me ganiti koya ka tabaka e lewe tinikarua na lewe ni Lotu me ratou iApositolo kei na veitutu ni lotu tale eso, e volitaka talega vei ira na itutu vakalotu, ka vakacerecerei koya cake vei ira na lewe ni nona vavakoso me bete ka me nodra tui, me ra vakarokoroko takikoya. Keitou laki vosa sara vua, ka veilewaitaki koya baleta na veika cala sa vakayacora, ka keitou tovolea talega me keitou kauti koya tale mai e na lotu, io baleta na nona levu ni nuiqawaqawa kei na yalokaukaua e mani biutani kina mai na Lotu. Ni oti oya keitou sa qai tovolea me keitou kauti ira lesu mai na lewenilotu era sa sese tu me baleta na cakacaka ni veivakaisini e mai vakayacori vei ira, na veivakalougatataki ni Kalou e mai rawa kina vakavinaka na neitou itavi.”¹ Ni rau sa lesu tale mai o Elder Benson kei Elder Snow, e sa tu ga yani o Joseph F. Smith me yacova sara na vulaibatabata me tuvana tale vakavinaka na ituvatuva ni Lotu kei na kena veigacagaca lalai tale eso. E na gauna talega oqo e vakayacora kina na itavi ni veivakasalataki vei ira na lewenilotu era a vakarerei ka vinakati me ra veivutuni. Mai na gauna oya kina vo ni nona bula o Peresitedi Smith, e vakavulici ira na Yalododonu e na bibi ni kena kilai se na veitaqomaki mai na ivakavuvuli lasulasu.

iVakavuvuli i Joseph F. Smith

E dodonu mera dau taqomaka na dina o ira na Yalododonu Edaidai, veitalia na veika e na yaco.

E sa vuqa sara na veika eda sa sotava tiko mai me da kila kina ni sega ni rawa ni dua na tamata, se tamata yadua, ilala tamata, se mani tabana ni cakacaka vuni era soqoni vata me ra vakaseva kina na inaki nei Koya sa Cecere sara se me veisautaka na inaki ni nona cakacaka. Era lewe levu sara na tamata era lako mai e na gauna makawa, o ira oqo era nanuma ni ra rawa ni kauta mai na veisau talei e na Lotu; era nanuma tiko ni dua ga na gauna lekaleka oqo e na biuta tani kina o ira kece na tamata na nodra itovo, na ivakatagedegede ni dina era sa kila tiko mai ka veivosakitaka tiko mai na itekitekivu ni Lotu. O ira oqo era nanuma ni o ira na tamata era rawa ni vakamuria na “ivakatawa ni sipi vou,” io o ira na tamata ni Kalou era kila vinaka na domo ni ivakatawa ni sipi dina, era na sega ni rogoca na domona na tani se kere ivakasala vei ira na vakatulewa tiko ka sega ni dodonu me ra vakatulewa. Era na sega ni vakamuria o ira na veika oqo. Era kila vinaka na Yalododonu Edaidai na Yalo Tabu ni Kosipeli; ka kila talega na yalo tabu ni dina. Era sa vulica na nodra itavi ka tokona na dina, e na sega ni dua na ka e na tarovi ira.

Mai na ivakatekivu me yacova mai oqo, me da qarava yani na vei vuravura kece; kei na vuravura taucoko, ke me vakatautauvatataki na nodra sa mai soqoni tu me ra coqa na cakacaka ni Turaga, e sega walega ni baleta na veicati, se me yalodra se vinakata e lomadra me ra caka cala se valuta na dina ka sega talega ni kila na veika era cakava tiko. Era lewe levu era vakasesei e na domo ni vakatawa ni sipi lasulasu ka liutaki tani ki na veika vakailasu. Era sa vakaisini; era sega ni kila na dina; na veika era vakayacora tiko, era mani mai vakasulumi me vaka era coqa na dina, kei na cakacaka ni Turaga; me vaka ga mai na itekitekivu. Mai na siga e vakaraitaka kina na Parofita o Josefa Simici na imatai ni nona raivotu me yacova mai oqo, o ira kece na meca ni kilikili, na meca ni dina, ni bula dodonu, ni veidokai, ni savasava ni bula; na meca ni Kalou dina, na meca e vakadodonutaka na raivotu mai vua na Kalou kei na veivakauqeti e lako mai lomalagi vei ira na tamata, era sa mai veiosoosoi tu me coqa na nona cakacaka.

O se bera ni kunea e dua na nomu itokani me kilikili, na itokani ki na raivotu, na itokani vua na Kalou, na itokani kina dina, na itokani kina bula kilkili kei na savasava vakayalo, se o koya e gugumatua kina kilikili ka tiko vua na vakasama me kila na dina mai na cala kei na rarama mai na butobuto—au tukuna ni o se sega ni bau raica na veika oqo me ra sa soqoni tu me baleti Saioni. Ni ra sa soqoni tu me coqata na inaki kei Saioni e sa soqoni talega me coqa na Kalou, ka coqa talega na ivakatakila mai vua na Kalou, e coqa talega na yalo tabu e liutaki ira na tamata kina dina taucoko e vu mai na rarama kei na vuku, e coqa talega na ivakavuvuli e kauti ira kece mai na tamata ka vakavuna mera buita laivi na nodra ivalavala ca, ka vakasaqara na kilikili, na loloma ni Kalou e na lomadra dina, vakasama kei na kaukaua, ka me ra lomani ira talega na wekadra kei ira talega.²

Qarauna na ivakavuvuli lasu.

E so na tamata era na yalana na kaukaua ni Kalou mai na kaukaua ni tamata e tiko talega e na keda maliwa eso oqo ka so vei ira era qasenivuli tiko. Era na tovolea me ra vakavulica mo kua ni vakabauta na tiki ni iVolanikalou e dau veivakauqeti, ni cagi kei na ua e vakatau tiko kina kaukaua ni Kalou; se vakabauta na dina ni nona cemuria na tevoro na iVakabula, tucake mai na mate, se vakayacora e so na veika vakadomobula, me vaka na nodra vakasavasavataki na vukavuka, e italanoa walega. Era na tovolea talega vakaukaua mo vakabauta ni Kalou kei na Luvena o Jisu Karisito e rau a sega ni rairai vei Josefa Simici, e italanoa walega oya, io o keda e tiko sara icake na ivakatagedegede ni noda kila; na ivakadinadina ni Yalo Tabu e sa vakadinata na veika oya e dina. Au tukuna mo, qarauni ira na tamata era lako mai vei iko me ra mai kauta tani na ivakavuvuli ni lotu ni veika kece e vu ga mai e na lawa vakavuravura ka sega na kaukaua vua na Kalou.³

E na kedra maliwa na Yalododonu Edaidai, e namaki me ra vunautaka e rua na ilawalawa vakatamata na ivakavuvuli lasu e so, me tabonaki kina na ivakavuvuli dina ni kosipeli, me vakataki ira e na tai e rua qo:

iMatai—O ira na tamata veilecayaki, ka vu ni nodra yalowai na nodra sega ni via vulica na veika dina, era dau vakawelewele voli ga, ka ra sega ni kauaitaka kina na wilivola kei na vakadidike vakavuli; e takavi ira na mate vakaloloma, ka na laki tini sara e na vanua era na sega ni vueti rawa kina—na vucesa.

Na kena ikarua—O ira na tamata dokadoka ka viavialevu, era dau ciqoma ga na veika era nanuma vakataki ira ni dodonu; era vakatulewa ki na ka me ra dau vulica; me ra lewai ira ga vakai ira, me ra qai lewa sara ga vakataki ira na veika e baleta na nodra torocake. Era vakadomobula cake sara mai vei ira e na imatai ni iwasewase.

Qarauni iko mai vei ira na tamata vucesa, kei ira na tamata dokadoka.⁴

Sa dodonu me ra tudei sara e na gauna oqo o ira na Yalododonu Edaidai, e na nodra dinata ni sa tauyavutaka tale na Kalou na nona Lotu e vuravura e na icavacava ni gauna, me tudei kina, me kua tale ni tokitaki se vakarusai; e vakaivakarau na itikotiko ni Kalou, e tu na kena lawa, na veika me qarava, ka na sega sara ni yavalati mai vei ira era veisaqasaqa kaya, o ira e na ivakavuvuli vakailasu, era bula vakailoa, era viaviavuku ka ra tamata lialia sara, era viavialevu ga mai na nodra nanuma ni ra taukena tu na kaukaua vakaparofita, se na isolisoli vakayalo tale e vuqa, me kua tale ga ni ra kauai kina na Yalododonu, mai na nodra ivalavala, se na nodra nanuma o ira vakaoqori. Sa soli vei ira na Yalododonu na Lotu i Karisito. Sa soli vata mai kei na lawa ni Kalou, e na kena ituvatuva vakaveiliutaki, ka mo tosoi tiko ga. Sa tu kina na sala kei na ivurevure ni bula, me wali kina na veileqa yadudua sara, se na veika vakatani, ka na lasika beka e na so na gauna, me golevi kina e na kena sala ni veilomani, se me vakavoui tale; ni na yaco e na kena sala dodonu ga—e na veilaveti, e na veivakavukui, e na yalomatua, e na yalovosota, kei na yalo ni loloma vakarisito.

Ni ra na dau lewena e veigauna na veikuoramu veiliutaki ni Lotu o ira na wekada vakaoqori, era na digitaki e na kena sala dodonu, ka ra na kila tudei kina na Yalododonu ni yavu ni nodra vakatulewa na yalomatua momona, na ivalavala dodonu, na kena vakaliuci na itavi e qaravi, e na nodra qarava na ilesilesi ni Lotu.⁵

Me tekivu mai na gauna i Hiram Page (Vunau kei na Veiyalayalati, Wase 28), kei na veigauna e so emuri, sa dau vakalasikati vei ira na lewenilotu na veimataqali yalo veicavilaki e so. Era dau sotava vakalevu na ka vaqori o ira era se luvuci tu ga e na ivalavala ca, me ra temaki vakarawarawa kina mai vua na Daulawaki-Levu. E na so tale ga na gauna, era vagolei vakatani o ira era vinakata me ra vakamuria vakamatailalai na ivunau, kei na veicakacaka vakalotu e so, se na sokalou e na Lotu, me ra qai vakasesei kina mai na veimataqali yalo velavela e so, ka ra dau vakatakarakarataka vakavinaka sara na ivakarau ni Kalou, ka ra dau coko kina o ira era nanuma ni ra sa “ira na digitaki” [Maciu 24:24]. Ni o Setani sara mada ga e sa vukici koya mai me “na agilose ni rarama” [2 Korinica 11:14; 2 Nifai 9:9].

Na raivotu, tadra, vosa, parofisai, vakaraitaki se me dua tale na isolisoli uasivi se veivakauqeti e kauta tani e so na ka e lakovata kei na raivotu e vakadonuya na Lotu se sega ni veitokoni kei na lewa sa vakaturi era na kila vinaka na Yalododonu Edaidai ni sega ni vu mai vua na Kalou, veitalia ni voleka sara ni dina na kena irairai. Me ra kila talega na sala kei na veidusimaki mai na Lotu e na yaco mai e na raivotu vei koya e veiliutaki tiko. Era rawa taucoko ni taura na lewenilotu na veivakauqeti ni Yalo Tabu yadudua, vei ira na nodra matavuvale kei ira talega era sa digitaki ka tabaki me ra veiliutaki. Io, ni dua na ka e rau sega ni veiganiti kei na ka e vu mai vua na Kalou ka lako mai vua na iliuliu ni Lotu me kua ni ciqomi me vaka sa vakatulewa oti kina.⁶

Na isolisoli na Yalo Tabu kei na kaukaua vaka-Bete tabu e vu mai vua na Kalou, e soli mai me ra vakalougatataki kina na tamata, me vakauqeti ira ka vakakaukauataka talega na nodra vakabauta. E kila vinaka na Setani oqo, e tovolea o koya me vakatatamuria na veika mana me vakasesei ira ka lawakitaki ira kina na luveni Kalou. Nanuma tiko na dau cakamana ni Ijipita e rawa vei ira me ra vakaseisei Fero me baleta na cakacaka vakalou i Mosese kei Eroni. …

Na kaukaua ni kena vakayacori na cakacaka mana e rawa ni vu mai na tevoro me vaka sa vakaraitaka na Karisito e na nona parofisai me baleta na veilewai levu: “Era na lewe vuqa na kaya vei au e na siga ko ya, Kemuni na Turaga, na turaga keimami a sega li ni vakavuvuli e na yacamuni? Ka vakasevi ira na tevoro e na yacamuni? Ia ka’u na qai tukuna vei ira, Au sa sega sara ni kilai kemudou; sa daukitaka nai valavala ca.” (Maciu. 7:22–23.)

Na rerevaki kei na kaukaua ni ca e na vakatevoro e sega ni baleta ga na vakatevoro na lialia ga ni tamata kei na nodra vakabauta ni ra kaya ni dina. E dua na ka lialia sara ke me da vakabauta ni na vakamavoataki keda se na vakacacani keda na tagane kei na yalewa na tevoro vakabibi ni da lewe tiko ni Lotu i Karisito—[vakavo] sara ga na tagane se na yalewa era vakabauta ni na rawa ni vakamavoataki koya. Kevaka era na vakabauta na vakasama oya e na rawa ni ra na coko kina. E sega ni dua na kaukaua e tiko e na vakatevoro, ke vakaga e vakabauti ka ciqomi.⁷

Kua ni goleva na ivakawele vakalotu.

Kemuni na Taciqu kei na wekaqu, me kua ni tiko na ivakawele[vakalotu]. Na ivakawele e rerevaki sara e na Lotu i Karisito. Era rerevaki baleta ni dau vakacerecerea e so na ivakavuvuli se vakasama ka laki vakavuna kina me sega so ni kawaitaki kina na ivakavuvuli e so ka tautauvata vinaka, e yaga, ka veivakabulai talega me vaka na ivakavuvuli se ivakaro e sa vakacerecerei cake.

Na ivakawele vakalotu, e solia vei ira na vakauqeta na ivakavuvuli lasu ni kosipeli ni Dauveisorovaki; era vakacacana sara vakalevu na kena ivakavuvuli kei na kena vakaduavatataki vakavuli. Na kena vakasama e sega ni dodonu. Na ivakavuvuli kei na kena cakacakataki e vakaraitaka mai na Kalou ni yaga e na nodra vakabulai na tamata, ia ni vakaliuci ga e dua se rua na kena ivakavuvuli ka vunitaki na kena vo oya e rerevaki ka sega ni vinaka; e na vakacacana na noda vakabulai, ni vakabutobutotaka na noda vakasama ka vakabuwawataka na noda kila. Na mataqali vakasama oqo, veitalia na vanua e na dusimaki kina, e vakaliuca na raivotu, e na vakamalumalumutaka na rai vakayalo, ka vakabutobutotaka na vakasama, na kena icavacava ga na tamata e vakayacora tiko e tauvi koya na ivukivuki ca, e veilecayaki na nona rai vakavuku ka dau temaki vakalevu mai vua na tevoro, se me baleta na butobuto ni rai se na vakacacani ni rai, ni lewa vakaca na tacina ka vakarawarawataki koya ki na yalo ni vukitani. E sega ni yalododonu o koya e na iserau ni Turaga.

Eda sa raica na dredre oqo: o ira na Yalododonu e tiko na nodra ivakawele vakalotu era na vakalewai ka vakacalai ira na tacidra kei na ganedra era sega so ni gugumatuataka e dua walega na nodra ivakavuvuli talei me vakataki ira oqo. Na tamata e vakabibitaka tiko ga na Vosa ni Vuku e na nona vakasama, e na raica sara vakatotolo na leqa levu vei ira na lewenilotu era vakamuria na vakasama loma soli baleta na bibi ni ivakavuvuli tale eso ni kosipeli.

E tiko tale e dua na ivakatagedegede ni dredre oqo—na tamata e tiko vua na ivakawele vakalotu e na tovolea me tiko vua na vakasama oya na “Au yalosavasava cake mai vei iko,” me vakacerecerei koya ka viavialevu kina, sega ni vakabauti na kena irairai, ka sega ni kawaitaki ira na tacina kei na ganena era sega ni bulataka vakavinaka na lawa oya. Na yalo vakaoya e na vakayalolailaitaki ira na nona dauveiqaravi ka vakacudruya na Turaga. “Sa liu na viavialevu, ia sa muri na rusa, A sa liu na yaloviavialevu ia sa muri na bale.”—(Vakaibalebale. 16:18.)

E tiko e so na dina e na inaki ni veivueti e dina ka yaga. E na sega ni rawa ni rai baleti; e na sega tale ni dua me vakaliuci vua. Na tamada na Kalou, na vinaka ni nona veivakabulai na Turaga na noda iVakabula, na vakalesuitale mai ni kosipeli e na itabagauna oqo, me vakadonui mai na yaloda taucoko. Eda sega ni rawa ni sosomitaka na lailai ni vakabauta e na ivakavuvuli yaga oqo ka sega tale vakadua mai na veika e sega ni bulabula, se mai na kaukua ni saumi ni katini kei “na co vakaoqo” [raica Maciu 23:23], se na kena vakamuri na cakacaka vakalotu tale eso. Na papitaiso vakataki koya ke sega na vakabauta na Kalou e na sega ni rawa kina e dua na ka.⁸

Ni tiko vei keda na dina e na vakagalalataki keda mai na ivalavala ca kei na butobuto.

Meda kakua ni lasutaki, liutaki vakatani, veitosoyaki ka veikauyaki e na cagi kecega ni ivakavuvuli, na vosa vakalialia se na veivakaisini ni tamata dau lawaki, se vakamuria na tagi lasulasu ni Raica sa tiko e ke na Karisito, se tiko oya [raica Maciu 24:23], e sa tauyavutaka na Kalou na ituvatuva dina ni veitaratara mai vua kivei ira na tamata, ka tauyavutaka e na nona Lotu, mai na dina oqo e na vinaka kina vei ira na tamata me ra vakamuria, e na dredre kina na nodra temaki. Na veika e veiyaloni kei na veika oqo e ka vaKalou, na veika e na veibasai kei koya oqo e mai botona [Setani].⁹

Na veika eda dau vakayacora e na veisiga … me da vakasaqara na loloma vakalou kei na veivosoti e na noda toso tiko, e solia kina vei keda na kaukaua meda drovaka na ca, e na rawati ga mai na noda dro bula mai vei ira.¹⁰

E na sega ni rawa vua e dua na tamata e dau marautaka na Yalo Tabu ni Kalou me vakabauta vakalailai [na vakatevoro kei na veika vakatevoro] e na vakaleqai koya. Na marautaki ni Yalo Tabu e dua na isasabai ni cakacaka vakatevoro.¹¹

Au vakabauta ni ra lewe levu sara na Yalododonu Edaidai e sa tosocake tiko na nodra vakabauta. Au vakabauta talega ni ra tamata vuku o ira na Yalododonu Edaidai ni tawa tiko na nodra vakasama ka kila ka, ka tiko talega vei ira na tiki ni Yalo Tabu ni Kalou bula e yalodra, me rawa ni ra digitaka na dina se na cala, mai na dodonu kei na cala, na rarama kei na butobuto; kau na tukuna niu vakabauta ni tiko vei ira na vakasama me ra vakamuria na rawarawa, savasava, na dina ni ivakavuvuli ni kosipeli i Jisu Karisito, mai na veika ca ni veivakasama, se mai vua na dau ni vuku, se duatani tale. E sega ni dua na vuku, se na vakasama e rawa ni sosomitaka na dina Cecere ni Kalou.

E tukuna vakaoqo na Turaga, “Sa ka dina na nomu vosa” [raica Joni 17:17], io e dina sara; kau vakabauta talega ni o ira na Yalododonu Edaidai era kila vinaka na vosa ni Kalou ka kila na Nona vosa ni ra sa raica ka biuta laivi o koya e sega; ka ra na vakamuria na vosa ni Kalou, ni oya na dina. Ni tukuna na iVakabula, “Kevaka dou sa muria tikoga na noqu vosa, dou sa qai noqu tisaipeli dina, ia dou na kila na ka dina, ia na ka dina e na sereki kemudou” [raica Joni 8:31–32].

Au vakabauta ni o ira na Yalododonu Edaidai vakabibi vei ira na iliuliu kei Isireli e sa tiko vei ira na vuku kei na kila ka me baleta na ivakavuvuli ni kosipeli me ra kila kina na dina, ka sereki me baleta ni tiko vei ira—galala mai na ivalavala ca, galala mai na cala, ka galala mai na butobuto.¹²

Me iUlutaga ni Vuli

Eda rawa vakacava ni levea na “ lasu mai na domo ni vakatawa ni sipi lasulasu” ka kila na domo ni Vakatawa ni Sipi dina? E na vukei keda vakacava na veika oqo “boletaka na dina, veitalia ke na yaco mai e dua na ka”?
Eda na qaqarauni vakacava mai na ivakavuvuli mai na noda koro e “veilecayaki tu … se me coqa na cakacaka ni Turaga”?
E so na iwalewale vakacava era tovolea na tamata e daidai me ra “yalana kina na kaukaua ni Kalou mai na kaukaua ni tamata”?
E na liutaki keda vakacava kina caka cala na noda viavialevu? E na yaco talega vakacava vei keda kevaka eda na vucesa? Na cava e bibi kina ni ra na sega ni lasutaki “mai na vunautaki ni ivakavuvuli lasulasu” mai “vei ira na vucesa kei na viavialevu”?
Na ivakasala cava e solia na Turaga me baleti ira “na kaya ni tiko vei ira na kaukaua ni parofisai”? (Raica V&V 42:11.)
Na cava e rerevaki kina ni tiko na ivakawele vakalotu vua e dua, kei na Lotu? Na cava e na noda ni da vakamuria vakadodonu sara na “cakacaka vakalotu e tautuba”e na sega ni rauta me sosomitaka na lailai ni noda vakabauta e na “ivakavuvuli yaga”?
Eda na tarova vakacava ni da lasutaki ka vakaliuci “se veitosoyaki ka veikauyaki e na cagi kecega ni vakavuvuli”?
Eda na vakagalalataki vakacava ni tiko vei keda na dina? Eda na vakayagataka vakacava na isolisoli na Yalo Tabu me vukei keda me da kila na duidui ni vinaka mai na ca, ka biuta tani na ivakavuvuli ca?