Na Tamada kei na Luvena

Na ivakatakila e na gauna oqo e vakavulica vei keda na dina tawamudu me baleta na Tamada mai Lomalagi kei na Luvena, o Jisu Karisito.

Tukuni e na Bula i Joseph F. Smith

Etudei na ivakadinadina i Peresitedi Joseph F. Smith me baleta na Tamada Vakalomalagi kei na Luvena o Jisu Karisito, na cavacava ni noda vakabauta. E tukuna “Au vakabauta taumada e yaloqu na Kalou na Tamada kei na Turaga na noda iVakabula o Jisu Karisito.”¹ E na gauna a Peresitedi tiko kina ni Lotu, e tovolea me vakamatatataka kina na irairai kei na cakacaka ni Tamada kei na Luvena, vakabibi ni so na tiki ni ivolanikalou e tukuna tiko ni o Jisu Karisito na Tamada. E na kena tovolei me ra vukei na Yalododonu me ra kila vinaka eso na ivolanikalou me baleta na Tamada kei na Luvena. Eratou vakasavuya mai kina e dua na itukutuku o iratou na Mataveiilitaki Taumada kei na lewe ni Kuoramu ni iAposito Le Tinikarua me baleta na kena vakamacalataki na vakabauta kei na ivakavuvuli ni Lotu e na ika 30 ni June 1916 ka kena iulutaga tiko na “Na Tamada kei na Luvena.” Na itukutuku oqo e vakadeitaka na nodrau duavata na Kalou na Tamada kei na Luvena o Jisu Karisito, e vakamatatataki kina na na nodrau itavi yadua e na inaki ni veivakabulai. E vakamacalataki tale ga kina na kena vakayagataki na vosa na Tamada e na ivolanikalou me baleti rau ruarua na Tamada Vakalomalagi kei Jisu Karisito.

E so na tiki ni itukutuku oqori, e na vakayagataki tiko e na iWasewase oqo kei na ivakavuvuli eso mai vei Peresitedi Smith, ka vakadeitaka ni kevaka me da rawata “Na kila na Kalou, kei na Luvena o Jisu Karisito,… oya na imatai kei na iotioti ni lesoni ni bula.”²

iVakavuvuli i Joseph F. Smith

Mera kila na Kalou kei Jisu Karisito, sai koya oqo na bula tawamudu.

E dina vakaivolanikalou, ni sai koya oqo na bula tawamudu me ra kilai kemuni na Kalou dina duaduaga, kei Jisu Karisito ko koya ni a tala mai [raica Joni 17:3]. Au vakabauta ni ra sa ciqoma o ira na Yalododonu Edaidai, mai na ivakavuvuli ni ivolanikalou kei na ivakatakila mai na domo ni Parofita o Josefa Simici, na Kalou dina ka bula tiko, ka kilai Koya kei na Luvena, o koya e sa tala mai ki vuravura, o koya me da kila me da bula tawamudu.³

E sega walega ni yaga me tiko vei keda na vakabauta me baleta na Kalou, ia me baleti i Jisu Karisito talega, na Luvena, e iVakabula ni tamata kece ka Dautataro ni Veiyalayalati Vou; kei na Yalo Tabu, o koya e vakadinadinataka na Tamana kei na Luvena, “e tautauvata kece e na veitabagauna ka tawamudu.”⁴

Na Tama ni yaloda e tamata tawamudu, e vakaviciko ka vakasui na yagona.

E vakaviciko kei na sui na yagona na Kalou. E tamata taucoko sara o koya me vakataki iko kei au, me vaka ni da sa vakaviciko taucoko tu oqo.… E da luveni Kalou kece. O koya e tamada tawamudu, o koya talega sa bula ka tawamudu. O koya e na veigauna kece ga, o koya duadua ga, o koya tiko ga.⁵

Au sega ni duavata kei na ivakavuvuli, e tiko vei ira e so na tamata, ni Yalo walega na Kalou, ka dua na matagali ka bula rawa ni tawana[se tiko] me e na veivanua kecega vakatamata, se sega ni vakatamata, baleta ni’u sega ni vakabauta me tamata na Kalou, ka rawa me tawana kece na maliwa lala ka tiko talega e na veivanua e na veigauna. Oqo e sega ni dodonu vakayago ka vakalotu, me da vakasamataka na Kalou na Tamada tawamudu e na tiko e na rua na vanua, e na dua ga na gauna. Oqo e sega sara ni rawa. Io na nona kaukaua e tete yani kina me tawamudu. Na nona kaukaua e tara kece yani na veika e bulia, kei na nona kila ka e okati ira kece vakadua, e lewai ira kece o koya ka kila talega na veika kece.⁶

Na Kalou na Tamada Tawamudu, o koya e da kila talega e na yaca vakalou na “Iloimi,” o koya na iTubutubu ni noda Turaga kei na noda iVakabula o Jisu Karisito, ka tamada vakayalo na tamata. O Iloimi na Tamana o Jisu Karisito, o koya talega e Tama ni yaloda.⁷

[E da ] masu vua na Tama ni noda Turaga na iVakabula, o Jisu Karisito, o koya e tautauvata kaya na keda irairai ni da a buli mai me da ucui koya, se na noda a sucu mai vuravura, me da vakataki koya, ni o keda e da luveni Kalou ga, ka da sa ucuya ka vakataki koya na Luvena vakatamata, ka vakayalo talega, ke da sa talairawarawa tiko kina ivakavuvuli ni kosipeli ni dina tawamudu. Ni o keda e da sa lesirawa tu … me da tautauvata kei na nona itovo ka vakataki koya mai na noda vakayagataka vakavinaka na noda digidigi.⁸

Na Kalou, na Tamada tawamudu, e dau kawaitaki iko. E dau kawaitaki ira na nona tamata o Koya e na veivanua kece, e na vakakalougatataki iko, vakatau tiko e na levu ni nomu vakabauta kei na nomu yalodina e na nomu vakamuria tiko na lawa ni kilikili kei na dina.⁹

Na Kalou na Tamada Vakalomalagi na Dauniveibuli.

Na Turaga sa Cecere Sara e Bulia na vuravura ka Tama talega ni yaloda kece. E tiko vua na dodonu me tukuna vei keda na veika e dodonu me da vakayacora, ka noda itavi me da vakamuria, ka vakayacora na veika kece e vinakata. Oqo e matau, ka rawarawa talega na kena vakamuri.¹⁰

E vakamatatataki ka dau tukuni wasoma e na ivolanikalou ni Kalou e Dauveibuli, o koya e bulia na vuravura kei na lomalagi kei na veika kece ga sa tu kina. E na vakasama sa vakaraitaki kina oqo, na Dauveibuli e dau cakava na veika me cakacakataki. Na Kalou e bulia na vuravura me cakcakataki; io e sega ni bulia walega, e buli mai na veika e tiko e vuravura, ni “Ia sa sega ni mudu na vei vu ni ka” (V&V. 93:33).¹¹

[Na tamata] sa vakanuinui tiko vua na Turaga sa Cecere Sara me baleta na nona vuku, kei na veika kece e nona; A nei Jiova ko vuravura, kei na ka kecega sa sinai kina [Raica Same 24:1]. E vu mai ka vakayacora na veika kece na Kalou.¹²

Qarauni ira na tamata era … na solia vei iko na vakasama se mo na vakila ni Turaga sa Cecere Sara, o koya e bulia na lomalagi, na vuravura kei na veika kece, e sega ni taukena taucoko sara na veika vakavuravura me vaka ira ga na tamata e vakavuravura o koya.¹³

O Jisu Karisito e ulumatua vakayalo ka Luvena Duabauga na Kalou vakayago.

Vei ira kece na luvena vakayalo na Tamada (Iloimi), o koya e ulumatua duadua o Jiova, se o Jisu Karisito, na kena vo kece era gone.¹⁴

O Jisu Karisito e sega ni Tamadra na yalo era sa vakayago oti se o ira na qai mai vakayago e vuravura, o koya e dua vei ira. O koya na Luvena, me vakataki ira na luvena tagane kei na yalewa na Tamada [o Iloimi].¹⁵

[O Jisu Karisito] e cecere taudua vei ira kece, baleta qo (1) o koya e ulumatua ka qase duadua ka suce talega mai liu; (2) o koya e luvena na Tina vakavuravura kei na Tamana vakayalo, sa tucaketale mai ka sa vakalagilagi talega; (3)e na nona sa digitaki kei na nona sa lesi rawa tu mai me Dauveivueti ka iVakabula ni tamata; na kena iotioti (4) na nona cecere ka uasivi cake sara mai, ni sega ni ivalavala ca.¹⁶

E sega tale ni tiko e dua na vakatitiqa e na nodra vakasama na Yalododonu Edaidai me baleta na bula kei na veika vakatamata ni Turaga na Kalou Cecere, o koya na Tamana na noda Turaga ka iVakabula talega o Jisu Karisito. E sega talega na vakatitiqa e na nodra vakasama na Yalododonu Edaidai ni o Jisu na Luveni Kalou, ka levuna e duabauga ni Tamada vakayago.¹⁷

O Jisu Karisito e Luveni Tamada vakayalo ka vakayago; me da qai kaya ni o, Iloimi na [Tamada] e Tamana vakayalo o Jisu Karisito kei na yago a vakayagataka o Jisu Karisito e na nona qarava tiko na nona ilesilesi vakayago, na yago talega a mate e na kauveilatai ka qai tucaketale, o koya oqo e sa mai yago tawamudu ni yalona na Turaga ka noda iVakabula.¹⁸

E sucu o Jisu Karisito e sucu mai vei tinana, o Meri. E a nona e dua na yago vou. E vakamatei o koya e na kauveilatai; ka qai vakaturi na yagona mai na mate. E basuka o koya na ivau ni mate, ka curuma mai e na dua na bula vou, e na yalo bula, me tamata bula, na tamata e vakayago, na yago kei na yalo—e rau mai cokovata kina na yalo kei na yago me mai bula ka tamata tawamudu.¹⁹

Na Kalou na Tamada … na Tama ni yaloda, kei … na Tama ni yagona, na Luvena e Duabau ga, o Jisu Karisito, o koya e vakacokovatataka me tawamudu vakalou kei na veika vakavuravura, e vakacokovatataka talega na Kalou kei na tamata, e vakarawarawataka talega kina yalo vakavuravura, ka sa tau tu kina vua na itotogi mate me vakasaqara na bula tawamudu, mai na noda talairawarawa ki na nona lawa. Me da vakasaqara na dina ka lakova na nona rarama me vaka ni dau lakova na Nona rarama na Karisito, me da veimaliwai kei koya, kei keda yadua, ka me vakasavasavataki keda mai na ivalavala ca na nona dra.²⁰

Na Tamada kei na Luvena e rau duavata.

“ … Au sa tu vata kei Tamaqu ka sa tu vata kei au ko Tamaqu, ka keirau sa duavata ko i au kei Tamaqu” [3 Nifai 11:27]. Au sega ni vakabauta ni rawa vua e dua na tamata vuku me vakamatatataka na vosa oqo me kena ibalebale ni o Jisu kei na Tamada e dua ga na tamata, io e dina ni rau duavata ga e na kila ka e na dina, e na yalomatua e na inaki; me vaka na nona vakasalataki iratou na nona tisaipeli na Turaga o Jisu me ratou dua bau kei Koya, me ratou tiko vua, me rawa ni tiko kei iratou o koya. E na ituvatuva qo au rawa ni kila kina na nona vosa, ka sega ni vaka era vakadewataka e so na tamata, ni dua ga na tamata na Karisito kei na Tamada. Au tukuna yani vei kemuni ni e rau sega ni dua ga na tamata, io o rau e e rua na tamata, rua na yago, e duidui ka veitawasei, me vaka ga na duidui ni dua na tama kei na luvena.²¹

[Na Tamada kei na Luvena] e rau duavata—ka veiganiti. E rau duavata e na loloma, duavata e na kila ka, dua vata e na loloma cecere, duavata e na kaukaua, duavata e na veika kece e vakacokovatataki rau kina ka kaukaua, lagilagi ka taleitaki, baleta e na vukudrau e vakavinakataki kina na dina kece, na bula dodonu kece kei na veika kilikili.²²

O Jisu Karisito e kacivi me Tamada.

Na vosa qo na “Tamada” e dau vakayagataki me kena ibalebale, me Kalou e dau volai e na so na itukutuku tabu ka duidui kina na kena ibalebale.²³

O Jisu Karisito e Tamada vakalomalagi ka vakavuravura.

O Jiova, o koya o Jisu Karisito na Luvei Iloimi, e dau kacivi me “Tamada,” ka so tale na gauna me “Ia sa i rau na Kalou Tawamudu ka a bulia na lomalagi kei na vuravura” [raica Mosaia15:4; 16:15; Alama 11:38–39; Ica 4:7]. E na vosa vakatautauvata o Jisu Karisito e kacivi me “Tamada Tawamudu” (Aisea 9:6; vakatautauvatani 2 Nifai 19:6).…

… O Jisu Karisito, e da kila kece ni o Jiova, e liga ni cakacaka ni Tamada o Iloimi, e na cakacaka ni veibuli.… O Jisu Karisito, ni a Dauniveibuli, e dau kacivi wasoma talega me Tamada vakalomalagi kei vuravura …; ka tawamudu na ivakatagedegede ni nona veibuli ka donu kina na nona kacivi tiko me Tamada Tawamudu ni lomalagi kei vuravura.²⁴

O Jisu Karisito e Tamadra na vakamuria ka talairawarawa e na Nona kosipeli.

[E dua tale na] rai e dau kilai kina o Jisu Karisito me “Tamada” me ivakaraitaki ni veiwekani, o Koya kei ira na sa ciqoma na Nona Kosipeli ka sa mai nodra kina na bula tawamudu.…

Mai na talairawarawa kina Kosipeli era sa mai luvena kina na Kalou na tamata, me ra luvei ruarua, Jisu Karisito, mai vua talega me ra na luvena kina na Tamana, me vaka e sa volai tu e na vuqa sara na ivakatakilai e soli e na tabagauna oqo [raica V&V 11:28–30; 34:1–3; 35:1–2; 39:1–4; 45:7–8].…

E dua na kena ivakaraitaki matata na veiwekani vakaoqo me Tamada kei ira na vakamuria na veika e gadrevi e na Kosipeli na luvena e vakaraitaka kina na parofita o Apinatai e na vica na drau vakacaca na yabaki sa oti, ni bera ni sucu mai na Turaga me vakayago: “… Ko cei e na nona kawa[na Karisito]? Raica au sa kaya vei kemudou; o koya yadua sa rogoca na nodra vosa na parofita,… ka vakabauta ni na mai vueti ira na nona tamata na Turaga, ka waraka na siga ko ya me bokoci kina na nodra ivalavala ca, sa i ira oqo na nona kawa; io sai ira era na taukena na matanitu ni Kalou … “ (Mosaia 15:10–13).…

Era rawa ni ra mai luvei Jisu Karisito na tamata ke ra na sucu vou tale—sucu vua na Kalou me vaka na vosa ni veivakauqeti [raica 1 Joni 3:8–10].

O ira kece na sa sucu vua na Kalou e na nodra talairawarawa kina Kosipeli e na rawa mai na nodra veiqaravi qaqa kina bula kilikili me rawa kina ni ra bula vakalou ka rawa talega ni yacova yani na itutu vakalou [raica V&V 76:58; 132:17, 20, 37].…

Ni da sa sucu vou tale—oya e na wai kei na Yalo Tabu—era na mai luvei Jisu Karisito kina na tamata, e na sala e sa vakarota ka sa vakarautaki tale ga “era sa yaco kina na lewe ivuravura me ra luve ni Kalou” [V&V 76:24; raica na 1 Korinica 4:15; V&V 84:33–34; 93:21–22].…

E dodonu ga me tukuni vei ira na ciqoma ka vakamuria na Kosipeli me ra luvena tagane kei na yalewa na Karisito—baleta ni veika oqo e sa vakamatatataka kina na ivolanikalou ka sega ni rawa ni na lasu—e donu tiko oya e na kena dau tukuni ni o Jisu Karisito e Tama ni veika kilikili, o ira era sa mai luvena, o Koya e sa yaco me Tamadra ni ra sa sucu tale—mai na veivakavoui ni papitaiso.²⁵

[O Jisu Karisito] e yavu ka ivakadei e na tutu-ni-vale ni noda Lotu. O keda eda sa nona ni sa vakubeci keda, mai na noda sa bulu vata kei na Karisito e na papitaiso, ka ni da sa sucu tale mai e na wai kei na yalo tabu, vou e na vuravura, mai na cakacaka vakalotu ni kosipeli i Karisito, e da sa mai luvena kina na Kalou, ka veiwekani kei na Kalou ka veitacini kei Jisu Karisito mai na noda sa vakubeci kei na vakabauta.²⁶

Ke sega na veivutuni, na papitaiso, kei na soli ni Yalo Tabu, e na sucu vou, eda na sega ni veiwekani kei Karisito, e da sa tamata tani, ka yawa sara mai vua na Kalou kei na nona lawa, e da tu ga e na itutu oqo se vakayalo, me tawamudu, vakavo saraga ke da sa talairawarawa kina inaki e sa vakaturi mai lomalagi me baleta na nodra vueti kei na vakabulai na tamata.²⁷

Au kila ni’u rawa [vakabulai] mai na noqu talairawarawa kina lawa ni Kalou, na noqu vakamuria tiko na nona ivakaro, na vakayacori tiko ni cakacaka kilikili, na kena vakamuri tiko na nona ilakolako na noda iliuliu, O Jisu na iVakaraitaki ka iLiuliu raraba ni tamata. O koya na Sala ni bula, o koya na Rarama kei vuravura, o koya talega na katuba me da curu kina, me rawa kina ni dua na noda tikina e na matanitu vakasalesitieli ni Kalou.²⁸

Sa sega sara e dua na yaca e ruku i lomalagi sa soli, o Jisu Karisito duadua ga, o rawa ni vakabulai kina se bula kina vakalou e na matanitu ni Kalou.²⁹

O Jisu Karisito na Tamada mai na lewa e solia vua na Kalou.

Mai na Nona cakacaka kece vei ira na vuvale vakatamata e matataki kina o Jisu na Luvena ka matataki Iloimi na Tamana e na kaukaua kei na lewa. Oqori e dina baleti Jisu e na Nona bula mai iliu, ni bera na bula vakavuravura, ni se bera kina ni vakayago, ka dau kilai kina me o Jiova; e na gauna talega e vakayago kina; ka donuya tale tikoga na nona cakacaka ka sega ni vakayago kina na yalona e na kedra maliwa na mate; e na gauna ni nona tucaketale [raica Joni 5:43; 10:25, 30; 14:28; 17:11, 22; 3 Nifai 20:35; 28:10; V&V 50:43]. E sa qai vakatikora na Tamana na yacana vei Luvena; ka sa qai vosa ka veiqaravi o Jisu Karisito e na yaca iTamana; ia na veika me baleta na kaukaua, na lewa kei na veika vaKalou, me vaka na nona vosa kei na veika e vakayacora e na vuku ni Tamana.…

E sega tale ni dua na ka e da sa tukuna oti eke e rawa ni veisautaka na dina ni nodrau veiwekani na Tamana kei na Luvena, o Iloimi kei Jisu Karisito me vaka eda sa veivosakitaka.³⁰

Kemuni na taciqu kei na ganequ, Au kila ni bula tiko na noda Dauniveivueti. Au kila me vakaga na noqu kila niu bula tiko, ni sa sikovi ira oti na tamata e na itabagauna oqo, ka sa sega walega ni da vakanuinui e na itukutuku makawa ni veigauna sa me baleta na veika eda sa kila tu, ni kena itukutuku e sa vakaraitaki mai vua na Yalo Tabu ni Kalou, ka wasei raraba e yalodra na sa veiyalayalati ki na kosipeli i Karisito. Ia e da sa vakavoutaka ka vakadinadinataka imuri na rairai mai ni ivakatakila vakalomalagi kei na nona veisiko mai na Kalou na Tamada kei na Karisito na Luvena ki na itutu ni yavadrau; ka ra sa vakaraitaka vei ira ni ra bula tiko, ka ra sa vakaraitaka talega na nodra lagilagi. Era sa dodoka mai na ligadra me mai rawa kina na nodra cakacaka—na cakacaka ni Kalou, ka sega ni cakacaka ni tamata.… Oqo na noqu ivakadinadina vei kemuni na taciqu kei na ganequ, ka’u vakadinadinataka e na yaca ni Turaga o Jisu Karisito.³¹

Me iUlutaga ni Vuli

Na cava e bula tawamudu kina na kila na Tamada Vakalomalagi kei Jisu Karisito? E na vukea iko vakacava na noda veiwekani kei rau na noda kilai rau?
Na cava e bibi kina na noda kila, ni Tamada Vakalomalagi e tamata tawamudu, e vakayago tawa vuca rawa, e vakasui kei na viciko ka lagilagi?
E da na vakalougatataki vakacava baleta ni da kila na Tamada Vakalomalagi e Tama ni yaloda?
Na cava na ibalebale ni vosa oqo “na Dauveibuli e cakava na veika kece se Daunicakacaka”?
E na sala cava e duidui kina o Jisu Karisito mai vei ira kece na nona gone vakayalo ni Tamada Vakalomalagi? Na cava e rawa ni vakayacora na iVakabula baleta ni a sucu o koya e vuravura, e Luvena Duabau ga na Tamada e na yago?
E rau duavata vakacava na Tamada Vakalomalagi kei Jisu Karisito? E da na duavata vakacava kei rau na Tamada kei na Luvena? (Raica Joni 17:22–24.)
Na cava e rau kacivi ruarua kina na Tamada kei na Luvena me Dauniveibuli? (Raica Mosese 1:32–33.)
Eda na luvena tagane se yalewa vakacava na Karisito? (Raica Mosaia 5:5–8.) Na cava e da rawa ni cakava, me da “vakamuria na Kosipeli me vaka na luvena tagane kei na yalewa na Karisito”? (Raica 1 Joni 2:3; 4:7–8.)
Na cava na ibalebale ni “divine investiture of authority”? Na cava e vosataka kina o Jisu Karisito na vosa i Tamada me vaka e Tamada o koya? Na cava e tukuna tiko oqo me baleta na veiwekani ni Tamada kei na Luvena?

stained-glass window — Na iloilo rokataki e buli e na 1913 me baleta na valenilotu e na Adams Ward e Los Angeles, California, e droinitaki tu kina na Kalou na Tamada kei na Luvena o Jisu Karisito vei Josefa Simici.